[CH1681:001]
MODE DWANG
Der Vrouwen staerten die de Cameren benauwen
Zijn niet van haer vernuft: sij hebben ’t van de Pauwen.
Maer, lieve Iofferen, ghij zijt maer halver weegh,
En, wilt ghij Beestigh zijn, soo werdt het eens ter deegh.
(5) Weet, dat de Pauwe staert noyt cierlycker noch fraeyer
Noch trotser werdt gesien dan als hij als een waeijer
Met all sijn oogen en sijn’ veeren overend
In ’tronde staet gespreyt: maeckt u dat oock gewent
Soo thoont gh’ ons zeffens twee schoon’ Oogen en twee billen.
(10) Roept niet te spijtigh, Foeij, dat sullen wij noijt willen:
Want, soo ’t de Mode maer eens te Parijs gebiedt,
Uw’ staerten moeten op, soo goed en zijt ghij niet.
1. Ianuar.
[CH1681:002]
Op een Comeet vijf sess en komt het hier niet aen.
Ons Haegsche Iofferen die ’k met haer staert belaen
De vloeren veeghen sie, heb ick lang soo geheeten,
Maer moest mijn’ gissing noch een toontjen hooger gaen,
(5) Ick hiet Swart-staerten en quaedaerdighe Cometen.
3. Ian.
[CH1681:003]
VAN ANNE
Mans, hebt ghij mij niet lief, segt Anne met goed oordeel,
Ick denck niet als aen uw en aen mijn eigen voordeel.
13. Ian.
[CH1681:004]
GOE COMETEN
Wat lightgh’ en quelt mij vroegh en laet
Met praetjens van Cometen?
Ick houw meer van Comedi-praet,
En noch meer van Com eten.
18. Ian.
[CH1681:005]
VAN IJEMAND
Hoe ’t elders gaet of niet en gaet
Laet . . . . . . niet beven;
Beduijdt de Staert-Sterr niet als quaed,
Hij sal gewis lang leven.
eod.
[CH1681:006]
CLAES VERLEGEN
Claes heeft geen wesen van het groot Comeet-werck. Weetje
Waerom hij dan soo staet en sterrooght inde locht?
Hij hoopt al op een klein particulier Comeetje,
Dat hem sijn boose Trijn eens veegh verklaeren moght.
19. Ian.
[Roemer van Wesel]
PIJGMAEI EX INDIA REGULI EPITAPHIUM
Indus Arausiaei bipedalis regulus hospes
Principis e rhedâ dum salit, interijt.
Felices Reges! Si tantum Regulus iste,
Cujus portendat fata Cometa, foret.
(5) Sed vereor, cum longa adeo sit cauda Cometae,
Ne tanto Augurio sit nimis Iste brevis.
Hic Jacet. Hoc satis est, addendo plura, pusillo
Funere majorem ne faciam Titulum.
vel sic:
Funeris hic Titulus Funere maior erit.
Romane. (Roemer van Wesel)
[CH1681:007]
27. IAN. 1681
Pi breue producis? quid agis, Romane, pusillo in
Funere Spondaeos ipsos, tam pro tenui re
Correptos melius, curtos mutilosque dedisses.
Tolle soloecismum; ne mox patiare, quod absit,
Versibus his aliquem subscribere,
Non Romane.
[Roemer van Wesel]
Pi breve productum, cum me Vir magne moneres,
De ta correpto, longa sit illa lice>
Sijllaba, nil scribis, Ceu quod Tua lijncea fallit
Lumina, ceu nostrae des id Amicitiae.
(5) Si non vidisti, Romanum Graeca fefellit
Dictio: quid mirum? fallit et Hugenium.
Vidi, correxi, delevi proque Pelasgâ
Romanam vocem carmine substitui.
Ne non Romane subscribat versibus istis,
(10) Qui candore pari non sit ut Hugenius.
Romane.
[CH1681:008]
POSTRIDIE
Incidis in Scijllam ereptus, Romane, Charijbdi,
Inque breui PI semel lapsus nunc laberis in TA.
Non igitur, NonRomane, velut ante, minabar,
Versibus his pergo subscribere, sed
Non Graece.
28. Ian.
[CH1681:009]
GRAFSCHRIFT, VAN SYN HOOGHEITS DWERGH
’t Oost Indisch Mannetje van Coninglijcken naem,
Der Princen Hoogheit, om sijn laegheit, aengenaem,
Sprong in sijn’ Dood, uijt vrees van aen sijn’ Dood te raecken.
Verblijdt u, Coninghen: Soo de Comeet haer blaecken
(5) Alleen de kleine dreight, soo gaen de groote vrij:
Doch, dat soo langen Staert soo fell verschenen zij
Om in de Wereld niet als Menschjes te verschricken
Van anderhalf voet hoogh, is qualijck in te schicken.
Nu, ’t Bloedjen is om hals, en light hier in sijn Kist.
(10) Het Graffschrift wierd te lang, als icker meer af wist
Van ’t mijne by te doen, als dat hij leefde, en doot is,
Soo ’t niet alreede, naer sijn Rompie, wat te groot is.
Semi Romane. 29. Ian.
[CH1681:010]
AD R. WESELIUM, LAUDEM EPIGRAMMATIS SUI MIHI
ADSCRIBENTEM
Romanum est, propriâ laudem virtute mereri,
Romanum, meritam inuentis admittere laudem:
Sed meritâ semet spoliare, ut gaudeat alter
Immeritâ, plus quam Batavum, plus quam Romanum est.
3. Feb.
[CH1681:011]
NOOD-WEER
De Vensters die daer gins en weer
Aen onse Gevel-muren draeijen,
En zijn niet om se te verfraeijen:
Sy dienen maer tot tegenweer,
(5) Dat soud een blinde Boer wel raeijen,
Van boose Menschen en quaed Weer.
13. Feb.
[CH1681:012]
AD . . . . .
Regibus infesti portentum sideris unus-
Quisque sibi intentum qui timet esse, tremat.
Tu gaude . . . . . mali malus ominis augur,
Te procul a vitae fine Cometa docet.
Feb.
[CH1681:013]
OP EEN HOERS GRAF
Hier light de vuijle Neel, en komtse niet te naer,
Sy stinckt noch min noch meer als ofse levend waer.
1. Apr.
[CH1681:014]
TESSELSCHADES WIJS ONDERWIJS. 1637
De kloecke Tesselscha, die ’k noijt en kan vergeten,
Heeftm’ haer’ vertroosting eens soo geestigh toegemeten,
Dat vriend en Vreemdeling bekennen, wie het hoort,
Dat noijt soo stercken sin geschroeft stack in een Woord.
(5) Sij sagh mij quijnen in een diepen rouw, met reden:
Daer noch mijn oude Hert kan suchten aen besteden.
Sij raedde, wild’ ick eens ten kortsten zijn verlicht,
Dat ick mijn’ klachten heel uijt rijmen soud’ in Dicht.
Dus seid sij ’t, (hoort, en leert soo spreken, Mans, van Vrouwen)
(10) Heer, stelt uw leed te boeck, soo hoeft ghy ’t niet t’ onthouwen.
Hag. 7 Apr.
[CH1681:015]
A UN MESCHANT ESCRIVAIN
Femme en trauail d’enfant n’eut jamais tant de peine,
Que l’on t’en dit avoir en si mal escriuant.
Ceste comparaison est reguliere et pleine,
Car tout ce que tu fais n’est que trauail d’enfant.
Hofw. 20. Apr.
[CH1681:016]
DEPOSITIS PER VIAM PALLIO GLADIOQUE
Quid facias pannis, qui jam tot es obrutus annis?
Sufficit hoc [Grieks-]gêras[-Grieks] fortiter usque geras.
Dicendus vere primo juuenescere Vere,
Donec idem facies quod facit haec facies.
(5) At nec opus certe Gladio est, quo semper inerte,
Dum volo pace frui, lentus ad arma fui.
Nec, senio ut praestat, quantum mihi vivere restat,
Sanguinis, ut spero, aut litis amator ero.
Hofw. 20. Apr.
[CH1681:017]
Der Pacht’ren misgewassies
Zijn dickmael wissiewassies.
[CH1681:018]
OP HET HAEGSCHE SCHAVOT
Een vreemd Heer sagh dit dingh staen stincken in den Haghe,
Daer ick soo lang vergeefs ’tvernielen af bejaghe,
En, hoorende ’t gesagh van Hollands Roll en Raed,
Door wien hier ’taller vuijlst in ’t aller schoonste staet,
(5) Oh, sprack hij, eigenaers van Huijsen, Geld en Landen,
Hangt uwe welvaert aen soo sobere verstanden?
Hofw. 20. April.
[CH1681:019]
COMETEN-WERCK
Men stooft mij ’t hoofd soo warm met vragen en hervragen,
Dat mij mijn’ vraghers lust met vragen te verjagen.
Ick vraegh, waer hoort sy thuijs die vreeslicke Comeet,
Daer elck soo veel af snapt en elck soo weinigh weet?
(5) Sy wandelt om en om: wie dreight sij meer of minder?
Een Coningh sterft in ’tOost: daer over treurt men ginder,
In ’t Zuyden lachtm’er om: dat is des werelds schael,
En ’t Hemel-teecken goed noch quaed voor altemael,
Maer even soet voor een als droevigh voor een’ andren.
(10)Ia, maer Cometen volght een wonderlijck verandren.
Wat ongehoorder saeck! all ofmen dagh voor dagh
All om in alles geen’ veranderingh en sagh.
Is dat Cometen werck, en hoefter niewe lichten,
Om ons’ onkunde van die waerheit te berichten,
(15) Dat geen dingh staende blijft, maer dat de tyd om gaet
Als ’tmoije Curieus der kinderen op Straet?
En vinden w’ onse Kaers soo aen die Toorts ontsteken,
Dat w’ op het onvoorsienst tael van Propheten spreken,
En Evangeli-wijs verkondigen voor wis
(20) Hoe ’t in den hoogen Raed van Gods geheimen is,
Op wie d’ Almachtighe sijn pezen heeft gespannen,
Wat Grooten sijn’ Comeet komt croonen of verbannen,
Op welcke Coningen sij siet of niet en siet,
Welck Land in hooger macht sal op gaen, welck te niet?
(25) Elendigh stof en slyck, wat maeckt u soo baldadigh?
Vergrijpt men sich soo hoogh, en blijft God noch genadigh?
Lydt, weecke Schepselen, alree te swaer gelaen
Om last van meerder wicht te derven ondergaen,
Lydt dat ick u en mij verleere God te tergen
(30) En in ’t toekomstige, van Heden af tot Mergen,
Waerseggers ydel ampt te roemen uijt een Vier
Van onbegrepen Stof en ongewoone Swier.
Hoe doop ick dan dat Vier? keur ick het voor een Doe-niet?
Neen, neen; mijn voet en past in soo verkeerden Schoe niet.
(35) Ick laet moedwillighe, die ’ck, als den Hemel spreeckt,
Haer’ ooren stoppen sie, tot dat hij straft en wreeckt,
Syn’ hooghe wonderen, sijn donderen, sijn’ slagen
Van Vlammen uijt de Wolck, wanachtelyck verdragen:
Mijn’ ziele beefter af, ick schrick voor Son en Maen,
(40) Soo still, so dagelyx, soo zedigh als sij gaen:
Voor ’t machtigh Sterren-Heir staen ick niet min verslagen,
Soo dickmaels als ’t mijn Oogh te middernacht siet dagen.
Waer in ontroer ick mij? In d’ eindeloose Macht
Die dit geweldigh IJet uijt Niet in wesen bracht.
(45) Heer, segg ick, eewigh Heer en Schepper en Behoeder
Van soo veel’ wonderen, die Ghij tot min als poeder
Kont maelen door het Woord daeruijt sij zijn ontstaen,
Soud’ ick mij konnen niet ter herten laeten gaen,
Wie Ghij zijt, en wat Ick, niet zitteren en beven
(50) Voor die mij Lijf en ziel genadigh heeft gegeven,
En ongenadigh, maer altoos gerechtigh, kan
Ontdoen, nu, nu, terwijl ick stae en spreecker van?
Ick doe het, groote God; maer, wel moet ick het uijten,
Ick doe ’t gebreckelijck, ick doe ’t niet sonder muijten
(55) En woelen tegens dijn’ Bevelen nacht en dagh.
’k Sie’t aen de niewe Roe, die Ghij ons, sonder slagh,
Alleen verschijnen doet; en soo dan leer ick weten
Wat het bedieden is van grillighe Cometen.
Wat dan? vrees ick se? neen. Veracht ickse? noch min:
(60) De vrees waer Goddeloos, ’tverachten sonder sin:
Ick vreesde Goddeloos wat God verbiedt te vreesen:
Veel Goddelooser noch socht ick’er in te lesen
Dat daer niet in en staet, waer Gods besluijten gaen,
Wie sijn’ almachticheit wil vallen doen, wie staen,
(65) En klapte soo quanswijs uijt Gods geheimenissen
Tot Bullebacken van d’eenvoudigste Gewissen,
En snoerde Kind’ren en Ouw’ Wijven aen dien klapp,
En maeckten onbeschaemt van Droomen Wetenschap:
’k Verachte Goddeloos het Hemelsche verschijnen
(70) Van wat d’Almachtighe doet blaecken en verdwijnen
’t Zij in een niewe Vorm gegoten, of wel eer
Ontstaen in ’t eerst gedrang van Millioenen meer.
Verr van verachten, verr; ick eer all’ de bewijsen
Van d’onbepaelde Macht, ick helps’ oneindigh prijsen
(75) Oneindigh loven en oneindigh gade slaen
Maer sonder hooger als mijn Vlercken op te gaen.
Daer staeckt haer self mijn’ vlucht, mijn weet-lust en mijn’ driften
Om all ’twaerachtige van alles uijt te ziften
Dat maer waer-achtigh zij: Als, of een’ Staert-Sterr schijn,
(80) Om bode van verdriet of van geluck te zijn:
(Dat vonnis self en is bij mij noch niet besloten;
Elck strijck’ het naer sijn’ sin, of laet’er ons om loten,
Want op de meeste stemm en slaen ick hier geen acht)
Ick wacht op voll bericht wanneer mijn ziel gebracht
(85) Daer Hij woont diese schiep, sal in sijn licht den sijnen
Doen schijnen alle licht en allen mist verdwijnen.
Uyt is ’t, mijn’ Vrageren, ick meen ghij mij verstaet,
Is het bewijs niet goed, ’t aenwijsen is niet quaed.
Ick ben u moe bericht, weest ghij ’t van mij te vragen,
(90) Hier kan het einde zijn van u en mij te plagen.
20. Apr.
[CH1681:020]
WAERSCHOUWING
Vriend, wilt ghij Dichten, weet, dat ghij aen uwe Reden
Deselve moeyt als aen uw Rijmen moet besteden.
Als voor uw Regelen soo houdt u altyd bang
Dat geene hier te kort en valle, daer te lang.
(5) Noch isser onderscheit, en, weghen wij ’t ter degen,
Daer is veel min aen ’t eerst als aen het laest gelegen.
Hofw. 21. Apr.
[CH1681:021]
IAN à LA MODE
Ian is sijn ambacht moe gedaen,
En is vrij wijser als voor desen:
Hij will niet langer Kapstock wesen,
Maer liever sonder Mantel gaen.
26. Apr.
[CH1681:022]
CUM VILI MUNUSCULO GRANDE VOTUM
Ecce tener nostrâ tibi raptus ab Arbore Caudex,
Cuius tu patulo recubans sub tegmine, Fagel
Maxime, Castaneam semper felicibus annis
Tot voveo carpas, quot te Res Patria tanto
(5) Usus habet; certe quot, adhuc vernante Senectâ,
Hugenium superesse Dei clementia passa est.
Hofwijck 27. Apr.
[CH1681:023]
CORT EN GOED
Constantinopolen, nauw langer Stadt als ’twoord,
Ben ick, als ick ’t begin te hooren, moe gehoort.
Wat hoefter voor ijet Een soo menigh’ Tonge-bochten,
Als of wij moeyte en last voor tyd-verdrijven sochten?
(5) Ick eer mijn’ moeder-tael voor andren, om haer Deughd,
Hoe min sij letter-lymt, hoe meer sij by mij deught.
Ick gunn Amstelredam noch eens soo groot te groeijen,
Maer, waer haer naem een stipp, hij sou mij min vermoeyen.
Veel beter waer ick C. gedoopt als Constantin,
(10) ’k Ben geen’ twee lett’ren waerd, quell ick het volck met 10.
2. Maij.
[CH1681:024]
DUITSCH VERDEDIGHT
Wat sotter seggen is ’t, dat onse Moeder-spraeck
Als t’ enckel-sijlbigh, oor en monden moede maeck!
Als of het langste woord voor ’t oor en uyt den monde
Niet uijt de Koppel van een-sijlbicheit bestonde:
(5) Wat dunckt ons, rolt dit niet als een rond effen woord?
Men hoeft niet na te doen al wat men siet en hoort.
eod.
[CH1681:025]
ONKUNDE
Ian stond na Bommel op te zeilen:
De schipper zei, ’t en kost niet feilen,
Hy souder haest zijn met gemack,
’tWas all gezeilt van rack tot Rack.
(5) (Wat wasser stilt’ op ’s Heeren straeten,
Als wijfs en Gecken niet en praetten!)
Is ’t all gezeilt, sprack malle Ian,
Soo zijn w’er dan, strijck en legh an.
3. Maij.
[CH1681:026]
AU Sr. VAN WESEL
Tu fais des vers François; ie ne t’en blasme point:
Mais si tu ne sçais pas la langue au dernier point,
Garde que des censeurs de race Gallicane
Ne viennent à tourner ton Romane en Don Asne.
3. Maij.
[CH1681:027]
AEN KLEINE VOGELTJENS DIE BUIJTEN TUSCHEN MIJNE VENSTER-
RAMEN IN QUAMEN NESTELEN
Komt in, onnooseltjens; u is niet op te leggen,
Waerom m’ u leven en Huijsvesting soud ontseggen.
Ick leve kinderloos, brengt of broeyt d’ uw hierin,
Mijn Cluijs is ruijm genoegh voor u en all ’tgesinn.
(5) Ick segg ’t u beck aen beck, (want ghij en kont niet lesen)
Dat Hofwijck is voor mij, sal voor u Stoorwijck wesen.
Hofw. 4. Maij.
[CH1681:028]
LACCHEN ONGERIJMT
Waerom gebreeckter Rijm op lacchen? ’tis gewis
Om datter niets ter werld soo soet als lacchen is.
Ibid. 4. Maij.
[CH1681:029]
SUR LE TOMBEAU DU Sr. DE MAROLLES
ABBé DE VILLELOIN
Dieu le traduise au Ciel, l’infini Traducteur,
Mais je seray trompé s’il n’y trouue à redire:
Sans doubte le bon homme ij tiendra son malheur,
S’il n’ij rencontre point de liures à traduire.
16. Maij.
[CH1681:030]
OP DE 60.e VERJAERING VANDEN HEER VAN BEUNINGEN
17.en MAIJ 1681
Sess Cruijskens op uw’ kerf, en noch al ongetrouwt!
Wel, wijse Beuninghen, wie hadd’ u dat vertrouwt?
Soo wijs, en soo, niet Wijfs? en sou niet, op uw sterven,
Een jong soet Beuningkie ’tschoon Achtergat bederven?
(5)Wat praet ick van ’t niet Wijfs? ick hael ’twoord in mijn’ keel:
Hij waer lang Wijfs genoegh, waer hij ’t niet wat te veel:
De Vrijer heeft het vanden Schipper leeren schrijven,
In elcke Haven een; dat’s, in een paer, twee Wijven.
Maer van veel schrijven werdt een kloecke hand wel moe.
(10) Soo dat gebeuren moght, daer is remedi toe:
Hoort hoe, van Beuningen, het is een kort’ Histori;
Krijght maer victori, eerst op u, dan op Victori.
Is niet victori op victori een’ Recept
Soo goed als ghij der oijt een’ ingenomen hebt?
[CH1681:031]
LUYTHANDEL
Luijtslagers, bars geslacht, die maer u selfs behaegt
En my en kundiger ons’ ooren light en plaeght,
Wel hebt ghij Slagers naem verdient en wel bekomen.
’Ksie op mijn’ arme Luyt met schrick uw’ vuijsten komen.
(5)Maer, wilt gh’ een less van mij verstaen,
Ick sal uw’ handen leeren gaen,
Als handen die maer dunne darmen
Met Vingeren, en niet met armen,
Te roeren hebben, en ’t geluijd
(10)Te locken uijt een’ stomme Luijt.
Ghij kunt u beter niet besinnen,
Als letten op der Vrouwen Spinnen:
Haer’ rechter Hand doet al ’tgeweld
Dat heel het werck te wercke stelt.
(15)Maer ’tWiel hard om en om te slingren
En doet niet goeds: het zijn de ving’ren
En ’twerck van d’ ander hand om hoog
Daer aen gedurigh spinsters oogh
Met alle aendachticheit moet kleven,
(20)En, naer haer sacht en spoedigh leven
Moet dan de Wiel-hand oock, wel trecken, maer niet slaen.
Kort om, Eenpaericheit, daerop komt alles aen.
Luytslagers, sonder uw’ vernuften veel te slijpen,
Ick weet ghij lichtelyck mijn meening sult begrijpen,
(25) En handelen uw’ Luijt, rein-snaerigh opgestelt,
Als of ’t een Ioffer waer, met vriendschap, geen geweld.
28. Maij.
[CH1681:032]
OUDER EN OUDER
Ick word niet oud, dat’s wel gewiss:
Men kan niet worden datmen is:
Maer ouder word ick alle uren,
En dat’s geen nood, wil ’t maer wat duren.
29. Maij.
[CH1681:033]
MAEN
De pleckjens die wij inde Maen sien,
Sien ick voor Iuffer-mouches aen,
En dat voeght de Goddin Diaen,
Want seker, s’ is een Vrouw van aensien.
eod.
[CH1681:034]
DIRCK AEN ’T PODAGRA
Ick meende, Dirck was heel bekomen
Van sijn elendigh Gichten-wee:
Maer is soo verr noch niet gekomen,
Dat scheelt noch wel een voet of twee.
30. Maij.
[CH1681:035]
ARME DIRCK
Dirck werdt als een rijck man gepresen:
Maer hij ontkent het even stijf;
Rijck? seght hij, Volck, hoe kan ick ’t wesen?
’kSlaep noch maer bij mijn eerste Wijf.
ult. (31) Maij.
[CH1681:036]
OP HET GRAF VAN M.r PIETER DE VOIS, DE BLINDE
Lagh aller Meester hier soo doof niet als hij blind was,
Hij beter Orgelist van dat hij schier een kind was
Dan die m’er nu toe kiest, Hij sprongh wel uijt het Graf,
En joegh de brodders van sijn heerlijck Orgel af.
1. Iun.
[CH1681:037]
CAERTSPEL
El Hombre, ’tSpaensche Spel, de Man in duijtsche woorden,
Bekoort ons Vrouvolck meer dan haer oijt spel bekoorden,
En de getrouwde meest: daer is een reden van;
Is ’t kolfje na haer hand, sy spelen geern de man.
2. Iun.
[CH1681:038]
AUDITORI [Grieks-]amoúsooi[-Grieks]
Ey, Oor-deel-loose Vriend, verlost mij van uw byzijn;
Wij sullen bey gerust, en beide dobbel blij zijn;
Ghij, die mij ongenucht, ick, die u schade bie,
U, die mij noode hoort, ick die u nooder sie.
30. Sept.
[CH1681:039]
LYNDRAEIJER
’K Sie aen de Scheveningher Brugg
Een’ averechtsen handel drijven.
Siet hoe de neering kan beklyven,
En wat de goe man kan bedrijven,
(5) Het gaet, als hadd hij schier twee lijven,
Hy spoedt, en gaet gestaeg te rugg.
28. Oct.
[CH1681:040]
IN OBITUM NICOLAI HEINSII [Grieks-]toû pánu[-Grieks]
Carceris angusti lentâ nece pressus, ad Astra
Exilijt magni spiritus Heinsiadae.
Heu, docti Veteres! quam vobis reddere vitam
Vidimus, in vivis desijt esse manus.
(5) Plus, Charites vero, et Musae lugete Latinae;
Nullo non longe justior iste dolor.
Quod si, inter Patriae Vatum lamenta, vicissim
Poscitis officio fungar ut ipse pari,
Addo nihil praeter lachrimas, male idoneus auctor,
(10)Qui tanto valeam funere digna loqui.
28. Oct.
[CH1681:041]
EPITAPHIUM
Heinsius hic situs est. Uter Heinsius, inquis? Uterque.
Ille Pater, Pater et Filius iste fuit.
[CH1681:042]
IN EUNDEM
Tacete Musae, et omnis eruditior
Pindi clientum turba, ad hanc cladem, tace.
Alibi canoris esse, si libet, licet,
Alibi disertis: solus hic regnet stupor,
(5) Et horridum suspirijs silentium,
Et vim dolendi ipsam ipse sufffocans dolor.
Qui nempe verbis posset aut flendo loqui,
Iniquus omnis, indecens, iniurius,
Indignus esset Heinsio luctus meo.
6. Nou.
[CH1681:043]
GALLORUM STATUS
(Grieks-)To(-Grieks), Stare, Galli nesciunt,
Quia stare Galli nesciunt.
eod.
[CH1681:044]
AD SEXTUM
Pondera, Mensuras, Numeros, quibus omnia constant,
Sollicitâ seruas, Sexte, notata manu.
Ponderis interea, qui tot sine pondere verba
Spargis, quae tibi sit cura, parum video.
(5) Mensurae prope nec nomen meminisse videris,
Tam sine mensura Scriptor et ardelio es.
Quid tibi cum numeris porro, de plebe Poeta,
In numeris peccans versibus innumeris?
Pondera, Mensuram, Numerum ut serues ad amussim,
(10)Nil te Sexte velim scribere, pauca loqui.
8. Nou.
[CH1681:045]
Collegae; quos, si sinitis, compello, Sodales;
Consulis ornati nomine quisque boni;
Nil aliena juuant: ipsi bona nomina simus:
Quisque bono tribuet nomine cuique suum.
10. Nou.
[CH1681:046]
A SON ALTESSE SUR LA 32.e ANNéE DE SON AAGE
Ie prie, Monseigneur, que le Ciel, de sa grace
Tousiours et vos souhaits et nos voeux exauçant,
Trois fois à trente et deux nouueau Eere vous fasse,
Et qu’une des trois fois soit celle d’à present.
(5) Si trente et deux trois fois font quatre vingts et seize,
Vivant quatre ans de plus, vous irez à vostre aise,
Où si ie veux monter de l’estage où ie suis,
Pour acheuer mon siecle, il m’en faut quatre et dix.
C’est beaucoup demander; mais, dire si ie l’ose,
(10) Encor pour nostre bien sera ce peu de chose;
Et ce n’est pas chercher trop loin dans l’avenir
Des jours que l’on voudroit ne veoir jamais finir.
14. Nou.
[CH1681:047]
ARGENTORATUM
Argentoratum vale et Argentina; novo me
Nomine et aurato, quae cepit, Gallia fecit
Magnificam: vile argentum est; meliore metallo,
Quam fueram Germana, palam mihi Gallica plaudo.
(5) Restat ut experiar, felicius Argentina
Libera, an aurata, et porro non libera, vivam.
14. Nou.
[CH1681:048]
Gallae petaci Gellius, Conjux, ait,
Quidquid petiueris dabo, tace modo.
Da tu, tacebo, dicis? at jam non taces.
16. Nou.
[CH1681:049]
Gellius uxori nummos ait usque petenti,
Si potis est, taceas, quot petis usque dabo.
Illa, Age da, taceo, et quoties dabis cumque tacebo:
Ille, nihil, mulier, debeo, jam loqueris.
17. Nou.
[CH1681:050]
IN OBITUM STRATENIJ
Quem Medicina sibi promiserat immortalem,
Mortalem Stratium mors improuisa probauit.
De vigili vero quum desperaret, inermem
In somnis aggressa virum satis improba fassa est.
17. Nou.
[CH1681:051]
EPITAPHIUM
Aetate, dignitate, et obseruantiâ
Stratenus Archiater senex hic est situs.
Quaeri videtur posse, causa plurium
Vitarum an haec futura mors, quam mortium.
eod.
[CH1681:052]
Cy gist, tout embaumé de son vivant, le Corps
Du plus vieux Medecin des Provinces Unies.
Sçauoir, si ceste Mort causera plus de Morts
Qu’elle ne sauuera de Vies.
18. Nou.
[CH1681:053]
GRAFSCHRIFT
Hier light Verstraten t’huijs, die arme rijcke Man,
Ey lacij, daer hy niet meer Gelds verdienen kan.
Dit lichaem had hy soo doorbalsemt met sijn’ Pillen,
Dat te bedencken staet of ’t wel sal rotten willen.
(5) ’K meen dat het droogen sal, gelyck het had begost,
Doen hij, schier Negentich, noch slaefden om den kost.
Sijn’ Erven laet hij maer wat Gouds tot haer verdoen, en
Een kael kort Manteltje, met een paer oude Schoenen.
Sy nemen ’t soo voor lief; ’tis ’t waerdighe Gewaed
(10) Daer in hy ’t gulde slijck vergaerde langs de Straet.
Hoort, Erven; voelt hij noch in d’aerde wat mishagen,
’T is, dat hij onvernoeght in sijn’ te korte dagen,
Wat meer tyds had gewenscht om t’ uwer volle baet
Soo lang te ploegen, dat uw’ kaele Beurs in Staet
(15) Van onverlegene gerusticheit gestelt waer,
En all datgh’ in sijn’ Cas soudt vinden, goed geel Geld waer;
Soo dat ghij nemmermeer den kommer uijt soudt staen,
Van ’teen aen ’t ander Brood, als Grootvaer heeft gedaen.
Maer dat’s mis. Gaet ghij niet, om sijn’ verwarde Boecken
(20) Een Beneficitje van Inventaris soecken?
19. Nou.
[CH1681:054]
NOCH
Verstraten light hier in een’ dicke diere kist:
Wat sagh hij suer en scheel, Verstraeten, als hy ’twist.
eod.
[CH1681:055]
NOCH
Verstraten, die eens sterven most,
Spijt all sijn’ Apothekers kost,
In vijf sess uren tyds verlost,
Had schier gedaen eer hij begost.
(5) De reden was, hy nam de Post,
En stierf soo haestigh als hij kost,
Om dat lang sterven te veel kost.
Hoe veel toch? vraeght het aen sijn’ Erven,
Die sullen ’t weten aen sijn’ Kerven,
(10) Daer by sij meer Visiten erven,
In Geld en Land en Huijs en Erven
Dan s’ opentlijck bekennen derven:
En soud’ hy ’t dan daer niet verkerven,
En die beroijde luij bederven
(15) Met al te kostelick te sterven?
21. Nou.
[CH1681:056]
Morte mori lentâ, non auferri violentâ,
Optimus est hominum transitus ad Dominum.
23. Nou. extempore.
[CH1681:057]
NOCH
De Medicijn’ had voor den ouden Vander Straten
Door kracht van Pillen noijt te willen sterven laten.
De dood, die beter wist, heeft onvoorsiens, en ras
Bewesen, dat hij niet onsterffelijck en was.
(5) Doch hoes’ hem heeft ontsien, met bey sijn’ oogen open,
Heeft de Prij wel bekent, stillswijgens ingeslopen,
Daer sij hem weereloos in ’tdoncker vanden nacht
Verraedlijck in sijn’ slaep om ’tleven heeft gebracht.
26. Nou.
[CH1681:058]
NOCH
De Dood had menigh jaer geloert op Vander Straten,
Maer hem noijt aengetast. Dat heeft sij niet gelaten
Uijt mededoogen; neen, soo goed en is sij niet:
’T en was niet als uijt schrick dats’ hem met vreden liet.
(5) Schrick van sijn’ Pillen? neen; van alle bitterheden
Is sij de bitterste: Daer was een’ stercker reden,
Waerom sij voorden Man gebeeft heeft en geswicht,
Sy schrickte voorden blick van sijn verwart Gesicht,
Daer tegens sij niet wist waer henen sich te keeren,
(10) Om seker en gewiss den Doctor t’overheeren:
Op ’t eind is haer de komst in ’tdoncker eens geluckt,
En s’ heeft hem slapende ter Wereld uijt geruckt.
2. Dec.
[CH1681:059]
HEMELHOOGHDE
Siet waer de Wiskonst gaet van hooge Hemel-wijsen,
Sij seggen (dat waer niet; sij seggen en bewijsen)
Stelt grof Geschutt in ’tlood en schiet reght opwaert aen;
Twaelf hondert duysend jaer most sulcken Cogel gaen,
(5) Met all de snelte die hem ’t swarte Kruijd kan geven,
Eer hij tot maer ontrent de Sterren waer gedreven.
Is dan van hier tot daer de halve Middelijn
Van dat oneindigh rond; wat moet de heele zijn!
Telt mijlen dien het lust; u sal de macht ontbreken
(10) Om t’eenen adem all ’tgecijffert uijt te spreken.
Uijt spreken is het minst, ’t uijt dencken geeft een schrick,
En doet mij roepen, Heer, wat zijt ghij, en wat ick!
3. Dec.
[CH1681:060]
AENDEN HEERE VAN RENSWOUDE
Geluck, Heer van Renswouw: ’t is yeder niet gegeven
Syn’ Tweeling, en daertoe sijn’ Doctor t’overleven.
Na die victori, denckt, wat souder tegenstaen,
Waerom ghij niet uw’ Eew ten einden uijt soudt gaen.
(5) Al is de Doctor wegh, ghij sult hem niet eens missen:
Ghij kent de rechte kunst; de sijn’ en was maer gissen:
Siet, all sijn Pille gift, wat is ’t hem nutt geweest,
Daer hij light en vergaet, en ghij dit staet en leest.
5. Dec.
[CH1681:061]
NOCH (GRAFSCHRIFT)
Eens is Verstraten dood: O die hem by sijn leven
Twee drij Visitjens loon mooght schuldigh zijn gebleven:
Gaet haestigh en betaelt sijn arme kindskind af,
Soo gh’ hem sijn volle rust wilt gunnen in sijn Graf.
6. Dec.
[CH1681:062]
NOCH
Wat was ’t een schrick op Straet, Verstraten te sien loopen,
In een Fluweelen Rock met louter Goude Knoopen?
’tSchijnt datter niemand op de rechte reden docht,
Die den door-zuijnighen Doctoor aen ’t proncken brocht.
(5) Eens had de goede Man sijn hert verkrachten willen
Ter eeren vande Konst en all sijn’ gulde Pillen,
En ter gedachtenis van dat hem in sijn’ Cas
Dat Bitter heilighe soo soet’en Bitter was.
eod.
[CH1681:063]
NOCH
Met all’ sijn’ Haegsche winst heeft goede Vander Straten
Syn afgeslooft gebeent naer Uytrecht voeren laten:
Waer ’t moghelijck geweest, hoe geern’ had hij die Vracht
Op sijn’ ouw’ voeten noch gespaert, gelyck hij placht.
eod.
[CH1681:064]
NOCH
Ick vraegden in mijn’ Droom den dooden Vander Straten,
Die d’ommeloop van ’tBloed noijt wilde leeren laten,
Waerom hy niet en leefd’, en of hij nu het Bloed
Dat, gaende, leven doet,
(5) Still staende, niet en vond gestorven in sijn’ Vaten?
Hem luste niet te praten:
Maer, naer ick mercken kost, ’tbleeck aensicht bloosde wat,
Daer uijt ick schier besloot dat hij ’t eens had gevatt.
’T was jammer dat het als een Vogel opden Boom was,
(10)En dat het maer een Droom was.
7. Dec.
[CH1681:065]
NOCH
Den ommeloop van ’t Bloed heeft die Bloed, vander Straten,
Sijn’ steeghe herssenen noijt overstrijden laten.
Maer, Borghers vanden Haegh,
Ghij die hem alle daegh
(5)En altyd even graegh
Door dick en dun gekropen
Beslijckt saeght en bedropen
Visiten doen met hoopen,
Geeft antwoord op mijn’ vraegh,
(10) Hebt gh’ oyt Doctoren Bloed meer om end om sien loopen?
7. Dec.
[CH1681:066]
NOCH
De Doctor Vander Straten
Heeft eens de werld verlaten;
Staet te bedencken of dit droevighe gevall
Meer dooden geven, of meer levens berghen sal.
7. Dec.
[CH1681:067]
NOCH
Ongeerne quam ick te vernemen,
Dat m’ uijt dit Spel van Pen en Int
Een averechts besluijt wouw nemen,
Als of ick niet Verstraetens Vrind
(5) En hij de mijne lang geweest waer.
De Man was Neerstigh, Rijck en Deun,
Daer in dooroefen ick mijn geest maer,
Heel sonder argh, en om den Deun.
7. Dec.
[CH1681:068]
NIEWEN ADEL
Heb ick een woord in ’t vat
Diep inde tachtich jaer,
Ick weet by wien en waer
Het diende wel gevatt.
(5) ’t Gaet vinnigh; maer ’tis waer, dat niewen Adel huijden
Geen grooter vijanden en heeft als oude luyden.
15. Dec.
[CH1681:069]
AENDEN HEERE VAN RENSWOUDE
De Kunst daer ick af spreeck, is, jae, uw’ eighen kunst,
En wel te recht, Mijn Heer, heb ick s’ u toegeschreven.
Sou s’ u niet eigen zijn? ghij hebtse van Gods gunst.
Hoort een niet eigen toe dat God hem heeft gegeven?
(5)Ia dobbel is uw’ Gaef: Eerst die van goe’ geboort
En kloecke Leden, om veel’ Iaeren uijt te herden;
En dan een’ tweede, die voor all daer by behoort,
Om lang te leven, en niet levens moe te werden.
God die die Leden gaf, heeft u daer toe vergunt
(10) De kunst van wijsselijck daer mé te konnen omgaen;
Soo datgh’, oud wewenaer, als een jong vrijer, kunt
Recht op de Beenen staen, daer uws gelycke krom gaen.
Dat luckt’ uw Tweeling niet, die noijt niet op en hiel
Van sijn oud Ingewand met Aloë te villen,
(15)En doch wel blycken liet, als hij u eerst ontviel,
Wat gulde middelmaet vermagh by gulde Pillen.
Lang gae die Kunst in swang, en Dies’ u heeft geleert
Gunn’ s’ u soo matelijck, soo vast, soo lang te pleghen,
Tot dat Hij U, tot Hem aendachtelick bekeert,
(20) Daer haele, daermen niet en gaet als door syn’ weghen:
Soo hael’, als Hij, eilaes, hem niet gehaelt en heeft,
Die ’kwenschte niet in ’t Graf soo schielijck had sien delven;
En nu wij, Ghij en ick, soo na zijn afgeleeft,
Bidd ick het af voor u, en hoop ’t af voor mijn selven.
16. Dec.
[CH1681:070]
Ick weet niet of dit soo best sal te vatten zijn,
Dus heb ick ’t eens gerijmt in Monicken Latijn:
Morte mori lentâ, non auferri violentâ,
Optimus est hominum transitus ad Dominum.
eod.
[CH1681:071]
DOCTOR DIRCK
Dirck sijn Heer vader was niet als een Apotheker,
En leefden, seght hij, sess of acht en tachtich jaer.
Nu ick een Doctor ben, en soon van sulcken Vaer,
Ick leev er op het minst wel hondert, dat is seker.
17. Dec.
[CH1681:072]
IEROENS COORTS
Ick heb een’ koude Coorts voormiddaghs, na den noen
Een heete, datser twee; soo rekent Boer Ieroen;
En ’tis een’ enkele. Maer, seght hij, sonder vreesen,
Ick sal van bey genesen,
(5)’t En kan niet anders zijn,
De Doctor heeft het mij versekert in Latijn.
22. Dec.