Hier vindt u het Evangelie volgens Mattheus, uitgegeven naar de eerste druk van de Statenbijbel (Leiden, Paulus Aertsz van Ravesteyn, 1637). Deze tekst verschilt in spelling, interpunctie, woordkeus, woordvolgorde, vervoeging, verbuiging en grammatica in hoge mate van de zogenaamde Statenbijbels die elders op het internet te vinden zijn, of tegenwoordig in druk worden uitgegeven. Een betrouwbare internet-editie van de Statenbijbel is tot stand gekomen onder leiding van Nicoline van der Sijs. Voor de juiste interpretatie van dit boek uit de Statenbijbel is voorlopig uitsluitend de onderstaande tekst bruikbaar; de andere moderne edities dienen als invalide beschouwd te worden.
Gebruikt exemplaar: KBH 2112 A 2 (Biblia deel II) en de facsimile van Bijbels digitaal.
[fol. 1r]
Het Heylich EUANGELIUM, Na de beschrijvinge MATTHEI.
[fol. 1v]
Het Eerste Capittel.
1 ¶ HET boeck des geslachtes JESU CHRISTI, des soons Davids, des soons Abrahams.
2 ¶ Abraham gewan Isaac. ende Isaac gewan Jacob. ende Jacob gewan Judam, ende sijne broeders.
3 ¶ Ende Judas gewan Phares ende Zara by Thamar. ende Phares gewan Esrom. Ende Esrom gewan Aram.
4 ¶ Ende Aram gewan Aminadab. ende Aminadab gewan Naasson. ende Naasson gewan Salmon.
5 ¶ Ende Salmon gewan Booz by Rachab. ende Booz gewan Obed by Ruth. ende Obed gewan Jesse.
6 ¶ Ende Jesse gewan David den Coninck. ende David de Coninck gewan Salomon by de gene die Urias wijf was geweest.
7 ¶ Ende Salomon gewan Roboam. ende Roboam gewan Abia. ende Abia gewan Asa.
8 ¶ Ende Asa gewan Josaphat. ende Josaphat gewan Joram. ende Joram gewan Oziam.
9 ¶ Ende Ozias gewan Joatham. ende Joatham gewan Achaz. ende Achaz gewan Ezekiam.
10 ¶ Ende Ezekias gewan Manasse. ende Manasse gewan Amon. ende Amon gewan Josiam.
11 ¶ Ende Josias gewan Jechoniam, ende sijne broeders ontrent de Babylonische overvoeringe.
12 ¶ Ende na de Babylonische overvoeringe gewan Jechonias Salathiël. ende Salathiël gewan Zorobabel.
13 ¶ Ende Zorobabel gewan Abiud. ende Abiud gewan Eliakim. ende Eliakim gewan Azor.
14 ¶ Ende Azor gewan Sadok. ende Sadok gewan Achim. ende Achim gewan Eliud.
15 ¶ Ende Eliud gewan Eleazar. ende Eleazar gewan Matthan. ende Matthan gewan Jacob.
16 ¶ Ende Jacob gewan Joseph, den man van Maria, uyt welcke geboren is JESUS, gesegt Christus.
17 ¶ Alle de geslachten dan van Abraham tot David zijn veertien geslachten, ende van David tot de Babylonische overvoeringe zijn veertien geslachten, ende van de Babilonische overvoeringe tot Christum zijn veertien geslachten.
18 ¶ De geboorte Jesu Christi was nu aldus: Want als Maria sijne moeder met Joseph ondertrouwt was, eer sy te samen gekomen waren, wiert sy swanger bevonden uyt den heyligen Geest.
19 ¶ Joseph nu haren man, alsoo hy rechtveerdich was, ende haer niet en wilde openbaerlick te schande maken, was van wille haer heymelick te verlaten.
20 ¶ Ende alsoo hy dese dingen in den sin hadde, siet de Engel des Heeren verscheen hem inden droom, segghende, Joseph ghy sone Davids, en zijt niet bevreest Mariam uw’ wijf tot u te nemen. Want het gene in haer ontfangen is, dat is uyt den heyligen Geest.
21 ¶ Ende sy sal eenen sone baren, ende ghy sult sijnen Name heeten JESUS. Want hy sal sijn volck salich maken van hare sonden.
22 ¶ Ende dit alles is geschiet, op dat vervult soude worden, ’tgene van den Heere gesproken is door den Propheet, seggende,
23 ¶ Siet de maget sal swanger worden, ende eenen sone baren, ende ghy sult sijnen Name heeten Emmanuel, het welck is, overgeset zijnde, Godt met ons.
24 ¶ Joseph dan, opgeweckt zijnde van [fol. 2r] den slaep, dede gelijck de Engel des Heeren hem bevolen hadde, ende heeft sijn wijf tot hem genomen.
25 ¶ Ende en bekende haer niet, tot dat sy dese haren eerstgeboren sone gebaert hadde: ende hiet sijnen Name JESUS.
Het ij. Capittel.
1 ¶ DOe nu Jesus geboren was te Bethlehem, gelegen in Judea, in de dagen des Conincks Herodis, siet, eenige Wijse van Oosten zijn tot Jerusalem aengekomen,
2 ¶ Seggende, Waer is de geborene Coninck der Joden? Want wy hebben gesien sijne sterre in ’t Oosten, ende zijn gekomen om hem te aenbidden.
3 ¶ De Coninck Herodes nu dit gehoort hebbende, wiert ontroert, ende geheel Jerusalem met hem.
4 ¶ Ende by een vergadert hebbende alle de Overpriesters ende Schriftgeleerde des volcks, vraechde van hen, waer de Christus soude geboren worden.
5 ¶ Ende sy seyden tot hem, Te Bethlehem in Judea gelegen. Want alsoo is geschreven door den Propheet,
6 ¶ Ende ghy Bethlehem ghy landt Juda, en zijt geensins de minste onder de Vorsten Juda, want uyt u sal de Leydsman voortkomen, die mijn volck Israël weyden sal.
7 ¶ Doe heeft Herodes de Wijse heymelick geroepen, ende vernam neerstelick van haer den tijt, wanneer de sterre verschenen was.
8 ¶ Ende haer nae Bethlehem sendende, seyde, Reyst henen, ende ondersoeckt neerstelick na dat kindeken, ende als ghy het sult gevonden hebben, bootschapt het my, op dat ick oock kome, ende dat selve aenbidde.
9 ¶ Ende sy den Coninck gehoort hebbende zijn henen gereyst: ende siet de sterre, die sy in ’t Oosten gesien hadden, ginck haer voor, tot dat sy quam ende stont boven de plaetse daer het kindeken was.
10 ¶ Als sy nu de sterre sagen, vervreuchden sy haer met seer groote vreuchde.
11 ¶ Ende in het huys gekomen zijnde vonden sy het kindeken met Maria sijne moeder: ende nedervallende hebben sy het selve aengebeden. Ende hare schatten open gedaen hebbende, brachten sy hem geschencken, Goudt, ende Wieroock, ende Myrrhe.
12 ¶ Ende door Goddelicke openbaringe vermaent zijnde in den droom, dat sy niet en souden wederkeeren tot Herodem, vertrocken sy door eenen anderen wech weder na haer landt.
13 ¶ Doe sy nu vertrocken waren, siet de Engel des Heeren verschijnt Joseph in den droom, seggende, Staet op ende neemt tot u dat kindeken ende sijne moeder, ende vliedt in Egypten, ende weest aldaer, tot dat ick het u seggen sal. Want Herodes sal het kindeken soecken, om ’tselve te dooden.
14 ¶ Hy dan opgestaen zijnde nam het kindeken ende sijne moeder tot hem inder nacht, ende vertrock na Egypten.
15 ¶ Ende was aldaer tot den doot van Herodes, op dat vervult soude worden ’t gene van den Heere gesproken is door den Propheet, seggende, Uyt Egypten hebbe ick mijnen Sone geroepen.
16 ¶ Als Herodes sach dat hy van de Wijse bedrogen was, doe wiert hy seer toornich, ende eenige afgesonden hebbende, heeft omgebracht alle de kinderen die binnen Bethlehem, ende in alle des selfs lantpalen waren, van twee jaren out ende daer onder, nae den tijt dien hy van de Wijse neerstelick ondersocht hadde.
17 ¶ Doe is vervult geworden ’tgene gesproken is door den Propheet Jeremiam, seggende,
18 ¶ Een stemme is in Rama gehoort, geklach, geween, ende veel gekerm: Rachel beweende hare kinderen, ende en wilde niet vertroost wesen, om datse niet en zijn.
19 ¶ Doe Herodes nu gestorven was, siet de Engel des Heeren verschijnt Joseph in den droom, in Egypten,
20 ¶ Seggende, Staet op, neemt het kindeken ende sijne moeder tot u, ende treckt in ’t lant Israëls: want sy zijn gestorven die de ziele des kindekens sochten.
21 ¶ Hy dan opgestaen zijnde heeft tot hem genomen het kindeken ende sijne moeder, ende is gekomen in ’t lant Israëls.
22 ¶ Maer als hy hoorde dat Archelaus in Judea Coninck was, inde plaetse sijns Vaders Herodis, vreesde hy daer henen te gaen: Maer door Goddelijcke openbaringe vermaent in den droom is hy vertrocken in de deelen van Galileen.
23 ¶ Ende daer gekomen zijnde nam hy sijne woon-plaetse in de stadt genaemt Nazareth: op dat vervult soude worden dat door de Propheten gesegt is, dat hy Nazarenus sal geheeten worden.
Het iij. Capittel.
1 ¶ ENde in die dagen quam Joannes de Dooper predikende in de woestijne van Judea,
2 ¶ Ende seggende, Bekeert u: want het Coninckrijck der hemelen is nae by gekomen.
3 ¶ Want dese is ’t van den welcken gesproken is door Esaiam den Propheet, seggende, De stemme des roependen in de [fol. 2v] woestijne, Bereydt den wech des Heeren, maeckt sijne paden recht.
4 ¶ Ende de selve Joannes hadde sijne kleedinge van kemels hayr, ende eenen lederen gordel om sijne lenden: ende sijn voedsel was sprinckhanen ende wilden honich.
5 ¶ Doe is tot hem uytgegaen Jerusalem ende geheel Judea, ende ’tgeheele lant rontom den Jordaen.
6 ¶ Ende wierden van hem gedoopt in de Jordaen, belijdende hare sonden.
7 ¶ Hy dan siende vele van de Phariseen ende Sadduceen tot sijnen doop komen, sprack tot haer, Ghy adderen gebroedsels, wie heeft u aengewesen te vlieden van den toekomenden toorne?
8 ¶ Brengt dan vruchten voort der bekeeringe weerdich.
9 ¶ Ende en meynt niet by u selven te seggen, Wy hebben Abraham tot eenen vader. Want ick segge u, dat Godt selfs uyt dese steenen kan Abraham kinderen verwecken.
10 ¶ Ende is oock alreede de byle aen de wortel der boomen gelegt: alle boom dan die geen goede vrucht voort en brengt, wort uytgehouwen ende in’t vyer geworpen.
11 ¶ Ick doope u wel met water tot bekeeringe: maer die nae my komt is stercker dan ick, wiens schoenen ick niet weerdich en ben hem na te dragen: die sal u met den heyligen geest ende met vyer doopen.
12 ¶ Wiens wan in sijne hant is, ende sal sijnen dorsch-vloer door-suyveren, ende sijne tarwe in sijne schuere t’samen brengen, ende sal het kaf met onuytblusschelick vyer verbranden.
13 ¶ Doe quam Jesus van Galilea na den Jordaen tot Joannem, om van hem gedoopt te worden.
14 ¶ Doch Joannes weygerde hem seer, seggende, My is noodich van u gedoopt te worden, ende komt ghy tot my?
15 ¶ Maer Jesus antwoordende seyde tot hem, Laet nu af: Want aldus betaemt ons alle gerechticheyt te vervullen. Doe liet hy van hem af.
16 ¶ Ende Jesus gedoopt zijnde, is terstont opgeklommen uyt het water. Ende siet, de hemelen werden hem geopent, ende hy sach den Geest Godts nederdalen, gelijck een Duyve, ende op hem komen.
17 ¶ Ende siet, een stemme uyt de hemelen, seggende, Dese is mijn Sone mijn geliefde, in den welcken ick mijn welbehagen hebbe.
Het iiij. Capittel.
1 ¶ DOe wiert Jesus van den Geest wech geleyt in de woestijne, om versocht te worden van den Duyvel.
2 ¶ Ende als hy veertich dagen ende veertich nachten gevast hadde, hongerde hem ten laetsten.
3 ¶ Ende de Versoecker tot hem gekomen zijnde, seyde, Indien ghy Godts Sone zijt, segt dat dese steenen brooden worden.
4 ¶ Doch hy antwoordende seyde, Daer is geschreven, De mensche en sal by broodt alleen niet leven, maer by alle woordt, dat door den mont Godts uytgaet.
5 ¶ Doe nam hem de Duyvel mede nae de heylige stadt, ende stelde hem op de tinne des Tempels,
6 ¶ Ende seyde tot hem, Indien ghy Godts Sone zijt, werpt u selven nederwaerts: want daer is geschreven, Dat hy sijne Engelen van u bevelen sal, ende dat sy u op de handen sullen nemen, op dat ghy niet t’eeniger tijt uwen voet aen eenen steen aen en stoot.
7 ¶ Jesus seyde tot hem, Daer is wederom geschreven, Ghy en sult den Heere uwen Godt niet versoecken.
8 ¶ Wederom nam hem de Duyvel mede op eenen seer hoogen berch, ende toonde hem alle de Coninckrijcken der werelt, ende hare heerlickheyt.
9 ¶ Ende seyde tot hem, Alle dese dingen sal ick u geven, indien ghy nedervallende my sult aenbidden.
10 ¶ Doe seyde Jesus tot hem, Gaet wech Satan: want daer staet geschreven, Den Heere uwen Godt sult ghy aenbidden, ende hem alleen dienen.
11 ¶ Doe liet de Duyvel van hem af, ende siet de Engelen zijn toegekomen, ende dienden hem.
12 ¶ Als nu Jesus gehoort hadde dat Joannes overgelevert was, is hy wedergekeert nae Galileen.
13 ¶ Ende Nazareth verlaten hebbende is komen woonen te Capernaum, gelegen aen de zee, in de lantpalen van Zabulon ende Nephtalim.
14 ¶ Op dat vervult soude worden ’t gene gesproken is, door Esaiam den Propheet, seggende,
15 ¶ Het lant Zabulon, ende het landt Nephtalim, aen den wech der zee, over de Jordaen, Galilea der volckeren.
16 ¶ Het volck dat in duysternisse sat, heeft een groot licht gesien: ende de gene die saten in den lande ende schaduwe des doots, den selven is een licht opgegaen.
17 ¶ Van doen aen heeft Jesus begonnen te prediken, ende te seggen, Bekeert u, want het Coninckrijck der Hemelen is na by gekomen.
18 ¶ Ende Jesus wandelende aen de zee van Galilea, sach twee broeders, namelick Simon, geseght Petrus, ende Andreas sijnen broeder, het net inde zee werpende: (want sy waren visschers).
19 ¶ Ende hy seyde tot haer, Volcht [fol. 3r] my na, ende ick sal u visschers der menschen maken.
20 ¶ Sy dan terstont de netten verlatende zijn hem nagevolcht.
21 ¶ Ende hy van daer voortgegaen zijnde sach twee andere broeders, namelick Jacobum den sone Zebedei, ende Joannem sijnen broeder, in het schip met haren vader Zebedeus, hare netten vermakende, ende heeft haer geroepen.
22 ¶ Sy dan terstont verlatende het schip, ende haren vader, zijn hem nagevolgt.
23 ¶ Ende Jesus ommeging geheel Galileen, leerende in hare Synagogen, ende predikende het Euangelium des Coninckrijcks, ende genesende alle sieckte ende alle quale, onder den volcke.
24 ¶ Ende sijn geruchte gingh van daer uyt in geheel Syrien: ende sy brachten tot hem alle die qualick gestelt waren, met verscheyden sieckten ende pijnen bevangen zijnde, ende van den Duyvel beseten, ende maensiecke, ende geraeckte, ende hy genas de selve.
25 ¶ Ende vele scharen volgden hem nae, van Galilea, ende van Decapolis, ende van Jerusalem, ende van Judea, ende van over den Jordaen.
Het v. Capittel.
1 ¶ ENde Jesus de scharen siende is geklommen op eenen berch, ende als hy nedergeseten was, quamen sijne discipelen tot hem.
2 ¶ Ende sijnen mont geopent hebbende leerde haer, seggende,
3 ¶ Salich zijn de arme van geeste: Want harer is het Coninckrijck der Hemelen.
4 ¶ Salich zijn die treuren: Want sy sullen vertroost worden.
5 ¶ Salich zijn de sachtmoedige: Want sy sullen het aerdrijck be-erven.
6 ¶ Salich zijn die hongeren ende dorsten na de gerechticheyt: Want sy sullen versadicht worden.
7 ¶ Salich zijn de barmhertige: Want haer sal barmherticheyt geschieden.
8 ¶ Salich zijn de reyne van herten: Want sy sullen Godt sien.
9 ¶ Salich zijn de vreedsame: Want sy sullen Gods kinderen genaemt worden.
10 ¶ Salich zijn die vervolcht worden om der gerechticheyt wille: Want harer is het Coninckrijck der hemelen.
11 ¶ Salich zijt ghy als u de menschen smaden, ende vervolgen, ende liegende alle quaet tegen u spreken, om mijnent wille.
12 ¶ Verblijt ende verheugt u, want uwen loon is groot in de hemelen: want alsoo hebben sy vervolgt de Propheten, die voor u geweest zijn.
13 ¶ Ghy zijt het sout der aerde: indien nu het sout smakeloos wort, waer mede sal het gesouten worden? Het en deucht nergens toe meer, dan om buyten geworpen, ende van de menschen vertreden te worden.
14 ¶ Ghy zijt het licht der werelt: een stadt boven op eenen berch liggende en can niet verborgen zijn.
15 ¶ Noch men steeckt geen keerse aen, ende set die onder een koren-mate: maer op een kandelaer, ende sy schijnt allen, die in den huyse zijn.
16 ¶ Laet uw’ licht alsoo schijnen voor de menschen, dat sy uwe goede wercken mogen sien, ende uwen Vader, die inde hemelen is, verheerlicken.
17 ¶ Meynt niet dat ick gecomen ben om de Wet ofte de Propheten te ontbinden: Ick en ben niet gecomen om die te ontbinden, maer te vervullen.
18 ¶ Want voorwaer segge ick u: tot dat de hemel ende de aerde voorby gaen, en sal daer niet een jota, noch een tittel van de Wet voor-by gaen, tot dat het alles sal zijn geschiedt.
19 ¶ So wie dan een van dese minste geboden sal ontbonden, ende de menschen alsoo sal geleert hebben, die sal de minste genaemt worden in’t Coninckrijcke der Hemelen: Maer so wie de selve sal gedaen ende geleert hebben, die sal groot genaemt worden in’t Coninckrijck der hemelen.
20 ¶ Want ick segge u, ten zy uwe gerechticheyt overvloediger zy als der Schriftgeleerden ende der Phariseen, dat ghy in’t Coninckrijck der hemelen geensins en sult ingaen.
21 ¶ Ghy hebt gehoort dat tot den ouden gesegt is, Ghy en sult niet dooden: maer so wie doodet, die sal strafbaer zijn door het gerichte.
22 ¶ Doch ick segge u: so wie ’t onrecht op sijnen broeder toornich is, die sal strafbaer zijn door’t gerichte. Ende wie tot sijnen broeder segt Raka, die sal strafbaer zijn door den Grooten raet. Maer wie segt, Ghy dwaes, die sal strafbaer zijn door het helsche vyer.
23 ¶ So ghy dan uwe gave sult op den altaer offeren, ende aldaer gedachtich wort, dat uw’ broeder yet tegen u heeft,
[fol. 3v]
24 ¶ Laet daer uwe gave voor den altaer, ende gaet henen, versoent u eerst met uwen broeder, ende comt dan, ende offert uwe gave.
25 ¶ Weest haestelijck welgesint tegen uwe wederpartie, terwijle ghy noch met hem op den wech zijt: op dat de wederpartie niet misschien u den Rechter overlevere, ende de Rechter u den Dienaer overlevere, ende ghy inde gevanckenisse geworpen wort.
26 ¶ Voorwaer ick segge u: ghy en sult daer geensins uytcomen, tot dat ghy den laetsten penninck sult betaelt hebben.
27 ¶ Ghy hebt gehoort dat van den ouden gesegt is: Ghy en sult geen overspel doen.
28 ¶ Maer ick segge u, dat so wie een vrouwe aen-siet om de selve te begeeren, die heeft alreede overspel in sijn herte met haer gedaen.
29 ¶ Indien dan uwe rechter ooge u ergert, treckt’se uyt, ende werpt’se van u: want het is u nut dat een uwer leden vergae, ende niet uw’ geheel lichaem inde helle geworpen worde.
30 ¶ Ende indien uwe rechter handt u ergert, houwt’se af, ende werpt’se van u: want het is u nut dat een uwer leden vergae, ende niet uw’ geheel lichaem in de helle geworpen worde.
31 ¶ Daer is oock gesegt: So wie sijn wijf verlaten sal, die geve haer eenen scheyd-brief.
32 ¶ Maer ick segge u, dat so wie sijn wijf verlaten sal, anders dan uyt oorsake van hoererie, die maeckt dat sy overspel doet: ende so wie de verlatene sal trouwen, die doet overspel.
33 ¶ Wederom hebt ghy gehoort, dat van den ouden gesegt is: Ghy en sult den eedt niet breken, maer ghy sult den Heere uwe eeden houden.
34 ¶ Maer ick segge u, Sweert ganschelick niet, noch by den hemel, om dat hy is de throon Godts:
35 ¶ Noch by de aerde, om dat sy is de voetbanck sijner voeten: Noch by Jerusalem, om dat sy is de stadt des grooten Conincks.
36 ¶ Noch by u hooft en sult ghy niet sweeren, om dat ghy niet een hayr cont wit ofte swart maken.
37 ¶ Maer laet zijn uw’ woort ja, ja: neen, neen: wat boven desen is, dat is uyt den boosen.
38 ¶ Ghy hebt gehoort dat gesegt is, Ooge om ooge, ende tandt om tandt.
39 ¶ Maer ick segge u, dat ghy den boosen niet en wederstaet: maer so wie u op de rechter wange slaet, keert hem oock de andere toe.
40 ¶ Ende so yemant met u rechten wil, ende uwen rock nemen, laet hem oock den mantel.
41 ¶ Ende so wie u sal dwingen een mijle te gaen, gaet met hem twee mijlen.
42 ¶ Geeft den genen die yet van u bidt, ende en keert u niet af van den genen die van u leenen wil.
43 ¶ Ghy hebt gehoort datter gesegt is, Ghy sult uwen naesten lief hebben, ende uwen vyandt sult ghy haten.
44 ¶ Maer ick segge u, Hebt uwe vyanden lief, segent’se die u vervloecken, doet wel den genen die u haten, ende bidt voor de gene die u gewelt doen, ende die u vervolgen.
45 ¶ Op dat ghy meucht kinderen zijn uwes Vaders die inde hemelen is. Want hy doet sijne Sonne opgaen over boose ende goede, ende regent over rechtveerdige ende onrechtveerdige.
46 ¶ Want indien ghy lief hebt, die u lief hebben, wat loon hebt ghy? Doen oock de tollenaers niet het selve?
47 ¶ Ende indien ghy uwe broeders alleen groet, wat doet ghy boven andere? Doen oock niet de tollenaers alsoo?
48 ¶ Weest dan ghy lieden volmaeckt, gelijck uw’ Vader, die inde hemelen is, volmaeckt is.
Het vj. Capittel.
1 ¶ HEbt acht, dat ghy uwe aelmoesse niet en doet voor de menschen, om van haer gesien te worden: anders so en hebt ghy geenen loon by uwen Vader, die in de hemelen is.
2 ¶ Wanneer ghy dan aelmoesse doet, soo en laet voor u niet trompetten, gelijck de geveynsde in de Synagogen, ende op de straten doen, op dat’se vande menschen ge-eert mogen worden: Voorwaer segge ick u, sy hebben haeren loon wech.
3 ¶ Maer als ghy aelmoesse doet, soo en laet uw slincke handt niet weten, wat uwe rechte doet.
4 ¶ Op dat uwe aelmoesse in’t verborgen zy: ende uwe Vader, die in’t verborgen siet, die sal ’t u in’t openbaer vergelden.
5 ¶ Ende wanneer ghy bidt, soo en sult ghy niet zijn gelijck de geveynsde: want die plegen geerne in de Synagogen, ende op de hoecken der straten staende te bidden, op dat sy van den menschen mogen gesien worden. Voorwaer ick segge u, dat sy haren loon wech hebben.
6 ¶ Maer ghy, wanneer ghy bidt, gaet in uwe binnen-camer, ende uwe deure gesloten hebbende bidt uwen Vader die in’t verborgen is, ende uw’ Vader die in ’t verborgen siet, sal’t u in’t openbaer vergelden.
7 ¶ Ende als ghy bidt, so en gebruyckt geen ydel verhael van woorden, gelijck de Heydenen: want sy meynen dat sy door hare veelheyt van woorden sullen verhoort worden.
8 ¶ Wordet dan haer niet gelijck: want uw’ Vader weet wat ghy van noode hebt, eer ghy hem biddet.
9 ¶ Ghy dan biddet aldus: Onse Vader, die in de hemelen zijt, uwen naem werde geheylicht.
10 ¶ Uw’ Coninckrijcke come. uwen [fol. 4r] wille geschiede gelijck inden Hemel also oock op der aerden.
11 ¶ Ons’ dagelicks broodt geeft ons heden.
12 ¶ Ende vergeeft ons onse schulden, gelijck oock wy vergeven onse schuldenaren.
13 ¶ Ende en leydt ons niet in versoeckinge, maer verlost ons van den boosen. Want uw’ is het Coninckrijcke, ende de cracht, ende de heerlickheyt inder eeuwicheyt, Amen.
14 ¶ Want indien ghy den menschen hare misdaden vergeeft, soo sal uwe hemelsche Vader oock u vergeven.
15 ¶ Maer indien ghy den menschen hare misdaden niet en vergeeft, so en sal oock uwe Vader uwe misdaden niet vergeven.
16 ¶ Ende wanneer ghy vast, en toont geen droevich gesichte, gelijck de geveynsde: want sy mismaecken hare aengesichten, op dat sy van de menschen mogen gesien worden, als sy vasten. Voorwaer ick segge u, dat sy haren loon wech hebben.
17 ¶ Maer ghy, als ghy vast, salft uw’ hooft, ende wascht uw’ aengesichte.
18 ¶ Op dat het van de menschen niet gesien en werde als ghy vast, maer uw’ Vader, die in’t verborgen is: ende uw’ Vader, die in’t verborgen siet, sal’t u in’t openbaer vergelden.
19 ¶ Vergadert u geen schatten op der aerden, daerse de motte ende roest verderft, ende daer de dieven doorgraven ende stelen.
20 ¶ Maer vergadert u schatten inden hemel, daerse noch motte noch roest en verderft, ende daer de dieven niet en doorgraven, noch en stelen.
21 ¶ Want waer uwen schat is, daer sal oock uw’ herte zijn.
22 ¶ De keerse des lichaems is de ooge: indien dan uwe ooge eenvoudich is, soo sal uw’ geheel lichaem verlicht wesen.
23 ¶ Maer indien uw’ ooge boos is, so sal geheel uw’ lichaem duyster zijn. Indien dan het licht dat in u is, duysternisse is, hoe groot sal de duysternisse selve zijn?
24 ¶ Niemant en can twee heeren dienen, want of hy sal den eenen haten ende den anderen lief hebben, of hy sal den eenen aenhangen, ende den anderen verachten. Ghy en cont niet Gode dienen ende den Mammon.
25 ¶ Daerom segge ick u: zijt niet besorgt voor uw’ leven, wat ghy eten, ende wat ghy drincken sult: noch voor uw’ lichaem, waer mede ghy u cleeden sult. Is het leven niet meer dan het voedsel, ende het lichaem dan de cleedinge?
26 ¶ Aensiet de vogelen des hemels, dat sy niet en zaeyen, noch en maeyen, noch en versamelen inde schueren, ende uw’ hemelsche Vader voedt nochtans de selve: en gaet ghy de selve niet zeer veel te boven?
27 ¶ Wie doch van u can met besorcht te zijn een elle tot sijne lengde toe doen?
28 ¶ Ende wat zijt ghy besorgt voor de kleedinge? Aenmerckt de lelien des velts, hoe sy wassen: sy en arbeyden niet, noch en spinnen niet:
29 ¶ Ende ick segge u dat oock Salomon in alle sijne heerlickheyt niet en is bekleet geweest, gelijck een van desen.
30 ¶ Indien nu Godt het gras des velts, dat heden is ende morgen inden oven geworpen wort, alsoo bekleet, en sal hy u niet veel meer kleeden, Ghy kleyn geloovige?
31 ¶ Daerom en zijt niet besorcht, seggende: wat sullen wy eten? of wat sullen wy drincken? of waer mede sullen wy ons kleeden?
32 ¶ Want alle dese dingen soecken de heydenen. want uwe hemelsche Vader weet dat ghy alle dese dingen behoeft.
33 ¶ Maer soeckt eerst het Coninckrijcke Godts, ende sijne gerechtigheyt, ende alle dese dingen sullen u toegeworpen worden.
34 ¶ Zijt dan niet besorcht tegen den morgen: want de morgen sal voor het sijne sorgen, elcken dach heeft genoech aen sijn selfs quaet.
Het vij. Capittel.
1 ¶ EN oordeelt niet, op dat ghy niet geoordeelt en wort.
2 ¶ Want met welck oordeel ghy oordeelt, sult ghy geoordeelt worden: ende met welcke mate ghy metet, sal u weder gemeten worden.
3 ¶ Ende wat siet ghy den splinter die inde ooge uwes broeders is, maer den balck die in uwe ooge is en merckt ghy niet?
4 ¶ Of, hoe sult ghy tot uw broeder seggen, laet toe dat ick den splinter uyt uw’ ooge uyt doe, ende siet daer is een balck in uwe ooge.
5 ¶ Ghy geveynsde, werpt eerst den balck uyt uw’ ooge, ende dan sult ghy besien, om den splinter uyt uwes broeders ooge uyt te doen.
6 ¶ En geeft het heylige den honden niet, noch en werpt uwe peerlen niet voor de swijnen: op dat sy niet t’eeniger tijdt de selve met hare voeten en vertreden, ende haer omkeerende u en verscheuren.
7 ¶ Biddet, ende u sal gegeven worden: soecket, ende ghy sult vinden: kloppet, ende u sal open gedaen worden.
8 ¶ Want een yegelick die bidt, die ontfangt: ende die soeckt, die vint: ende die klopt, dien sal open gedaen worden.
9 ¶ Ofte wat mensche isser onder u, soo sijn sone hem soude bidden om broot, die hem eenen steen sal geven?
10 ¶ Ende soo hy hem om een visch soude bidden, die hem een slange sal geven?
11 ¶ Indien dan ghy, die boos zijt, weet uwen kinderen goede gaven te geven, hoe veel te meer sal uwe Vader, die in de hemelen is, goede gaven geven, den genen, diese van hem bidden.
12 ¶ Alle dingen dan die ghy wilt dat u de menschen souden doen, doet ghy hen [fol. 4v] oock alsoo: Want dat is de Wet ende de Propheten.
13 ¶ Gaet in door de enge poorte: want wijdt is de poorte, ende breedt is de wech, die tot het verderf leydt, ende vele zijnder die door de selve ingaen.
14 ¶ Want de poorte is enge, ende de wech is nauwe die tot het leven leydt, ende weynige zijnder die den selven vinden.
15 ¶ Maer wacht u van de valsche Propheten, de welcke in schaeps-kleederen tot u komen, maer van binnen zijn’se grijpende wolven.
16 ¶ Aen hare vruchten sult ghyse kennen. Leest men oock een druyve van doornen, of vijgen van distelen?
17 ¶ Alsoo een yeder goede boom, brengt voort goede vruchten, ende een quade boom brengt voort quade vruchten.
18 ¶ Een goede boom en kan geen quade vruchten voortbrengen: noch een quade boom goede vruchten voortbrengen.
19 ¶ Een yeder boom die geen goede vrucht voort en brengt, wort uytgehouwen, ende in’t vyer geworpen.
20 ¶ So sult ghy dan de selve aen hare vruchten kennen.
21 ¶ Niet een yegelijck, die tot my segt, Heere, Heere, en sal ingaen in’t Coninckrijcke der hemelen: maer die daer doet den wille mijns Vaders, die in de hemelen is.
22 ¶ Vele sullen ten dien dage tot my seggen, Heere, Heere, en hebben wy niet in uwen name gepropheteert, ende in uwen name duyvelen uytgeworpen, ende in uwen name vele crachten gedaen?
23 ¶ Ende dan sal ick haer opentlijck aenseggen, Ick en hebbe u noyt gekent. Gaet wech van my ghy die de ongerechticheyt werckt.
24 ¶ Een yegelijck dan die dese mijne woorden hoort, ende de selve doet, dien sal ick vergelijcken by een voorsichtich man, die zijn huys op een steenrotse gebouwt heeft.
25 ¶ Ende daer is slach-regen nedergevallen, ende de waterstroomen zijn gekomen, ende de winden hebben gewaeyt, ende zijn tegen het selve huys aengevallen, ende het en is niet gevallen, want het was op de steenrotse gegront.
26 ¶ Ende een yegelijck die dese mijne woorden hoort, ende de selve niet en doet, die sal by eenen dwasen man vergeleken worden, die sijn huys op het zant gebouwt heeft:
27 ¶ Ende de slach-regen is nedergevallen, ende de waterstroomen zijn gekomen, ende de winden hebben gewaeyt, ende zijn tegen ’t selve huys aengeslagen, ende het is gevallen, ende sijnen val was groot.
28 ¶ Ende het is geschiet, als Jesus dese woorden ge-eyndicht* hadde, dat de scharen haer ontsetteden over sijne leere.
29 ¶ Want hy leerde haer, als macht hebbende, ende niet als de Schriftgeleerde.
Het viij. Capittel.
1 ¶ DOe hy nu van den berch afgeklommen was, zijn hem vele scharen gevolgt.
2 ¶ Ende siet, een melaetsche quam, ende aenbadt hem, seggende: Heere, indien ghy wilt, ghy kont my reynigen.
3 ¶ Ende Jesus de hant uytstreckende heeft hem aengeraeckt, seggende, Ick wil, wort gereynicht. Ende terstont wert hy van sijne melaetscheyt gereynicht.
4 ¶ Ende Jesus seyde tot hem, Siet dat ghy dit niemant en segt: maer gaet henen, toont u selven den Priester, ende offert de gave, die Moses geboden heeft, haer tot een getuygenisse.
5 ¶ Als nu Jesus te Capernaum ingegaen was, quam tot hem een Hooftman over hondert, biddende hem,
6 ¶ Ende seggende, Heere, mijn knecht licht te huys geraeckt, ende lijdt sware pijnen.
7 ¶ Ende Jesus seyde tot hem, Ick sal komen ende hem genesen.
8 ¶ Ende de Hooftman over hondert antwoordende seyde, Heere, ick en ben niet weerdich dat ghy onder mijn dack soudt in komen, maer spreeckt alleenlick een woort, ende mijn knecht sal genesen worden.
9 ¶ Want ick ben oock een mensche onder de macht van andere, hebbende onder my krijchs-knechten: ende ick segge tot desen, Gaet, ende hy gaet: ende tot den anderen, Komt, ende hy komt: ende tot mijnen dienstknecht, Doet dat, ende hy doet het.
10 ¶ Jesus nu dit hoorende heeft hem verwondert, ende seyde tot de gene die hem volgden, Voorwaer segge ick u, Ick en hebbe selfs in Israël so grooten geloove niet gevonden.
11 ¶ Doch ick segge u, dat vele sullen komen van oosten ende westen, ende sullen met Abraham, ende Isaac, ende Jacob aensitten in het Coninckrijck der hemelen.
12 ¶ Ende de kinderen des Coninckrijcks sullen uytgeworpen worden in de buytenste duysternisse, aldaer sal weeninge zijn, ende knersinge der tanden.
13 ¶ Ende Jesus seyde tot den hooft-man over hondert, Gaet henen, ende u geschiede gelijck ghy gelooft hebt. Ende zijn knecht is gesont geworden te dier selver uyre.
14 ¶ Ende Jesus gekomen zijnde in het huys Petri, sach sijn wijfs-moeder te bedde liggen, hebbende de cortse.
15 ¶ Ende hy raeckte haer handt aen, ende de cortse verliet haer, ende sy stont op, ende diende henlieden.
16 ¶ Ende als het laet geworden was, hebben sy vele van den Duyvel beseten tot hem gebracht, ende hy wierp de boose geesten uyt met den woorde, ende hy genas alle die qualick gestelt waren.
17 ¶ Op dat vervult soude worden, dat gesproken was door Jesaiam den Propheet, seggende, Hy heeft onse kranckheden op hem genomen, ende onse sieckten gedragen.
18 ¶ Ende Jesus vele scharen siende rond’om hem, beval aen d’andere zijde over te varen.
[fol. 5r]
19 ¶ Ende daer quam een seker Schriftgeleerde tot hem, ende seyde tot hem, Meester ick sal u volgen, waer ghy oock henen gaet.
20 ¶ Ende Jesus seyde tot hem: De vossen hebben holen, ende de vogelen des Hemels nesten: maer de Sone des menschen en heeft niet waer hy het hooft neder legge.
21 ¶ Ende een ander uyt sijne discipelen seyde tot hem, Heere laet my toe dat ick eerst henen gae, ende mijnen vader begrave.
22 ¶ Doch Jesus seyde tot hem, Volgt my, ende laet de doode hare dooden begraven.
23 ¶ Ende als hy in ’t schip gegaen was, zijn hem sijne Discipelen gevolcht.
24 ¶ Ende siet, daer ontstondt een groote onstuymicheyt in de zee, alsoo dat het schip van de golven bedeckt wiert: doch hy sliep.
25 ¶ Ende sijne Discipelen by hem komende hebben hem opgeweckt, seggende, Heere, behoet ons: wy vergaen.
26 ¶ Ende hy seyde tot haer, Wat zijt ghy vreesachtich, ghy kleyn-geloovige? Doe stont hy op ende bestrafte de winden ende de zee: ende daer wiert groote stilte.
27 ¶ Ende de menschen verwonderden haer, seggende, Hoedanich een is dese, dat oock de winden ende de zee hem gehoorsaem zijn?
28 ¶ Ende als hy over aen d’ander zijde was gekomen in het lant der Gergesenen, zijn hem twee van den Duyvel beseten ontmoetet, komende uyt de graven, die seer wreedt waren, alsoo dat niemandt door dien wech konde voorby gaen.
29 ¶ Ende siet, sy riepen, seggende, Jesu ghy Sone Gods, wat hebben wy met u te doen? Zijt ghy hier gekomen om ons te pijnigen voor den tijdt?
30 ¶ Ende verre van haer was een kudde veler swijnen weydende.
31 ¶ Ende de Duyvelen baden hem, seggende, Indien ghy ons uytworpt, laet ons toe, dat wy in die cudde swijnen varen.
32 ¶ Ende hy seyde tot haer, Gaet henen. Ende sy uytgaende voeren henen inde kudde swijnen: ende siet de geheele kudde swijnen stortede van de steylte af inde zee, ende storven in’t water.
33 ¶ Ende diese weydden zijn gevlucht: ende als sy inde stadt gekomen waren, boodschapten sy alle dese dingen, ende wat den besetenen geschiedt was.
34 ¶ Ende siet, de geheele stadt ginck uyt Jesu te gemoet: ende als sy hem sagen, baden sy, dat hy uyt hare lant-palen wilde vertrecken.
Het ix. Capittel.
1 ¶ ENde in het schip gegaen zijnde voer hy over ende quam in sijne stadt. Ende siet, sy brachten tot hem eenen geraeckten, op een bedde liggende.
2 ¶ Ende Jesus haer geloove siende, seyde tot den geraeckten, Sone, zijt wel gemoet, uwe sonden zijn u vergeven.
3 ¶ Ende siet, sommige der Schriftgeleerde seyden in haer selven, Dese lastert Godt.
4 ¶ Ende Jesus siende hare gedachten, seyde, Waerom overdenckt ghy quaet in uwe herten?
5 ¶ Want wat is lichtelicker te seggen, De sonden zijn u vergeven: ofte te seggen, Staet op ende wandelt?
6 ¶ Doch op dat ghy moocht weten, dat de Sone des menschen macht heeft op der aerden de sonden te vergeven, (doe seyde hy tot den geraeckten) Staet op, neemt uw’ bedde op, ende gaet henen nae u huys.
7 ¶ Ende hy opgestaen zijnde ginck henen nae sijn huys.
8 ¶ De scharen nu dat siende, hebben haer verwondert, ende Godt verheerlickt, die sodanige macht den menschen gegeven hadde.
9 ¶ Ende Jesus van daer voortgaende, sach een mensche in het Tolhuys sitten genaemt Mattheus: ende seyde tot hem, Volgt my. Ende hy opstaende volchde hem.
10 ¶ Ende het geschiede als hy in het huys Matthei aen sat, siet, vele tollenaers ende sondaers quamen ende saten mede aen, met Jesu, ende sijne discipelen.
11 ¶ Ende de Phariseen dat siende, seyden tot sijne discipelen, Waerom eet uw’ Meester met de tollenaren ende sondaren?
12 ¶ Maer Jesus sulcks hoorende, seyde tot haer, Die gesont zijn en hebben den Medecijn-meester niet van noode, maer die sieck zijn.
13 ¶ Doch gaet henen ende leert, wat het zy, Ick wil barmherticheyt, ende niet offerhande. Want ick ben niet gekomen om te roepen rechtveerdige, maer sondaers tot bekeeringe.
14 ¶ Doe quamen de discipelen Joannis tot hem, seggende, Waerom vasten wy ende de Phariseen veel, ende uwe discipelen en vasten niet?
15 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Connen oock de bruylofts-kinderen treuren, so lange de bruydegom by haer is? Maer de dagen sullen komen, wanneer de bruydegom van haer sal wech-genomen zijn, ende dan sullen sy vasten.
16 ¶ Oock en set niemandt eenen lap ongevolt laecken, op een oudt kleedt: want desselven aengesette lap scheurt af van het kleedt, ende daer wort een erger scheure.
17 ¶ Noch men doet geenen nieuwen wijn in oude leder-sacken: anders so bersten de leder-sacken, ende de wijn wort uytgestort, ende de leder-sacken verderven: maer men doet nieuwen wijn in nieuwe leder-sacken, ende beyde te samen worden behouden.
18 ¶ Als hy dese dingen tot haer sprack, siet een Overste quam ende aenbadt hem, seggende, Mijn dochter is nu terstont gestorven, doch comt ende legt uwe handt op haer, ende sy sal leven.
19 ¶ Ende Jesus opgestaen zijnde volchde hem, ende sijne discipelen.
20 ¶ (Ende siet, een vrouwe, die twaelf [fol. 5v] jaren het bloed-vloeyen gehadt hadde, comende tot hem van achteren, raeckte den zoom sijnes cleedts aen.
21 ¶ Want sy seyde in haer selven, indien ick alleenlick sijn cleedt aenraecke, so sal ick gesont worden.
22 ¶ Ende Jesus hem omkeerende, ende haer siende, seyde, Zijt wel gemoet dochter, uw’ geloove heeft u behouden. Ende de vrouwe wiert gesont van de selve uyre af.
23 ¶ Ende als Jesus in het huys des Oversten quam, ende sach de pijpers ende de woelende schare.
24 ¶ Seyde hy tot haer, Vertreckt, want het dochterken en is niet doodt, maer slaept. Ende sy belachten hem.
25 ¶ Als nu de schare uytgedreven was, ginck hy in, ende greep haer handt: ende het dochterken stondt op.
26 ¶ Ende dit geruchte ginck uyt door dat geheele landt.
27 ¶ Ende als Jesus van daer voortginck, zijn hem twee blinde gevolcht, roepende ende seggende, Ghy sone Davids ontfermt u onser.
28 ¶ Ende als hy in huys gecomen was, quamen de blinde tot hem. Ende Jesus seyde tot haer, Gelooft ghy, dat ick dat doen can? Sy seyden tot hem, Ja Heere.
29 ¶ Doe raeckte hy hare oogen aen, seggende, U geschiede na uw’ geloove.
30 ¶ Ende hare oogen zijn geopent geworden. Ende Jesus heeft haer seer strengelick verboden, seggende, Siet, dat het niemant en wete.
31 ¶ Maer sy uytgegaen zijnde, hebben hem ruchtbaer gemaeckt, door dat geheele landt.
32 ¶ Als dese nu uytgingen, siet so brachten sy tot hem een mensche, die stom ende van den Duyvel beseten was.
33 ¶ Ende als de Duyvel uytgeworpen was, sprack de stomme. Ende de scharen verwonderden haer, seggende, Daer en is noyt desgelijcks in Israël gesien.
34 ¶ Maer de Phariseen seyden, Hy werpt de Duyvelen uyt, door den Oversten der Duyvelen.
35 ¶ Ende Jesus omginck alle de steden ende vlecken, leerende in hare Synagogen, ende predikende het Euangelium des Coninckrijcks, ende genesende alle sieckten ende alle qualen onder den volcke.
36 ¶ Ende hy de scharen siende, wert innerlick met ontferminge beweecht over haer, om datse vermoeyt ende verstroyt waren, gelijck schapen, die geenen herder en hebben.
37 ¶ Doe seyde hy tot sijne Discipelen, De oogst is wel groot, maer de arbeyders zijn weynige.
38 ¶ Biddet dan den Heere des oogsts, dat hy arbeyders in sijnen oogst uytstoote.
Het x. Capittel.
1 ¶ ENde sijne twaelf Discipelen tot hem geroepen hebbende, heeft haer macht gegeven over de onreyne geesten, om de selve uyt te werpen, ende om alle sieckte ende alle quale te genesen.
2 ¶ De namen nu der twaelf Apostelen zijn dese: De eerste, Simon gesegt Petrus, ende Andreas sijn broeder: Jacobus de sone Zebedei, ende Joannes sijn broeder.
3 ¶ Philippus ende Bartholomeus: Thomas ende Mattheus de tollenaer: Jacobus de sone Alphei, ende Lebbeus toegenaemt Thaddeus.
4 ¶ Simon Cananites, ende Judas Iscariotes, die hem oock verraden heeft.
5 ¶ Dese twaelve heeft Jesus uyt gesonden, ende haer bevel gegeven, seggende, Ghy en sult niet henen gaen op den wech der heydenen, noch ghy en sult niet ingaen in eenige stadt der Samaritanen.
6 ¶ Maer gaet veel meer henen tot de verlorene schapen des huys Israëls.
7 ¶ Ende henen gaende predickt, seggende, Het Coninckrijck der hemelen is nae by gekomen.
8 ¶ Geneest de krancke, reynicht de melaetsche, weckt de doode op, werpt de Duyvelen uyt. Ghy hebt het om niet ontfangen, geeft het om niet.
9 ¶ En verkrijgt u noch gout, noch silver, noch koper gelt in uwe gordels.
10 ¶ Noch male tot den wech, noch twee rocken, noch schoenen, noch staf. Want de arbeyder is sijn voetsel weerdich.
11 ¶ Ende in wat stadt ofte vlecke ghy sult inkomen, ondersoeckt wie daer in weerdich is: ende blijft aldaer tot dat ghy daer uytgaet.
12 ¶ Ende als ghy in het huys gaet, soo groet het selve.
13 ¶ Ende indien dat huys weerdich is, so kome uwen vrede over dat selve: maer in dien het niet weerdich en is, so keere uwen vrede weder tot u.
14 ¶ Ende so yemant u niet en sal ontfangen, noch uwe woorden hooren, uytgaende uyt dat huys, ofte uyt deselve stadt, schuddet het stof uwer voeten af.
15 ¶ Voorwaer segge ick u, Het sal den lande van Sodoma ende Gomorra verdraechlicker zijn in den dagh des oordeels, dan de selve stadt.
16 ¶ Siet, ick sende u als schapen in’t midden der wolven: Zijt dan voorsichtich gelijck de slangen, ende oprecht gelijck de duyven.
17 ¶ Maer wacht u voor de menschen: want sy sullen u overleveren in de Raets-vergaderingen, en in hare Synagogen sullen sy u geesselen.
18 ¶ Ende ghy sult oock voor Stadthouders ende Coningen geleydet worden, om mijnent wille, haer ende den heydenen tot getuygenisse.
19 ¶ Doch wanneer sy u overleveren, so [fol. 6r] en sult ghy niet besorgt zijn, hoe of wat ghy spreecken sult. Want het sal u in de selve uyre gegeven worden, wat ghy spreecken sult.
20 ¶ Want ghy en zijt niet die spreecket, maer ’t is de Geest uwes Vaders, die in u spreeckt.
21 ¶ Ende de eene broeder sal den anderen broeder overleveren tot de doot, ende de Vader het kindt, ende de kinderen sullen opstaen tegen de ouders, ende sullense dooden.
22 ¶ Ende ghy sult van allen gehaetet worden om mijnen name, maer die volstandich sal blijven tot den eynde, die sal salich worden.
23 ¶ Wanneer sy u dan in dese stadt vervolgen, vliedt in de andere: Want voorwaer segge ick u, ghy en sult uwe reyse door de steden Israëls niet ge-eyndicht hebben, of de Sone des menschen sal gekomen zijn.
24 ¶ De discipel en is niet boven den meester, noch de dienstknecht boven sijnen heere.
25 ¶ Het zy den discipel genoech, dat hy werde gelijck sijn meester, ende de dienstknecht gelijck sijn heere. Indien sy den heere des huys Beelzebul hebben geheeten, hoe veel te meer sijne huysgenooten?
26 ¶ En vreest dan haer niet: want daer en is niet bedeckt, ’t welck niet en sal ontdeckt worden, ende verborgen, ’t welck niet en sal geweten worden.
27 ¶ ’T gene ick u segge in de duysternisse, segget in’t licht: ende ’t gene ghy hoort in de oore, predickt dat op de daken.
28 ¶ Ende en vreest u niet voor de gene die het lichaem dooden, ende de ziele niet en konnen dooden: Maer vreest veel meer hem, die beyde ziele ende lichaem kan verderven in de helle.
29 ¶ En worden niet twee muschkens om een pennincksken verkocht? Ende niet een van desen en sal op de aerde vallen sonder uwen Vader.
30 ¶ Ende oock uwe hayren des hoofts zijn alle getelt.
31 ¶ En vreest dan niet, ghy gaet vele muschkens te boven.
32 ¶ Een yegelick dan die my belijden sal voor de menschen, dien sal ick oock belijden voor mijnen Vader die in de hemelen is.
33 ¶ Maer so wie my verloochent sal hebben voor de menschen, dien sal ick oock verlochenen voor mijnen Vader, die inde hemelen is.
34 ¶ En meynt niet dat ick gekomen ben om vrede te brengen op de aerde: Ick en ben niet gekomen om vrede te brengen, maer het sweerdt.
35 ¶ Want ick ben gekomen om den mensche tweedrachtich te maken tegen sijnen vader, ende de dochter tegen hare moeder, ende de schoon-dochter tegen hare schoon-moeder.
36 ¶ Ende sy sullen des menschen vyanden worden, die sijne huysgenooten zijn.
37 ¶ Die vader of moeder liefheeft boven my, en is mijns niet weerdich: ende die sone ofte dochter lief heeft boven my, en is mijns niet weerdich.
38 ¶ Ende die sijn cruyce niet op hem en neemt, ende my nae en volcht, en is mijns niet weerdich.
39 ¶ Die sijne ziele vindt, sal de selve verliesen: ende die sijn ziele sal verloren hebben om mynent wille, sal de selve vinden.
40 ¶ Die u ontfangt, ontfangt my: ende die my ontfangt, ontfangt hem, die my gesonden heeft.
41 ¶ Die eenen Propheet ontfangt inden naem eens Propheten, sal den loon eens Propheten ontfangen: ende die eenen rechtveerdigen ontfangt in den naem eens rechtveerdigen, sal den loon eens rechtveerdigen ontfangen.
42 ¶ Ende so wie een van dese cleyne te drincken geeft alleenlijck eenen beker coud waters, inden name eens Discipels, voorwaer segge ick u, hy en sal sijnen loon geensins verliesen.
Het xj. Capittel.
1 ¶ ENde het is geschiet, doe Jesus ge-eyndicht hadde sijne twaelf Discipelen bevelen te geven, dat hy van daer voortginck, om te leeren ende prediken in hare steden.
2 ¶ Ende Joannes inde gevanckenisse gehoort hebbende de wercken Christi, sant twee van sijne Discipelen.
3 ¶ Ende seyde tot hem, Zijt ghy de gene die komen soude, of verwachten wy eenen anderen?
4 ¶ Ende Jesus antwoordde ende seyde tot haer: Gaet henen ende bootschapt Joanni weder, ’t gene ghy hoort ende siet:
5 ¶ De blinde worden siende, ende de kreupele wandelen, de melaetsche worden gereynicht, ende de doove hooren, de doode worden opgeweckt, ende den armen wort het Euangelium verkondigt.
6 ¶ Ende salich is hy, die aen my niet en sal ge-ergert worden.
7 ¶ Als nu dese henen gingen, heeft Jesus tot de scharen beginnen te seggen van Joanne, Wat zijt ghy uytgegaen in de woestijne te aenschouwen? Een riet dat vanden wint gins ende weder beweegt wort?
8 ¶ Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een mensche met sachte kleederen bekleet? Siet die sachte kleederen dragen zijn in der Coningen huysen.
9 ¶ Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een Propheet? Ja ick segge u, oock veel meer dan een Propheet.
10 ¶ Want dese is ’t van den welcken geschreven staet, Siet ick sende mijnen Engel voor uw’ aengesichte, die uwen wech bereyden sal voor u henen.
11 ¶ Voorwaer segge ick u, onder de gene die van vrouwen geboren zijn, en is niemant opgestaen meerder dan Joannes de Dooper: Doch die de minste is in het [fol. 6v] Coninckrijck der hemelen, is meerder dan hy.
12 ¶ Ende van de dagen Joannis des Doopers tot nu toe, wort het Coninckrijck der hemelen gewelt aengedaen, ende de geweldigers nemen het selve met gewelt.
13 ¶ Want alle de Propheten ende de Wet hebben tot Joannem toe gepropheteert.
14 ¶ Ende soo ghy het wilt aennemen, hy is Elias die komen soude.
15 ¶ Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.
16 ¶ Doch waer by sal ick dit geslachte vergelijcken? Het is gelijck de kinderkens, die op de merckten sitten, ende haren gesellen toeroepen.
17 ¶ Ende seggen, Wy hebben u op de fluyte gespeelt, ende ghy en hebt niet gedanst. Wy hebben u klaech-lieden gesongen, ende ghy en hebt niet geweent.
18 ¶ Want Joannes is gekomen noch etende noch drinckende, ende sy seggen, Hy heeft den Duyvel.
19 ¶ De Sone des menschen is gekomen, etende ende drinckende, ende sy seggen, Siet daer, een mensche die een vraet, ende wijnsuyper is, een vrient van tollenaren ende sondaren. Doch de wijsheyt is gerechtveerdicht geworden van hare kinderen.
20 ¶ Doe begon hy de steden, inde welcke sijne krachten meest geschiet waren, te verwijten, om datse haer niet bekeert en hadden.
21 ¶ Wee u Chorazin, wee u Bethsaida: Want so in Tyrus ende Sidon de krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy souden haer eertijts in sack ende assche bekeert hebben.
22 ¶ Doch ick segge u, Het sal Tyro ende Sidon verdraechlijcker zijn inden dach des oordeels, dan u lieden.
23 ¶ Ende ghy Capernaum, die tot den hemel toe zijt verhoogt, ghy sult tot de helle toe nedergestooten worden. Want so in Sodoma die krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy soude tot op den huydigen dach gebleven zijn.
24 ¶ Doch ick segge u, dat het den lande van Sodoma verdraechlijcker sal zijn in den dach des oordeels, dan u.
25 ¶ In die selve tijt antwoorde Jesus ende seyde, Ick dancke u vader, Heere des Hemels ende der aerden, dat ghy dese dingen voor den wysen ende verstandigen verborgen hebt, ende hebt de selve den kinderkens geopenbaert.
26 ¶ Ja Vader, want alsoo is geweest het welbehagen voor u.
27 ¶ Alle dingen zijn my overgegeven van mijnen Vader: ende niemant en kent den Sone dan de Vader, nochte yemant en kent den Vader dan de Sone, ende dien het de Sone wil openbaren.
28 ¶ Komt herwaerts tot my alle die vermoeyt ende belast zijt, ende ick sal u ruste geven:
29 ¶ Neemt mijn jock op u, ende leert van my, dat ick sachtmoedich ben, ende nedrich van herten: ende ghy sult ruste vinden voor uwe zielen.
30 ¶ Want mijn jock is sacht, ende mijn last is licht.
Het xij. Capittel.
1 ¶ IN dien tijt ginck Jesus op eenen Sabbath-dach door het gezaeyde, ende sijne discipelen hadden honger, ende begonden ayren te plucken ende te eten.
2 ¶ Ende de Phariseen dat siende seyden tot hem, Siet uwe Discipelen doen dat niet en is geoorloft te doen, op den Sabbath.
3 ¶ Maer hy seyde tot haer, En hebt ghy niet gelesen wat David gedaen heeft, doe hem hongerde, ende haer die met hem waren?
4 ¶ Hoe dat hy gegaen is in het Huys Godts, ende de toon-brooden gegeten heeft, die hem niet geoorloft waren te eten, noch oock haer die met hem waren, maer den Priesteren alleen.
5 ¶ Of en hebt ghy niet gelesen in de Wet, dat de Priesters den Sabbath ontheyligen in den Tempel, op de Sabbath-dagen, ende nochtans ontschuldich zijn?
6 ¶ Ende ick segge u, dat een meerder dan de Tempel hier is.
7 ¶ Doch so ghy geweten haddet, wat het zy, Ick wil barmherticheyt ende niet offerande, ghy en sout de ontschuldige niet veroordeelt hebben.
8 ¶ Want de Sone des menschen is een Heere oock van den Sabbath.
9 ¶ Ende van daer voortgaende, quam hy in hare Synagoge.
10 ¶ Ende siet daer was een mensche, die een dorre hant hadde, ende sy vraechden hem, seggende, Is ’t oock geoorloft op de Sabbath-dagen te genesen? (op dat sy hem mochten beschuldigen).
11 ¶ Ende hy seyde tot haer, Wat mensche salder zijn onder u, die een schaep heeft, ende so dat selve op eenen Sabbath-dach in een gracht valt, die het selve niet en sal aengrijpen ende uytheffen?
12 ¶ Hoe veel gaet nu een mensche een schaep te boven? Soo is ’t dan op de Sabbath-dagen geoorloft wel te doen.
13 ¶ Doe seyde hy tot dien mensche, Streckt uwe hant uyt; ende hy strecktese uyt, ende sy wert herstelt gesont gelijck de andere.
14 ¶ Ende de Phariseen uyt gegaen zijnde hielden t’ samen raet tegen hem, hoe sy hem dooden mochten.
15 ¶ Maer Jesus dat wetende vertrock van daer, ende vele scharen volchden hem, ende hy genas’se alle.
16 ¶ Ende geboot haer scherpelick dat sy hem niet openbaer maken en souden.
[fol. 7r]
17 ¶ Op dat vervult soude worden ’t gene gesproken is door Jesaiam den Propheet, seggende,
18 ¶ Siet mijnen knecht, welcken ick verkoren hebbe, mijnen beminden, in welcken mijn ziele een welbehagen heeft. Ick sal mijnen Geest op hem leggen, ende hy sal het oordeel den heydenen verkondigen.
19 ¶ Hy en sal niet twisten, noch roepen, noch daer en sal niemant sijne stemme op de straten hooren.
20 ¶ Het gekroockte riet en sal hy niet verbreken, ende het roockende lemmet en sal hy niet uytblusschen, tot dat hy het oordeel sal uytbrengen tot overwinninge.
21 ¶ Ende in sijnen Name sullen de Heydenen hopen.
22 ¶ Doe wiert tot hem gebracht een van den Duyvel beseten, die blint ende stom was, ende hy genas hem, alsoo dat de blinde ende stomme, beyde sprack ende sach.
23 ¶ Ende alle de scharen ontsetteden haer, ende seyden, Is niet dese de Sone Davids?
24 ¶ Maer de Phariseen dit gehoort hebbende seyden, Dese en werpt de Duyvelen niet uyt, dan door Beelzebul, den oversten der Duyvelen.
25 ¶ Doch Jesus kennende hare gedachten, seyde tot haer, Een yeder Coninckrijck, dat tegen hem selven verdeelt is, wort verwoest: ende een yeder stadt, ofte huys, dat tegen hem selven verdeelt is, en sal niet bestaen.
26 ¶ Ende indien de Satan den Satan uytwerpt, so is hy tegen hem selven verdeelt: hoe sal dan sijn rijck bestaen?
27 ¶ Ende indien ick door Beelzebul de Duyvelen uytwerpe, door wien werpense dan uwe sonen uyt? Daerom sullen die uwe rechters zijn.
28 ¶ Maer indien ick door den Geest Gods de Duyvelen uytwerpe, so is dan het Coninckrijck Gods tot u gekomen.
29 ¶ Ofte hoe can yemant in’t huys eens stercken in komen, ende sijne vaten ontrooven, ten sy dat hy eerst den stercken gebonden hebbe, ende alsdan sal hy sijn huys berooven.
30 ¶ Wie met my niet en is, die is tegen my: ende wie met my niet en vergadert, die verstroyt.
31 ¶ Daerom segge ick u, alle sonde ende lasteringe sal den menschen vergeven worden: maer de lasteringe tegen den Geest en sal den menschen niet vergeven worden.
32 ¶ Ende so wie eenich woort gesproken sal hebben tegen den Sone des menschen, het sal hem vergeven worden: maer so wie tegen den heyligen Geest sal gesproken hebben, het en sal hem niet vergeven worden, noch in dese eeuwe noch inde toekomende.
33 ¶ Ofte maeckt den boom goet, ende sijne vrucht goet: ofte maeckt den boom quaet ende sijne vrucht quaet. Want uyt de vrucht wort de boom gekent.
34 ¶ Ghy adderen gebroetsels, hoe kondt ghy goede dingen spreken daer ghy boos zijt, want uyt den overvloet des herten spreeckt de mont.
35 ¶ De goede mensche brengt goede dingen voort uyt den goeden schat des herten, ende de boose mensche brengt boose dingen voort uyt den boosen schat.
36 ¶ Maer ick segge u, dat van elck ydel woort ’t welck de menschen sullen gesproken hebben, sy van ’t selve sullen rekenschap geven in den dage des oordeels.
37 ¶ Want uyt uwe woorden sult ghy gerechtveerdicht worden, ende uyt uwe woorden sult ghy veroordeelt worden.
38 ¶ Doe antwoordden sommige der Schriftgeleerde ende Phariseen, seggende, Meester wy wilden van u wel een teecken sien.
39 ¶ Maer hy antwoordde ende seyde tot haer, Het boos ende overspelich geslachte versoeckt een teecken, ende haer en sal geen teecken gegeven worden, dan het teecken Jone des Propheten.
40 ¶ Want gelijck Jonas drie dagen ende drie nachten was in den buyck des walvischs, alsoo sal de Sone des menschen drie dagen ende drie nachten wesen in het herte der aerden.
41 ¶ De mannen van Ninive sullen opstaen in het oordeel met dit geslachte, ende sullen ’t selve veroordeelen: want sy hebben haer bekeert op de predikinge Jone. Ende siet, meer dan Jonas is hier.
42 ¶ De Coninginne van ’t Zuyden sal opstaen in het oordeel met dit geslachte ende ’t selve veroordeelen: want sy is gekomen van de eynden der aerde, om te hooren de wijsheyt Salomons. Ende siet, meer dan Salomon is hier.
43 ¶ Ende wanneer de onreyne geest van den mensche uyt gegaen is, so gaet hy door dorre plaetsen, soeckende ruste, ende en vintse niet.
44 ¶ Dan segt hy, Ick sal wederkeeren in mijn huys, van waer ick uytgegaen ben: ende komende vint hy het ledich, met besemen gekeert, ende verciert.
45 ¶ Dan gaet hy henen ende neemt met hem seven andere geesten booser dan hy selve, ende ingegaen zijnde woonense aldaer, ende het laetste des selven mensches wort erger dan het eerste. Alsoo sal het oock met dit boos geslachte zijn.
46 ¶ Ende als hy noch tot de scharen sprack, siet sijne moeder ende broeders stonden buyten, soeckende hem te spreken.
47 ¶ Ende yemant seyde tot hem, Siet uwe moeder ende uwe broeders staen daer buyten, soeckende u te spreken.
48 ¶ Maer hy antwoordende seyde tot den genen die hem dat seyde, Wie is mijne moeder, ende wie zijn mijne broeders?
49 ¶ Ende sijne hant uytstreckende over sijne Discipelen seyde, Siet mijne moeder ende mijne broeders.
50 ¶ Want so wie den wille mijns Vaders doet die in de hemelen is, de selve is mijn broeder, ende suster, ende moeder.
Het xiij. Capittel.
[fol. 7v]
1 ¶ ENde te dien dage Jesus uyt den huyse gegaen zijnde, sat by de Zee.
2 ¶ Ende tot hem vergaderden vele scharen, so dat hy in een schip ginck ende nedersat, ende alle de schare stont op den oever.
3 ¶ Ende hy sprack tot haer vele dingen door gelijckenissen, seggende, Siet een zaeyer ginck uyt om te zaeyen:
4 ¶ Ende als hy zaeyde viel een deel zaets by den wech: ende de vogelen quamen, ende aten dat selve op.
5 ¶ Ende een ander deel viel op steenachtige plaetsen, daer het niet veel aerde en hadde, ende het ginck terstont op, om dat het geen diepte van aerde en hadde.
6 ¶ Maer als de Sonne opgegaen was, so is ’t verbrant geworden, ende om dat het geen wortel en hadde, is het verdort.
7 ¶ Ende een ander deel viel in de doornen: ende de doornen wiessen op, ende verstickten het selve:
8 ¶ Ende een ander deel viel in de goede aerde, ende gaf vrucht, het een hondert, het ander tsestich, ende het ander dertich vout.
9 ¶ Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.
10 ¶ Ende de Discipelen tot hem komende seyden tot hem: Waerom spreeckt ghy tot haer door gelijckenissen?
11 ¶ Ende hy antwoordende seyde tot haer, Om dat het u gegeven is, de verborgentheden des Coninckrijcks der hemelen te weten, maer dien en is’t niet gegeven.
12 ¶ Want wie heeft, dien sal gegeven worden, ende hy sal overvloedelick hebben: maer wie niet en heeft, van dien sal genomen worden oock dat hy heeft.
13 ¶ Daerom spreke ick tot haer door gelijckenissen, om dat sy siende niet en sien, ende hoorende niet en hooren, noch oock verstaen.
14 ¶ Ende in haer wort de Prophetie Jesaie vervult, die segt, Met het gehoor sult ghy hooren, ende geensins verstaen: ende siende sult ghy sien, ende geensins bemercken.
15 ¶ Want het herte deses volcks is dick geworden, ende sy hebben met den ooren swaerlick gehoort: ende hare oogen hebben sy toegedaen: op dat sy niet t’eeniger tijt met den oogen en souden sien, ende met den ooren hooren, ende met der herten verstaen, ende haer bekeeren, ende ick haer genese.
16 ¶ Doch uwe oogen zijn salich, om dat sy sien, ende uwe ooren om dat sy hooren.
17 ¶ Want voorwaer ick segge u, dat vele Propheten ende rechtveerdige hebben begeert te sien de dingen die ghy siet, ende en hebben’se niet gesien: ende te hooren die dingen die ghy hoort, ende en hebben’se niet gehoort.
18 ¶ Ghy dan hoort de gelijckenisse van den Zaeyer.
19 ¶ Als yemant dat woort des Coninckrijcks hoort, ende niet en verstaet, so komt de boose, ende ruckt wech ’tgene in sijn herte gezaeyt was. Dese is de gene die by den wech bezaeyt is.
20 ¶ Maer die in steenachtige plaetsen bezaeyt is, dese is de gene die het woort hoort, ende dat terstont met vreuchden ontfangt.
21 ¶ Doch hy en heeft geen wortel in hem selven, maer is voor eenen tijt: ende als verdruckinge of vervolginge comt, om des woorts wille, so wort hy terstont ge-ergert.
22 ¶ Ende die in de doornen bezaeyt is, dese is de gene die het woort hoort, ende de sorchvuldicheyt deser werelt, ende de verleydinge des rijckdoms verstickt het woort, ende het wort onvruchtbaer.
23 ¶ Die nu in de goede aerde bezaeyt is, dese is de gene die het woort hoort ende verstaet, die oock vrucht draegt, ende voortbrengt, de een hondert, de ander tsestich, ende de ander dertich vout.
24 ¶ Een ander gelijckenisse heeft hy haer voorgestelt, seggende, Het Coninckrijck der hemelen is gelijck een mensche, die goet zaet zaeyde in sijnen acker.
25 ¶ Ende als de menschen sliepen, quam sijnen vyant ende zaeyde onkruyt midden in de terwe, ende ginck wech.
26 ¶ Doe het nu tot kruyt opgeschoten was, ende vrucht voortbracht, doe openbaerde hem oock het onkruyt.
27 ¶ Ende de dienstknechten van den heere des huys gingen ende seyden tot hem: Heere, en hebt ghy niet goet zaet in uwen acker gezaeyt: van waer heeft hy dan dit onkruyt?
28 ¶ Ende hy seyde tot haer, Een vyandigh mensche heeft dat gedaen. Ende de dienstknechten seyden tot hem, Wilt ghy dan dat wy henen gaen, ende dat selve vergaderen?
29 ¶ Maer hy seyde, Neen, op dat ghy het onkruyt vergaderende, oock mogelick met het selve de terwe niet uyt en treckt.
30 ¶ Laetse beyde te samen opwassen tot den Oogst, ende inden tijt des Oogsts sal ick tot de maeyers seggen, Vergadert eerst dat oncruyt, ende bint het in busselen, om ’t selve te verbranden: maer de terwe brengt te samen in mijne schuere.
31 ¶ Een ander gelijckenisse heeft hy haer voorgestelt, seggende, Het Coninckrijck der hemelen is gelijck het Mostaert-zaet, ’twelck een mensche heeft genomen, ende in sijnen acker gezaeyt:
32 ¶ Het welcke wel het minste is onder alle de zaeden: maer wanneer het opgewassen is, dan ist het meeste van de moes-kruyden: ende het wort een boom, alsoo dat de vogelen des hemels komen ende nestelen in sijne tacken.
33 ¶ Een andere gelijckenisse sprack hy tot haer, seggende, Het Coninckrijck der hemelen is gelijck een suerdeessem, welcke een vrouwe nam ende verberchde in dry maten meels, tot dat het geheel gesuert was.
34 ¶ Alle dese dingen heeft Jesus tot de scharen gesproken door gelijckenissen: ende sonder gelijckenisse en sprack hy tot haer niet.
35 ¶ Op dat vervult soude worden, dat gesproken is door den Propheet, seggende, ick sal mijnen mont opdoen door gelijckenissen: Ick sal voortbrengen dingen die verborgen waren van de gront-legginge der werelt.
36 ¶ Doe nu Jesus de scharen van hem gelaten hadde, ginck hy nae huys. Ende sijne Discipelen quamen tot hem, seggende, Verklaert ons de gelijckenisse van het onkruyt des ackers.
37 ¶ Ende hy antwoordende seyde tot haer, Die het goede zaet zaeyt, is de Sone des menschen.
[fol. 8r]
38 ¶ Ende de acker is de werelt: ende het goede zaet zijn de kinderen des Coninckrijcks: ende het onkruyt zijn de kinderen des boosen.
39 ¶ Ende de Vyant die het selve gezaeyt heeft, is de Duyvel: ende de Oogst is de voleyndinge der werelt: ende de Maeyers zijn de Engelen.
40 ¶ Gelijckerwijs dan het onkruyt vergadert, ende met vyer verbrant wort, alsoo sal het oock zijn in de voleyndinge deser werelt.
41 ¶ De Sone des menschen sal sijne Engelen uytsenden, ende sy sullen uyt sijn Coninckrijck vergaderen alle de ergernissen, ende de gene die de ongerechticheyt doen:
42 ¶ Ende sullen de selve in den vyerigen oven werpen: daer sal weeninge zijn ende knersinge der tanden.
43 ¶ Dan sullen de rechtveerdige blincken, gelijck de Sonne, in ’t Coninckrijck haers Vaders. Die ooren heeft om te hooren, die hoore.
44 ¶ Wederom is het Coninckrijck der hemelen gelijck een schat in den acker verborgen, welcken een mensche gevonden hebbende, verbergde dien, ende van blijtschap over den selven gaet hy henen ende verkoopt al wat hy heeft, ende koopt dien selven acker.
45 ¶ Wederom is het Coninckrijck der hemelen gelijck een koopman die schoone peerlen soeckt:
46 ¶ De welcke, hebbende een peerle van groote waerde gevonden, ginck henen ende verkocht al wat hy hadde, ende kocht de selve.
47 ¶ Wederom is het Coninckrijck der hemelen gelijck een net geworpen inde Zee, ende dat allerley soorten van visschen t’samen brengt:
48 ¶ Het welcke wanneer het vol geworden is, de visschers aen den oever optrecken, ende neder-sittende lesen het goede uyt in hare vaten, maer het quade werpen sy wech.
49 ¶ Also sal het inde voleyndinge der eeuwen wesen: de Engelen sullen uytgaen, ende de boose uyt het midden der rechtveerdige afscheyden:
50 ¶ Ende sullen de selve in den vyerigen oven werpen: daer sal zijn weeninge ende knersinge der tanden.
51 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Hebt ghy dit alles verstaen? Sy seyden tot hem, Ja Heere.
52 ¶ Ende hy seyde tot haer: Daerom een yegelick Schriftgeleerde in het Coninckrijck der hemelen onderwesen, is gelijck aen een heere des huys, die uyt sijnen schat nieuwe ende oude dingen voortbrengt.
53 ¶ Ende het is geschiet als Jesus dese gelijckenissen ge-eyndicht hadde, vertrock hy van daer.
54 ¶ Ende gekomen zijnde in sijn vaderlant leerde hy’se in hare Synagoge, soo dat sy haer ontsetteden, ende seyden, Van waer komt desen die wijsheyt ende die krachten.
55 ¶ Is dese niet de sone des timmermans? ende is sijne moeder niet genaemt Maria, ende sijn broeders Jacobus ende Joses, ende Simon ende Judas?
56 ¶ Ende sijne susters zijnse niet alle by ons? Van waer komt dan desen dit alles?
57 ¶ Ende sy wierden aen hem ge-ergert. Maer Jesus seyde tot haer, Een Propheet en is niet onge-eert dan in sijn Vaderlant, ende in sijn huys.
58 ¶ Ende hy en heeft aldaer niet vele krachten gedaen, van wegen haer ongeloove.
Het xiiij. Capittel.
1 ¶ TE dier selver tijt hoorde Herodes de Vier-Vorst het geruchte van Jesu.
2 ¶ Ende seyde tot sijne knechten, Dese is Joannes de Dooper: hy is opgeweckt van de dooden, ende daerom wercken die krachten in hem.
3 ¶ Want Herodes hadde Joannem gevangen genomen, ende hem gebonden, ende in den kercker geset, om Herodias de huysvrouwe Philippi sijns broeders wille.
4 ¶ Want Joannes seyde tot hem: Het en is u niet geoorloft haer te hebben.
5 ¶ Ende willende hem dooden, vreesde hy het volck, om dat sy hem hielden voor een Propheet.
6 ¶ Maer als de dach van Herodis geboorte gehouden wiert, danste de dochter van Herodias in het midden van haer, ende sy behaechde Herodi.
7 ¶ Waerom hy haer met eede beloofde te geven, wat sy oock eysschen soude.
8 ¶ Ende sy te voren onderrecht zijnde van hare moeder, seyde, Geeft my hier in een schotel het hooft Joannis des Doopers.
9 ¶ Ende de Coninck wiert bedroeft, doch om de eeden, ende de gene die met hem aensaten, geboodt hy, dat het haer soude gegeven worden.
10 ¶ Ende sandt henen, ende onthoofde Joannem inden kercker.
11 ¶ Ende sijn hooft wert gebracht in een schotel, ende het dochterken gegeven, ende sy droegh het hare moeder.
12 ¶ Ende sijne Discipelen quamen, ende namen het lichaem wech, ende begroeven het selve: ende gingen ende boodschapten het Jesu.
13 ¶ Ende als Jesus dit hoorde, vertrock hy van daer te schepe, na een woeste plaetse alleen: ende de scharen dat hoorende, zijn hem te voete gevolcht uyt de steden.
14 ¶ Ende Jesus uytgaende sach een groote schare, ende wiert innerlick met ontferminge over haer beweeght, ende genas hare crancken.
15 ¶ Ende als het nu avondt wierdt, quamen sijne Discipelen tot hem, seggende, Dese plaetse is woest, ende de tijdt is nu voorby gegaen: laet de scharen van u, op dat sy henen gaen in de vlecken, ende haer selven spijse coopen.
[fol. 8v]
16 ¶ Maer Jesus seyde tot haer, Ten is haer niet van noode henen te gaen: geeft ghy haer te eten.
17 ¶ Doch sy seyden tot hem: Wy en hebben hier niet dan vijf brooden ende twee visschen.
18 ¶ Ende hy seyde: Brenght my de selve hier.
19 ¶ Ende hy beval de scharen neder te sitten, op het gras, ende nam de vijf brooden, ende de twee visschen, ende opwaerts siende na den hemel segende de selve: ende als hyse gebroken hadde, gaf hy de brooden den Discipelen, ende de Discipelen den scharen.
20 ¶ Ende sy aten alle ende wierden versadicht, ende sy namen op, het overschot der brocken, twaelf volle corven.
21 ¶ Die nu gegeten hadden, waren ontrent vijf duysent mannen, sonder de vrouwen ende kinderen.
22 ¶ Ende terstont dwanck Jesus sijne Discipelen in het schip te gaen, ende voor hem af te varen na d’ander zijde, terwijle hy de scharen van hem soude laten.
23 ¶ Ende als hy nu de scharen van hem gelaten hadde, clam hy op den berch alleen, om te bidden. Ende als het nu avont was geworden, so was hy daer alleen.
24 ¶ Ende het schip was nu midden inde zee, zijnde in noodt van de baren: want de windt was haer tegen.
25 ¶ Maer ter vierder waecke des nachts, quam Jesus af tot haer, wandelende op de zee.
26 ¶ Ende de Discipelen siende hem op de zee wandelen, wierden ontroert, seggende, Het is een spoocksel, ende sy schreeuwden van vreese.
27 ¶ Maer terstont sprack haer Jesus aen, seggende, Zijt goets moets, ick ben’t, en vreest niet.
28 ¶ Ende Petrus antwoordde hem, ende seyde, Heere, indien ghy het zijt, so gebiedt my tot u te comen op het water.
29 ¶ Ende hy seyde, Comt: ende Petrus clam neder van het schip, ende wandelde op het water, om tot Jesum te comen.
30 ¶ Maer siende den stercken windt, wiert hy bevreest, ende als hy begon neder te sincken, riep hy, seggende, Heere behoudt my.
31 ¶ Ende Jesus terstont de hant uytstekende greep hem aen, ende seyde tot hem, Ghy cleyn-geloovige, waerom hebt ghy gewanckelt?
32 ¶ Ende als sy in’t schip geclommen waren, stilde de windt.
33 ¶ Die nu in’t schip waren, quamen ende aenbaden hem, seggende, Waerlick ghy zijt Godts sone.
34 ¶ Ende over gevaren zijnde, quamen sy in het landt Gennesareth.
35 ¶ Ende als de mannen van die plaetse hem wierden kennende, sonden sy in dat geheel omliggende landt, ende brachten tot hem alle die qualick gestelt waren.
36 ¶ Ende baden hem, dat sy alleenlick den zoom sijns cleedts souden mogen aenraecken: ende so vele als hem aenraeckten wierden gesont.
Het xv. Capittel.
1 ¶ DOe quamen tot Jesum eenige Schriftgeleerde ende Phariseen, die van Jerusalem waren, seggende,
2 ¶ Waerom overtreden uwe Discipelen de insettinge der ouden? want sy en wasschen hare handen niet, wanneer sy broodt sullen eten.
3 ¶ Maer hy antwoordende seyde tot haer, Waerom overtreedt oock ghy het gebodt Godts, door uwe insettinge?
4 ¶ Want Godt heeft geboden, seggende, Eert uwen vader ende moeder: ende Wie vader ofte moeder vloeckt, die sal den doot sterven.
5 ¶ Maer ghy segt, So wie tot vader ofte moeder sal seggen: Het is een gave, so wat u van my soude connen te nutte komen, ende sijnen vader, ofte sijne moeder geensins en sal eeren, die voldoet.
6 ¶ Ende ghy hebt alsoo Godts gebodt crachteloos gemaeckt door uwe insettinge.
7 ¶ Ghy geveynsde, Wel heeft Jesaias van u gepropheteert, seggende,
8 ¶ Dit volck genaeckt my met haren monde, ende eert my met de lippen, maer haer herte houdt hem verre van my.
9 ¶ Doch te vergeefs eeren sy my leerende leeringen, die geboden van menschen zijn.
10 ¶ Ende als hy de schare tot hem geroepen hadde, seyde hy tot haer, Hoort ende verstaet.
11 ¶ ’T gene ten monde ingaet, en ontreynicht den mensche niet, maer ’t gene ten monde uytgaet, dat ontreynicht den mensche.
12 ¶ Doe quamen sijne Discipelen tot hem, ende seyden tot hem, Weet ghy wel dat de Phariseen dese reden hoorende, ge-ergert zijn geweest?
13 ¶ Maer hy antwoordende seyde, Alle plante, die mijn Hemelsche Vader niet geplant en heeft, sal uytgeroeyt worden.
14 ¶ Laetse varen, sy zijn blinde leytslieden der blinden. Indien nu de blinde den blinden leydt, so sullen sy beyde in de gracht vallen.
15 ¶ Ende Petrus antwoordende seyde tot hem, Verclaert ons dese gelijckenisse.
16 ¶ Maer Jesus seyde, Zijt oock ghylieden als noch onwetende?
17 ¶ En verstaet ghy noch niet, dat al wat ten monde ingaet, inden buyck comt, ende in de heymelickheyt wort uytgeworpen?
18 ¶ Maer die dingen, die ten monde uytgaen, comen voort uyt het herte, ende de selve ontreynigen den mensche.
19 ¶ Want uyt het herte comen voort, boose bedenckingen, dootslagen, overspelen, hoererien, dieverien, valsche getuygenissen, lasteringen.
20 ¶ Dese dingen zijn’t die den mensche ontreynigen: maer het eten met ongewasschen handen en ontreynicht den mensche niet.
21 ¶ Ende Jesus van daer gaende [fol. 9r] vertrock na de deelen van Tyrus ende Sidon.
22 ¶ Ende siet een Chananeesche vrouwe uyt die landtpalen komende, riep tot hem, seggende, Heere ghy sone Davids, ontfermt u mijnder: mijn dochter is deerlick van den Duyvel beseten.
23 ¶ Doch hy en antwoorde haer niet een woort. Ende sijne Discipelen tot hem comende baden hem, seggende, Laetse van u, want sy roept ons na.
24 ¶ Maer hy antwoordende seyde: Ick en ben niet gesonden dan tot de verlorene schapen des huys Israëls.
25 ¶ Ende sy quam ende aenbadt hem, seggende, Heere helpt my.
26 ¶ Doch hy antwoordde ende seyde, Het en is niet betamelick het broodt der kinderen te nemen, ende den hondekens voor te werpen.
27 ¶ Ende sy seyde, Ja Heere: doch de hondekens eten oock van de brockskens, die daer vallen van de tafel harer Heeren.
28 ¶ Doe antwoordde Jesus, ende seyde tot haer, O vrouwe, groot is uw’ geloove, u geschiede gelijck ghy wilt. Ende haer dochter wiert gesont van dier selver uyre.
29 ¶ Ende Jesus van daer vertreckende, quam aen de Zee van Galileen, ende clam op den berch, ende sat daer neder.
30 ¶ Ende vele scharen zijn tot hem gekomen, hebbende by haer creupele, blinde, stomme, lamme, ende vele andere, ende wierpense voor de voeten Jesu, ende hy genas de selve.
31 ¶ Alsoo dat de scharen haer verwonderden, siende de stomme sprekende, de lamme gesont, de creupele wandelende, ende de blinde siende: ende sy verheerlickten den Godt Israëls.
32 ¶ Ende Jesus sijne Discipelen tot hem geroepen hebbende, seyde, Ick worde innerlick met ontferminge beweecht over de schare, om dat sy nu drie dagen by my gebleven zijn, ende en hebben niet dat sy eten souden: ende ick en wilse niet nuchteren van my laten, op dat sy op den wech niet en beswijcken.
33 ¶ Ende sijne Discipelen seyden tot hem, Van waer sullen wy so vele brooden inde woestijne becomen, dat wy sulck een groote schare souden versadigen?
34 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Hoe veel brooden hebt ghy? Sy seyden: Seven, ende weynige vischkens.
35 ¶ Ende hy geboodt de scharen neder te sitten op de aerde.
36 ¶ Ende hy nam de seven brooden ende de visschen, ende als hy gedanckt hadde, brack hyse, ende gafse sijne Discipelen, ende de Discipelen gavense de schare.
37 ¶ Ende sy aten alle ende werden versadicht, ende sy namen op, het overschot der brocken, seven volle manden.
38 ¶ Ende die daer gegeten hadden, waren vier duysent mannen, sonder de vrouwen ende kinderen.
39 ¶ Ende de schare van hem gelaten hebbende, ginck hy in het schip, ende quam inde landtpalen van Magdala.
Het xvj. Capittel.
1 ¶ ENde de Phariseen ende Sadduceen tot hem gecomen zijnde, ende hem versoeckende, begeerden van hem, dat hy haer een teecken uyt den Hemel soude toonen.
2 ¶ Maer hy antwoordde ende seyde tot haer, Als het avont geworden is, segt ghy, Schoon weder, want de Hemel is root:
3 ¶ Ende des morgens, Heden onweder, want den Hemel is droevich root. Ghy geveynsde, het aenschijn des Hemels weet ghy wel te onderscheyden, ende en condt ghy de teeckenen der tijden niet onderscheyden?
4 ¶ Het boos ende overspelich geslachte versoeckt een teecken: ende haer en sal geen teecken gegeven worden dan het teecken Jone des Propheten. Ende haer verlatende ginck hy wech.
5 ¶ Ende als sijne Discipelen op d’ander zijde gecomen waren, hadden sy vergeten brooden mede te nemen.
6 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Siet toe, ende wacht u van den suerdeessem der Phariseen ende Sadduceen.
7 ¶ Ende sy overleydden by haer selven, seggende, ’T is om dat wy geen brooden mede genomen en hebben.
8 ¶ Ende Jesus dat wetende seyde tot haer, Wat overleght ghy by u selven, ghy cleyn-geloovige, dat ghy geen brooden mede genomen en hebt?
9 ¶ En verstaet ghy noch niet? noch en gedenckt ghy niet aen de vijf brooden der vijf duysent mannen, ende hoe veel corven ghy opnaemt?
10 ¶ Noch aen de seven brooden der vier duysent mannen, ende hoe veel manden ghy opnaemt?
11 ¶ Hoe en verstaet ghy niet, dat ick u van geen broodt gesproken en hebbe, als ick seyde dat ghy u wachten soudt van den suerdeessem der Phariseen ende Sadduceen?
12 ¶ Doe verstonden sy, dat hy niet geseght en hadde, dat sy haer wachten souden van den suerdeessem des broodts, maer van de leere der Phariseen ende Sadduceen.
13 ¶ Als nu Jesus gecomen was in de deelen Cesaree Philippi, vraechde hy sijne Discipelen, seggende, Wie seggen de menschen, dat ick, de Sone des menschen, ben?
14 ¶ Ende sy seyden: Sommige, Joannes de Dooper, ende andere, Elias, ende andere, Jeremias, ofte een van de Propheten.
15 ¶ Hy seyde tot haer, Maer ghy, wie seght ghy dat ick ben?
16 ¶ Ende Simon Petrus antwoordende seyde, Ghy zijt de Christus, de Sone des levendigen Godts.
17 ¶ Ende Jesus antwoordende seyde tot hem, Salich zijt ghy, Simon Bar-Jona: want vleesch ende bloedt en heeft u dat niet geopenbaert, maer mijn Vader, die in de Hemelen is.
[fol. 9v]
18 ¶ Ende ick segge u oock, dat ghy zijt Petrus, ende op dese Petra sal ick mijn gemeynte bouwen, ende de poorten der Helle en sullen de selve niet overweldigen.
19 ¶ Ende ick sal u geven de sleutelen van het Coninckrijck der Hemelen: ende so wat ghy sult binden op der aerden, sal in de Hemelen gebonden zijn. Ende so wat ghy ontbinden sult op der aerden, sal inde Hemelen ontbonden zijn.
20 ¶ Doe verboodt hy sijne Discipelen, dat sy niemandt seggen en souden, dat hy was Jesus de Christus.
21 ¶ Van doen aen begon Jesus sijne Discipelen te vertoonen, dat hy moeste henen gaen na Jerusalem, ende vele lijden van de Ouderlingen ende Overpriesteren, ende Schriftgeleerden, ende gedoot worden, ende ten derden dage opgeweckt worden.
22 ¶ Ende Petrus hem tot sich genomen hebbende, begon hem te bestraffen, seggende, Heere zijt u genadich: dit en sal u geensins geschieden.
23 ¶ Maer hy hem omkeerende seyde tot Petrum, Gaet wech achter my Satana, ghy zijt my een aenstoot: want ghy en versint niet de dingen die Godts zijn, maer die der menschen zijn.
24 ¶ Doe seyde Jesus tot sijne Discipelen, So yemandt achter my wil comen, die verloochene hem selven, ende neme sijn cruys op, ende volge my.
25 ¶ Want so wie sijn leven sal willen behouden, die sal ’t selve verliesen: maer so wie sijn leven verliesen sal, om mijnen’t wille, die sal ’t selve vinden.
26 ¶ Want wat baetet een mensche, so hy de geheele werelt gewint, ende lijdt schade sijner ziele? Ofte wat sal een mensche geven, tot lossinge van sijne ziele.
27 ¶ Want de Sone des menschen sal comen inde heerlickheyt sijns Vaders met sijne Engelen, ende alsdan sal hy een yegelijck vergelden na sijn doen.
28 ¶ Voorwaer segge ick u, daer zijn sommige van die hier staen, de welcke den doot niet smaecken en sullen, tot dat sy den Sone des menschen sullen hebben sien komen in sijn Coninckrijcke.
Het xvij. Capittel.
1 ¶ ENde na ses dagen nam Jesus met hem Petrum ende Jacobum, ende Joannem sijnen broeder, ende brachtse op eenen hoogen berch alleen.
2 ¶ Ende hy wiert voor haer verandert van gedaente: en sijn aengesicht blonck gelijck de Sonne, ende sijne cleederen wierden wit, gelijck het licht.
3 ¶ Ende siet, van haer wierden gesien Moses ende Elias met hem t’samensprekende.
4 ¶ Ende Petrus antwoordende seyde tot Jesum: Heere, ’t is goet dat wy hier zijn: so ghy wilt, laet ons hier drie tabernakelen maken, voor u eenen, ende voor Moses eenen, ende eenen voor Elias.
5 ¶ Dewijle hy noch sprack, siet een luchtige wolcke heeft haer overschaduwet. Ende siet een stemme uyt de wolcke, seggende, Dese is mijn geliefde Sone, inden welcken ick mijn wel behagen hebbe, hoort hem.
6 ¶ Ende de Discipelen dit hoorende, vielen op haer aengesichte, ende wierden zeer bevreest.
7 ¶ Ende Jesus by haer comende raeckte’se aen, ende seyde, Staet op ende en vreest niet.
8 ¶ Ende hare oogen opheffende en sagen sy niemandt dan Jesum alleen.
9 ¶ Ende als sy van den berch af quamen, gebood haer Jesus, seggende, En seght niemant dit gesichte, tot dat de Sone des menschen sal opgestaen zijn uyt den dooden.
10 ¶ Ende sijne Discipelen vraechden hem, seggende, Wat seggen dan de Schriftgeleerde, dat Elias eerst moet comen?
11 ¶ Doch Jesus antwoordende seyde tot haer: Elias sal wel eerst comen, ende alles weder oprechten.
12 ¶ Maer ick segge u, dat Elias nu gecomen is, ende sy en hebben hem niet gekent: doch sy hebben aen hem gedaen al wat sy hebben gewilt. Alsoo sal oock de Sone des menschen van haer lijden.
13 ¶ Doe verstonden de Discipelen dat hy haer van Joanne den Dooper gesproken hadde.
14 ¶ Ende als sy by de schare gecomen waren, quam tot hem een mensche, vallende voor hem op de knyen, ende seggende,
15 ¶ Heere ontfermt u over mijn sone, want hy is maensieck, ende is in swaer lijden: want menichmael valt hy in ’t vyer, ende menichmael in’t water.
16 ¶ Ende ick hebbe hem tot uwe Discipelen gebracht, ende sy en hebben hem niet connen genesen.
17 ¶ Ende Jesus antwoordende seyde, O ongeloovich ende verkeert geslachte, hoe lange sal ick noch met u lieden zijn? Hoe lange sal ick u noch verdragen? brengt hem my hier.
18 ¶ Ende Jesus bestrafte hem, ende de Duyvel ginck van hem uyt, ende het kindt wiert genesen van dier uyren af.
19Doe quamen de Discipelen tot Jesum alleen, ende seyden, Waerom en hebben wy hem niet connen uytworpen?
20 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Om uwes ongeloofs wille: want voorwaer segge ick u, so ghy een geloove haddet als een mostaert zaet, ghy soudt tot desen bergh seggen, Gaet henen van hier derwaerts, ende hy sal henen gaen: ende niet en sal u onmogelick sijn.
21 ¶ Maer dit geslachte en vaert niet [fol. 10r] uyt, dan door bidden ende vasten.
22 ¶ Ende als sy in Galilea verkeerden, seyde Jesus tot haer, De Sone des menschen sal overgelevert worden in de handen der menschen.
23 ¶ Ende sy sullen hem dooden, ende ten derden dage sal hy opgeweckt worden. Ende sy wierden zeer bedroeft.
24 ¶ Ende als sy te Capernaum ingekomen waren, gingen tot Petrum die de Didrachmen ontfingen, ende seyden: Uwe Meester en betaelt hy de Didrachmen niet?
25 ¶ Hy seyde, Ja. Ende doe hy in huys gecomen was, voorquam hem Jesus, seggende, Wat dunckt u Simon? De Coningen der aerden, van wien nemen sy tollen ofte schattinge? van hare sonen ofte van den vremden?
26 ¶ Petrus seyde tot hem, Van den vremden. Jesus seyde tot hem, So zijn dan de sonen vry.
27 ¶ Maer op dat wy haer geenen aenstoot en geven, gaet henen na de zee, werpt den angel uyt, ende den eersten visch die opcomt, neemt, ende sijnen mondt geopent hebbende, sult ghy eenen stater vinden: neemt dien, ende geeft hem aen haer voor my ende u.
Het xviij. Capittel.
1 ¶ TE dier selver uyre quamen de Discipelen tot Jesum, seggende, Wie is doch de meeste in’t Coninckrijck der Hemelen?
2 ¶ Ende Jesus een kindeken tot hem geroepen hebbende, stelde dat in’t midden van haer,
3 ¶ Ende seyde, Voorwaer segge ick u, indien ghy u niet en verandert, ende wort gelijck de kinderkens, so en sult ghy in het Coninckrijck der Hemelen geensins ingaen.
4 ¶ Soo wie dan hem selven sal vernederen gelijck dit Kindeken, dese is de meeste in’t Coninckrijck der Hemelen.
5 ¶ Ende so wie soodanich een Kindeken ontfangt in mijnen Name, die ontfangt my.
6 ¶ Maer so wie eenen van dese kleynen, die in my gelooven, ergert, het ware hem nutter dat een meulensteen aen sijnen hals gehangen, ende dat hy versoncken ware in de diepte der zee.
7 ¶ Wee der werelt van de ergernissen: want het is nootsakelick dat de ergernissen komen: Doch wee dien mensche door welcken de ergernisse komt.
8 ¶ Indien dan uwe hant ofte uwe voet u ergert, houwt’se af ende werpt’se van u. Het is u beter tot den leven in te gaen, kreupel, ofte verminckt zijnde, dan twee handen ofte twee voeten hebbende in’t eeuwige vyer geworpen te worden.
9 ¶ Ende indien uwe ooge u ergert trecktse uyt, ende werptse van u. Het is u beter maer een ooge hebbende tot het leven in te gaen, dan twee oogen hebbende in’t helsche vyer geworpen te worden.
10 ¶ Siet toe dat ghy niet een van dese kleynen en veracht: want ick segge u lieden, @i@dat hare Engelen in de Hemelen altijt sien het aengesicht mijns Vaders, die in de Hemelen is.
11 ¶ Want de Sone des menschen is gekomen om salich te maken dat verloren was.
12 ¶ Wat dunckt u, indien eenich mensche hondert schapen hadde, ende een uyt de selve afgedwaelt ware, en sal hy niet de negen-en-tnegentich laten, ende op de bergen henen gaende het afgedwaelde soecken?
13 ¶ Ende indien het geschiet, dat hy het selve vint: Voorwaer ick segge u, dat hy hem meer verblijt over het selve, dan over de negen en tnegentich, die niet afgedwaelt en zijn geweest.
14 ¶ Alsoo en is de wille niet uwes Vaders die in de hemelen is, dat een van dese kleyne verloren gae.
15 ¶ Maer indien uwe broeder tegen u gesondicht heeft, gaet henen ende bestraft hem tusschen u ende hem alleen: indien hy u hoort, so hebt ghy uwen broeder gewonnen.
16 ¶ Maer indien hy u niet en hoort, soo neemt noch een ofte twee met u: op dat in den mont van twee ofte drie getuygen alle woort besta.
17 ¶ Ende indien hy de selve geen gehoor en geeft, soo segt het der Gemeynte: ende indien hy oock der Gemeynte geen gehoor en geeft, so zy hy u als de heyden ende de tollenaer.
18 ¶ Voorwaer segge ick u: al wat ghy op der aerden binden sult, sal in den Hemel gebonden wesen: ende al wat ghy op der aerden ontbinden sult, sal in den Hemel ontbonden wesen.
19 ¶ Wederom segge ick u, in dien daer twee van u t’ samen stemmen op der aerden, over eenige sake, die sy souden mogen begeeren, dat die haer sal geschieden van mijnen Vader die inde hemelen is.
20 ¶ Want waer twee ofte drie vergadert zijn in mijnen Name, daer ben ick in’t midden van haer.
21 ¶ Doe quam Petrus tot hem, ende seyde, Heere hoe menichmael sal mijn broeder tegen my sondigen, ende ick hem vergeven? Tot sevenmael?
22 ¶ Jesus seyde tot hem, ick en segge u niet tot sevenmael, maer tot seventichmael seven-mael.
23 ¶ Daerom wort het Coninckrijck der hemelen vergeleken by een seker Coninck, die rekeninge met sijne dienstknechten houden wilde.
24 ¶ Als hy nu begon te rekenen, wiert tot hem gebracht een die hem schuldich was tien duysent talenten.
25 ¶ Ende als hy niet en hadde om te betalen, beval sijn Heere, datmen hem soude verkoopen, ende sijn wijf ende kinde-[fol. 10v]ren, ende al wat hy hadde, ende dat de schult soude betaelt worden.
26 ¶ De dienstknecht dan nedervallende aenbadt hem, seggende, Heere weest lanckmoedich over my, ende ick sal u alles betalen.
27 ¶ Ende de Heere deses dienstknechts met barmherticheyt innerlick beweecht zijnde, heeft hem ontslagen, ende de schult hem quijt gescholden.
28 ¶ Maer de selve dienstknecht uyt gaende heeft gevonden eenen sijner mededienstknechten, die hem hondert penningen schuldich was, ende hem aenvattende greep hem by de kele, seggende, Betaelt my dat ghy schuldich zijt.
29 ¶ Sijn mededienstknecht dan nedervallende aen sijne voeten, badt hem, seggende, Zijt lanckmoedich over my, ende ick sal u alles betalen.
30 ¶ Doch hy en wilde niet: maer ginck henen, ende wierp hem in de gevanckenisse, tot dat hy de schult soude betaelt hebben.
31 ¶ Als nu sijne mededienstknechten sagen ’t gene geschiet was, zijn sy seer bedroeft geworden, ende komende verklaerden sy haren Heere al watter geschiet was.
32 ¶ Doe heeft hem sijn Heere tot hem geroepen, ende seyde tot hem, Ghy boose dienstknecht, alle die schult hebbe ick quijt gescholden, dewijle ghy my gebeden hebt.
33 ¶ Behoordet ghy oock niet u over uwen mededienstknecht te ontfermen, gelijck ick oock my over u ontfermt hebbe?
34 ¶ Ende sijn Heere vertoornt zijnde, leverde hem den pijnders over, tot dat hy soude betaelt hebben al wat hy hem schuldich was.
35 ¶ Also sal oock mijn Hemelsche Vader u doen, indien ghy niet van herten en vergeeft een yegelijck sijnen broeder sijne misdaden.
Het xix. Capittel.
1 ¶ ENde het geschiedde, doe Jesus dese woorden ge-eyndicht hadde, dat hy vertrock van Galilea, ende quam over de Jordaen, in de lantpalen van Judea.
2 ¶ Ende vele scharen volchden hem, ende hy genas’se aldaer.
3 ¶ Ende de Phariseen quamen tot hem, versoeckende hem, ende seggende tot hem, Is het een mensche geoorloft sijn wijf te verlaten om allerley oorsake?
4 ¶ Doch hy antwoordende seyde tot haer, En hebt ghy niet gelesen, die van den beginne den mensche gemaeckt heeft, dat hy’se gemaeckt heeft Man ende Wijf.
5 ¶ Ende geseght heeft, Daerom sal een mensche vader ende moeder verlaten, ende sal sijnen wijve aenhangen, ende die twee sullen tot een vleesch zijn?
6 ¶ Alsoo dat sy niet meer twee en zijn, maer een vleesch. ’T gene dan Godt te samen gevoecht heeft en scheyde de mensche niet.
7 ¶ Sy seyden tot hem, Waerom heeft dan Moses geboden eenen scheyd-brief te geven, ende haer te verlaten?
8 ¶ Hy seyde tot haer, Moses heeft van wegen de hardicheyt uwer herten u toegelaten uwe wijven te verlaten: Maer van den beginne en is ’t alsoo niet geweest.
9 ¶ Maer ick segge u, dat so wie sijn wijf verlaet anders dan om hoererye ende een ander trouwt die doet overspel, ende die de verlatene trouwt, doet oock overspel.
10 ¶ Sijne Discipelen seyden tot hem, Indien de sake des menschen met den wijve alsoo staet, so en is ’t niet oorbaer te trouwen.
11 ¶ Doch hy seyde tot haer, Alle en vatten dit woort niet, maer dien het gegeven is.
12 ¶ Want daer zijn gesnedene, die uyt moeders lijve also gebooren zijn: ende daer zijn gesnedene die van de menschen gesneden zijn: ende daer zijn gesnedene die haerselven gesneden hebben om het Coninckrijck der hemelen. Die dit vatten kan, vatte het:
13 ¶ Doe wierden kinderkens tot hem gebracht, op dat hy de handen haer soude opleggen, ende bidden: ende de Discipelen bestraften de selve.
14 ¶ Maer Jesus seyde, Laet af van de kinderkens, ende en verhindert haer niet tot my te komen: want der sulcken is het Coninckrijck der hemelen.
15 ¶ Ende als hy haer de handen opgelegt hadde, vertrock hy van daer.
16 ¶ Ende siet daer quam een tot hem, ende seyde tot hem, Goede meester, wat sal ick goets doen, op dat ick het eeuwige leven hebbe?
17 ¶ Ende hy seyde tot hem, Wat noemt ghy my goet? Niemant en is goet dan een, namelick Godt. Doch wilt ghy in het leven ingaen, onderhout de geboden.
18 ¶ Hy seyde tot hem, welcke? Ende Jesus seyde, dese: Ghy en sult niet dooden: Ghy en sult geen overspel doen: Ghy en sult niet stelen: Ghy en sult geen valsche getuygenisse geven.
19 ¶ Eert uwen Vader ende Moeder: ende, Ghy sult uwen naesten lief hebben, als u selven.
20 ¶ De jongelinck seyde tot hem, Alle dese dingen hebbe ick onderhouden van mijne jonckheyt af: Wat gebreeckt my noch?
21 ¶ Jesus seyde tot hem, Soo ghy wilt volmaeckt zijn, gaet henen, verkoopt wat ghy hebt, ende geeft het den armen, ende ghy sult eenen schat hebben in den hemel: ende komt herwaerts, volgt my.
22 ¶ Als nu de jongelinck dit woort [fol. 11r] hoorde, ginck hy bedroeft wech: want hy hadde vele goederen.
23 ¶ Ende Jesus seyde tot sijne Discipelen, Voorwaer ick segge u, dat een rijcke swaerlick in het Coninckrijck der hemelen sal in gaen.
24 ¶ Ende wederom segge ick u, Het is lichter dat een kemel gae door de ooge van een naelde, dan dat een rijcke ingae in het Coninckrijck Godts.
25 ¶ Sijne Discipelen nu dit hoorende wierden seer verslagen, seggende, Wie kan dan salich worden?
26 ¶ Ende Jesus haer aensiende seyde tot haer, By de menschen is dat onmogelijck, maer by Godt zijn alle dingen mogelijck.
27 ¶ Doe antwoorde Petrus ende seyde tot hem, Siet, wy hebben alles verlaten, ende zijn u gevolgt: wat sal ons dan gewerden?
28 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, Voorwaer ick segge u, dat ghy die my gevolgt zijt, in de wedergeboorte, wanneer de Sone des menschen sal geseten zijn op den throon sijner heerlickheyt, dat ghy oock sult sitten op twaelf thronen, oordeelende de twaelf geslachten Israëls.
29 ¶ Ende soo wie sal verlaten hebben huysen, of broeders, of susters, of vader, of moeder, of wijf, of kinderen, of ackers, om mijns Naems wille, die sal hondertvout ontfangen, ende het eeuwige leven be-erven.
30 ¶ Maer vele eerste sullen de laetste zijn, ende vele laetste de eerste.
Het xx. Capittel.
1 ¶ WAnt het Coninckrijck der hemelen is gelijck een heere des huys, die met den morgenstont uytginck om arbeyders te hueren in sijnen wijngaert.
2 ¶ Ende als hy met de arbeyders eens geworden was, voor eenen penningh des daegs, sant hy’se henen in sijnen wijngaert.
3 ¶ Ende uytgegaen zijnde ontrent de derde uyre sach hy andere ledich staende op de merckt.
4 ¶ Ende hy seyde tot de selve, Gaet ghy oock henen in den wijngaert: ende so wat recht is sal ick u geven. Ende sy gingen.
5 ¶ Wederom uytgegaen zijnde ontrent de seste ende negenste uyre, dede hy desgelijcks.
6 ¶ Ende uytgegaen zijnde omtrent de elfde uyre, vont hy andere ledich staende, ende seyde tot haer, Wat staet ghy hier den geheelen dach ledich?
7 ¶ Sy seyden tot hem, Om dat ons niemant gehuert en heeft. Hy seyde tot haer, Gaet oock ghy henen in den wijngaert, ende so wat recht is sult ghy ontfangen.
8 ¶ Als het nu avont geworden was, seyde de heere des wijngaerts tot sijnen Rentmeester, Roept de arbeyders, ende geeft haer den loon, beginnende van de laetste tot de eerste.
9 ¶ Ende als’se quamen die ter elfder uyre gehuert waren ontfingen sy een yeder eenen penninck.
10 ¶ Ende de eerste komende meynden dat sy meer ontfangen souden, ende sy selve ontfingen oock elck eenen penninck.
11 ¶ Ende dien ontfangen hebbende murmureerden sy tegen den heere des huys.
12 ¶ Seggende, Dese laetste en hebben maer een uyre gearbeydt, ende ghy hebtse ons gelijck gemaeckt, die wy den last des daegs ende de hitte gedragen hebben.
13 ¶ Doch hy antwoordende seyde tot eenen van haer, Vrient ick en doe u geen onrecht. En zijt ghy niet met my eens geworden voor eenen penninck?
14 ¶ Neemt het uwe, ende gaet henen. Ick wil desen laetsten oock geven gelijck als u.
15 ¶ Of en is ’t my niet geoorloft te doen met het mijne wat ick wil? Of is uwe ooge boos, om dat ick goet ben?
16 ¶ Alsoo sullen de laetste de eerste zijn, ende de eerste de laetste. Want vele zijn geroepen, maer weynige uytverkoren.
17 ¶ Ende Jesus opgaende nae Jerusalem, nam tot hem de twaelf Discipelen alleen op den wech, ende seyde tot haer,
18 ¶ Siet wy gaen op nae Jerusalem, ende de Sone des menschen sal den Overpriesteren ende Schriftgeleerden overgelevert worden, ende sy sullen hem ter doot veroordeelen.
19 ¶ Ende sy sullen hem den heydenen overleveren, om hem te bespotten ende te geesselen, ende te kruycigen, ende ten derden dage sal hy weder opstaen.
20 ¶ Doe quam de moeder der sonen Zebedei tot hem met hare sonen, hem aenbiddende, ende begeerende wat van hem.
21 ¶ Ende hy seyde tot haer, Wat wilt ghy? Sy seyde tot hem, Segt dat dese mijne twee sonen sitten mogen de een tot uwer rechter, ende de ander tot uwer slincker hant in u Coninckrijck.
22 ¶ Maer Jesus antwoorde ende seyde, Ghylieden en weet niet wat ghy begeert: Kont ghy den drinckbeker drincken dien ick drincken sal: ende met den Doop gedoopt worden, daermede ick gedoopt worde? Sy seyden tot hem, wy konnen.
23 ¶ Ende hy seyde tot haer, Mijnen drinckbeker sult ghy wel drincken, ende met den doop daer ick mede gedoopt worde, sult ghy gedoopt worden, maer het sitten tot mijner rechter, ende tot mijner slincker hant, en staet by my niet te geven: maer het sal gegeven worden dien het bereyt is van mijnen Vader.
24 ¶ Ende als de andere tien dat hoorden namen sy het zeer qualick van de twee broeders.
25 ¶ Ende als haer Jesus tot hem geroepen hadde, seyde hy, Ghy weet dat [fol. 11v] de Overste der volckeren heerschappye voeren over haer, ende de Groote gebruycken macht over haer.
26 ¶ Doch alsoo en sal’t onder u niet zijn: maer soo wie onder u sal willen groot worden, die zy uwe dienaer.
27 ¶ Ende soo wie onder u sal willen de eerste zijn, die zy uwe dienstknecht.
28 ¶ Gelijck de Sone des menschen niet en is gekomen om gedient te worden, maer om te dienen, ende sijne ziele te geven tot een rantsoen voor vele.
29 ¶ Ende als sy van Jericho uytgingen, is hem een groote schare gevolcht.
30 ¶ Ende siet, twee blinde sittende aen den wech, als sy hoorden dat Jesus voorby ginck, riepen, seggende, Heere, ghy sone Davids, ontfermt u onser.
31 ¶ Ende de schare bestrafte haer, op dat sy swijgen souden, maer sy riepen te meer, seggende, Ontfermt u onser, Heere ghy sone Davids.
32 ¶ Ende Jesus stille staende riep’se ende seyde, Wat wilt ghy dat ick u doe?
33 ¶ Sy seyden tot hem, Heere dat onse oogen geopent werden.
34 ¶ Ende Jesus innerlick beweecht zijnde met barmherticheyt raeckte hare oogen aen, ende terstont wierden hare oogen siende, ende sy volgden hem.
Het xxj. Capittel.
1 ¶ ENde als sy nu Jerusalem genaeckten, ende gekomen waren tot Bethphage, aen den olijfberch, doe sant Jesus twee Discipelen, seggende tot haer,
2 ¶ Gaet henen in het vleck, dat tegen u over ligt, ende ghy sult terstont een eselinne gebonden vinden, ende een veulen met haer: ontbint’se ende brengt’se tot my.
3 ¶ Ende indien u yemant yet segt, soo sult ghy seggen, dat de Heere deser van noode heeft: ende hy sal’se terstont senden.
4 ¶ Dit alles nu is geschiet op dat vervult worde ’t gene gesproken is door den Propheet, seggende,
5 ¶ Segget de dochter Sion: siet uwe Coninck komt tot u sachtmoedich ende geseten op een eselinne, ende een veulen zijnde een jonck eener jockdragende eselinne.
6 ¶ Ende de Discipelen henen gegaen zijnde, ende gedaen hebbende gelijck Jesus haer bevolen hadde,
7 ¶ Brachten de eselinne ende het veulen, ende leyden hare kleederen op de selve, ende setteden hem daer op.
8 ¶ Ende de meeste schare spreyden hare kleederen op den wech, ende andere hieuwen tacken van de boomen, ende spreyden’se op den wech.
9 ¶ Ende de scharen die voorgingen ende die volgden, riepen seggende, Hosanna den sone Davids: gesegent is hy die komt in den Name des Heeren: Hosanna in de hoochste hemelen.
10 ¶ Ende als hy te Jerusalem inquam, wiert de geheele stadt beroert, seggende, Wie is dese?
11 ¶ Ende de scharen seyden, Dese is Jesus, de Propheet van Nazareth in Galilea.
12 ¶ Ende Jesus ginck in den Tempel Gods, ende dreef uyt alle die verkochten ende kochten inden Tempel, ende keerde om de tafelen der wisselaers, ende de sit-stoelen der gene die de duyven verkochten.
13 ¶ Ende hy seyde tot haer, Daer is geschreven: Mijn Huys sal een huys des gebedts genaemt worden, maer ghy hebt dat tot eenen moordenaers kuyl gemaeckt.
14 ¶ Ende daer quamen blinde ende kreupele tot hem in den Tempel, ende hy genas de selve.
15 ¶ Als nu de Overpriesters ende Schriftgeleerde sagen de wonderheden, die hy dede, ende de kinderen roepende in den Tempel, ende seggende, Hosanna den sone Davids, namen sy dat seer qualick.
16 ¶ Ende seyden tot hem, Hoort ghy wel, wat dese seggen? Ende Jesus seyde tot haer, Ja. Hebt ghy noyt gelesen, Uyt den mondt der jonge kinderen ende der soogelingen hebt ghy u lof toebereydt?
17 ¶ Ende haer verlatende ginck hy van daer uyt de stadt na Bethania, ende overnachte aldaer.
18 ¶ Ende des morgens vroech als hy wederkeerde na de stadt, hongerde hem.
19 ¶ Ende siende eenen vijge-boom aen den wech, ginck hy na hem toe, ende vandt niet aen den selven dan alleenlick bladeren. Ende seyde tot hem, Uyt u en worde geen vrucht meer inder eeuwicheyt. Ende de vijge-boom verdorde terstont.
20 ¶ Ende de Discipelen dat siende verwonderden haer, seggende, Hoe is de vijge-boom soo terstont verdorret?
21 ¶ Doch Jesus antwoordende seyde tot haer, Voorwaer segge ick u, Indien ghy geloove haddet, ende niet en twijffeldet, ghy soudt niet alleenlick doen ’t gene den vijge-boom is geschiet, maer indien ghy oock tot desen berg seydet, Wort opgeheven ende inde zee geworpen, het soude geschieden.
22 ¶ Ende al wat ghy * sult begeeren in’t gebedt, geloovende, sult ghy ontfangen.
23 ¶ Ende als hy inden tempel gecomen was, quamen tot hem terwijle hy leerde, de Overpriesters ende de Ouderlingen des volcks, seggende, Door wat macht doet ghy dese dingen? Ende wie heeft u dese macht gegeven?
24 ¶ Ende Jesus antwoordende seyde tot haer, Ick sal u oock een woort vragen, ’t welck indien ghy my sult seggen, soo sal ick u oock seggen door wat macht ick dese dingen doe.
25 ¶ De Doop Joannis van waer was die? Wt den hemel ofte uyt de menschen? Ende sy overleyden by haer selven ende seyden, Indien wy seggen, Uyt den hemel, soo sal hy ons seggen, Waerom en hebt ghy hem dan niet gelooft?
[fol. 12r]
26 ¶ Ende indien wy seggen, Uyt den menschen, soo vreesen wy de schare: want sy houden alle Joannem voor een Propheet.
27 ¶ Ende sy Jesu antwoordende seyden, Wy en weten ’t niet. Ende hy seyde tot haer, Soo en segge ick u oock niet, door wat macht ick dit doe.
28 ¶ Maer wat dunckt u? Een mensche hadde twee sonen, ende gaende tot den eersten seyde, Sone gaet henen, werckt heden in mijnen wijngaert.
29 ¶ Doch hy antwoordde, ende seyde, Ick en wil niet: ende daer na berouw hebbende ginck hy henen.
30 ¶ Ende gaende tot den tweeden, seyde desgelijcks. Ende dese antwoordde, ende seyde, Ick gae Heere, ende hy en ginck niet.
31 ¶ Wie van dese twee heeft den wille des Vaders gedaen? Sy seyden tot hem, De eerste. Jesus seyde tot haer, Voorwaer ick segge u, dat de tollenaers ende de hoeren u voorgaen in’t Coninckrijcke Godts.
32 ¶ Want Joannes is tot u gecomen inden wech der gerechticheyt, ende ghy en hebt hem niet gelooft: maer de tollenaers ende hoeren hebben hem gelooft: doch ghy sulcks siende en hebt daer na geen berouw gehadt, om hem te gelooven.
33 ¶ Hoort een ander gelijckenisse. Daer was een heere des huys, die eenen wijngaert plantede ende settede eenen tuyn daer omme, ende groef eenen wijn-pers-back daer in, ende bouwde eenen toren, ende verhuerde dien den landt-lieden, ende reysde buyten landts.
34 ¶ Doe nu de tijdt der vruchten genaeckte, sandt hy sijne dienstknechten tot de land-lieden om sijne vruchten te ontfangen.
35 ¶ Ende de landt-lieden, nemende sijne dienstknechten, hebben den eenen geslagen, ende den anderen gedoodt, ende den derden gesteenicht.
36 ¶ Wederom sandt hy andere dienstknechten, meer in’t getal dan de eerste, ende sy deden haer desgelijcks.
37 ¶ Ende ten laetsten sandt hy tot haer sijnen sone, seggende, Sy sullen mijnen soon ontsien.
38 ¶ Maer de landt-lieden den sone siende, seyden onder malcanderen, Dese is de erfgenaem, comt laet ons hem dooden, ende, sijne erffenisse aen ons behouden.
39 ¶ Ende hem nemende wierpen sy hem uyt, buyten den wijngaert, ende doodden hem.
40 ¶ Wanneer dan de Heere des wijngaerts komen sal, wat sal hy dien landt-lieden doen?
41 ¶ Sy seyden tot hem, Hy sal de quade eenen quaden doot aendoen, ende sal den wijngaert anderen landt-lieden verhueren, die hem de vruchten op hare tijden sullen geven.
42 ¶ Jesus seyde tot haer, Hebt ghy noyt gelesen inde Schriften, De steen dien de bouw-lieden verworpen hebben, dese is geworden tot een hooft des hoecks: Vanden Heere is dit geschiet, ende het is wonderlick in onse oogen.
43 ¶ Daerom segge ick u lieden, dat het Coninckrijck Godts van u sal wechgenomen worden, ende eenen volcke gegeven, dat sijne vruchten voortbrenge.
44 ¶ Ende wie op desen steen valt, die sal verplettert worden: ende op wien hy valt, dien sal hy vermorselen.
45 ¶ Ende als de Overpriesters ende Phariseen dese sijne gelijckenissen hoorden, verstonden sy dat hy van haer sprack.
46 ¶ Ende soeckende hem te vangen vreesden sy de scharen, dewijle dese hem hielden voor een Propheet.
Het xxij. Capittel.
1 ¶ ENde Jesus antwoordende sprack tot haer wederom door gelijckenissen, seggende,
2 ¶ Het Coninckrijck der hemelen is gelijck een seker Coninck, die sijnen sone een bruyloft bereydt hadde.
3 ¶ Ende sondt sijne dienstknechten uyt om de genoodde ter bruyloft te roepen, ende sy en wilden niet comen.
4 ¶ Wederom sondt hy andere dienstknechten uyt, seggende, segt den genoodden, Siet, ick hebbe mijn middachmael bereydt, mijn ossen, ende de gemeste beesten zijn geslachtet, ende alle dingen zijn gereedt, comt tot de bruyloft.
5 ¶ Maer sy sulcks niet achtende zijn henen gegaen, dese tot sijnen acker, gene tot sijne coopmanschap.
6 ¶ Ende de andere grepen sijne dienstknechten, deden haer smaetheyt aen, ende dooddense.
7 ¶ Als nu de Coninck dat hoorde, wiert hy toornich, ende sijne crijchs-heyren sendende heeft die dootslagers vernielt, ende hare stadt in brandt gesteken.
8 ¶ Doe seyde hy tot sijne dienstknechten, De bruyloft is wel bereydt, doch de genoodde en waren’t niet weerdich.
9 ¶ Daerom gaet op de uytgangen der wegen, ende soo vele als ghyder sult vinden, roept’se tot de bruyloft.
10 ¶ Ende de selve dienstknechten uytgaende op de wegen, vergaderden alle die sy vonden, beyde quade ende goede, ende de bruyloft wiert vervult met aensittende gasten.
11 ¶ Ende als de Coninck ingegaen was om de aensittende gasten te oversien, sach hy aldaer een mensche niet gecleedt zijnde met een bruylofts-kleedt.
12 ¶ Ende seyde tot hem, Vrient, hoe zijt ghy hier ingecomen, geen bruylofts-kleet aen hebbende? Ende hy verstomde.
13 ¶ Doe seyde de Coninck tot de dienaers, Bindet sijne handen ende voeten, neemt hem wech, ende werpt hem uyt in de buytenste duysternisse: Daer sal zijn weeninge ende knersinge der tanden.
14 ¶ Want vele zijn geroepen, maer weynige uytvercoren.
[fol. 12v]
15 ¶ Doe gingen de Phariseen henen ende hielden t’samen raedt, hoe sy hem verstricken souden in sijne reden.
16 ¶ Ende sy sonden uyt tot hem hare discipelen met de Herodianen, seggende, Meester, wy weten dat ghy waerachtich zijt, ende den wech Godts inder waerheyt leert, ende na niemandt en vraeght: want ghy en siet den persoon der menschen niet aen.
17 ¶ Segt ons dan, Wat dunckt u? is het geoorloft den Keyser schattinge te geven ofte niet?
18 ¶ Maer Jesus bekennende hare boosheyt, seyde,
19 ¶ Ghy geveynsde, wat versoeckt ghy my? Toont my den schattingh-penninck. Ende sy brachten hem eenen penninck.
20 ¶ Ende hy seyde tot haer, Wiens is dit beeldt ende het opschrift?
21 ¶ Sy seyden tot hem, Des Keysers. Doe seyde hy tot haer, Geeft dan den Keyser dat des Keysers is, ende Gode dat Godts is.
22 ¶ Ende sy dit hoorende verwonderden haer: ende hem verlatende, zijn sy wech gegaen.
23 ¶ Te dien selven dage quamen tot hem de Sadduceen, die seggen datter geen opstandinge en is, ende vraeghden hem,
24 ¶ Seggende, Meester, Moses heeft gesegt, Indien yemant sterft geen kinderen hebbende, so sal sijnen broeder des selven wijf trouwen, ende sijnen broeder zaet verwecken.
25 ¶ Nu waren daer by ons seven broeders, ende de eerste een wijf getrouwt hebbende, sterf, ende dewijle hy geen zaet en hadde, so liet hy sijn wijf voor sijnen broeder.
26 ¶ Desgelijcks oock de tweede, ende de derde, tot den sevenden toe.
27 ¶ Ten laetsten na allen is oock de vrouwe gestorven.
28 ¶ Inde opstandinge dan, wiens wijf sal sy wesen van die seven? want sy hebbense alle gehadt.
29 ¶ Maer Jesus antwoordde ende seyde tot haer, Ghy dwaelt, niet wetende de Schriften, noch de cracht Godts.
30 ¶ Want inde opstandinge en nemen sy niet ten houwelicke, noch en worden niet ten houwelicke uytgegeven: maer sy zijn als Engelen Godts inden hemel.
31 ¶ Ende wat aengaet de opstandinge der dooden, en hebt ghy niet gelesen ’t gene van Godt tot u lieden gesproken is, die daer segt,
32 ¶ Ick ben de Godt Abrahams, ende de Godt Isaacs, ende de Godt Jacobs? Godt en is niet een Godt der doode maer der levende.
33 ¶ Ende de scharen
dit hoorende wierden verslagen over sijne leere.
34 ¶ Ende de Phariseen gehoort hebbende dat hy den Sadduceen den mont gestopt hadde, zijn te samen bij een vergadert.
35 ¶ Ende een uyt haer, zijnde een Wet-geleerde, heeft gevraeght, hem versoeckende, ende seggende,
36 ¶ Meester, welck is het groot gebodt inde Wet?
37 ¶ Ende Jesus seyde tot hem, Ghy sult lief hebben den Heere uwen Godt met geheel uw’ herte, ende met geheel uwe ziele, ende met geheel uw’ verstandt.
38 ¶ Dit is het eerste, ende het groot gebodt.
39 ¶ Ende het tweede desen gelijck, is: Ghy sult uwen naesten lief hebben als u selven.
40 ¶ Aen dese twee geboden hangt de gantsche Wet ende de Propheten.
41 ¶ Als nu de Phariseen t’samen vergadert waren, vraeghde haer Jesus,
42 ¶ Ende seyde, Wat dunckt u van de Christus, Wiens sone is hy? Sy seyden tot hem, Davids sone.
43 ¶ Hy seyde tot haer, Hoe noemt hem dan David inden Geest, sijnen Heere, seggende,
44 ¶ De Heere heeft gesegt tot mijnen Heere, Sit aen mijne rechter handt, tot dat ick uwe vyanden sal geset hebben tot een voet-banck uwer voeten?
45 ¶ Indien hem dan David noemt sijnen Heere, hoe is hy sijn Sone?
46 ¶ Ende niemant en konde hem een woort antwoorden: noch niemant en durfde hem van dien dage aen yet meer vragen.
Het xxiij. Capittel.
1 ¶ DOe sprack Jesus tot de scharen ende tot sijne Discipelen,
2 ¶ Seggende, De Schriftgeleerde, ende de Phariseen zijn geseten op den stoel Mosis:
3 ¶ Daerom al wat sy u seggen dat ghy houden sult, hout dat ende doet het, maer en doet niet nae hare wercken: want sy seggen ’t, ende en doen ’t niet.
4 ¶ Want sy binden lasten die swaer zijn ende qualick om dragen, ende leggense op de schouderen der menschen, maer sy en willen die met haren vinger niet verroeren.
5 ¶ Ende alle hare wercken doen sy om van de menschen gesien te worden. Want sy maken hare gedenck-cedels breedt, ende maken de zoomen van hare kleederen groot.
6 ¶ Ende sy beminnen de voor-aensittinge in de maeltijden, ende de voorgestoelten in de Synagogen.
7 ¶ Oock de begroetingen op de merckten ende van de menschen genaemt te worden Rabbi, Rabbi.
8 ¶ Doch ghy en sult niet Rabbi ge-[fol. 13r]naemt worden, want een is uw’ Meester, namelick Christus: ende ghy zijt alle broeders.
9 ¶ Ende en sult niemant uwen vader noemen op der aerden: want een is uw’ vader, namelick die in de hemelen is.
10 ¶ Noch ghy en sult niet meesters genoemt worden: want een is uw’ meester namelick Christus:
11 ¶ Maer de meeste van u sal uw’ dienaer zijn.
12 ¶ Ende wie hem selven verhoogen sal, die sal vernedert worden: ende wie hem selven sal vernederen, die sal verhooght worden.
13 ¶ Maer wee u ghy Schriftgeleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: Want ghy sluyt het Coninckrijck der hemelen voor de menschen, overmits ghy daer niet in en gaet, noch de gene die ingaen souden, niet en laet ingaen.
14 ¶ Wee u ghy Schriftgeleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: Want ghy eet de huysen der weduwen op, ende dat onder den schijn van lange te bidden. Daerom sult ghy te swaerder oordeel ontfangen.
15 ¶ Wee u ghy Schriftgeleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: Want ghy omreyst zee ende lant om een Jode-genoot te maken: ende als hy het geworden is, soo maeckt ghy hem een kint der hellen, tweemael meer dan ghy zijt.
16 ¶ Wee u ghy blinde leydslieden, die segget, Soo wie gesworen sal hebben by den Tempel, dat en is niet: maer so wie gesworen sal hebben by het gout des Tempels, die is schuldigh.
17 ¶ Ghy dwase ende blinde: want welck is meerder, het gout, ofte de Tempel die het gout heylight?
18 ¶ Ende so wie gesworen sal hebben by den altaer, dat en is niet: maer so wie gesworen sal hebben by de gave, die daer op is, die is schuldigh.
19 ¶ Ghy dwase ende blinde: want wat is meerder, de gave, of den altaer die de gave heylight?
20 ¶ Daerom wie sweert by den altaer, die sweert by den selven, ende by al wat daer op is.
21 ¶ Ende wie sweert by den Tempel, die sweert by den selven, ende by dien die daer in woont.
22 ¶ Ende wie sweert by den Hemel, die sweert by den throon Godts, ende by dien die daer op sit.
23 ¶ Wee u ghy Schriftgeleerde ende Phariseen, ghy geveynsde, want ghy vertient de munte, ende de dille, ende het komijn, ende ghy laet nae het swaerste der Wet, namelick het oordeel, ende de barmherticheyt, ende het geloove. Dese dingen moestmen doen, ende de andere niet nalaten.
24 ¶ Ghy blinde leydslieden, die ghy de mugge uytsijget, ende den kemel doorswelget.
25 ¶ Wee u ghy Schriftgeleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: want ghy reynight het buytenste des drinckbekers ende des schotels, maer van binnen zijnse vol van roof ende onmaticheyt.
26 ¶ Ghy blinde Phariseer reynight eerst dat binnen in den drinckbeker ende de schotel is, op dat oock het buytenste der selve reyn worde.
27 ¶ Wee u ghy Schrift-geleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: want ghy zijt de wit-geplaesterde graven gelijck, die van buyten wel schoon schijnen, maer van binnen zijnse vol doodts-beenderen ende aller onreynicheyt.
28 ¶ Also oock schijnt ghy wel den menschen van buyten rechtveerdich, maer van binnen zijt ghy vol geveynstheyt ende ongerechticheyt.
29 ¶ Wee u ghy Schrift-geleerde ende Phariseen, ghy geveynsde: want ghy bouwt de graven der Propheten op, ende verciert de graf-teeckenen der rechtveerdige.
30 ¶ Ende segget, Indien wy ten tijden onser Vaderen hadden geweest, wy en souden met haer geen gemeenschap gehadt hebben aen het bloet der Propheten.
31 ¶ Aldus getuyght ghy tegen u selven, dat ghy kinderen zijt der gene die de Propheten gedoot hebben.
32 ¶ Ghy dan oock vervult de mate uwer Vaderen.
33 ¶ Ghy slangen, ghy adderen gebroetsels, hoe soudt ghy de helsche verdoemenisse ontvlieden?
34 ¶ Daerom siet ick sende tot u Propheten, ende Wijse, ende Schriftgeleerde, ende uyt den selven sult ghy sommige dooden ende kruycigen, ende sommige uyt den selven sult ghy geesselen in uwe Synagogen, ende sultse vervolgen van stadt tot stadt.
35 ¶ Op dat op u kome alle het rechtveerdige bloet, dat vergoten is op der aerden, van het bloet des rechtveerdigen Abels af tot op het bloet Zacharie des soons Barachie, welcken ghy gedoot hebt tusschen den Tempel ende den altaer.
36 ¶ Voorwaer segge ick u, alle dese dingen sullen komen over dit geslachte.
37 ¶ Jerusalem, Jerusalem, ghy die de Propheten doodet, ende steenight die tot u gesonden zijn: Hoe menichmael hebbe ick uwe kinderen willen by een vergaderen, gelijckerwijs een hinne hare kieckenen by een vergadert onder de vleugelen, de ghy-lieden en hebt niet gewilt.
38 ¶ Siet uw’ huys wort u woest gelaten.
39 ¶ Want ick segge u, ghy en sult my van nu aen niet sien, tot dat ghy seggen sult, Gesegent is hy die komt in den Name des Heeren.
Het xxiiij. Capittel.
[fol. 13v]
1 ¶ ENde Jesus ginck uyt ende vertrock van den Tempel, ende sijne Discipelen quamen by hem, om hem de gebouwen des Tempels te toonen.
2 ¶ Ende Jesus seyde tot haer, En siet ghy niet alle dese dingen? Voorwaer segge ick, Hier en sal niet eenen steen op den anderen steen gelaten worden, die niet afgebroken en sal worden.
3 ¶ Ende als hy op den Olijfberch geseten was, gingen de Discipelen tot hem alleen, seggende, Segt ons, wanneer sullen dese dingen zijn? ende welck sal het teecken zijn van uwe toekomste, ende van de voleyndinge der werelt?
4 ¶ Ende Jesus antwoordende seyde tot haer, Siet toe, dat u niemant en verleyde.
5 ¶ Want vele sullen komen onder mijnen name, seggende, Ick ben de Christus, ende sy sullen vele verleyden.
6 ¶ Ende ghy sult hooren van oorlogen, ende geruchten van oorlogen. Siet toe, en wort niet verschrickt: want alle die dingen moeten geschieden, maer noch en is het eynde niet.
7 ¶ Want het een volck sal tegen het ander volck opstaen, ende het een Coninckrijck tegen het ander Coninckrijck: ende daer sullen zijn hongers nooden, ende pestilentien, ende aerdbevingen in verscheyden plaetsen.
8 ¶ Doch alle die dingen zijn maer een beginsel der smerten.
9 ¶ Als dan sullen sy u overleveren in verdruckinge, ende sullen u dooden, ende ghy sult gehaet worden van alle volckeren, om mijns Naems wille.
10 ¶ Ende dan sullender vele ge-ergert worden, ende sullen malkanderen overleveren, ende malkanderen haten.
11 ¶ Ende vele valsche propheten sullen opstaen, ende sullender vele verleyden.
12 ¶ Ende om dat de ongerechticheyt vermenichvuldicht sal worden soo sal de liefde van velen verkouden.
13 ¶ Maer wie volherden sal tot den eynde, die sal salich worden.
14 ¶ Ende dit Euangelium des Coninckrijcks sal in de geheele werelt gepredickt worden tot een getuygenisse allen volckeren: ende dan sal het eynde komen.
15 ¶ Wanneer ghy dan sult sien den grouwel der verwoestinge, waer van gesproken is door Daniel den Propheet, staende in de heylige plaetse (die het leest die mercke daer op)
16 ¶ Dat alsdan die in Judea zijn, vlieden op de bergen.
17 ¶ Die op het dack is, en kome niet af, om yet uyt sijn huys wech te nemen.
18 ¶ Ende die op den acker is, en keere niet weder te rugge, om sijne kleederen wech te nemen.
19 ¶ Maer wee den bevruchten ende den soogenden vrouwen in die dagen.
20 ¶ Doch bidt dat uwe vlucht niet en geschiede des winters, noch op eenen Sabbath.
21 ¶ Want alsdan sal groote verdruckinge wesen, hoedanige niet en is geweest van het begin der werelt tot nu toe, noch oock niet zijn en sal.
22 ¶ Ende soo die dagen niet verkort en wierden, geen vleesch en soude behouden worden: maer om der uytverkorene wille sullen die dagen verkort worden.
23 ¶ Alsdan, soo yemant tot ulieden sal seggen, Siet hier is de Christus, oft daer, en gelooft het niet.
24 ¶ Want daer sullen valsche Christi, ende valsche propheten opstaen, ende sullen groote teeckenen ende wonderheden doen, alsoo dat sy (indien het mogelick ware) oock de uytverkorene souden verleyden.
25 ¶ Siet ick hebbe het u voorsegt.
26 ¶ So sy dan tot u sullen seggen, Siet hy is in de woestijne, en gaet niet uyt: Siet hy is in de binnen kameren, en gelooft het niet.
27 ¶ Want gelijck de blixem uytgaet van het Oosten, ende schijnt tot het Westen, alsoo sal oock de toekomste des Soons des menschen wesen.
28 ¶ Want alwaer het doode lichaem sal zijn, daer sullen de arenden vergadert worden.
29 ¶ Ende terstont nae de verdruckinge dier dagen, sal de Sonne verduystert worden, ende de Mane en sal haer schijnsel niet geven, ende de Sterren sullen van den hemel vallen, ende de krachten der hemelen sullen beweeght worden.
30 ¶ Ende alsdan sal in den hemel verschijnen het teecken des Soons des menschen: ende dan sullen alle de geslachten der aerde weenen, ende sullen den Sone des menschen sien komende op de wolcken des hemels, met groote kracht ende heerlickheyt.
31 ¶ Ende hy sal sijne Engelen uytsenden met een basuyne van groot geluyt, ende sy sullen sijne uytverkorene by een vergaderen uyt de vier winden, van het een uyterste der hemelen tot het ander uyterste der selve.
32 ¶ Ende leert van den vygeboom dese gelijckenisse: Wanneer sijnen tack nu teer wort, ende de bladeren uytspruyten, soo weet ghy dat de somer nae by is.
33 ¶ Alsoo oock ghy lieden, wanneer ghy alle dese dingen sult sien, soo weet dat het na by is voor de deure.
34 ¶ Voorwaer ick segge u, dit geslachte en sal geensins voorby gaen, tot dat alle dese dingen sullen geschiet zijn.
35 ¶ De hemel ende de aerde sullen voorby gaen, maer mijne woorden en sullen geensins voorby gaen.
36 ¶ Doch van dien dach ende uyre en weet niemant, oock niet de Engelen der hemelen, dan mijn Vader alleen.
37 ¶ Ende gelijck de dagen Noë waren, alsoo sal oock zijn de toekomste van den Soon des menschen.
38 ¶ Want gelijck sy waren in de dagen voor de sundtvloet, etende ende drinckende, trouwende ende ten houwelicke uytgevende, tot den dach toe, in welcken Noë in de Arcke ginck:
39 ¶ Ende en bekenden’t niet tot dat de sundtvloet quam, ende haer alle wech nam: [fol. 14r] alsoo sal oock zijn de toekomste des Soons des menschen.
40 ¶ Alsdan sullender twee op den acker zijn, de een sal aengenomen, ende de ander sal verlaten worden.
41 ¶ Daer sullen twee vrouwen malen in den meulen, de eene sal aengenomen, ende de andere sal verlaten worden.
42 ¶ Waeckt dan, want ghy en weet niet in welcke uyre uwe Heere komen sal.
43 ¶ Maer weet dit, dat soo de heere des huys geweten hadde in welcke nachtwake de dief komen soude, hy soude gewaeckt hebben, ende en soude sijn huys niet hebben laten doorgraven.
44 ¶ Daerom zijt oock ghy bereyt, want in welcke uyre ghy ’t niet en meynt, sal de Sone des menschen komen.
45 ¶ Wie is dan de getrouwe ende voorsichtige dienstknecht, den welcken sijn Heere over sijne dienstboden gestelt heeft, om henlieden haer voedsel te geven ter rechter tijt.
46 ¶ Salich is die dienstknecht, welcken sijn Heere komende sal vinden also doende.
47 ¶ Voorwaer ick segge u, dat hy hem sal setten over alle sijne goederen.
48 ¶ Maer soo die quade dienstknecht in sijn herte soude seggen, Mijn Heere vertoeft te komen:
49 ¶ Ende soude beginnen sijne mede-dienstknechten te slaen, ende te eten ende te drincken met de dronckaerts:
50 ¶ So sal de heere deses dienstknechts komen ten dage, in welcken hy hem niet en verwacht, ende ter uyre die hy niet en weet.
51 ¶ Ende sal hem afscheyden, ende sijn deel setten met de geveynsde. Daer sal weeninge zijn, ende knersinge der tanden.
Het xxv. Capittel.
1 ¶ ALsdan sal het Coninckrijck der hemelen gelijck zijn tien maegden, welcke hare lampen namen ende gingen uyt den Bruydegom te gemoet.
2 ¶ Ende vijf van haer waren wijse, ende de vijf waren dwase.
3 ¶ Die dwaes waren hare lampen nemende, en namen geen olie met haer.
4 ¶ Maer de wijse namen olie in hare vaten met hare lampen.
5 ¶ Als nu de Bruydegom vertoefde, wierden sy alle sluymerich, ende vielen in slaep.
6 ¶ Ende te middernacht geschiedde een geroep, Siet de Bruydegom komt, gaet uyt hem te gemoet.
7 ¶ Doe stonden alle die maeghden op ende bereydden hare lampen.
8 ¶ Ende de dwase seyden tot de wijse, Geeft ons van uwe olie, want onse lampen gaen uyt.
9 ¶ Doch de wijse antwoordden, seggende, Geensins, op datter misschien voor ons ende voor u niet genoech en zy: maer gaet liever tot de verkoopers, ende koopt voor u selven.
10 ¶ Als sy nu henen gingen om te koopen, quam de Bruydegom, ende die gereedt waren gingen met hem in tot de bruyloft, ende de deure wiert gesloten.
11 ¶ Daer na quamen oock de andere maeghden, seggende, Heere, Heere, doet ons open.
12 ¶ Ende hy antwoordende seyde, Voorwaer segge ick u, ick en kenne u niet.
13 ¶ Soo waeckt dan, want ghy en weet den dach niet, noch de uyre, in dewelcke de Sone des menschen komen sal.
14 ¶ Want het is gelijck een mensche die buyten ’s landts reysende sijne dienstknechten riep, ende gaf haer sijne goederen over.
15 ¶ Ende den eenen gaf hy vijf talenten, ende den anderen twee, ende den derden een, een yegelijck nae sijn vermogen, ende verreysde terstont.
16 ¶ Die nu de vijf talenten ontfangen hadde ginck henen ende handelde daer mede, ende wan andere vijf talenten.
17 ¶ Desgelijcks oock die de twee ontfangen hadde, die wan oock andere twee.
18 ¶ Maer die het een ontfangen hadde, ginck henen ende groef in de aerde, ende verberghde het gelt sijns heeren.
19 ¶ Ende nae eenen langen tijt quam de heere van de selve dienstknechten, ende hielt rekeninge met haer.
20 ¶ Ende die de vijf talenten ontfangen hadde, quam ende bracht tot hem andere vijf talenten, seggende, Heere, vijf talenten hebt ghy my gegeven, andere vijf talenten hebbe ick boven deselve gewonnen.
21 ¶ Ende sijn heere seyde tot hem, Wel, ghy goede ende getrouwe dienstknecht, over weynich zijt ghy getrouw’ geweest, over vele sal ick u setten: Gaet in inde vreughde uwes heeren.
22 ¶ Ende die de twee talenten ontfangen hadde, quam oock tot hem ende seyde, Heere twee talenten hebt ghy my gegeven, siet, twee andere talenten hebbe ick boven deselve gewonnen.
23 ¶ Sijn heere seyde tot hem, Wel, ghy goede ende getrouwe dienstknecht, over weynige zijt ghy getrouw’ geweest: over vele sal ick u setten: gaet in inde vreughde uwes heeren.
24 ¶ Maer die het een talent ontfangen hadde, quam oock ende seyde, Heere, ick kende u dat ghy een hart mensche zijt, maeyende daer ghy niet gezaeyt en hebt, ende vergaderende van daer, waer ghy niet gestroyt en hebt.
25 ¶ Ende bevreest zijnde ben ick henen gegaen, ende hebbe uw’ talent verborgen in de aerde: siet, ghy hebt het uwe.
26 ¶ Maer sijne heere antwoordende seyde tot hem: Ghy boose ende luye dienstknecht, ghy wist dat ick maeye daer ick niet gezaeyt en hebbe, ende van daer vergadere waer ick niet gestroyt en hebbe.
27 ¶ So moest ghy dan mijn gelt den wisselaren gedaen hebben, ende ick komende soude het mijne weder genomen hebben met woecker.
28 ¶ Neemt dan van hem het talent wech, ende geeft het den genen, die de tien talenten heeft.
29 ¶ Want een yegelick die heeft [fol. 14v] dien sal gegeven worden, ende hy sal overvloedich hebben: maer van de gene die niet en heeft, van dien sal genomen worden oock dat hy heeft.
30 ¶ Ende den onnutten dienstknecht werpt uyt in de buytenste duysternisse, daer sal weeninge zijn ende knersinge der tanden.
31 ¶ Ende wanneer de Sone des menschen komen sal in sijne heerlickheyt, ende alle de heylige Engelen met hem, dan sal hy sitten op den throon sijner heerlickheyt.
32 ¶ Ende voor hem sullen alle de volckeren vergadert worden, ende hy salse van malkanderen scheyden, gelijck de herder de schapen van de bocken scheydet.
33 ¶ Ende hy sal de schapen tot sijner rechter-hant setten, maer de bocken tot sijner slincker-hant.
34 ¶ Alsdan sal de Coninck seggen tot de gene de tot sijner rechter-handt zijn, Komt ghy gesegende mijns Vaders, be-erft dat Coninckrijck, ’t welck u bereyt is van de grontlegginge der werelt.
35 ¶ Want ick ben hongerich geweest, ende ghy hebt my te eten gegeven: Ick ben dorstich geweest, ende ghy hebt my te drincken gegeven: Ick was een vremdelinck, ende ghy hebt my geherberght.
36 ¶ Ick was naeckt, ende ghy hebt my gekleedt: Ick ben kranck geweest, ende ghy hebt my besocht: Ick was in de gevanckenisse, ende ghy zijt tot my gekomen.
37 ¶ Dan sullen de rechtveerdige hem antwoorden, seggende, Heere, wanneer hebben wy u hongerich gesien, ende gespijsigt? ofte dorstich, ende te drincken gegeven?
38 ¶ Ende wanneer hebben wy u een vremdelingh gesien, ende geherbergt? ofte naeckt ende gekleedet?
39 ¶ Ende wanneer hebben wy u kranck gesien, ofte in de gevanckenisse, ende zijn tot u gekomen?
40 ¶ Ende de Coninck sal antwoorden ende tot haer seggen, Voorwaer segge ick u, voor soo veel ghy dit een van dese mijne minste broeders gedaen hebt, soo hebt ghy dat my gedaen.
41 ¶ Dan sal hy seggen oock tot de gene die ter slincker-handt zijn, Gaet wech van my ghy vervloeckte in het eeuwige vyer, ’t welck den Duyvel ende sijne engelen bereydt is.
42 ¶ Want ick ben hongerich geweest, ende ghy en hebt my niet te eten gegeven: Ick ben dorstich geweest, ende ghy en hebt my niet te drincken gegeven.
43 ¶ Ick was een vremdelingh, ende ghy en hebt my niet geherbercht: Naeckt, ende ghy en hebt my niet gekleet: Kranck, ende in de gevanckenisse, ende ghy en hebt my niet besocht.
44 ¶ Dan sullen oock dese hem antwoorden, seggende, Heere, wanneer hebben wy u hongerich gesien, of dorstich, of een vremdelingh, of naeckt, of kranck, ofte in de gevanckenisse, ende en hebben u niet gedient?
45 ¶ Dan sal hy haer antwoorden ende seggen, Voorwaer segge ick u: voor soo veel ghy dit een van dese minste niet gedaen en hebt, soo en hebt ghy het my oock niet gedaen.
46 ¶ Ende dese sullen gaen inde eeuwige pijne: maer de rechtveerdige in dat eeuwige leven.
Het xxvj. Capittel.
1 ¶ ENde het is geschiet, als Jesus alle dese woorden ge-eyndicht hadde, dat hy tot sijne Discipelen seyde,
2 ¶ Ghy weet dat nae twee dagen het Pascha is, ende de Sone des menschen sal overgelevert worden om gecruycight te worden.
3 ¶ Doe vergaderden de Overpriesters, ende de Schriftgeleerde ende de Ouderlingen des volcks, in de sale des Hoogen-priesters, die genaemt was Cajaphas.
4 ¶ Ende beraetslaeghden t’ samen, dat sy Jesum met listicheyt vangen ende dooden souden.
5 ¶ Doch sy seyden: Niet in het feest, op datter geen oproer en worde onder het volck.
6 ¶ Als nu Jesus te Bethanien was, ten huyse Symonis des Melaetschen:
7 ¶ Quam tot hem een Vrouwe hebbende een alabaster-flessche met seer kostelicke salve, ende gootse uyt op sijn hooft, daer hy aen tafel sat.
8 ¶ Ende sijne Discipelen dat siende, namen ’t seer qualick, seggende, Waer toe dit verlies?
9 ¶ Want dese salve hadde konnen dier verkocht, ende de penningen den armen gegeven worden.
10 ¶ Maer Jesus sulcks verstaende seyde tot haer, Waerom doet ghy dese vrouwe moeyte aen? Want sy heeft een goet werck aen my gewrocht.
11 ¶ Want de arme hebt ghy altijt met u, maer my en hebt ghy niet altijt.
12 ¶ Want als sy dese salve op mijn lichaem gegoten heeft, so heeft sy het gedaen tot een voorbereydinge van mijne begravenisse.
13 ¶ Voorwaer segge ick u, Al waer dit Euangelium gepredickt sal worden in de geheele werelt, daer sal oock tot harer gedachtenisse gesproken worden van ’t gene sy gedaen heeft.
14 ¶ Doe ginck een van de twaelve genaemt Judas Iscarioth, tot de Overpriesters,
15 ¶ Ende seyde: Wat wilt ghy my ge-[fol. 15r]ven, ende ick sal hem u overleveren? Ende sy hebben hem toegelegt dertich silvere penningen.
16 ¶ Ende van doen af socht hy gelegentheyt, op dat hy hem overleveren mochte.
17 ¶ Ende op den eersten dach der ongehevelde brooden, quamen de Discipelen tot Jesum, seggende tot hem, Waer wilt ghy dat wy u bereyden het Pascha te eten?
18 ¶ Ende hy seyde, Gaet henen in de stadt tot sulck eenen, ende segget hem, De Meester segt, mijnen tijdt is na by, ick sal by u het Pascha houden met mijne discipelen.
19 ¶ Ende de discipelen deden gelijck Jesus haer bevolen hadde, ende bereydden het Pascha.
20 ¶ Ende als het avondt geworden was, sat hy aen met de twaelve.
21 ¶ Ende doe sy aten seyde hy, Voorwaer ick segge u, dat een van u my sal verraden.
22 ¶ Ende sy seer bedroeft geworden zijnde begon een yegelick van haer tot hem te seggen, Ben ick’t Heere?
23 ¶ Ende hy antwoordende seyde, Die de handt met my in de schotel indoopt, die sal my verraden.
24 ¶ De Sone des menschen gaet wel henen, gelijck van hem geschreven is, maer wee dien mensche, door welcken de Sone des menschen verraden wordt, het ware hem goet, so die mensche niet geboren en hadde geweest.
25 ¶ Ende Judas, die hem verriet, antwoordde ende seyde, Ben ick’t Rabbi? Hy seyde tot hem, Ghy hebt het gesegt.
26 ¶ Ende als sy aten, nam Jesus het broodt, ende gesegent hebbende brack hy het, ende gaf het den discipelen, ende seyde, Nemet, etet, dat is mijn lichaem.
27 ¶ Ende hy nam den drinck-beker, ende gedanckt hebbende gaf haer dien, seggende, Drinckt alle daer uyt.
28 ¶ Want dat is mijn bloedt, het bloedt des Nieuwen Testaments, ’twelck voor vele vergoten wort, tot vergevinge der sonden.
29 ¶ Ende ick segge u, dat ick van nu aen niet en sal drincken van dese vrucht des wijnstocks, tot op dien dach, wanneer ick met u de selve nieuw’ sal drincken in’t Coninckrijck mijns Vaders.
30 ¶ Ende als sy den lofsanck gesongen hadden, gingen sy uyt na den olijfberch.
31 ¶ Doe seyde Jesus tot haer, Ghy sult alle aen my ge-ergert worden in desen nacht: Want daer is geschreven, Ick sal den herder slaen, ende de schapen der cudde sullen verstroyt worden.
32 ¶ Maer na dat ick sal opgestaen zijn, sal ick u voorgaen na Galileen.
33 ¶ Doch Petrus antwoordende seyde tot hem, Al wierden sy oock alle aen u ge-ergert, ick en sal nimmermeer ge-ergert worden.
34 ¶ Jesus seyde tot hem, Voorwaer ick segge u, dat ghy in desen selven nacht, eer de haen gecrayt sal hebben, my driemael sult verloochenen.
35 ¶ Petrus seyde tot hem, Al moeste ick oock met u sterven, so en sal ick u geensins verloochenen. Desgelijcks seyden oock alle de discipelen.
36 ¶ Doe ginck Jesus met haer in een plaetse genaemt Gethsemane, ende seyde tot de discipelen, Sit hier neder tot dat ick henen gae, ende aldaer sal gebeden hebben.
37 ¶ Ende met hem nemende Petrum, ende de twee sonen Zebedei, begon hy droevich ende seer beangst te worden.
38 ¶ Doe seyde hy tot haer, Mijne ziele is geheel bedroeft tot der doot toe: blijft hier ende waeckt met my.
39 ¶ Ende een weynich voort gegaen zijnde, viel hy op sijn aengesicht, biddende ende seggende, Mijn Vader, indien’t mogelick is, laet dese drinckbeker van my voorby gaen: Doch niet gelijck ick wil, maer gelijck ghy wilt.
40 ¶ Ende hy quam tot de discipelen, ende vondse slapende, ende seyde tot Petrum, En condt ghy dan niet een uyre met my waecken?
41 ¶ Waeckt ende bidt, op dat ghy niet in versoeckinge en comt: de geest is wel gewillich, maer het vleesch is swack.
42 ¶ Wederom ten tweeden mael henen gaende badt hy, seggende, Mijn Vader, indien dese drinckbeker van my niet voorby en can gaen, ten zy dat ick hem drincke, uwen wille geschiede.
43 ¶ Ende comende by haer vondt hyse wederom slapende: want hare oogen waren beswaert.
44 ¶ Ende haer latende ginck hy wederom henen, ende badt ten derdenmael, seggende de selve woorden.
45 ¶ Doe quam hy tot sijne discipelen, ende seyde tot haer, Slaept nu voort, ende rustet: Siet de uyre is na by gecomen, ende de Sone des menschen wort overgelevert inde handen der sondaren.
46 ¶ Staet op, laet ons gaen, siet, hy is na by die my verraet.
47 ¶ Ende als hy noch sprack, siet, Judas een van de twaelve quam, ende met hem een groote schare, met sweerden ende stocken, gesonden van de Overpriesteren ende Ouderlingen des volcks.
48 ¶ Ende die hem verriet, hadde haer een teecken gegeven, seggende, Dien ick sal kussen, de selve is’t, grijpt hem.
49 ¶ Ende terstont comende tot Jesum, seyde hy, Weest gegroet Rabbi: ende hy kuste hem.
50 ¶ Maer Jesus seyde tot hem, Vriendt waer toe zijt ghy hier? Doe quamen sy toe, ende sloegen de handen aen [fol. 15v] Jesum. ende greepen hem.
51 ¶ Ende siet, een van de gene die met Jesu waren, de handt uyt stekende trock sijn sweerdt uyt, ende slaende den dienstknecht des Hoogen-priesters, hieuw sijne oore af.
52 ¶ Doe seyde Jesus tot hem, Keert uw’ sweerdt weder in sijne plaetse: want alle die het sweerdt nemen, sullen door het sweerdt vergaen.
53 ¶ Of meynt ghy dat ick mijnen Vader nu niet en can bidden, ende hy sal my meer als twaelf legioenen Engelen bysetten?
54 ¶ Hoe souden dan de Schriften vervult worden, die seggen dat het alsoo geschieden moet?
55 ¶ Ter selver uyre sprack Jesus tot de scharen, Ghy zijt uytgegaen als tegen eenen moordenaer, met sweerden ende stocken, om my te vangen: dagelicks sat ick by u, leerende inden tempel, ende ghy en hebt my niet gegrepen.
56 ¶ Doch dit alles is geschiet, op dat de Schriften der Propheten souden vervult worden. Doe vluchteden alle de Discipelen, hem verlatende.
57 ¶ Die nu Jesum gevangen hadden, leydden hem henen tot Cajapham den Hoogen-priester, alwaer de Schriftgeleerde ende Ouderlingen vergadert waren.
58 ¶ Ende Petrus volghde hem van verre tot aen de saele des Hoogen-priesters, ende binnen gegaen zijnde sat hy by de Dienaren, om het eynde te sien.
59 ¶ Ende de Overpriesters, ende de Ouderlingen ende den gegeelen lees: geheelen Grooten Raedt sochten valsche getuygenisse tegen Jesum, op dat sy hem dooden mochten, ende en vonden niet.
60 ¶ Ende hoe wel daer vele valsche getuygen toegecomen waren, soo en vonden sy doch niet.
61 ¶ Maer ten laetsten quamen twee valsche getuygen, ende seyden, Dese heeft gesegt, Ick can den Tempel Godts afbreken, ende in drie dagen den selven opbouwen.
62 ¶ Ende de Hooge-priester opstaende seyde tot hem, En antwoort ghy niets? Wat getuygen dese tegen u?
63 ¶ Doch Jesus sweech stille, ende de Hooge-priester antwoordende seyde tot hem, Ick besweere u by den levendigen Godt, dat ghy ons segt, of ghy zijt de Christus, de Sone Godts?
64 ¶ Jesus seyde tot hem, Ghy hebt het gesegt. Doch ick segge u lieden, van nu aen sult ghy sien den Sone des menschen sittende ter rechter-handt der cracht Godts ende comende op de wolcken des hemels.
65 ¶ Doe verscheurde de Hooge-priester sijne cleederen, seggende, Hy heeft Godt gelastert, wat hebben wy noch getuygen van noode? Siet, nu hebt ghy sijne Godts-lasteringe gehoort?
66 ¶ Wat dunckt u lieden? Ende sy antwoordende seyden, Hy is des doots schuldich.
67 ¶ Doe spogen sy in sijn aengesichte, ende sloegen hem met vuysten.
68 ¶ Ende andere gaven hem kinnebacks-slagen, seggende, Propheteert ons Christe, wie is’t die u geslagen heeft?
69 ¶ Ende Petrus sat buyten in de saele, ende een dienst-maecht quam tot hem, seggende, Ghy waert oock met Jesu den Galileer.
70 ¶ Maer hy loochende het voor allen, seggende, Ick en weet niet wat ghy segt.
71 ¶ Ende als hy na de voor-poorte uytginck, sach hem een andere dienst-maeght, ende seyde tot de gene die aldaer waren, Dese was oock met Jesu den Nazarener.
72 ¶ Ende hy loochende het wederom met eenen eedt, seggende, Ick en kenne den mensche niet.
73 ¶ Ende een weynich daer na, dieder stonden by-comende seyden tot Petrum, Waerlick ghy zijt oock van die, want oock uwe sprake maeckt u openbaer.
74 ¶ Doe begon hy sich te vervloecken, ende te sweeren, Ick en kenne den mensche niet.
75 ¶ Ende terstont craeyde de haen: ende Petrus wiert indachtich des woorts Jesu, die tot hem gesegt hadde, Eer de haene gecraeyt sal hebben, sult ghy my driemael verloochenen. Ende na buyten gaende weende hy bitterlick.
Het xxvij. Capittel.
1 ¶ ALs het nu morgenstondt geworden was, hebben alle de Overpriesters ende de Ouderlingen des volcks t’samen raedt genomen tegen Jesum, dat sy hem dooden souden.
2 ¶ Ende hem gebonden hebbende, leyden sy hem wech, ende gaven hem over aen Pontius Pilatus den Stadthouder.
3 ¶ Doe heeft Judas, die hem verraden hadde, siende dat hy veroordeelt was, berouw gehadt, ende heeft de dertich silvere penningen den Overpriesteren ende den Ouderlingen wedergebracht.
4 ¶ Seggende, Ick hebbe gesondight, verradende het onschuldich bloedt. Maer sy seyden, Wat gaet ons dat aen? Ghy meught toesien.
5 ¶ Ende als hy de silvere penningen inden tempel geworpen hadde, vertrock hy, ende henen gaende verworchde hem selven.
6 ¶ Ende de Over-priesters de silvere penningen nemende seyden, Het en is niet geoorloft de selve in de Offer-kiste te leggen, dewijle het eenen prijs des bloets is.
7 ¶ Ende t’samen raedt genomen hebbende, cochten sy daer mede den acker des potbackers, tot eene begravenisse voor de vremdelingen.
[fol. 16r]
8 ¶ Daerom is dien acker genaemt den acker des bloets, tot op den huydigen dach.
9 ¶ Doe is vervult geworden ’t gene gesproken is door den Propheet Jeremiam, seggende, Ende sy hebben de dertich silvere penningen genomen, de weerde des geweerdeerden van de kinderen Israëls, den welcken sy geweerdeert hebben.
10 ¶ Ende hebben de selve gegeven voor den acker des potbackers, volgens ’tgene my de Heere bevolen heeft.
11 ¶ Ende Jesus stont voor den Stadthouder, ende de Stadthouder vraeghde hem, seggende, Zijt ghy de Coninck der Joden? ende Jesus seyde tot hem, Ghy segt het.
12 ¶ Ende als hy van de Overpriesters ende de Ouderlingen beschuldight wiert, en antwoorde hy niets.
13 ¶ Doe seyde Pilatus tot hem, En hoort ghy niet hoe vele saken sy tegen u getuygen?
14 ¶ Maer hy en antwoordde hem niet op een eenich woort, alsoo dat de Stadthouder hem seer verwonderde.
15 ¶ Ende op het Feest was de Stadthouder gewoon den volcke eenen gevangenen los te laten, welcken sy wilden.
16 ¶ Ende sy hadden doen eenen welbekenden gevangenen, genaemt Barabbas.
17 ¶ Als sy dan vergadert waren seyde Pilatus tot haer, Welcken wilt ghy dat ick u sal los laten, Barabbam ofte Jesum, die genaemt wort Christus?
18 ¶ Want hy wist dat sy hem door nijdicheyt overgelevert hadden.
19 ¶ Ende als hy op den Rechter-stoel sat, soo heeft sijne huysvrouwe tot hem gesonden, seggende, Hebt doch niet te doen met dien rechtveerdigen: want ick hebbe heden veel geleden in den droom om sijnent wille.
20 ¶ Maer de Overpriesters ende de Ouderlingen hebben de scharen aengeraden dat sy souden Barabbam begeeren, ende Jesum dooden.
21 ¶ Ende de Stadthouder antwoordende seyde tot haer, Welcken van dese twee wilt ghy dat ick u sal los laten? Ende sy seyden, Barabbam.
22 ¶ Pilatus seyde tot haer, Wat sal ick dan doen met Jesu, die genaemt wort Christus? Sy seyden alle tot hem, Laet hem gekruycigt worden.
23 ¶ Doch de Stadthouder seyde, Wat heeft hy dan quaets gedaen? Ende sy riepen te meer, seggende, Laet hem gekruycigt worden.
24 ¶ Als nu Pilatus sach, dat hy niet en voorderde, maer veel meer datter oproer wiert, nam hy water, ende wiesch de handen voor de schare, seggende, Ick ben onschuldich van het bloet deses rechtveerdigen: Ghy lieden meught toesien.
25 ¶ Ende alle het volck antwoordende seyde, Sijn bloet kome over ons, ende over onse kinderen.
26 ¶ Doe liet hy haer Barabbam los, maer Jesum gegeesselt hebbende gaf hy hem over om gekruycigt te worden.
27 ¶ Doe namen de krijchs-knechten des Stadthouders Jesum met haer in het Recht-huys, ende vergaderden over hem de gantsche bende.
28 ¶ Ende als sy hem ontkleet hadden, deden sy hem eenen purperen mantel om.
29 ¶ Ende een kroone van doornen gevlochten hebbende, setteden die op sijn hooft, ende eenen riet-stock in sijne rechter-hant: ende vallende op hare knijen voor hem, bespotteden sy hem, seggende, Weest gegroet, ghy Coninck der Joden.
30 ¶ Ende op hem gespogen hebbende, namen sy den riet-stock ende sloegen op sijn hooft.
31 ¶ Ende doe sy hem bespottet hadden, deden sy hem den mantel af, ende deden hem sijne kleederen aen, ende leydden hem henen om te kruycigen.
32 ¶ Ende uytgaende vonden sy eenen man van Cyrenen, met namen Simon: desen dwongen sy dat hy sijn kruys droege.
33 ¶ Ende gekomen zijnde tot de plaetse genaemt Golgotha, welcke is gesegt hooft-scheel-plaetse,
34 ¶ Gaven sy hem te drincken edick met galle gemengt: ende als hy dien gesmaeckt hadde, en wilde hy niet drincken.
35 ¶ Doe sy nu hem gekruycigt hadden, verdeelden sy sijne kleederen, het lot werpende: op dat vervult soude worden ’t gene gesegt is door den Propheet, Sy hebben mijne kleederen onder haer verdeelt, ende hebben het lot over mijne kleedinge geworpen.
36 ¶ Ende sy nedersittende bewaerden hem aldaer.
37 ¶ Ende sy stelden boven sijn hooft sijne beschuldinge geschreven, DESE IS JESUS, DE CONINCK DER JODEN.
38 ¶ Doe wierden met hem twee moordenaers gekruycigt, een ter rechter, ende een ter slincker zijde.
39 ¶ Ende die voorby gingen lasterden hem schuddende hare hoofden,
40 ¶ Ende seggende, Ghy die den Tempel afbreeckt, ende in drie dagen opbouwt, verlost u selven. Indien ghy de Sone Godts zijt, soo komt af van het kruys.
41 ¶ Ende desgelijcks oock de Overpriesters met de Schriftgeleerde ende Ouderlingen ende Phariseen hem bespottende, seyden,
42 ¶ Andere heeft hy verlost, hy en kan hem selven niet verlossen. Indien hy de Coninck Israëls is, dat hy nu afkome van het kruys, ende wy sullen hem gelooven.
43 ¶ Hy heeft op Godt betrouwt: dat hy hem nu verlosse indien hy hem wel wil. Want hy heeft gesegt, Ick ben Godts Sone.
44 ¶ Ende het selve verweten hem oock de moordenaers, die met hem gekruycigt waren.
[fol. 16v]
45 ¶ Ende van der sester uyre aen, wiert’er duysternisse over de geheele aerde tot de negende uyre toe.
46 ¶ Ende ontrent de negende uyre riep Jesus met een groote stemme, seggende, ELI, ELI, LAMA SABACHTHANI, dat is, Mijn Godt, mijn Godt, waerom hebt ghy my verlaten.
47 ¶ Ende sommige van die daer stonden sulcks hoorende, seyden, Dese roept Eliam.
48 ¶ Ende terstont een van haer toe-loopende nam een spongie, ende die met edick gevult hebbende, stackse op eenen riet-stock, ende gaf hem te drincken.
49 ¶ Doch de andere seyden, Hout op, laet ons sien of Elias komt, om hem te verlossen.
50 ¶ Ende Jesus wederom met een groote stemme roepende gaf den geest.
51 ¶ Ende siet het voorhangsel des Tempels scheurde in tween, van boven tot beneden: ende de aerde beefde, ende de steenrotsen scheurden.
52 ¶ Ende de graven wierden geopent, ende vele lichamen der heylige, die ontslapen waren, wierden opgeweckt.
53 ¶ Ende uyt de graven uytgegaen zijnde nae sijne opstandinge, quamen sy in de heylige stadt, ende zijn velen verschenen.
54 ¶ Ende de hooftman over hondert, ende die met hem Jesum bewaerden, siende de aerdbevinge, ende de dingen die geschiet waren, wierden seer bevreest, seggende, Waerlijck dese was Godts Sone.
55 ¶ Ende aldaer waren vele vrouwen van verre aenschouwende, die Jesum gevolght waren van Galilea, om hem te dienen.
56 ¶ Onder de welcke was Maria Magdalena, ende Maria de Moeder Jacobi ende Jose, ende de Moeder der sonen Zebedei.
57 ¶ Ende als het avont geworden was, quam een rijck man van Arimathea, met namen Joseph, die oock selve een Discipel Jesu was.
58 ¶ Dese quam tot Pilatum, ende begeerde het lichaem Jesu. Doe beval Pilatus dat hem het lichaem gegeven soude worden.
59 ¶ Ende Joseph het lichaem nemende, wand het selve in een suyver fijn lijnwaet.
60 ¶ Ende leyde dat in sijn nieuw’ graf, ’t welck hy in een steenrotse uytgehouwen hadde: ende eenen grooten steen tegen de deure des grafs gewentelt hebbende ginck hy wech.
61 ¶ Ende aldaer was Maria Magdalena, ende de andere Maria, sittende tegen over het graf.
62 ¶ Des anderen daeghs nu, welcke is nae de voorbereydinge, vergaderden de Overpriesters ende de Phariseen tot Pilatum,
63 ¶ Seggende, Heere wy zijn indachtich, dat dese Verleyder noch levende gesegt heeft, Nae drie dagen sal ic op staen.
64 ¶ Beveelt dan dat het graf versekert worde tot den derden dach toe, op dat sijne discipelen misschien niet en komen by nachte, ende stelen hem, ende seggen tot den volcke, Hy is opgestaen van den dooden: ende soo sal de laetste dwalinge erger zijn als de eerste.
65 ¶ Ende Pilatus seyde tot henlieden, Ghy hebt eene wacht, gaet henen, versekert het gelijck ghy ’t verstaet.
66 ¶ Ende sy henen gaende versekerden het graf met de wacht, den steen versegelt hebbende.
Het xxviij. Capittel.
1 ¶ ENde late nae den Sabbath als het begon te lichten tegen den eersten dach der weke, quam Maria Magdalena, ende de andere Maria, om het graf te besien.
2 ¶ Ende siet, daer geschiedde een groote aerdbevinge: want een Engel des Heeren, nederdalende uyt den Hemel, quam toe, ende wentelde den steen af van de deure, ende sat op den selven.
3 ¶ Ende sijne gedaente was gelijck een blixem, ende sijne kleedinge wit gelijck sneeuw.
4 ¶ Ende uyt vreese van hem, zijn de wachters seer verschrickt geworden, ende wierden als doode.
5 ¶ Maer de Engel antwoordende seyde tot de vrouwen, En vreest ghy lieden niet: want ick weet dat ghy soeckt Jesum die gekruycigt was.
6 ¶ Hy en is hier niet: want hy is opgestaen, gelijck hy gesegt heeft. Komt herwaerts, siet de plaetse daer de Heere gelegen heeft.
7 ¶ Ende gaet hastelick henen, ende segget sijnen discipelen, dat hy opgestaen is van den dooden: ende siet, hy gaet u voor na Galileen, daer sult ghy hem sien. Siet, ick hebbet ulieden gesegt.
8 ¶ Ende haestelick uytgaende van het graf met vreese ende groote blijdtschap, liepen sy henen om ’t selve sijnen discipelen te bootschappen.
9 ¶ Ende als sy henen gingen, om sijne discipelen te bootschappen, Siet, Jesus is haer ontmoet, seggende, Weest gegroet: ende sy tot hem komende grepen sijne voeten, ende aenbaden hem.
10 ¶ Doe seyde Jesus tot haer, En vreest niet, gaet henen, bootschappet mijnen broederen, dat sy henen gaen nae Galileen, ende aldaer sullen sy my sien.
11 ¶ Ende als sy henen gingen, siet, eenige van de wacht quamen in de stadt, ende bootschapten den Overpriesters alle de dingen die geschiet waren.
[fol. 17r]
12 ¶ Ende sy vergadert zijnde met de Ouderlingen, ende t’ samen raet genomen hebbende, gaven sy den krijchs-knechten veel gelts,
13 ¶ Ende seyden, Segget, Sijne discipelen zijn des nachts gekomen, ende hebben hem gestolen, als wy sliepen.
14 ¶ Ende indien sulcks komt gehoort te worden van den Stadt-houder, wy sullen hem te vreden stellen, ende maken dat ghy sonder sorge zijt.
15 ¶ Ende sy het gelt genomen hebbende, deden gelijck sy geleert waren. Ende dit woort is verbreyt geworden by de Joden tot op den huydigen dach.
16 ¶ Ende de elf discipelen zijn henen gegaen nae Galileen, nae den berch daer Jesus haer bescheyden hadde.
17 ¶ Ende als sy hem sagen, baden sy hem aen, doch sommige twijfelden.
18 ¶ Ende Jesus by haer komende sprack tot haer, seggende, My is gegeven alle macht in Hemel ende op Aerden.
19 ¶ Gaet dan henen, onderwijst alle de volckeren, de selve doopende in den Name des Vaders, ende des Soons, ende des heyligen Geests: leerende haer onderhouden alles wat ick u geboden hebbe.
20 ¶ Ende siet, ick ben met ulieden alle de dagen tot de voleyndinge der werelt. Amen.
Het eynde des Heyligen Euangeliums, na de beschrijvinge MATTHEI.
Return to the home page of the Heinsius-collection
Return to the Department of Dutch Language and Literature
