Poëzy van Pieter Huisinga Bakker (1731-1801). Drie delen.
Te Amsterdam, By Pieter Meyer en By de Erven P. Meijer, en G. Warnars. 1773-1790.
Geraadpleegde exemplaren: UBL 709 E 1-3, UB-Gent Her 1974; BL 1985 1, 2, en 3
Heldinnenbrieven van Susanna van Oostdijk aan Arnoldus Geesteranus,
en van Magdalena Moons aan Francisco Valdes.
Vertalingen uit Horatius, Claudianus , Martialis en Ovidius.
Gedicht op de afbeelding van Maria Tesselschade.

Continue

[Eerste deel]

POËZY

VAN

PIETER HUIZINGA BAKKER.

[Gravure].

TE AMSTERDAM

BY PIETER MEIJER, OP DE DAM.

MDCCLXXIII.




Uit de ’Voorreden’, fol. *3r:
    Het is onnodig by de Versen, hier gevonden, langs te gaen; derselver opschrift en jaertekening doen de onderwerpen genoegzaam kennen. De stof van den Brief van ZUZANNA VAN OOSTDYK aen ARNOLDUS GEESTERANUS, is ontleend uit het III. Deel van de Hist. der Reform. van G. Brandt, aldaer op bl. 932. te vinden. Van elders weet men, dat deze Gelieven, op den 27 Dec. 1627, in Loevestein getrouwd zyn, en dat de vader van ARNOLDUS, JODOCUS GEESTERANUS, die de Contra-Remonstrantsche zyde was* blyven aankleven, en, ten dien tyde, Predikant te Gorinchem was, de trouwplegtigheid van zynen Zoon, in het Slot, verrigt heeft; dat de Gehuwden in de Gevangenis kinderen hebben verwekt, in het Jaer 1631, met de overige gevangen’ Predikanten, uit Loevestein* ontkomen zyn, en zig in den Hage hebben nedergezet, waar ARNOLDUS het Leeraarschap by de Remonstranten, tot zynen dood, bediend heeft.


[p. 12]

OP HET

MICROSCOOP

EN DESZELFS

GEBRUIK EN ONTDEKKINGEN.

Myn Vaderland, waer weetenschappen wassen,
    Behandhaeft braef de kunst en handelschool;
Zulks vordert, meêr dan dwang of harrenassen,
    Der burgren bloei, op Beurs en Kapitool.
(5) Het Kapitool, de Beurs, door zorg bekommerd,
    Om ’t heilig recht, den handel, hulp te biên,
Durft ook, in rust, door ’t loof der kunst belommerd,
    De Wysbegeerte, in haer Licaeum, zien.
Zo volgen wy oud Memfis en Athenen:
    (10) De Bastaerdy verliet deeze oorden lang;
Beschaefdheid ziet, door waerheids glans omscheenen,
    Der schepslen schoonte, en schakeling, en rang.
Natuur ontvouwt, alom, in de elementen,
    Haer pragt, door vorm, en verwen, en vernis;
[p. 13]
(15) Weetgierigheid ontvangt de dierbre renten
    Van haere vlyt in munt, die hemelsch is.
Geen afstand, hoe onmeetbaer, hoe verheven,
    Geen voorwerp ook, hoe wonder kleen het zy,
Kan d’ oogen nu ontslippen of ontstreeven;
    (20) De kunst vergroot, of brengt het nader by.
De Aloudheid zwyg van Lynceûs scherpziende oogen:
    Wy zien veel meêr; door ’t juist gesleepen glas,
Deedt LEEUWENHOEK ’t onzigtbre zelfs vertoogen,
    Hy zag het al; ja ’t schepzel, eer het was.
(25) Het MICROSKOOP, in Nederland geboren,
    Uit DREBBELS vlyt en vindingryk verstand,
Ontvangen wy, nu schooner dan te vooren,
    Door werktuigkunde, uit wysbegeertes hand:
Zy doet het oog de wonderen bemerken,
    (30) Die Babel nooit, nooit Rome, of Tyrus zag:
Natuur, in ’t eêlst van beeld- en schilderwerken,
    Komt, op haer wenk, bekoorlyk in den dag:
’t Veragtste dier moet elks gezigt verbaezen;
    Het kleenste zelfs ligt voor beschouwing bloot:
(35) De Myten, niet dan stofjes op de kaezen,
    Wien ieder kaes verstrekt een wereldkloot,
Vertoonen zig als beesten, grof van leden;
    Van leden meêr dan de olifant voorzien,
[p. 14]
Wy zien, door ’t glas, hun leevenswyze en zeden.
    (40) Een Kerseblad kan nu den oogen biên
Een ruime wei voor duizend kleene dieren:
    Een droppel vogts, die zuiver zig vertoont,
Schynt eene zee, waerin, met vlugge zwieren,
    De onzigtbre stoet van diertjes woelt en woont.
(45) We aenschouwen zelfs, verrukkend kunstvermogen!
    Den purpren vloed des leevens, die den zoom
Van de aedren schuurt, en ’t hart, en klaer voor de oogen
    Daer heenen rolt, gelyk een snelle stroom.
Waer is het end? Natuur is ryk van schatten:
    (50) Een schelp, een schub, een been, een hair, een huid,
Een blad, een bloem, een zaed, een steel bevatten
    ’t Volmaekste schoon: waerop de twyfling stuit,
Of ooit de stof kon tot dien luister ryzen,
    Dien glans verkreeg door eenig blind geval,
(55) En ’t werk niet zy eens Magtigen en Wyzen,
    Die waerlyk was, en is, en wezen zal.
’t Weetgierig oog kan in der dieren werken,
    In ’t net der fpin, der zydewormen draed,
Eene eêlheid, en eene effenheid bemerken,
    (60) Die ’s menschen kunst zeer ver te boven gaet.
Is hier Gods magt en wysheid beî te kennen;
    Ligt deze en die geopend voor elks oog,
[p. 15]
Duikt, trotsen! dan, en strykt uw stoute pennen;
    Ziet niet zo fier, Natuur voorby, om hoog.
(65) Hier moogtge, om laeg, in ’t stof ter neder bukken,
    En gadeslaen wat langs den aerdboôm zweeft,
Daer zal het werk der Godheid u verrukken:
    Zy gaf elk diertje, en ’t slegtste, dat ’er leeft,
Den dienst der leên, en hersenen, en spieren;
    (70) De neiging ook van liefde en haere wet:
Zy zorgt voor hun, en heeft, naar elks manieren,
    Zo wel als u, hun voedzel voorgezet.
Bedriege ik my, of mogen myn gedichten,
    Het vadzig oog, den dommelenden geest.
(75) Der Ledigheid, opheemlen, en verlichten,
    Erkennen doen; ’t is lang hoogdag geweest!
ô Ja, de dag der kennis moet haer noopen:
    En wysbegeerte, aen waerheid toegewyd,
Zet nu, voor elk, Natuurs tresooren open:
    (80) Beguichling week, voogdes van dwaezer tyd,
Uit Nederland, en ’t overzeesch Britanje.
    Weetgierigheid, in ’t Zuiden opgestaen,
Streefde eindelyk ook naer ’t Noorden, door Germanje,
    En stigte, al vroeg, by ons, haer oeffenbaen.
(85) Ryk Albion! groot Eiland! door verbonden
    En maetschappy met Holland naeuw vereend,
[p. 16]
Hoe wordt, zo juist, een zelfde zugt gevonden
    By u, en ons, uit een begin ontleend!
Een zelfde min ligt beiden digt aen ’t harte,
    (90) Die elk, voor ’t heil der Vryheid, waeken doet,
Die gy en wy, voor ondergang en smerte,
    Getrouw behoên, ten koste van ons bloed.
De vrye dienst van God en zyne altaeren,
    Is ’t vast ciment, dat beider welvaert styft;
(95) In beider ziel is ééne drift gevaeren,
    Die haer naer ’t choor der weetenschappen dryft.
Wie agt het vreemd, datwe ook de vruchten haelen
    Van uw verstand, in ons Gemeenebest?
Dat wy het licht van wysheids heldre straelen,
    (100) Dat zynen glans verspreidt tot ons gewest,
In ’t brandpunt der weetgierigheid ontvangen,
    En door dat vuur ons oordeel en verstand
Een sterker gloed van kennis doen erlangen,.
    Die ’t al verlicht en koestert door zyn brand?
(105) Zo danken wy Britanje, voor zyn giften;
    Zo danken wy de Nederlandsche vlyt:
Het Nageslacht blyv’, door hunn’ moed en schriften,
    Van domheid steeds en dwinglandy bevryd.

MDCCXLVI.    MDCCLXl.



[p. 47]

ZUZANNA VAN OOSTDYK

AAN

ARNOLDUS GEESTERANUS.

Ontvang in Loevestein, dat, buiten ’t oog der menschen,
    De wreed-gehoonde deugd in zyne vesten sluit,
Myn Arnold! deezen brief, en, met deez’ bief, de wenschen
    Der Brielsche maagd, een weez’, u lang-verloofde bruid.
(5) Hoe dikwerf, maer vergeefs, wilde ik dien tyd vergeten,
    Toen u de vryheid nog by uw Zuzanne zondt;
Toenge, aen de waerde zy van moeder neêr gezeten,
    Haer oude troost verschafte, uit uw’ beschaefden mond!
Toenge, in Schelluines Kerk, ontvoude, aen Christgezinden,
    (10) Gods redelyken dienst, hen voorgingt door uw deugd;
En gy, van uwe Merwe, ons aen de Maes kwamt vinden,
    Waer zig uw geest ontfronste in onbesproken vreugd.
Toen ik, door ’t weinig schoon, my van natuur geschonken,
    (Wie twist met ’s minnaers oog, men maelt de liefde blind,)
(15) Een mêer dan vriendschaps vuur deedt in uw borst ontvonken,
    Gy met een teedrer oog my aenzaegt dan van vrind!
[p. 48]
Toen ik, na lang gevry, niet wulps of onbezonnen,
    Door uw gezond verstand, en heusche zeên bekoord;
Door d’overeedlen zwier van uwe leest verwonnen,
    (20) Aen u myn trouw verpande, op ’t moederlyke woord.
Wat was die waerde vrouw van blydschap opgetogen,
    Zo haest ik haeren wensch bestemde met myn mond:
Is ’t vreemd? der oudren zorg bemerkt haer onvermogen,
    Wanneer het bloeiend kroost nu rypt voor ’t egtverbond.
(25) Gy weet, hoe moeder dagt, wat heeft zy, menigwerven,
    Aen ons, met deeze tael, haer zuivre vreugd ontvouwd,
De Godheid zy gedankt! ik zie, nog voor myn sterven,
    Myn eenig kind verloofd, en naer myn’ wensch getrouwd.
Maer anders was ’t bestemd, die heilryke oogenblikken
    (30) Verdweenen, gy moest vliên, en moeder daelde in ’t graf.
Mogt dan onze egt, helaes! die vroome niet verkwikken!
    Vergeef natuur een traen; ach vaegde gy dien af!
Zy werdt, toenge ons verliet, bestrêen van ziekte en pynen;
    Een smert, die langzaem kwam, maer nooit weêr heenen ging:
(35) Vier jaeren zag ik hier myn moeder stervend kwynen,
    Eer ’t vaderlyke zand haer koud gebeente ontving.
Ik heb den rouw voltooid, de rouwgewaên versleeten,
    Maer ach! het laetste woord, dat haeren monde ontsloop,
Vergeet, verslyt ik nooit: gy moogt, gy moet het weeten:
    (40) ,,Uw Arnold leeft voor u, hou moed myn kind, en hoop.”
[p. 49]
Dit woord heeft my van toen als lood op ’t hart gelegen:
    Uit liefde tot uw rust heb ik dien last getorscht;
Uit deernis met uw leed, heb ik dat woord gezweegen;
    Nu wringt de liefde zelf het eindlyk uit myn borst.
(45) Uw Arnold leeft voor u, sprak zy, met veege lippen:
    Van waer die vreemde troost by ’s leevens jongst gety’?
Hoe dikwerf liet ik sinds myn tong die taele ontglippen,
    Schoon ’t onwaerschynlyk klonk, myn Arnold leeft voor my!
Toen ’t lieve Vaderland, nu rust na kryg gegeven,
    (50) Zigzelf den dolk van dwang hadt in de borst geboord,
U inbrokte in dien ramp, hebt gy, van deugd gedreeven,
    My, om d’ aenstaenden nood, ontslaegen van myn woord.
Gy deedt zulks, ik erken ’t: maer ’k weet, hoe in uwe oogen
    Het vogt van hartzeer hing, by ’t uiten van die tael:
(55) Ik, daer myn antwoord faelde, en met uw’ stryd bewoogen,
    Bleef de ondertrouwde aen u, gy myn aenstaend gemael.
De tyd, die roozen geeft, en lieflyk weêr na stormen,
    Kan de aerdsche zaligheid verwekken uit verdriet,
En ’t dwingend Kerkgezag beschaemen of hervormen.
    (60) Het lot verwyle onz’ egt; maer ik verzaek dien niet.
Dus sprak ik met my zelf, na ons rampzalig scheiden,
    Myn neiging kleefde in ’t hart, en hieldt daer immer stal:
Veel jaeren zorgs, uw ramp mogt haeren loop verleiden,
    Haer uitloop bleef in u, ten spyt van ’t ongeval.
[p. 50]
(65) De zon mogt zevenwerf langs ’s hemels renbaen ryden,
    Sinds ik uw aenschyn zag, nu brengt zy wederom
Den Herfst, het rykste deel van onze jaergetyden,
    En maekt de dagen kort, den boschrei schuw en stom.
Hoe snel vervliegt de tyd, hoe ras zyn zeven jaeren
    (70) Vergeeten, heengeglipt voor zulken, wie niets deert!
Maer my scheen elk saizoen met traeger vaert te ontvaeren;
    Hoe ’t leeven lang kan zyn, heeft my myn ramp geleerd.
Nu gaet myn teedre ziel van grootsche ontwerpen zwanger:
    Maer hoe ontvouw ik best en voegzaem myn besluit?
(75) Hoe spreek ik, ach! dit hart zou bersten, zweeg ik langer,
    Hoe spreek ik ’t hooge woord, een meêr dan jawoord, uit!
In d’ een’ en d’ andren brief, van u my toegezonden,
    Schoon dierbaer in myn leed en onheil, wordt geen woord
Van trouwbelofte en min, van liefde of egt gevonden;
    (80) Uw deugd houdt deeze tael, dien wensch, in ’t hart gesmoord.
En zal een Maegd van min, van huwlyksmin, gewaegen,
    Terwyl de minnaer zwygt! waerom niet, waerde man?
Zy is ’t, nu ’t Slot geen’ egt in vryheid wil verdraegen,
    Die onze trouw, uw’ wensch, aldaer voltooien kan.
(85) Maer laet ik, eer de pen myn liefdeontwerp ontvouwe,
    U schetsen wat ik leed, en thans nog lyden moet:
Uw deernis met myn’ ramp, en reeds verjaerden rouwe,
    Begunstigt ligt het wit, dat my nu schryven doet.
[p. 51]
De vyftig maenden, by uw ballingschap begonnen,
    (90) Voltooid by moeders dood, beschouwden uw vriendin
Daer zy, van maen tot maen, met alle morgenzonnen,
    Die veege stondt ten dienste, aen ’t hoofd van haer gezin.
Het zy de dag verrees, of schuil ging aen onze oogen,
    Dit huis behieldt zyn kruis, myn hart genoot geen vreugd.
(95) Wat proefstaet voor een maegd, die, vrolyk opgetogen,
    Nu zugtend kwynen zag de bloem van haere jeugd!
Terwyl myne oudermin geen’ hooger pligt erkende
    Dan die de kranke sponde aen myne deernis wees,
Was ’t ook het denkbeeld van uwe onverdiende elende,
    (100) Dat immer, ongevraegd, in myne ziel verrees.
Hier toonde my natuur de smerten myner Moeder;
    Daer maelde my de min uw wederwaerdigheên:
Klom myn gebed voor haer ten troon van d’ Albehoeder,
    Ik mengde, op d’ eigen stond, uzelv’ in die gebeên!
(105) Nogthans deedt nooit de min de Moeder my vergeten:
    Het deugdeerbiedend kroost bemint zyne oudren eerst:
’k Zag, dagtme, na haer dood, als weez alleen gezeten,
    Myn tydelyk geluk wegvlieden allerveerst.
Dit kwynend hart, altyd gezellig, en, voordeezen,
    (110) Een bron van ouderliefde en kinderpligt geweest,
Ontbeerde, nu ’t beroofd en ledig scheen te wezen,
    Die kragt, dat nodig vuur van werking voor den geest.
[p. 52]
Het leeven, hoe geagt, moet waerlyk haer verveelen,
    Wier neiging, buiten zig, niet lievenswaerdig vind;
(115) Een hart, dat welgevormd, zigzelf wenscht meê te deelen.
    Is, dunktme, in zyn natuur recht edel als het mint.
Kon in Zuzannes hart dit ledige lang duuren?
    ô Neen, myn Arnold! neen; uw vriendschap, uwe deugd,
Uw liefde aen my beloofd, in de eertyds zalige uuren,
    (120) Vervulden ’t, tot myn’ troost, hoe vreemd van alle vreugd.
Het heil, waerop men hoopt, by ’t woelen der verdrieten,
    Verfynt de geesten, dryft den bloedstroom van het hart;
Streelt, dikwerf, meêr de ziel dan ’t wezenlyk genieten,
    En heelt, schoon ver van honk, reeds minzaem onze smart.
(125) De tael der lieve hoop kon myn gemoed behaegen,
    Haer inspraek troostte ’t hart, zy was myn gunstling nu:
Ei, sprakze, wanhoop niet aen ’t naedren van die dagen;
    Zei moeder, stervend, niet, uw Arnold leeft voor u?
Thans moedig opgebeurd, besloot ik huis en vrinden,
    (130) Den Briel, myn Vaderstad en eigen haert te ontvliên,
Om in een’ duistren oord ’s Lands balling, myn’ beminden,
    Te ontmoeten, hem daer troost en bystand aen te biên.
De inbeelding maelde reeds, met leevendige verven,
    ’t Verdienstlyk schoon dier daed in myn’ verrukten geest:
(135) Met zyn’ geliefden vriend in ballingschap te zwerven,
    Is de eerste proef der trouw, de schoonste min geweest.
[p. 53]
’k Zal uit myn’ overvloed myn’ waerden held verkwikken,
    Terwyl ik, nevens hem, in ’t kruis trouwhartig deel;
Zyn wezen en gewaên door myn vernuft verschikken,
    (140) Opdat ik hem aen ’t oog des vrekken haets ontsteel’.
Dit aengenaem besluit gaf leeven aen myn zinnen:
    Toenme, onverhoeds, de faem dees maere in de ooren hing,
Dat u, om heillooze eer, om eerloos loon te winnen,
    ’t Van ouds wreedaertig Y in zyne boeiens ving.
(145) My joeg nooit donderslag zo fellen schrik door de aêren,
    Die tyding trof te sterk Zuzannes teedre ziel:
Ach! riep ik, daer myn geest bleef op uw rampen staeren,
    En ik, in myn vertrek, op ’t rustbed nederviel,
Ach! Moeder, daelen ook, uit zaliger gewesten
    (150) Dan deezen, de oogen neêr naer ’t ondermaensch verdriet!
Wil dan, op uwe telg, uw hemelsche oogen vesten!
    Of stoort ons leed de vreugd der hoogste blydschap niet?
Nu moet uw lieve spruit haer’ tyd ten einde treuren,
    Haer traenen, tot het graf, vermengen met haer’ wyn!
(155) ’k Mogt flus dees rouwgewaên, in ’t heetst der driften, scheuren,
    Zy zullen, nu voortaen, myn somber sieraed zyn!
U heeft de dood, helaes! de haet myn’ vriend begraeven;
    Hem leevend in een hol, om langzaem te vergaen:
Ach, Moeder, ’t stormt hier wreed, waer vind ik stiller haven!
    (160) ’t Is nu met onze trouw, uw’ wensch, myn min gedaen!
[p. 54]
Dus jamrend, wist natuur ’t belemmerd spoor te baenen
    Voor d’ aengedrongen vloed: het schreien geeft vermaek,
Terwyl een gantsche stroom van brakke boezemtraenen
    My zagt in de armen wierp der vriendelyke vaek.
(165) Maer, schoon de malsche hand des slaeps myn leden strookte,
    Het wufte droomenheir, een ordenlooze trein,
Die, waerende om myn koets, den matten geest bestookte,
    Maelde een verward tooneel, in ’t afgepynigd brein,
Van kluisters, van verraed, van kerkers, ballingschappen,
    (170) Van eeden en geweld, huisplondring, straetgetier:
Nu scheen een wreede Schout uw treden in te stappen;
    Ik merkte zulks, en riep, vlugt Arnold, vlugt van hier!
Dan scheentge, aen Moeders zyde, u minzaem te vermeiden;
    Wy zagen, luistrende, u de woorden uit den mond:
(175) Fluks in een lyk hervormd, werdt gy, terwylwe schreidden,
    Begraeven, ’k weet niet waer, in een’ uitheemschen grond.
’k Ging, dagtme, een Tugthuis in, rabauten, op myn kermen,
    Verzameld, naedren my: ’k ontdek u, in den drom,
Verbleekt en ongedaen; gy weent, en valtme in de armen;
    (180) Ik geef een gil, ontwaek, en zie verbaesd rondom.
Te zigtbaer was de schrik op myn gelaet te leezen,
    Dan dat ik dien verglimpte, of heelde voor ’t gezin;
Schoon ik gemoedigd scheen, myn houding, spraek en wezen
    Beklapten, tegen dank, myn hartkwetzuure en min.
[p. 55]
(185) Intusschen slaekte u ’t Y, dit mogt myn ziele iet zalven;
    Doch ’t was een wreede gunst, ja wreedheid, naer ik meen:
Is Loevestein meêr heusch, dan de Amstel, uwenthalven,
    Voor my, die u ontbeer, zyn alle kerkers een.
Maer ’k wil rechtvaerdig zyn, dus sprak ik, u bedanken,
    (190) Ondankbaer Vaderland! een vuil, een eerloos kot,
Het Tugthuis berg’ den boef, besnoei zyn snoode ranken;
    Maer vroomen voegen best op ’t Loevesteinsche slot.
Deez Burg bewaert niet meêr, als eertyds, landverraeders,
    Of vyanden van ’t Land, bespat met burgerbloed;
(195) Maer Christenhelden zelf, en, Vaderland! uw Vaders,
    Wier deugd, een schuld genaemd, de heerschzugt siddren doet.
Dan ach! wat baet het my, in zo veel tegenspoeden,
    Dat myn beminde Vriend, van alle misdaên vry,
Geen snoode kerker heeft, by braeven woont en vroeden,
    (200) Nu ik hem eeuwig derf, hy nimmer leeft voor my?
Het eerlyk Hollandsch hart moet deeze tyden vloeken,
    En ’t nageslagt, als wy: dat eerlyk nageslagt
Zal, leest het Maurits eeuw, in ’s Lands historieboeken,
    Ligt vraegen, waer was de eer, de klem der Oppermagt?
(205) Het zal ’t verschriklyk blad, waerop de ramp der vroomen,
    De elenden van den Staet en Kerk geschreeven staen;
Waerop myn deerlyk lot en liefde ook wordt vernomen,
    Verscheuren uit verdriet. of smetten met een traen.
[p. 56]
Nu zat ik raedeloos, gelyk een duifje in ’t lover,
    (210) Dat haer’ gevangen vriend in ’s vangers magt beschouwt,
En geeft zig, wreed beroofd, aen ’t eenzaem jamren over,
    Van ieders byzyn schuw, in ’t schaers bewoonde woud.
Het nodig huisbestier, gezelschap van bekenden,
    Muzyk, noch maetgezang, die troeteldrift der jeugd,
(215) Was magtig voor vermaek myn zinnen af te wenden:
    Een hart, dat minnend lydt, raept immer smert uit vreugd.
Meest kon my ’t eenzaem huis, ’t stil avonduur behaegen:
    En kwam een wufte hoop, ter sluik, myn wenschen voên,
Dan nam de liefde fluks, op haeren lugten wagen,
    (220) De zugten myner ziele, en scheen naer u te spoên.
Hebt gy niet, als de nacht, in ’t dons van haere vlerken,
    By ’t noopen van den slaep, uw moede leden ving,
Somtyds van uw Zuzanne een zugtje konnen merken,
    Dat in uw sombre cel op dunne wiekjes hing?
(225) Verschoon toch uw vriendin, nu zy zo breed gaet weiden;
    Nu zy, met haeren ramp, haer zwakheid ook ontvouwd.
Voorzeker, liefde en leed zyn niet van een te scheiden,
    Als de eene de andre schraegt, en immer leevend houdt.
’k, Verzwyg u ’t zielverdriet van elders my beschooren:
    (230) Een maegd, die eens haer hart oprecht heeft afgestaen,
Mag naer geen minnaers tael, geen huwlyks aenzoek hooren;
    Myn liefde is nu een deugd: kan ooit de deugd vergaen?
[p. 57]
’k Bespeur, by ’t overzien van ’t geene ik heb geschreeven,
    Een traenvlek, hier en daer, dit naeuwlyks leesbaer schrift,
(235) Kan u van myn gemoed een duidlyk denkbeeld geeven;
    Door traenen spreekt het hart aendoenlykst van zyn drift.
’t Is ruim een week geleên, dat iemant onzer magen
    Verhaelde, aen mynen disch, daer meêr gezelschap zat,
Dat thans op Loevestein, elk broeder beter dagen,
    (240) Veel breeder ruimte en rust, en meerder vryheid hadt.
Dat thans een heuscher heer, de kastelein, aen allen
    De buitenlugt vergunde, op ’t schoonste van den dag,
En zyn gevangen stoet liet wandlen op de wallen;
    Dat ieder daer, wien ’t lust, zyn waerdste vrienden zag.
(245) Myn ziel scheen uit een’ droom, op dit vertoog, te ontwaeken,
    Terwyl het in myn’ geest den eersten moed herschiep,
En ’t bloed, met frisscher gloed, deedt bloozen op de kaeken:
    My dagt, ik hoorde een stem, die zagt, Zuzanne! riep.
De liefde luistert scherp: hier speelde iet hemels onder:
    (250) ’t Is waerheid, wat men meldt: de Burg sluit niet zo hegt,
Of opent zig somtyds; zy opent zig, byzonder,
    Voor vriendschap, voor de min, en dult een’ eerbren egt.
Ik kom, myn Arnold, u beloonen, naer uw wenschen:
    De haet beschimp’ het vry; hy heeft van spyt gebloosd.
(255) Een man, dien ’t heil ontzinkt van vaderland en menschen,
    Smaekt in de min der vrouw, naest God, den besten troost.
[p. 58]
Wat ramp de ondankbaerheid, door ’s kerkers wreed vermogen,
    En nog, door ballingschap, berokken’ aen de Groot,
Hy, door zyn schrandre Gade aen ’t leevend graf onttoogen,
    (260) Geniet nu ’t ruim der lugt, welk Holland hem verboodt.
De vroome Poppius, geplaegd, verjaegd, gevangen,
    Mogt, by den reinen troost van ’t onbesmet gemoed,
Ook dien der huwlyksliefde in zyn Francine ontvangen,
    En, stervende in het Slot, haer hulpe en afscheidgroet.
(265) De waere huwlykstrouw, Margreet, heeft uw gedagten
    Dien vond zelve ingestort, die uw’ gevangen heer;
Uw’ Sapma, te Amsterdam, ontstal aen boei en wagten:
    Gy gaeft hem, tot uw’ roem, de ontroofde vryheid weêr.
Zo staet een teedre vrouw, daer mannenharten krimpen,
    (270) Wanneer haer liefde lydt, in ’t onheil onverschrikt;
Schiet voor de borst des mans, ziet dreigen aen noch schimpen,
    En weert de pooken af, wier punt op ’t leeven mikt.
Des kerkers grievend beeld, herryzende ieder morgen,
    Verlaet den vroomsten held in ’t eenzaem lyden niet;
(275) Maer ’t byzyn eener gaê, haer vriendelyke zorgen,
    Haer troeteling en troost, verzagten zyn verdriet.
Zeg niet, gy zyt een maegd, en deez’ heldinnen vrouwen,
    Wier egtverbintenis den pligt geheiligd heeft:
Ach Arnold! ’k ben uw bruid — wilt gy dit hart vertrouwen,
    (280) Het heeft, schoon zonder u, reeds lang voor u geleefd.
[p. 59]
Myn pligt is ’t, die my noopt het kruis met u te draegen,
    Myn min, een huwlyksmin, is sterker dan het graf:
Ik zou, aen ’s aerdryks end, my in spelonken waegen,
    Indien de Hemel u aen my slegts wedergaf.
(285) Ik durf in Loevestein, een Eden in myne oogen,
    Hoe vreemd de wereld ook deez’ tael, dit opzet schyn’,
Myn leeven nevens u verslyten, onbewoogen,
    Mag ik uw lotvriendin, uwe egtgenoot daer zyn.
My toegang als een maegd in Loevestein te geeven,
    (290) Mogt uwen naem, myne eer, bezoedelen met smaed;
Maer in de Burg als bruid naer ’s bruigoms arm te streeven,
    Zal d’afgedwongen lof verdienen van den haet.
Gy mint Zuzanne nog zo vierig als voordeezen,
    Het is de deugd alleen, die uwe wenschen smoort;
(295) Myn onheil boeit uw tong, een huwlyk doet u vreezen,
    Welk uw bemindes rust, haer vreugd en vryheid stoort:
Maer ’k heb die goedren lang met u, myn vriend, verlooren,
    Zy doolden, agter u, als ballingen door ’t land;
Ze zyn met u gevaên; ik poog hen op te spooren,
    (300) En kom in Loevestein hen eischen uit uw hand.
Geen kerker doet den glans van waere liefde taenen;
    Hy kan haer’ invloed, of haer werking niet verbiên.
Aenvaert dan myne trouw wanneer ik nog eens traenen
    Zal schreien, maer van vreugd, als ik u weêr mag zien.
[p. 60]
(305) Dan zal ’t geleeden leed, vergeten en begraeven,
    Een bron van blydschap zyn, veel weliger van sprong,
Dan immer kerker zag, dan ooit gevangnen laeven,
    De deugd, in lyden, ooit mogt smaeken op de tong.
Dan zullen, by onz’ egt, de waerde broeders zelven,
    (310) Met eenig heilig lied, of vrolyk feestgeschal,
Vervullen, in Gods naem, de holle slotgewelven,
    Welks toon de Maes verstaen, den Haeg beluistren zal.
De Hemel en dit hart alleen zyn myn vertrouwden,
    Myn Arnold, in ’t ontwerp; begunstigt gy myn wit,
(315) Dan kan geen tegenspraek, geen wereld my weêrhouden,
    Dan was ’er nooit besluit dat vaster staet dan dit.

        MDCCLXX.


Continue

POËZY

VAN

PIETER HUIZINGA BAKKER.

TWEEDE DEEL.

[Gravure].

TE AMSTERDAM

BY DE ERVEN P. MEIJER, EN G. WARNARS.

MDCCLXXXII.




[p. 55]

AEN
LICINIUS.

DE
TIENDE LIERZANG DES TWEEDEN BOEKS
VAN

HORATIUS.

    LICINIUS, wilt gy voorzigtig leeven,
    Dan moetge in zee u nier te diep begeeven;
                        Ook niet te digt by ’t land
    Uw ranke kiel, al te onbedagtzaem, waegen:
    (5) Als stormen woên, de vloên naer de oevers jaegen,
                        Blyft ligt een schip op ’t strand.
                    Weet gy het spoor te vinden
                        Der gulden middelmaet,
Dan zal geen veinzend Hof u aen zyn boeien binden,
    (10) Dan schuwtge ’t schamel dak, dat reeds bouwvallig staet.

[p. 56]
    Een hooge pyn valt neder door de stormen,
    Die ’t steile spits eens torens ook misvormen,
                        En stormen tot den grond:
    Een’ berg, hoe vast en hellediep van wortel,
    (15) Slaet, onverhoeds, een donderkloot te mortel,
                        Die schaers een’ heuvel schondt.
                    Standvastige gemoeden
                        Voên hoope in ongeval;
En vreezen, als ’t geluk komt lagchend herwaerts spoeden,
    (20) Dat eerlang ’t wufte lot zyn’ loop verandren zal.

    Jupyn zendt wrange en koude wintervlaegen,
    Maer, op zyn’ tyd, ook zoele zomerdagen:
                        Zo deinst, voor ’t goed, het kwaed.
    Apol legt vaek d’omspannen boog ter neder,
    (25) En neemt de lier, en wekt de zangrei weder,
                        Als hy zig hooren laet.
                    Het hart blyve onverlegen,
                        Als u fortuin begeeft;
Maer smaektge, by mooi weêr, des voorspoeds zagten zegen,
    (30) Heb dan, terwylge zeilt, de doeken ook gereefd.



[p. 57]

GELUKKIG LEEVEN.

uit

MARTIALIS.

Gelust het u van ons te weeten,
Welk Ieeven wy gelukkig heeten?
Hy zal, dien ’t volgende is gegeven,
Zolang hy leeft, gelukkig leeven.
(5) Bezitting, niet door werk verworven;
Maer aengeërfd, en aenbestorven:
Een haert, aen hem geduurzaem eigen;
Een akker, dien geen dorheên dreigen;
Den rechtbank, en den twist te myden:
(10) Zig schaers den tabbert toe te wyden:
Een lighaem, steeds gezond gehouden;
Zielskragten, veilig voor ’t verouden:
Een stil gemoed, die zalf des leevens:
Eenvoudig zyn; voorzigtig tevens:
(15) Aen zynen staet gelyke vrinden:
Een maklyk mael, een’ disch te vinden,
[p. 58]
Die nimmer kok naer kunst bereidde:
Een nacht, in wien men nugtren scheidde:
Een zagte slaep van weinig stonden:
(20) Een bed, met d’eerbren egt verbonden;
Ontlast van zorgen en verdrieten,
En ’t geen men wil en wenscht genieten:
Den dood te zoeken, noch te vreezen.
Zulk leeven moet gelukkig weezen.



[p. 59]

CLAUDIANUS

TEGEN

RUFINUS.

AENVANG VAN HET EERSTE BOEK.

Een twyfelend geloof hieldt meermaels my verlegen,
Of de aerde, en ’t gantsch heelal, Gods zorg genoot en zegen,
Dan of dit groot bevang der dingen onbestierd
En aen d’onzeekren loop van ’t lot gelaeten wierdt.
(5) ’t Is waer, als ik op de orde en schik der stoffen lette,
Zag, hoe het strand een perk aen woénde golven zette;
Der jaeren wisseling en hun saizoenen zag,
En de altyd-nette beurt van nacht beschouwde en dag,
Dan werd ik overtuigd, en aengenaem verwonnen,
(10) Dat alies, wat bestondt, door wysheid was begonnen;
Gevestigd door den raed der Godheid, wier verstand
De sterren hadt gevormd, beweeging ingeplant;
De zon geregeld in het lugtruim, en haer straelen,
Nu schuins en dan recht neêr, deedt op den aerdbol daelen;
[p. 60]
(15) De vruchten rypen deedt, hadt warmte en licht verdeeld,
En allen, overal, gevoed hadt en gestreeld,
De wereld op haere asse in evenwigt gehangen,
En de ongemeeten’ zee met oevers hadt omvangen.
Doch, vestte ik de aendagt weêr op ’s menschen leevenskring,
(20) En zag, wat duisternis om hun gebeurten hing;
Beschouwde ik welk een ramp de vroomen komt verdrukken,
Hoe de ondeugd groeit en bloeit, haer daeden wel-gelukken:
Dan viel terstond geloove en godsdienst plat ter neêr,
Dan zag ik, met verdriet, myn reedlooze oorzaek weêr,
(25) Die by geluk alleen de schikking vormt der zaeden;
Den loop der lichten stiert, en aller menschen daeden;
’t Heelal door geene kunst of wys begrip regeert,
Maer blindling, by den tast, de stoffen dryft en keert.
Zo deeze een Godheid zy, dan moetze, vergezeten,
(30) Onvast van kennis zyn, of niets van ’t onze weeten.
Dus dagt, dus redende ik , tot my RUFINUS straf
Dier onrust heeft ontrukt, myn’ geest voldoening gaf,
De steun van ’t ongeloof, de twyfeling, verbroken,
’t Gezond verstand hersteld, de Godheid vrygesproken!
(35) ’k Zal de ondeugd, schoonze klim’ ten top van staet, voortaen
Bejammren, en den loon verbeiden van haer daên;
Zy wordt omhoog getild, en hooger steeds gedraegen,
Opdat te zwaerer smak zou van haer’ val gewaegen.



[p. 99]

VELD- EN LENTE-
ZANGEN.

[p. 100]

Vivere naturae si convenienter oportet
Novistine locum potiorem rure beato?
Est ubi plus tepeant hiemes? ubi gratior aura
Leniat & rabiem Canis, & momenta Leonis?
Est ubi divellat somnos minus invida cura?


                                                    HORATIUS.



[p. 101]

VYFTIENDE LIERZANG

UIT HET TWEEDE BOEK

VAN

HORATIUS.

Nu blyft geen velds meer over voor het kouter,
    Zo breiden zig de Landpaleizen uit:
        ’t Verrykt Romeinsche Volk verbouwt ’er
            Den overzeeschen oorlogsbuit;
        (5) Vergraeft meer vruchtbaere akkerperken
        Aan trotse vyvers, waterwerken,
            Dan’t meir Lucrine in zig besluit.
Voor d’Olm wordt thans de Platanus gevonden.
    Las de eerste Heer oudtyds de olyfboomvrucht
        (10) Van bosschen, die hier welig stonden,
            Nu aêmt deeze oord een andre lugt;
        Een’ geur van myrten en jasmynen:
        ’t Laurierloof dekt, voor ’t vinnig schynen
            Der zon, hem, die haer hitte ontvlugt.
[p. 102]
(15) Zo volgt men niet den voorgang der aelouden,
    En Romulus zou dit bedryf verbiên;
        Ik meen, dat wy ons schaemen zouden,
            Als de oude Cato op mogt zien.
        Het Staetsgezag hadt toen vermogen;
        (20) Maer nedrigheid kon niet gedoogen
            Een weitsche pragt by Burgerliên.
Zy stigtten toen geen breede galeryen,
    Opdat de weelde ook de avondkoeltjes had’:
        Zig in de velden neêr te vlyen
            (25) Was hem vergunt, die landwaerts tradt:
        Toen zag men tempels, steden, sloten,
        Gebouwd, versterkt, versierd, vergrooten,
            Maer uit des Staets gemeenen schat.



[p. 103]

LOF VAN ’T LANDLEEVEN,

UIT

HORATIUS.

    Gelukkig hy, die ’t leeven slyt,
    Als in der werelds eersten tyd!
Die zig van groot bedryf verlossen,
    Van snooden woeker weet te ontslaen,
    (5) En ’t Vaderlyke veld voortaen
Beploegen mag, met eigen’ ossen.
    Die vry van krygselenden leeft;
    Nooit voor’t geweld der baeren beeft;
Den rechtbank schuwt, gerust mag schuwen
    (10) De drempels van de trotse liên;
    Die zynen wyngaert welig zien,
En aen den populier mag huwen.
    Die ’t snoeimes met verstand gebruikt,
    Den dertlen groei der telgen fnuikt,
(15) Nieuwe enten zet op vruchtbre looten;
    Of ziet verheugd, in’t groenend dal,
    Voor zyner rundren groot getal,
’t Hergroeide gras der beemde ontslooten.
[p. 104]
    Of giet den milden honigschat,
    (20) Nu uitgeperst, in ’t zuiver vat;
Of scheert de vagt der stille schaepen;
    Of daer de heete middagzon
    Hem nederlegt, by beek en bron,
En op het mollig gras doet slaepen;
    (25) Daer ’t eikenloof de leden koelt,
    De wildzang door de boschjes woelt,
En wekt genoegelyke droomen.
    Wanneer de Herfst hem druiven schenkt,
    Of naer de bloozende appels wenkt,
(30) Hem peeren plukt van volle boomen,
    Dan offert hy, met milde hand,
    Den Goden van zyn hof en land
Ook de eerstelingen zyner vruchten:
    Of als de Winter ’t veld onttooit,
    (35) Met regen, rym, en sneeuw bestrooit,
De daken dekt der landgehugten,
    Dan houdt hy ’t wilde zwyn bezet,
    En jaegt het hier en ginds in ’t net,
Door zyn gezwinde jagtmolossen:
    (40) Hy vangt in strikken ’t vraetig wild;
    Een vliegend herwaerts-doolend gild,
Of schuwen haes in kreupelbosschen,
[p. 105]
    Dit geeft zoet loon voor willig werk:
    Wie vlugt, in zulk een bezig perk,
(45) Geen redenlooze minverbonden?
    Zyn Gade zorgt voor kroost en huis:
    Nooit werdt de Apule vrouw zo kuisch,
Nooit geen Sabynsche, als zy gevonden.
    Wanneer haer echtvriend, uit het veld,
    (50) Naer huis de moede schreeden stelt,
Zorgt zy den haert met hout te boeten:
    Zy dekt den disch, op haere wyz’,
    Voorzien met ongekogte spyz’,
Die Konings disschen derven moeten;
    (55) Waer zoetemelk, of nieuwe wyn,
    De winsten van den arbeid zyn,
Onlangs geperst, terstond gemolken.
    Wat kreeft, of oester smaekt zo goed,
    Of scharren, die uit de oostervloed
(60) Het onweêr joeg in onze kolken:
    Faisant, of veldhoen, hoe gezogt,
    Door lekkertanden dier gekogt,
Zyn min dan versch-geplukte olyven,
    Dan frissche groente en fruiten waerd,
    (65) Dan kruiden van gezonden aert,
Die ziekten uit het lighaem dryven;
[p. 106]
    Dan’t boksken, korts den wolf ontroofd,
    Oft zuigend lam, den goôn beloofd;
Die vlytig onze grens bewaeken.
    (70) Myn Landman, aen den disch gezet,
    Ziet zyne kudden, zat en vet,
Van ’t veld den warmen stal genaeken:
    Zyne ossen, door den ploeg vermast,
    Ziet by dien omgekeerden last
(75) Naer huis, met matte treden trekken:
    Zyn moê gezin, een heusscher stoet
    Dange ooit by grooter Liên ontmoet,
Weet om den haert de vreugd te wekken.
    Toen Alphius, de woekeraer,
    (80) Deez’ lof der velden werdt gewaer,
Wil hy terstond te Lande leeven;
    Maer scheidt ’er uit, om in de Stad,
    Het geld, welk hy verzameld hadt,
Met dubblen woeker uit te geeven.



[p. 107]

HORATIUS

AEN

FUSCUS ARISTIUS.

    De Vriend der velden zendt zyn groete, met dit blad,
Aen FUSCUS, zynen vriend, en vriend der drukke Stad,
Schoon gy de Stad bemint, blyf ik het Land beminnen:
Wy zyn, na dit verschil, van smaek gelyk, en Zinnen,
(5) En broeders, eens van aert, eenstemmig, eens van wil;
Twee duiven van één teelt: bewaertge in stad uw til,
Uw nest, ARISTIUS, ik kan u zulks vergeven:
My lust het onbezorgd op ’t lugtig veld te leeven,
Daer ’t zuiver beekje woelt, en door de beemden kruist,
(10) Zig hier in ’t lisch verlet, ginds om de keitjes ruischt.
En vraegtge, hoe ik ’t heb: Ik heersch hier als een Koning,
Ik leef eerst recht, zo ’t hoort, in myne onkostbre woning,
Sints ik den last ontliep, dien gy gewillig torscht.
Gelyk een lekkermond de tanden in een korst
(15) Droog brood, met meer vermaek, en beters maek, zal zetten,
Zo haest hem walgt van taert, pasteien, en banketten.
[p. 108]
Zoekt gy te leeven naer ’t omzigtige bestuur
Der wel-geregelde en verstandige Natuur,
Dan kontge geen verblyf in beter oorden bouwen,
(20) Dan daer de velden u hun zaligheên ontvouwen.
Op ’t land koelt milder lugt het heete Hondsgestarnt y
Of zonnevuur, dat fel den Leeuw in de oogen barnt:
De winters zyn op ’t Land min guur dan in de Steden;
De slaep wordt min op ’t Land van wreede zorg bestreeden.
(25) Of ruikt en blinkt het kruid der velden, voor den voet,
Zo schoon niet, of zo frisch als ’t Libysch marmer doet?
Is ’t water reiner, door een looden buis gedreeven,
Dan ’t water, welk op ’t Land de heldre vlieten geeven?
Heeft niet de Stad geboomte in haeren kring geplant;
(30) Mint zy niet meest een huis, dat uitziet over ’t land?
Natuur, onheusch verjaegd, keert weder, eer wy ’t willen,
En blyft meestresse, ondanks de dwaesheid onzer grillen.
Wie ’t purper van Aquine, als Sidons purper, kiest,
Lydt nadeel in zyn beurs; schoon hy veel meer verliest,
(35) Die ’t onderscheid niet ziet van waerheid en van loogen.
Hy, die zig hoog verheft in voorspoed, zal ’t vermogen
Des dwarsen tegenspoeds bezwaarlyk weêrstand biên,
’t Valt hard van wenschbaer goed zig los beroofd te zien.
Schuw dan te groot een’ stand: het rieten dak geeft nimmer
(40) Den last, en de onrust van een koninglyk getimmer.
[p. 109]
Een Hert verdreef een Paerd uit de algemeene beemd,
Het paerd, van tegenstand en twistend stryden vreemd,
Zogt by een’ ruiter hulp, om zig van ’t hert te wreeken;
Dan, naulyks was het hert voor de overmagt geweeken,
(45) Of ’t paerd eischt, maer vergeefs, nu ’t zig gewroken vondt,
Den ryder van den rug, den teugel uit den mond.
Dus hy, die, om ’t gebrek, eer ’t hem nog treff, te ontvlieden,
Zyn Vryheid, schatten waerd, een’ meester aen durft bieden,
Blyft eindeloos een slaef, vermits hy niet verstond
(50) Den oorber, en ’t gebruik van weinig, bem gegond.
Bestiertge uw eigendom of dwaes, of zonder orden,
Dan zal uw goed eerlang gelyk den schoenen worden;
Die knellen, zynze te eng, te groot, onvast doen gaen.
Wys leeftge, heeft het lot aen uwen wensch voldaen.
(55) ARISTIUS, ’k zal uw bestraffing niet weêrstreeven,
Zo haest ik meerder wensch, dan nodig zy, voor ’t leeven.
Het ruim vergaderd geld beheerscht, of dient zyn’ heer;
Het geld zal dienen, als het de eigenaer regeer.
Dit schryf ik by Vacune, alwaer geen zorgen woelen:
(60) ’k Zou vrolyk zyn, mogtge ook een vrolyk hart gevoelen.



[p. 110]

GEZANG
VAN
POLYPHEMUS
OP
GALATEA,
UIT
OVIDIUS
DERTIENDE BOEK DER GEDAENTEWISSELINGEN..

Ja, Galatea is’t, die ’k myn gezangen wy’.
Het wit ligusterblad is minder blank dan zy:
De beemden zyn min frisch, min recht de welige elzen:
Ze is zoeter dan de druif, wier ranken d’olm omhelzen:
(5) Doorschynender dan glas, en dartler dan een geit,
En reiner dan de schelp, waerin de paerel leit:
De perzik is min malsch, de ahornestam min gladder:
Dan zy, runt eene beek, hoe snel van loop, min radder:
Ze is vaster dan deez rots, en helderer dan ys:
(10) Zy wint van ’t mollig wit der zwaen, van melk, den prys:
Veel schooner dan een hof, welk duizend bloemen sieren:
Meer wreed is GALATE dan onbetembre dieren:
[p. 111]
Veel harder dan een eik, en valscher dan de zee:
De wynrank is min taei, de wilgloot min gedwee:
(15) Ze is fierer dan de paeuw, en vraetiger dan vuuren:
Een woedende beerin valt ligter te bestuuren,
Als zy haer nest gestoord, haer welpen ziet geroofd:
Het dorschwiel perst min fel, wanneer ’t den graenbast kIooft:
Een hydra grimt min wreed, zo haest zy raekt aen ’t woeden.
(20) Door ’s jagers voet getrapt: ze is doover dan de vloeden.
Doch, ’t geen my meest mishaegt, zo ras ik spreek van min
Vlugt nimmer hert zo snel de digte bosschen in,
Wanneer ’t der honden stoet hoort blaffen in de dalen:
Wie kan den wuften wind, ’t gevogelte agterhaelen?
(25) Zo min is GALATE te vatten alsze vliedt.
Maer, GALATEA, ’k weet, gy zoudt, met myn verdriet
Bewoogen, nimmer vliên, noch uw geluk ontrennen,
Indienge Polypheem, en zynen staet, mogt kennen.
De Grot, in dit gebergte ontworpen, zonderling
(30) Gevormd, en die natuur met vreemd gesteente omhing,
Kan geene zomerzon beschynen, of verhitten;
Hier mag ik onverzeerd in ’t strengst des winters zitten.
Kom, zie hoe ’t bloozend ooft de taeie telgen buigt;
De purpren muskadel zyn waes den oogen tuigt:
(35) Ik laet de deeze en die voor uwen mond nog hangen.
Gy moogt de beziën, die groei en geur ontvangen
[p. 112]
Daer hen de lommer stooft, afplukken met uw hand:
De rôcornoelje rypt, by herfsttyd, op het land;
Ook pruimen, geel als wasch , of blaeuw van vogt en verve,
(40) Ze zyn voor u alleen, als ik uw min verwerve;
Castanjes, glad en groot, als ergens landschap vondt:
Myn Veld- en Hof-gewas zal groeien in uw’ mond.
Al ’t vee, dat gy hier ziet, is ’t myne, verre weien
En wouden voeden meer, meer zwerven in valeien;
(45) Ik berg ook in myn grot, op ruime stallen, veel:
En vraegtge naer ’t getal, hun aental in ’t geheel
Te noemen, mogt uw oor, en myn geheugen, kwellen;
Het voegt den schaemlen best hun kudden net te tellen.
Geloof my niet, maer zie, als ik die gunst verdien’,
(50) Volle uiers kontge ginds myn kudde torschen zien;
Ook in de warme kooi myn lammren troep, en ginder
Myn geitjes, even jong, zien hupplen, buiten hinder,
’k Heb altyd frissche melk, die smaek en dorst voldoet;
Of, saemgeronnen, kaes en zuivel worden moet.
(55) Met ligte lekkerny, of dagelyksche goeden
Behoeft gy u alleen te toeven, noch te voeden:
Een haes, en ranke ree, stoffeeren ook myn’ disch;
En vliegend wild, dat in den strik gevangen is,
Ook duiven, jong en vet, en malsch van vleesch, genomen
(60) Uit nesten, hoog gebouwd op rotsen, of in boomen.
[p. 113]
’k Ontdekte, korts geleên, in’t ginds gelegen woud,
Waer veel gedierte, en veel in soorten, zig onthoudt,
Twee weJpen van een hert, piep jong, van beide kunnen,
Deez zullen, speelende, u de opkoestering vergunnen.
(65) Ei kom dan GALATE , u zal geen vreugde ontstaen,
Kom herwaerts, neem met my, ook myn geschenken, aen.

Continue

POËZY

VAN

PIETER HUIZINGA BAKKER.

DERDE DEEL.

[Gravure].

TE AMSTERDAM

BY DE ERVEN P. MEIJER, EN G. WARNARS.

MDCCXC.




[fol. *2v]

UIT

HORATIUS.

’k Wil geenzins dien Poëet, noch zyne Kunst, veragten,
Die iet met lof verrigt, o neen! met geen gedagten.
    Al wil, of kan ik niet zo dichten, als hy doet,
    ’k Prys egter zyn vernuft, uit een oprecht gemoed,
(5) Wanneer hy, door zyn kunst, een tooverkunst, myn zinnen
Met schrik of hoop vervult, doet haeten of beminnen;
    Myn hart in gramschap zet, of, als hy wil, bedaert,
    En meester van myn drift, die met zyn klanken paert;
Als hy myn’ geest verrukt en met zig sleept, waer heenen
(10) ’t Hem lust, naer Thebe nu, en straks weêr naer Athenen.



[p. 96]

MAGDALENA MOONS,

AEN

FRANCISCO VALDEZ,

SPAENSCH BEVELHEBBER;

IN DE BELEGERING VAN LEYDEN.

BEmint gy MAGDALEEN, of eischtge teedrer termen?
    Bemint by uw Vrindin, uw minnares, en bruid?
En wenschtge, op ’t eerbaer bed, die ongerepte in de armen?
    Ruk dan den Spaenschen aert ten wrangen boezem uit.
(5) Uwe Iber kan zo min met onzen Ryn zig mengen,
    Als Neêrland met Kastilië, en kan een Duitsche maegd
Een’ dienaer van Filip, als egtgenoot, gehengen,
    Die ’t lieve Vaderland een’ dolk in ’t harte jaegt?
Neen Valdez, schoon uw moed en mannelyke zeden,
    (10) Toledo en zyn Zoons, met hun verwaten stoet,
Beschaemen, ’k zie, helaes! uwe onbedagte schreeden;
    Verschuptge my, uw min, baldaedig met de voet.
[p. 97]
Dit had ik niet gehoopt, en wyt myn leed myne oogen:
    ’t Was geen ligtvaerdigheid, eenvoudigheid, misschien,
(15) Die myn gezigt tot u, ter uwer gunst, bewoogen;
    ’k Dagt in een Spaensche borst een Hollandsch hart te zien:
Ik toonde u, wie ik was, wat zeden my bezielden;
    ’k Lei by uw minnary myn zielgevoelens bloot,
Schoon wy in eene kerk voor ’t zelfde kerkbeeld knielden;
    (20) Dit vormde u niet alleen voor my ten egtgenoot;
Ik eischte meer dan dit, eer ik uw liefde voeden,
    Uw min begunstigen, uw aenzoek dulden, kon:
Eenstemmigheid van aert, gelykheid van gemoeden
    Kweekte ooit de beste trouw, die voor ’t altaer begon.
(25) Geen wufte kozery der Castieljaensche schoonen
    Beheerscht den juffren hier, hier vryt men stil en kuisch;
De jalousie, na d’egt, zou Neêrlands vrouwen hoonen,
    Voor haer maekt hier de man geen kerker van zyn huis.
In ’t eind, ik schilderde aen uwe oogen en uwe ooren
    (30) My zelve en ook myn hart: gy riept, verrukt van geest,
Ach Magdaleen! dat ’s recht, gy kont me alleen bekooren:
    Maer, Valdez, ’k vrees dit woord is los, of valsch geweest.
Noem dit geen ydle klap, geen wuft gemoed van vrouwen:
    Hebt gyme niet beloofd, dat gy het Leyds beleg
(35) Omzigtig stieren zoud om Leyden te behouwen;
    En naedren tot zyn’ muur met raed en overleg?
[p. 98]
Nu hoor ik, in den Haeg, ’t zy aen den disch gezetten,
    Of rustende op myn koets, of vaerende in ’t Voorhout,
Dat Leyden, zwaer gedrukt, geslingerd, en gereeten,
    (40) Door hongersnood verteerd, zyn jongsten val aenschouwt.
Ik hoor het baldren uit kanonnen en musketten;
    Geen zomer dondervlaeg beklemde ooit meer myn ziel:
Ach! zal men ’t Haerlems zwaerd op Leydens halzen wetten;
    En zulk een’ moord begaen als wreed op Naerden viel?
(45) Heeft Valdez dit beloofd, en meent hy, na ’t verwoesten,
    Verheeren van de stad, dat hy een’ oogst van min,
Uit Magdalenes egt, op ’t huwlyksbed, zal oegsten,
    Dan heeft hy zekerlyk een’ gantsch verdwaesden zin.
Hadt hem de Mokerhei zien sneuvlen op haer gronden,
    (50) En ’t zand van die woestyn zyn bloedend rif bedekt,
Myn rust, zyn eigen eer, bleef heden ongeschonden,
    En hadt nu deezen stryd niet in myn ziel verwekt.
Dus redent myn gemoed: dit weegtme als lood op ’t harte:
    Ja, Valdez! ’k heb een borst daer Hollands bloed in speelt;
(55) Al volg ik’t roomsch altaer en zyne wyze, ik tarte
    Den Arragonschen dolk, en buig niet voor zyn beeld.
Myn Roomsche zede zugt voor Vaderland en vrinden:
    De vryheid, die myn land door Willems deugd geniet,
Kan my, met vasten hoop, aen haer belang verbinden,
    (60) Daer Spanjes dwinglandy niet teelt dan zielverdriet.
[p. 99]
Heeft Alva niet reeds lang de zegelen en brieven,
    Die blyken van ’s Lands eer, vermeesterd, of verscheurd,
En zouden wy gerust berusten in die grieven,
    Nog lachgen, daer alom de landzaet kermt en treurt?
(65) Neen Valdez: denk niet meêr aen Magdaleen, haer minne
    Zal met dit goed gewest verkwynen in zyn’ rouw,
En weet, na Leydens val, agt zy, korts uw Vriendinne,
    Zig glad ontslagen van haer woord, en onze trouw.

        1784.



[p. 140]

OP DE

AFBEELDING

VAN

MARIA TESSELSCHADE.

Is Tesselschade u vreemd, zo moogt gy weeten
    Dat zy een Telg van Roemer Visscher was,
Datze in den kring der zangren heeft gezeten,
    En met haar stift schreef geestig in het glas.
En wiltge meêr verdienste en gaven vinden?
(5) Spreek Huigens, Hooft en Vondel, haere vrinden.

1787.

Continue

Tekstkritiek:

deel 1, fol. *3r: was er staat: wat
deel 1, fol. *3r: Loevestein er staat: Lovestein