[CH1670:001]
COMEDIEN
Verbiedt men oud en jong Comedien te sien,
Soo moghtmense met een de Wereld wel verbien.
Of, soo m’ haer ’tleven gunt, behoortmen last te geven,
Dat elck met d’oogen toe, of ’s nachts alleen moet leven.
3. Ian.
[CH1670:002]
AEN DEN SCHILDER LELYE TOT LONDEN MET MIJN’ ZEE-STRAET
Towards the Sea-side ev’rie daij
Our People followeth this new waij.
See what both Love and Art can doe.
Here the new Waij doth follow you.
[CH1670:003]
Wat dunckt u dan van ’toverlegh
Van onsen Schevelingsche Wegh?
Eerst liep hij maer van hier aen ’tStrand;
Nu loopt hij tot in Engeland.
4. Ian.
[CH1670:004]
VERLIEFDE CLAES
Claes, die ten ooren toe in ’t Minne-garen stack,
Viel Politikelyck aen ’t jammeren, en sprack,
O Schouth en Schepenen, dien ’t Wett-Boeck is bevolen
Wel seghtmen wijsselick in Kercken en in Scholen,
(5) De kleine Dieven helpt de scherpe Straff van kant,
De groote raken vrij. Maey heeft mijn hert gestolen,
Maey, Maey, die diefsche Maeij; en daer ’s geen recht in ’tLand
7. Ian.
[CH1670:005]
VOORSICHTIGHE DIRCK
Dirck lijdt geen water in sijn’ Wijn:
Daer moet een’ swaere reden zijn
Waerom hij ’t noijt en heeft geleden.
’t Is, seght hij (siet, hoe swaer’en reden)
(5) Om dat de Mensch op ’tslippen staet,
Als,twater op de lippen staet.
27. Ian.
[CH1670:006]
Ie m’estonne comme on s’estonne
D’Anne et de son beau raisonner;
Car quand on croid qu’ Anne raisonne
Anne ne faict que resonner.
30. Ian.
[CH1670:007]
GODS DIENST
Wat dingh magh Gods-dienst zyn? ter Kerck gaen, hooren preken,
En bidden om ontslagh van schulden en gebreken?
’t Gelijckt de waerheit wat, en ’tvolck gelooft het: maer
’k Ben oock van ’tVolck, en dus bewijs ick het niet waer.
(5) Die God dient, doet God’ ijet dat God dient: maer in ’tmidden
Van allerley gebreck en doen wij niet als bidden.
Wat lightmen sich en houdt of eischen geven waer,
En wat dienst trecktmen van een’ biddend’ Bedelaer?
Of light de dienst in ’tOor, en dien ick God, met hooren
(10) Wat hem gevallen magh, en wat hem kan verstooren?
Wien dient dat meer als mij? wat komt een’ vader toe,
Van dat het kint in ’tSchool een Plack haelt of een’ Roe?
Is dan de Kerck noch nutt noch noodigh? wel ter degen:
En Godsdienst gaet’er om, daer aen God is gelegen:
(15) Men looft en danckt’er God; beid’, ongetwijffelt, wel,
Want beid’ in lof en danck voldoetmen syn bevel.
Dat ’s Gods-dienst in Gods Kerck; men denckt en spreeckt en singt het:
Als ’tdanckbaer hert ontluijckt, soo juycht het en soo springt het,
En seggen wordt gesang, gesang van Stemmicheit,
(20) En veler herten een’ gemeen’ eenstemmicheit.
Doet noch een’ dienst daer bij, die God’ en menschen lief is,
Dienst, sonder welcken dienst elck Christen mensch een dief is,
Een’ handgift in Gods Bors, naer yeders moet of macht,
Den armen te geval; de Kerck-plicht is volbracht.
(25) Maer is de Gods dienst uijt? Ick sieder die ’t soo wegen,
En meenen allen plicht met Kerck-gang af te plegen:
Maer ’tis niet halver wegh, jae ’tis geen thiende deel,
En, zeid’ ick ’thondertste van hondert, ’twaer te veel.
Die in ’tSchool schrijven leert, heeft buijten ’tSchool te schrijven,
(30) Of ’tschrijven inde School waer vruchteloos bedrijven,
En ’twordt vergeefsch geleert dat noijt gepleeght en wordt.
Waerin dat plegen staet, begreep ick wel in ’tkort:
Maer die het best begreep in heilicheit van woorden,
Die ’tnutt waer dat wij staegh in hert en Ooren hoorden,
(35) Was een Gods afgesant, en heeft het dus beduijdt:
Leent Oor en Hert, en lett hoe krachtelick het luydt.
6. Feb. absol(utum).
[CH1670:008]
AENDEN SCHILDER VAN EEN’ GEBLANCKETTE
Ghij mooghts’ uijtschilderen, ghij kloeckste van het Land,
Ghij mooght’er met het best van uw’ Pinceelen bij zijn:
All wat ghij maecken kunt en sal niet als Copij zijn;
Het rechte Principael is van haer’ eigen hand.
11. Feb.
[CH1670:009]
AEN LEDIGHE IAN
Altyd luij, altijd leegh, geen doen, geen onderwinden,
Geen’ oeffening van geest
Als ’tmesten van een’ Beest?
Wat guntgh’ hem ruijmte, Ian, die’r geen’ en hoort te vinden!
eod.
[CH1670:010]
OVERSCHATTING
Ick haet de Schatting niet; ’tLand isser aen gelegen:
’k Haet d’oneenpaericheit die’r in bedreven wordt.
Siet voor n, Luij te roer; op onrecht volght geen zegen:
ndien mij recht geschiet, soo doet ghij ’tLand te kort.
12. Feb.
[CH1670:011]
OP NIEW HAEGSCHE COMEDIANTEN
Preeckt Camerspelen uijt, en Farcen arger slagh:
’t Werdt wijsselick bestraft, all deed’t ghij all den dagh:
Maer keert de roede eens om; wat dunckt u, zielen-sorgers:
Eerst was ’t de Vreemdeling; nu doen ’t uw’ eigen Borgers.
24. Feb.
[CH1670:013]
ILLUSTRI ANNAE MARIAE A SCHURMAN eJauth;n ginwvskein
Ergo dies venit, quâ te sibi Rhenus ademptam,
Amstelis adscriptam te videt unda sibi?
Ergo, ubi splendebas, etiam sub nube videri
Desinis, et Sole est Urbs viduata suo?
(5) Urbs antiqua, diu tantâ te Ciue superba,
Vivit, et hoc tactum vulnere pectus habet?
Hei mihi, quid causae est? quâ te mercede vetusto
Tollis, et ignoto tradis, Amica, Lari?
Quo tandem, quid passa, ruis, quae forte fugarunt
(10) Spectra? quis a nobis horror abesse iubet?
Quaero, quis a nobis? nam quos ibi deseris, horum
Et Bataui certe pars quotacumque sumus.
Una salus quam sectamur, communia Sacra,
Una Deum versus vota, paresque viae.
(15) Quas sequeris, bene pasta, dapes? quae toxica nostras
Infecere? quibus noxia vina damus?
Hactenus unanimi nobiscum laeta Sijnaxi
Interes, et socias tendis ad astra manus:
Quo Praetore nigrum Theta praefigere nobis
(20) Ausa, reos Fratres quo praeitore facis?
Voetius hoc meruit? cuius de lacte Puella
Crevisti summis aequiparanda Viris?
Hoc tua Trajectum? hoc tanto fulgore coruscae
Grandis Athenaei, caetera turba, faces?
(25) Nec venit in mentem, quoties de Fontibus illis
Tota salutiferis pota redîris aquis?
Haec meritis merces? haec gratia fertur? ab horum
Sedisti toties pendula voce Virûm?
Hosce Magistello potis es mutare Magistros,
(30) Facta peregrini serua supercilij?
Hic tibi de Coelo cecidit Cato tertius? huius
Dignaris ferulae supposuisse manum?
Hiccine (nam nostras monstri hoc quoque perculit aures)
Aere tuo grauior dignns abire domum?
(35) Rhene, retro propera: fiunt quae credere nolim,
Ni Fontes videam te repetisse tuos.
Anna, Dei dono, Patriae decus, Orbis, ad Ortum,
Orbis, ad Occasum, non novus Anna stupor,
Virgo sacras inter, sed cui non ulla Sacrarum
(40) Vel par ingenio, vel pietate prior,
Anna (quis ignorat?) omni vernacula Terrae,
Cuius ab uno omnis ore loquela sonat,
Cuius ab uno omnis calamo variante character
Nascitur, Hebraeus quem stupet esse suum,
(45) Roma suum, Graji, Aethiopes, Arabesque Syrique,
Notaque vix alijs nomine turba suum;
Anna, cui diuina diu mysteria longus
Pandit et a tenerâ virginitate labor,
Pandit et humanas quas qui gustauerit Artes
(50) Inter magna Virum nomina censueris,
Anna, cui non ulla suas praeconia laudes
Aequârint; illa, heu! illa (referre piget)
Excidit Anna sibi; sese nescire videri
Gestit, et ignaras inter habere locum.
(55) Post se surda latet; nec amicos multa monentes
Audit ad indigni transfuga castra Ducis.
Impare congressu obscuris sociata puellis,
Impare tironum subdita sorte ingo.
Hic de Schurmanna fastu demente triumphnm
(60) Ducis, et esse aliquid credis, Aselle bipes.
Nempe quid aggressus? pietatem infundere sanctae
Virgini? at, o infusor, te magis illa pia est:
Doctrinae dotes, veterum reserare Sophorum
Dogmata? at, o Doctor, te magis illa sapit.
(65) Omnia perspexit, nisi te, Vertumne, sub illa
Nescio quâ tandem qui pietate lates.
Exue personam: refert qui veneris hospes
Discere, quâ Sinon arte, vel ingenio.
Si quae vicinis, te autore, tragoedia mota est,
(70) Te duce nos inter coepta vel est, vel erit;
Exi de populo, cuius concordia semper
Et fuit, et semper murus ahenus erit;
Exi, turba nocens, exi vulpecula vafri
Splenis, et a nostris finibus esto procul.
(75) Pace frui per te liceat, quam sanguine partam
Charum, dante Deo, Belgica pignus habet.
Nil agitat Bellona foris: ciuilia dudum
Nescimus pridem nata duella domi.
Mitte novas, peregrine, faces inferre Batauis;
(80) Desine cognatas dissociare domos;
Desine prole bonä moestos orbare parentes,
Desine prisca tuis Sacra novare Sacris;
Tranquillis uti liceat arisque focisque,
Unanimisque uni reddere vota Deo.
(85) Absit in ardentis Natae pietate superba
Debitus ut Matri frigeat alter amor:
Vota Deo est? facile est ut idem sit utrique Parenti;
Quaeque foris pia, non hoc nequit esse domi.
Nil opus est, nove Mijsta, novos te pandere ludos,
(90) Nil te foemineo, Galle, praeesse gregi.
Redde cuique suas, o non Hieronijme, Paulas;
Tuta cuique suae cura sit Eustochij.
Quo feror a cursu? quo me ratis avehit? una
De te praecipuum dicere, Virgo, fuit.
(95) De grege non simili, non te, clarissima, digno
Autor ut exires esse libens volui.
Exi tute libens, submissaque fascibus ire
Despice submissos quos decet ire tuis.
Quisquis is est, vacuâ regnet fanaticus aulâ;
(100) Schurmannae imperium vendicet Anna sibi.
Te rege, te pia, te prudens; tu gloria sexûs
Esse tuis, quod eras, perge sub auspicijs.
Hoc ratio monet, hoc qui te Constanter amicus
Quo colit affectu, quo veneratur, amat.
Hag. 28. Feb.
[CH1670:014]
AEN ANDRIES
Zyt gh’ een uytnemend Mann, Andries, gelijck ick hoor
Veeltyds van u gewagen;
Blijft wat van mijn Comptoor;
’k Magh geen uijtnemend volck ontrent mijn’ Cass verdragen.
3. Mart.
[CH1670:015]
VROUWEN AERD
Siet voor u, en onthoudt, zei mij een noblen Baes,
Dat meestendeel een Vrouw een’ Sess werpt, of een Zes.
4. Mart.
[CH1670:016]
KELDER SIECKEN
Is ’t yemand onbekent, ick weet waer ’t dat gesinn schort,
En waerom dat het noijt te deeg genesen kan:
All wat de Doctor heelt, ontheelen Glas en Kann;
en stortt’er staegh weer in, om datm’er staegh weer in stort.
8. Mart.
[CH1670:017]
AENDE IEUGD
Besteedt den dieren tijd
Van Dagen en van Nachten,
Terwijl ghij in uw, krachten
En onversleten zijt.
(5) Het schijnt, jong en ervaeren
En is niet wel te paeren;
Maer ’tis een valsche schijn:
Men kan wel jong van jaren
En oud van uren zijn.
14. Mart.
[CH1670:018]
WEER EN WEERWILL
Het zij soo laet als,twill, ick kan mij niet bepraten
Om doot te wesen, en mijn dagh-werck te verlaten;
Ick schiet de vodden uijt die ’ck smergens heb gelaen;
Maer ’tgaet soo ’t Spreeckwoord spreeckt, noo doen is oock gedaen;
(5) Ick gae schoorvoetende daer and’re na toe loopen
En, waer ’tmet geld te doen, ’k socht slapen af te koopen.
’tZij weer soo laet als ’twill, en soo veel daghs als ’tkan,
Ick, die geen’ rust en socht, ick noch de selve Mann,
Ligg nagel-vast aen ’tbedd: wegh wind-As-tonw en dreggen;
(10) Daer is geen tillen aen. Wel moght de Wijse seggen,
Men wentelt als een’ Deur die op haer’ hengsels draeijt:
Van boven schijntmen loss, van ond’ren aengenaijt.
Weerhanen zijn te slecht; best schijn ick te gelijcken
De Naelde van stomm Stael die w’ aenden Zeil-steen strijcken,
(15) En doense met geweld nu trouwen aen het Zuyd,
Nu hijlicken aen ’t Noord; strax is sij hier de Bruijd,
Strax daer in overspel, en datse meest beminden,
Is, datse nu meest haett. Wie kan wat redens vinden,
Waerom de laeste Echt haer’ liefste wesen sou:
(20) En wie verheugt sich oijt in een gedwongen Trouw?
Men soeck’ het inden Steen; het is de moeijte waerdigh:
In mij is ’t Menschen.mall, die, altoos wederaerdigh,
In Stroom en tegen wind den oorber tegen gaen,
Slaen all ’tgeboden af en all ’tverboden aen:
(25) Op, op dan, segg ick mij, het is hoogh dagh: en hoe?
Die niet aen ’tleven will, schijnt, is sijn leven moe:
Te Bedd’ oock, ’t is lang nacht, en leert het leven derven:
Die daer niet aen en will, schijnt noijt te willen sterven.
Maer ’tis gedwongen ernst; ’ksegg dat ick seggen moet,
(30) En doe noo wat ick segg. En, gaen w’ all’ op dien voet,
(En alle gaen w’er op) wat sal ’t in ’teinde wesen,
Als w’ uijt den langen slaep ontwakende, verresen,
Op ’tslaen van Gods Basuijn, ten Bedd’ uijt (uyt der aerd)
Geroepen sullen zijn? Sal daer noch Menschen aerd
(35) Gods will of wederwill bestaen te wederstreven?
Schrickt, Boose, voor ’tVerderf, wenscht, Vrome, naer het leven;
Daer sal geen keur zijn van te vroegh of van te laet,
Als yeder na verdienst sal hooren K o m t, of G a e t.
28. Mart.
[CH1670:019]
KENT U
Hoe klein is Mier en Zier, sien ickse tegens mij!
Sien ick mij tegens haer, hoe groot ben ick ’er bij!
Wat ben ick voor een Pop, sien ick een’ walvisch drijven,
Hoe veel’ en gaender niet in syn lijf van mijn’ lijven.
(5) Wat is hy by syn’ Zee? een gruijs van grondeling.
Wat zijn die zee en land te samen voor een dingh,
Wat zijn de Berghen, die tot in de wolcken steken,
Als dun stof op den grond, niet waerd om af te spreken.
Wat is de Heele kloot van all dat natt en droogh?
(10) Een schier onsienlyck punt by ’s Werelds helder oogh.
Wat is dat oogh bij ’trond daer ’t vier en twintich stonden
Ter loops in besigh is? wat ’s dat rond by de ronden
Die ’tsluijten als een Nest van Doosen sonder end?
Die syn’ gedachten aen sulck steigeren gewent,
(15) Hoe kan hij minder doen, als met verlegen schaemte
De nietticheden van het ydele geraemte
Daer in sijn’ ziele woont ootmoedigh overslaen,
En uijt het kleinste tot het grootste wesen gaen,
Gods onbegryplickheit? Ick weet geen’ stercker reden
(20) Om opgeblasen waen te pletteren te treden.
29. Mart.
[CH1670:020]
GRAFSCHRIFT
Ians malle geraemt light hier onder te droogen.
Waer schickt ghij de Geest sal zijn henen gevlogen?
Hy is overleden den eersten April;
Dan schicktmen de Gecken all waer men will.
2. Apr.
[CH1670:021]
AEN EEN’ VRIENDINNE MET MIJN’ ZEESTRAET
Ghij tradt mijn Hofwijck om, in spijt van ’t zeere beentie,
En ’tkosten u somtijds een hijghjen en een steentje;
Maer lust en ijver won ’t. Zijt ghij schier uijtgerust?
Hier ’s niewen yver, werck, en stoff voor niewen lust.
(5) Dan schrickt niet; daer en is noch hygen aen noch steênen,
’t Is sachte wandeling; men doetse sonder beenen;
En, soo gh’ een’ enckel’ uer still sitten kont, of twee,
Ghij raeckt van uijt den Haegh tot Schevening aen zee.
Iae, lust u onderweegh wat praets, ghij hoeft geen’ Ooren,
(10) Leent m’ uw’ schoon’ Oogen maer, ghij sulter mij door hooren.
6. Apr.
[CH1670:022]
TOT GOD
Mijn’ Sonden die ick kenn verdoem ick elck om ’tseerste,
Die ’ck niet en kenn, o God, vergeeftse neffens d’eerste.
7. Apr.
[CH1670:023]
(FRITSENS PAERD)
Frits noemt sijn Paerd een Luijpaerd,
Om dat het, Luijpaerds wijs, gemarmert is van vell.
Mij dunckt hij noemt het wel;
’t Is wisselijck een luij Paerd.
eod.
[CH1670:024]
Viderat in somnis aurum Beuningius heros
Hoc olim dominos deposuisse solo.
Nec mora, praegnantis iubet iri in viscera terrae,
Magnificae pretium quae paritura domus.
(5) Ut nihil inventum est, agedum, bone, dixit, agelle,
Quando domus fieri non potes, hortus eris.
30. May.
[CH1670:025]
BARONEM DE LISOLA, LEGATUM CAESAREUM
Ergo quod intrîsti, per me licet, exede: quando
Sponte meus lector factus es, esto meus.
Summe vir, at, fidi monitum nisi spernis amici,
Cogita, et hoc animo saepe revolve legens;
(5) Caesare quid faciam, si me resciuerit istis
Perdere vota sibi tempora quisquilijs?
. Hofwijck 8. Iun.
[CH1670:026]
AENDE BEROEMDE IOFFROUW ANNA MARIA SCHURMAN
Belev, ick dan den dagh, dat ghij, den Rhijn ontnomen,
Den Amstel eigen zijt en willens t’huys gekomen?
En sietmen u niet meer, niet selver door een’ wolck,
Daer ghij soo helder pleeght te blincken onder ’tvolck?
(5) En mist die Stadt haer Sonn, die Stadt der oude Steden,
Die met uw’ borgerschapp van over lang tot heden
Soo moedigh heeft gepronckt? en heeft die goede Stadt,
En heeftse sulcken wond in ’t ingewand gehadt?
Wat reden, oh Vriendinn, wat voordeel magh u roeren,
(10) En om een’ niewen Thuys den ouden Thuys ontvoeren?
Waer heen met sulcken drift? wat leed is u gebeurt?
Wat grouwel, of wat spoock heeft u van ons gescheurt?
Ick vraegh, Van ons, met recht; want wy zijn ledematen,
En de geringste niet, van die ghij daer verlaten
(15) Den rugg hebt toegewendt: deselve Salicheit
Bejaghen wij met haer; de wegh die daer toe leidt
Is haer en ons gemeen, en soo zijn ons’ gebeden.
O ghij, bij ons soo langh, soo wel gevoedt, wat reden
Treckt uw’ genegentheit naer bet’re leckernij
(20) Als die men t’onsent schaft? en wie vergiften wij?
Wien hebben wij fenijn in Wijn of Brood gegeven?
Tot noch toe hebt ghij u eendrachtelick begeven
Aen ’t heiligh Mael met ons, met ons ten Hemel aen
Een allgemeen Gebed met vreughd op laten gaen.
(25) Voor wien bekeurt gh’ons nu? wat Rechter kont ghij noemen
Die u gemachtight hebb’ uw’ Broed’ren te verdoemen?
Heeft Voetius dien danck verdient voor langhe moeyt,
Die u de goede melck, daer van ghij zijt gegroeyt
Tot grooter mannen waerd’, van jongs heeft leeren drincken?
(30) Heeft Uytrecht dat verdient, en alle die daer blincken
Als Hoogschool-fackelen in die geleerde Stadt?
En staet het u niet voor, hoe ghij van ’theilsaem natt
Uijt die fonteinen veel en menighmael gesogen
Doordrenckt en wel getoeft naer huys toe zijt getogen?
(35) Is dit der mannen loon, wiens stichtelijcke tael
Uw’ ooren soo verknocht aen haer beleeft onthael?
Kunt gh’ om een meestertje van sulcke meesters scheiden,
En onder een vreemd oogh u sien voor Slave leiden?
Of souw dit mogelijck een derde Cato zijn,
(40) Diens niewe wijsheit u ten Hemel uyt verschijn’?
Knnt ghij uw’ waerde hand tot sulcken plack begeven?
Kunt ghy den Vreemdelingh van ’tonderhoud van leven
U eigen aengeerft (men schrickt het te verstaen)
Ten Land’ uyt wel verrijckt naer huys toe laten gaen?
(45) O Rhijn-stroom keert te rugg: wendt ghij u niet na boven,
’Ksie dese wonderen onmog’lick om gelooven.
Die Anna, door Gods gunst, d’eer van haer Vaderland,
Die, all’ de Wereld om, aen Oost en Wester kant,
Elck eens verwonderingh; die, onder de Gods eigen’
(50) Van jongs Gods eigen’ maeghd, maer daer sij all’ voor neigen,
Die daer Gods eigen zijn, in Godvrucht en verstand;
Die Anna, diemen weet in aller luyden Land
Als ingeboreling een ijeders Tael te spreken;
Wiens wyd beroemde hand een ijeder een de streken
(5) 5 Der sijne baeren siet, Hebreew, Romein en Grieck,
En Moor, en Arabier, en Sijr, en and’re, die ’ck
Aen velen onbekent van name derv gelooven;
Die Anna, die van jongs het hoogh geheim van boven
Met langen arbeid heeft doorkropen en betracht,
(60) Die all het Wereld-wijs, daerom men mannen acht,
En groote mannen noemt, te boven is gekomen,
Die Anna, dien geen lof uy.t allen lof genomen
Haer’ waerd’ opwegen kan; die Anna, die (ah mij!)
Ontvalt haer eigen selfs, en houdt sich als niet Sij;
(65) Will met d’onkundighe gelijck gerekent wesen,
Schnylt achter sich als doof; en ’thertelijck belesen
Van Vrienden roert haer niet: S’is tot een’ vreemde Vaen,
Een’ haers onwaerdighe, van d’onse door gegaen.
Daer sitt sij onder ’tjock, en buyght den hals ter aerde,
(70) Met niewe Leerlingen van onberoemder waerde.
Daer voert ghij nwen roem van Schurman, trots en fier,
Twee-voetigh Eseltjen, en daer vermeetgh’u schier
Wat sonderlings te zijn. Maer waer is ’t datgh’ op siet, en
Wat meent ghij? onse maeghd de Godvrucht in te gieten?
(75) O gieter, S’is seer veel Godvruchtiger als ghij.
Wat d’oude wetenschapp en wat de niewe zij?
Schoolmeester, ’tis te laet; S’is meer in al,s geslepen
Dan ghij se slijpen kunt. S’heeft alle ding begrepen,
Op u na, Weerhaen; u, die daer verholen gaet
(80) Ick weet niet onder wat Godvruchticheits gelaet.
Treckt eens dat masker af: ons isser aen gelegen,
Watm’ aen u voor een slagh van Luypaerd heeft gekregen.
Hebt gh’ een Treurendigh Spel in onse Landen voor,
Soo gh’ in veel’ andere gerockt hebt, maeckt u door,
(85) En gaet verr van een Volck, dien, tegen alle vreesen,
Sijn’ Eendracht is, en oijt een kop,re muer sal wesen.
Gaet, roervinck, en gaet uijt, geslepen Voss, gaet veer
Van onse kusten, en verschijnter nemmer weer:
Laet ons met uw verlof de gulde vré genieten,
(90) De diere Vré, die vrucht van soo veel bloed-vergieten,
Die, door des Hemels gunst, geluckigh Nederland
Gerustelick besitt voor sijn geliefste pand.
Van buyten roert ’er niet: daer w’eens te veel af wisten,
En kennen wij niet meer, de binnenlandsche twisten.
(95) Still, stokebrand, en steeckt gheen’ niewe vlammen aen,
Daer Holland weer af blaeck’: schaemt u de hand te slaen
Aen Hnysgesinnen lang en wel verwant t’ontroeren,
Aen goede kinderen droev’ Ouderen t’ontvoeren,
Aen ouden kercken-dienst voor niewen, sonder nutt,
(100) Te willen wisselen: Den Heer die ons beschutt
Laet ons gerustich en eenstemmich mogen eeren,
En vredigh in Gods Huys en in het ons’ verkeeren.
Verr zij, dat Dochters trots en opgeblasen schijn
Van Godsdienst Moeder-mins verkoeling soude zijn.
(105) Wie recht Godplichtigh is, het kan haer wel geschieden
Beid’ Oud’ren haeren plicht gelijckelick te bieden:
Godvruchtigh buytens huys kan binnens huys met een
Niet laten soo te zijn. Daertoe en hoeftmen geen
Van uw niew School-bericht, niew Priester; noch ghij wetten
(110) In ’t Vrouw-hock, Franschen Haen, ons’ meiskens voor te setten.
O Hieronymus in schaduw, en niet meer,
Geeft elck sijn’ Paula en sijn’ Paulas Dochter weer,
En gunt elck sijn bewind. Hoe raeck ick van mijn’ streken,
aer heeft mij ’t Schip vervoert? V hadd ick aen te spreken,
(115) V, mijn’ doorluchte maeghd: V socht ick; met die hoop
Van V geluckelick te preken uyt den hoop
Diem’ uws onwaerdigh kent: bestaet ’er uyt te scheiden,
En werdt niet geern geleidt van dien ghij hoort te leiden;
Laet hem sijn sott gesach tot sijnent, wie hij zij,
(120) En houdt het hoogh gebied van Schurman Anna vrij:
Stiert, wijse, stiert u selfs; blijft d’eer, van alle Vrouwen
Haer’ opper-eer te zijn, voor u alleen behouwen.
Soo raedt de Reden, soo die u, van ouds besint,
Standvastigh eere biedt, eerbiedelijck bemint.
Hag. 11. Iun.
[CH1670:027]
AEN LICHTE AGNIETJE
Uw deugen of niet deugen
En prys of straff ick niet:
Maer, waer ick Ioodsch, Agniet,
Ick soud uw vleesch niet meugen.
22. Iun.
[CH1670:028]
(JANS VERKLARINGH)
Mijn’ Buerman, die een soet bruijn Diertjen in syn dienst heit,
Vraegd’ ick onnooselyck, Is dat uw, Dienstmaegd, Ian?
Myn’ Dienstmaegd? seid’ hij soo, ’k weet daer soo veel niet van:
Maer, geeft ghij ’t m’ op mijn’ eed, ick sweer het is mijn’ Dienstmeit.
29. Iun.
[CH1670:029]
(DIRCKS KEUR)
Men schreef, Trijn lagh in stervens nood,
En wouwse Dirck, haer mann, sien leven,
Hij most sich strax op wegh begeven:
Sien leven? zeid’ hij, wegh: ick saghse liever dood.
6. Iul.
[CH1670:030]
AEN EENEN NIEWEN BORGEMEESTER
Ick docht het Borgemeesterschapp
Was niemands werck in groote Steden,
Als luyden op den hoogsten trapp
Van deughd en wetenschapp getreden.
(5) Dat docht ick: maer ick scheider van,
Nu ghij het kont bedienen, Ian.
15. Iul.
[CH1670:031]
UYTVLUCHT
Andries most kennen of ontkennen:
’t Was door geen’ derden wegh t’ontgaen;
Aen ’t liegen wild’ hij niet gewennen,
De schuld was klaer, hij moster aen.
(5) Noch en verloor hij sijn verstand niet:
De Rechter sprack met groote drift,
Kent of ontkent, is dat uw, hand niet?
Neen, seid’ hij, Heer, ’tis maer mijn schrift.
15. Iul.
[CH1670:032]
DONEC GRATUS ERAM TIBI. HOR. LIB. 3. OD. 9.
Hor. Soo lang ick u behaegd’ en om die blancke Borst
Geen liever jongeling sijn’ armen leggen dorst,
Leefd’ ick geluckigher als Heeren veeler landen.
Lyd. Soo lang daer geen’ en was, die u het hert dé branden
(5) Meer als ick, Lydia, van hoogh beroemden naem,
En Chloë wijcken most, verduijsterd’ ick de faem
Van onse grootemoer oud’ Ilia van Roomen.
Hor. Die Chloe heeft mij nu in haer geweld bekomen,
Sy konstigh met de keel, sij meesters’ op de Luijt,
(10) Soo dat ick geerne ging voor haer ten leven uijt,
Gund’ haer den Hemel maer mij n sterven t’overleven.
Lyd. De soete CalaÏs heb ick mijn hert gegeven,
En hij het sijne mij; en wensch ick tweemael sterv’,
Soo ’k vanden Hemel sijn lang leven maer verwerv’.
(15) Hor. Wat, of het oude vier tot mijnent quam t’ontfoncken,
En sloot ons in een jock van stael aen een gekloncken,
En Chloe wierd ontsegt, en Lydia ingehaelt?
Lyd. All is ’t dat CalaÏs schoon als een’ sterre straelt,
Ghij lichter zijt als Corck, en feller als de Baren
(20) Van d’Adriasche zee; magh ’tluck mij wedervaren,
Dat ick weer uwe werd’ en ghij werdt weder mijn,
’Kwensch met u levendigh en met u doodt te zijn.
17. Aug.
[CH1670:033]
DE BESTE ZIJN MENSCHEN
Die brave Prediker die op den Stoel na Wensch is,
Hoe moeyt mij, dat hij daer een Engel, hier een Mensch is!
11. Sept.
[CH1670:034]
(KORTE NACHTEN LANGH LEVEN)
Dat slapen in sijn Bed en doot in ’tGraf te leggen
Het selfde niet zijn is, is buijten wederseggen.
Die dan laet slapen gaet, siet wat hij vooreleels heeft
En wat hij wakende veel’ dooden overleeft.
eod.
[CH1670:035]
DIRCK AEN TRIJN
De nacht schaft goeden raed, en trouwen heeft veel in,
Trijn, sei Dirck, met niet min als trouwen in sijn’ sin:
Wat dunckt u, waer ’t niet best dat wij niet ras en liepen,
En dat wij op de saeck malkandren wat besliepen?
eod.
[CH1670:036]
MODES KRACHT
Lang had ick vruchteloos Dirck soecken te bekeeren
En t’sijner salicheit het vloecken af te leeren.
Het luckte niettemin, en endlick wierd ick ’twijs,
En seid’ hem maer een woord, Men laet het te Parijs.
23. Sept.
[CH1670:037]
OP EEN BOECK VANDE SIMPELEN
Het Apothekers Boeck dat Ian heeft uijtgegeven
En is maer half volschreven.
Daer zijn geen’ simpelen bekent, of ’tspreeckter van,
Maer niet een woord van Ian.
eod.
[CH1670:038]
GRIETS ONTLEGG
Ick nam Griet geern eens voor, soo haer wel dienstigh waer,
Om dat sij laet, te doen, om dat sij doet te laten:
Voor nemen? seght sij, neen (en ’tis maer al te waer)
Dat ’s veel te veel geschiet, niet meer daer af te praten.
eod.
[CH1670:039]
(MATTH. 7. 5)
’t Is waer, en ’tluydt schier als een logen:
Dirck siet veel scherper als een valck;
Hij siet een’ splinter in mijn’ Oogen,
En dat dwars door sijn’ eighen balck.
5. Oct.
[CH1670:040]
(VAN KLAER)
’k Had Claer geerne tegenwoordigh,
Waerse wat min tegen-woordigh.
10. Oct.
[CH1670:041]
DE HEER CANDE PLAET VERDRONCKEN
d’Heer vande Plaet waer noch in ’tleven,
Waer die Heer vande plaet gebleven.
eod.
[CH1670:042]
(OP TEUN)
Voor desen liet sich Ian vervoeren
In drincken, dobbelen en hoeren:
Nu is hij op de Caerten baen.
Is ’t wel gedaen? men soud het seggen,
(5) Maer beter is ’t, ’twoord om te leggen,
En seggen, ’tis wel niet gedaen.
ult. (31) Oct.
[CH1670:043]
Accipe, Posteritas, quo, nostro sanior aevo
Aeterni caueas accendere Numinis iram.
[CH1670:044]
FATALIS INCENDII
QUO
A DIE II. AD IV. SEPTEMBR.
ANNI CI3I3CLXVI
URBIS, INTRA MOENIA,
PARS LONGE MAXIMA
CONFLAGRAVTT
HIC UBI TANTAE CLADIS ORIGO
PRIMUM EMICUIT
HOC EIIS MOMUMENTUM PONI
CAROLUS TI
MAGNAE BRITANN.
REX
ET VNIVERSI
ANGLIAE ORDINES
SUI SAECULI ET POSTERORUM
INTERESSE CENSUERUNT
Discite in aduersis, placatâ Numinis irâ,
Nil desperantes audentius ire, Britanni.
[CH1670:045]
URBE PENE TOTâ
UNIUS TRIDUI INCENDIO
SIC EVERSA
VIX UT STETISSE VIDERETUR
UNIUS QUADRIENNII INDUSTRIA
SIC INSTAURATA
UT DE FERE LIGNEA
LATERITIA PARTIM AC MARMOREA
SURREXERIT
CAROLUS II..
MAGNAE BRITAN.
REX
ET UNIVERSI ANGLIAE ORDINES
UTRIUSQUE FATI FACTIQUE
MEMORIAM
HOC IN MARMORE PERENNEM ESSE
VOL
Lignea consumpta es, surgis de marmore: tanti,
O bona, Phoenicem te perijsse fuit.
Urbis an exustae clades. dubitabitur olim,
An restauratae gloria maior erat.
[CH1670:046]
AD VIOLENTOS COMPOTORES
Qui bibere inuitum tentat me cogere, frustra est:
Nec possis Asinum cogere, ni sitiat.
Lond. 18. Dec.
[CH1670:047]
LONDON
A la grande Cité,
Qui de nouueau se fonde,
Ajoustez l,M. et l,E;
Londe sera le Monde.
eod.
[CH1670:048]
VOOR-RAED
Ick was nauw halver weegh van hoogen ouderdom,
En hong mijn’ jonge le’en soo veel warm dexels om,
Dat veeltyds wierd gevraeght, wat of ick op mijn’ jaeren
Veel anders docht te doen, om ’tlichaem te bewaeren?
(5) Dan sal ick, gaf ick all’ die vragers te verstaen,
Met all’ u lacchen die soo niet en hebt gedaen.
Lond. 20/30. Dec.
[CH1670:049]
GRAFSCHRIFT VAN EEN JONG UYTNEMEND CONTREFEITER
Hier light een Schilder in, dien syne Meester-hand
In ’teerste bloeijen van syn’ jaeren hielp van kant.
De Dood vond sich verbeent, als sulck een Man bleef leven,
Die ’tleven soo veel volcks behouden kost, of geven.
(5) Haer ambacht lagh in d’ass, en sij scheen selver veegh;
Soo sorghde sij by tyds, en hielp hem uytte weegh.
eod.
[CH1670:050]
KERCKGANG
Dirck sagh een’ Ruijter-wacht in een oud kerckje staen;
En riep, siet wat een’ schand voor ons en ons’ gebreken;
Men weet de Menschen schier niet na de Kerck te preken,
Hier sien wy d’er goed schick de Paerden henen gaen.
eod.
[CH1670:051]
Een machtigh Croon-heer mijner tyden
(Indien hij leefd’, hij soud’t belyden
Los als een ongeveinsde Baes)
Quam aengereden door ’tgeraes,
(5) Daer Schouth en dienaers Muer en Daken
Van menighte Bordeelen braken;
En riep, Coetsier, draef, repje wat,
En help mij door de lange Stadt,
Ick dien ten eersten thuijs te wesen.
(10) Heeft elck Bordeel dat lot te vreesen,
Draef, draef, dat ick het weeren magh,
Mijn Huijs is van den grootsten slagh.
Ib. 21/31. Dec.