Vermakelijkheden van liefde en dood

Vermakelijkheden van Liefde en Dood
Zwanenzangen en heldinnenbrieven

J.P.Guépin
ISBN 90-5515-281-1 / NUGI 310
2002

Uitg. Van Gennep bv
Nieuwezijds Voorburgwal 330
1012 RW Amsterdam
E-mail: vangennep@planet.nl

Vermakelijkheden van Liefde en Dood bevat een ruime schat vermakelijke gedichten.
In de Zwanenzangen schrijft de dichter zijn laatste gedicht, als hij denkt dat hij dood gaat; in de Heldinnenbrieven laat de dichter een vrouw die in een crisissituatie verkeert een brief schrijven aan haar man, die al zo lang weg is, die haar in de steek gelaten heeft, of aan haar moeder vlak voor haar executie.
Allemaal heel dramatische situaties, en toch zijn de gedichten vermakelijk, omdat de lezers verstrooiing van de dichter verlangen. Dat wordt anders in de romantiek, dan wordt er mee gesnikt. Dan heeft de stervende dichter teveel oprecht zelfmedelijden, dan maakt de dichter fouten tegen het decorum.
Guépin heeft alle gedichten in verzen vertaald, meest uit het Latijn, omdat deze conventionele genres eigenlijk alleen maar lukken in het Latijn. De beroemdste verzen van Heine of Kloos blijken zelfs baarlijke nonsens te bevatten.

Inhoud van het boek:

I Algemene inleiding

1 Vermakelijke gedichten
2 In de bloemlezing voorkomende dichters in historisch verband
3 Hofpoëzie in het antieke Rome en in het humanistische Italië
4 Voordelen van het Latijn
5 De Latijnse academische poëzie in Nederland
6 Petrus Lotichius Secundus
7 Eigenaardigheden van het Latijn tegenover die van de volkstalen
8 Parallellisme
9 Het rijm
10 Antieke metriek en de imitatie ervan

Bronvermelding en register

Verantwoording

Ik ben met deze verzamelingen zo’n twintig jaar geleden begonnen. Na de verzameling gedichten over het vroeg verouderen van knapen en meisjes, die in het voorjaar van 2000 uitkwam, en na deze verzameling over het vroegtijdig sterven van de dichter en pathetische klachten van meisjes in doodsangst, verschijnt er in het najaar van 2001 nog een verzameling Zoete Epigrammen, die hoofdzakelijk over pastoraal liefdesgeluk gaan. De reeks wordt afgesloten met een reeks sublieme gedichten, van Boëthius tot Rimbaud, die de kosmische reis van de dichter beschrijven. Dan is deze cursus poëzie compleet.
Ik heb uiteraard al veel van dit boek en van het volgende, gepubliceerd, in een bundel ter begeleiding van een serie lezingen van het Amsterdamse Studium Generale, van mijn gastdocentschap in Groningen, in De Revisor, Maatstaf, De Tweede Ronde, Hermeneus en Het Parool, en voorgedragen in het radioprogramma De Avonden van de VPRO.
Jan Bloemendal, Harm Jan van Dam en Wiebe Hogendoorn hebben van het begin af aan meegelezen. Ik ben ze zeer dankbaar, en bovenal mijn vrouw, die twintig jaar geleden begon met overtypen, en die dit boek nu door en door kent.
Omdat al mijn boeken, die laten zien hoe dominant de Latijnse poëzie was, met elkaar samenhangen, geef ik hier een lijst met de afkortingen er bij, zoals die in dit boek gebruikt worden.

KJS De Kunst van Janus Secundus, de ‘Kussen’ en andere gedichten. Met een bijdrage van P. Tuynman, Amsterdam, Bert Bakker 1991.

TN Typisch Nederlands, de Latijnse Poëzie, Groningen, STYX 1993.

KZ Janus Secundus, De kunst van het zoenen, de ‘Kussen’ en andere liefdesgedichten, Utrecht, Erven Bijleveld, 1997.

DDB De Drie Dichtende Broers, Grudius, Marius en Secundus, in brieven, reisverslagen en gedichten, met bijdragen van P. Tuynman, II delen, met CD, Groningen, STYX Publications, 2000.

RWS De rozen welken snel, liefdespoëzie voor knapen en meisjes, Amsterdam, Van Gennep, 2000.

ZZ Zwanenzangen en Heldinnenbrieven, dit boek.

Najaar 2001 verschijnt:
ZE Zoete epigrammen: puntdichten, Soupe à la grecque, het meisje aan het raam, gevarieerde pastorale gedichten, aan de avondster en de maan, aan de maan, cadeautjes, vota.

HF In hoger sferen: goddelijke inspiratie, de kosmische reis, vrije verzen.

TN en de originelen van DDB, RWS en ZZ zijn te vinden op internet in de Heinsius Collection van de Leidse Universiteit:

In het algemeen zijn parallelplaatsen in neolatijnse poëzie gemakkelijk te vinden in de volgende edities met commentaar, bedoeld om de jeugd het dichten te leren: Van Broekhuizens edities; Tibullus (1708), Propertius (1702), Sannazaro (1728), P. Burmannus Secundus: Lotichius (1754); P. Bosscha: Relandus (1809), Secundus (1821). Zie ook de biografische en bibliografische gegevens in de moderne bloemlezingen: A. Perosa, J. Sparrow, Renaissance Latin Verse, Londen 1979 en P. Laurens en Cl. Balavoine, Mvsae Redvces, 2 delen, Leiden 1975.