SONNET AEN HEERE CONSTANTIN HUYGENS
Men voede’ Achilles op, met mergh wt Leeuweschoncken.
Dies siedende’ oorloogh-sucht reed door syn leden rap.
Van rusten wierdt hy mat; van woelen, frisch: en schrap
Stondt hy veel liever, dan hy stack in lust versoncken.
(5) Maer Huyghens inborst, die, voor sogh, heeft opgedroncken
Der eed’ler konsten claer en zinne-suyvrend sap,
Vlamt op het eerlijk fraey: Waer nae syn vryerschap,
Uijt allen ijver rent, geprickt met heilghe voncken.
Dies luistren nu sijn luit, syn stem, syn streelend dicht,
(10) Nae wetten van die geest op alles afgericht.
Nae dese, schickt haer ’tpuyck synre wtgeleesen zeeden.
Doch dit’s maer voorspel. T’hans, de welvaerdt van syn Landt
En vrijgevochten volck, aenstellen wil haer trant,
Op maetslagh eenes ziels soo vol van rijm en reden.
P.C. Hooft. Omnibus idem.
[CH1621:001]
AEN HEERE P. C. HOOFT
Ick byden Helt gestelt, die uijt de Leeuweschoncken
Den oorloghijver soogh, en ’tleeuwelycke rap,
Die Troyen holpe’ in d’asch, en stelden Hector schrap?
Zoo diep en legg’ ick niet in eyghen-waen versoncken,
(5) Zoo veel en hebb’ ick niet uyt Lethe opgedroncken,
Dat ick ’s mij weerdigh kenn’, al paert het streelend’ sap
Van uwe hoofsche pen ’tonnoosel vrijerschap
Van een rondt Batavier, bij d’edel’ Griecksche voncken.
Wat can hy weerdigh zyn die op stem noch op Dicht
(10) Ervaren, noch op luyt mach heeten afgericht,
Veel minder op het puyck van wtgeleesen zeden?
Dies vinde’ ick in u Dicht (Puyckdichter van ons landt)
Const, jonst, geneghentheyt, maet, rijm en reghel-trant,
(Vergeeft mij ’tredelyck ontkennen) maer gheen reden.
(5)° id. (9) Ian.
WEDER-ANTWOORD VAN DEN SELVEN
Niet bij maer boven selfs Achillis groove schoncken
En domme-crachtich hert, stel ick uw geesten rap
Dien niet opcomen kan, off flucx en staense schrap,
Die noijt int welsant vande sufferij versoncken.
(5) Granaedsche wol had noijt het gloeijroot bet gedroncken
Daer ’t voeder verwer is, aen groene Cruydensap
Als kennis heeft gegrijst u groene vrijerschap
Waer aen men wert gewoon soo goddelijcke voncken.
Maer looft Musaeus om sijn ziele sleepend’ dicht
(10) Amphions vinghers tuck ter luyten affgericht,
Off Orpheus sangh, die ’t wilt inscherpte tamme zeden,
’ Tis ijdelhoofts bestaen. gewaecht door ijeder landt,
Van ’t geest verleyden, steens voeghsaemheijt, bomentrant,
Het mijn oock yver is, beken ick, en geen reden.
(11 Jan.)
[CH1621:002]
SONNET TOT AFSCHEYT, STAENDE OPDE REYSE NAER
ENGELANDT, AEN HEERE P. C. HOOFT
Danck hebbe ’t Leeuwen merch, en grove’ Achilles schoncken
Die mijn vercleumde handt van kramp styff maeckten rap,
En stelden teghen ’tHooft der hoofden hooftstuck schrap,
Daer sy te voren lach in schimmelschae versoncken.
(5) Och hadd’ ick eenen drop op Helicon gedroncken
Van dat daer boven heet het Caballynsche sap,
En onder ’tgroene hout van ’tvochtich Vryerschap
Een blaeckend’ vier gestoockt in plaets van dese voncken!
Wat hadd’ ick langh myn stem, myn danckbaerhertich dicht
(10) Myn snaren opden toon van u loff aff gericht!
Daer nu myn onmacht is den reghel van myn zeden.
Vaert wel vol-herssent Hooft; myn Schipper steeckt van Landt
Daer gae ick springhen heen op Thetis baren-trandt,
Ick ghev’ U d’eerste eer, gunt mij de leste reden.
16°. Cal. Feb. (17 Jan.)
NOCH OP DEN SELVEN TRANT, DOOR JOFF. ANNA ROEMER VISSCHER
AEN HEERE HOOFT ENDE MIJ
Dit heb ick noch gelickt uyt d’uytgesopen schoncken
Daer van mijn stram verstandt en stijve pen werdt rap,
Niet weerde Vrijenden om mijn selfs te stellen schrap
Tegen u lieden geest: dan lach ick laegh versoncken
(5) In diepe hovaerdij; Maer om dat ick gedroncken
Van suyver vriendtschap heb het smaeckelijcke sap,
Soo ben ick blij dat ick de groene vrijerschap
Met rijpe manheijt heb in vrienschap doen ontfoncken.
Gelijck mint sijns gelijck, beij sijt ghij door u dicht
(10) Vermaert, en beyde in geleertheijt affgericht,
Oock beijd’ uytmuntend in verstant en brave zeeden.
Waer vintmen zulcke twee int gansche Nederlant;
Want soo de eene speelt, gaet d’andere sijn trant
Dat ghij dan vrienden zijt is (dunckt mij) meer als reden.
DOOR JOFF. TESSELSCHADE ROEMER VISSCHER,
NOCH OP DEN SELVEN TRANT
Hoe wel ick noijt en sooch pit wt der Leeuwen schoncken,
Soo voel ick evenwel mijn geesten werden rap,
Gemoedicht door u Rijm hun krachten stellen schrap
Om kanten teghen ’tluy dat d’ijver hield versoncken.
(5) U suyglinck als vermindt lagh overstallich droncken
In weeldens vette schoot, En sooch het suchtich sap
Wt Coppers boesem daer de quickxe vrijerschap
Wt blusten met hun vier als water uwe voncken.
Noch hielt ghij d’overhant, dies stel ick u gedicht
(10) Veer boven Helterij Ten oorloch affgericht.
Die dwingen met gewelt, ghij met beleefde seeden.
Moetblasers alle beij vant luckich Nederlant
Al wat van voeten weet moet dansen nae u Trant,
En wel getroffen galm op sleutel vande Reeden.
DOOR I. VAN BROSTERHUYSEN, NOCH OPDEN SELVEN TRANT
Kost ick, ick maect een fluyt van d’uytgesoopen schoncken
Waer op ick speeld’ u loff met vingers wis en rap,
Ghij geesten die u Naem set teghen d’eewen schrap,
En al wat haest sal sijn in Lethes vloet versoncken.
(5) Maer ’kheb noijt (dat ick weet) ujt d’Heynstebron gedroncken,
Dit dicht ick door een swier vant sinneroerend sap
Vws werckelijcken dichts beweecht: wat vrijerschap,
Hoe luy en souw daer door in ijver niet ontfoncken?
Doch ijver isser maer te speuren in mijn dicht,
(10) Dat noch op weetenschap, noch const is affgericht.
Dies niet op loff van Ziele-slepend’ eele Reden;
Singt selver uwen loff Hooftdichters van ons Lant,
Soo neurij’ ick u nae en houw soo wat den Trant
Van u geleerde Rym en welbeleijde reeden.
NOCH OP DEN SELVEN TRANT, DOOR G.R. DOUBLET
Kreegh maer Achilles eens een slurpjen uyt de schoncken
Soo dickmael nu herschaft; hij wierd van doot weer rap,
Hij stelden teghen Hell’ en all sich selffs wel schrap,
In wiens gewelt hij leyt soo domm en diep versoncken.
(5) Want schoon hij heeft nu langh uyt Lethe opgedroncken
Die all-vergetens-vocht, dat sinne-sluym’rend sap,
Sijn doot-vervrosen herts manhafte vrijerschap
Sou door dat pittich merch weer heel van nieuws ontfoncken,
En lichtlijck wierd’ hij beijd’ in sterckt’ en soet gedicht
(10) Op swaerd en pen daer door gelijck’lijck affgericht:
Soo dat sijn wreet gemoet getemt door maker Zeeden
d’Herschaffers van dat merch, puyck hoofden van ons Lant,
Danck weten sou dat sijn wild-woesten oorloghs-trant
Verselt wierd met vernuft, met geesticheijt, met reden.
Omnibus hoc vitium est.
BEHOUDEN REIS, NAER ENGELAND DOOR DEN HEERE
DROSSART HOOFT, AEN MIJ
Trompetter van Neptuin heb ick op U een beê?
Rondt met de wanghen, en te wercke leght U longhen;
Op dat de stijven aem ten hooren uyt-gewronghen
Doe luistren weer en windt: En kundight over zee,
(5) Wt uwes Conincx naem, soo trouwe vaste vreê,
Als wordt geviert wanneer d’ Ysvoghel is in’t jonghen.
Syn Volck, Oost uytgeseidt, houde Aeol al bedwonghen,
Soo lang tot Huighens heb beseilt gewenschte reê.
Oft draelt ghij en wilt eerst U meester Oorlof vraghen?
(10) Geen noodt oock. Schipbreuck can Arion niet vertzaghen:
Dien de Dol-fijn, als ’t nauwt, moet dienen tot een’ schuyt.
Syn sang sal baren bats, en luytruftighe buyen
Licht, tegen eighen aerdt van tochten woest, opruyen;
En maken zeedigh zee en stormen met syn Luyt.
Omnibus idem.
[CH1621:003]
DES HEEREN P. C. HOOFTS ARIONS-TROTZ
Arions Zwanen-treur, en doot-bereyde beê,
Het uyterste gepooch van syn geleerde longhen,
Heeft het hem ’tleven oock den Rooveren ontwrongen?
Neen. Een beleefder Vissch ontvoerden hem de zee.
(5) Hoe? by de menschen Vrees, en by de beesten Vree?
Fij, grijse loghen-eeuw: Comt, leert het bij de jonghen,
Wie Water, Windt en Weer al singhend’ heeft bedwonghen,
Tot syn gescheepte Vriendt beseylde land en ree.
Ick gheve vol bescheyt op ’tongeloovich vraghen,
(10) Ick, Thetis toren laest, der Schipperen vertzaghen,
Ontswommen, op de kiel van Hoofts bewenschte schuyt.
Corinthen hoort; en wijckt. Noord-westelijcker buyen
Te dempen met een woordt, Zuyd-Ooster op te ruyen,
Dat can een Hollandts liedt, meer als een Griecksche luyt.
Londini, Prid. Id. (14) Mart.
[CH1621:004]
AEN MAEYKE DE BYE)
Roose mongkie, krale lipgies,
Venus aes, Cupidoos knipgies,
Heunich-bietge, suycker-tong,
Zoo vernuftich en soo jong.
(5) Peerel, onder soo veel leurtgies,
Dien ick, metter eyghe cleurtgies
Iens van achter uyt ’tselet
Voor op t veingster hadd’ eset.
Soetste Maey van al de Maeyen
(10) Die het hemel-dack sien draeyen
Met sen lichgies, dien ick schier
Minder as jou ooghgies vier.
Troosje, laetje niet mishanden
Dat ick uytte vreemde landen,
(15) Daermen rontom water siet,
Daermen mannen Engels hiet,
Daer het lecker-tongs verlangen
’Toester cosje wordt evangen,
Met een wit pampiere trom
(20) Voor je deurtgie rase com.
Ist en Vryer ist en prater,
Die sen ammereuse snater,
Of sen impertuyne sang,
Heel den aftermiddich lang
(25) Op je breyssel heyt vergoten,
Laet hem now sen stramme coten
(’t Lange sitten achtme quaet)
Wat vertrede langs de straet.
Merghen comtter weer en daeghje,
(30) Merghe comt hem weer en vraeghje
Of en treckjen inde sin,
Dat ’s ’t lardere vande min.
’K eysch je niet as ien gesighje
Over dit rechtvaerdigh dichgie,
(35) Dat ick met en volle moet
Voor je voetges storte moet.
’Khebb men kollericke buyen
Zoo besnede tot op huyen
Dat ick noch men leve mens
(40) Anders gaff as goede wens;
Maer hoe seyden d’ouwe eewen?
Tergde lam’ren wordde leewen,
De gerusten heyt ghien rust
Langher dan ’t de muyter lust.
(45) Seker, Bietgie, de quellaedgie
Dien ick onglancx in men c’raedgie
Jouwenthalven hebb’ ehadt,
Heyt me soo by ’thart evatt,
Heyt me soo de gall ontsteke,
(50) Zoo gekittelt om te spreke,
Dattjck men gestoorde pen
Langher niet betoome ken.
Wie mach toch den brodder wesen
Die sen onverstandich lesen,
(55) Jou ter schande, mijn ter spijt,
Nae soo menigh maenden tijdt,
Nae becans en coppel jaren
Voor de Werrelt comt verclaren,
Met en oppesett gelaet
(60) As en meyssies advecaet?
’Ksett sen leughenen ter sijen,
’Klaet sen bitter bijten glijen,
’Kstoormen an sen jurien niet,
Zoo veel redelick gebiet
(65) Hebb ick (buyte roem te spreken)
Over ’tjeughdich bloets gebreken,
Dattjck deur men passie-roock
Kijcke ken, en hooren oock.
’Kmoet hem simpelicke seggen,
(70) Ien dingh ken ick niet verleggen,
(Luystert, Lieste, ’troert jou eer,
En syn schande noch veul meer)
Dat hy syn ontgordde Dichten
Met een cleurtgie comt verlichten
(75) Van jou soete naemslevrey,
Min noch meer al of hij zey,
Luystert Broeck, de Keurs sel pleyten,
Opte jurieuse feyten
Teghe syn hoochweerdicheyt
(80) Zoo beschreven as eseyt.
En wat keurs? en wie selt wesen?
(Heyt hy qualyck uytelesen?)
Wilje beter as de fleur,
Maeyken aller keurse keur?
(85) Lieve knecht, is ’t al van,t mallen?
Is je ’t juysement ontvallen?
Synje sinnen uytte gesp?
Loofje dat en schrale wesp
Voor een heunichbie ken strecken?
(90) Al te tastelycke trecken,
Al te lompen leepicheyt,
Hoor, al wordt het je geseyt
By en weynich-waerde spreker,
Dese regeltgies gaen seker,
(95) Steeckt je noyt in immants schoe,
Off je voet en paster toe;
Decktje noyt met immants veren,
Off je kent hem egelleren,
Ciertje noyt met immants baert,
(100) Off je mondt is syne waert,
Roemtje nimmandt oyt te wesen
Off je lyckt hem schier by ’t wesen;
Daerme steeck ick hier en spel,
’Khoop je vatt men seggen wel.
(105) Noch en woortje sel ick voeghe
Tot men eyghe vergenoeghe,
En om dat je lette sout,
Bietgie, datte groofste fout
Niet en wordde toe eschreve
(110) Diese niet en heyt bedreve;
Brengt de woorden iens te gaer
Dien ick uytsloegh over ’tjaer,
Achter ’tlanghe lof der vrouwen,
Hebb ick ’t selver recht onthouwen,
(115) ,,Peerle, seyd ick sijnder veel
Maer oock Leure meestendeel,
Wachje Vrysters, d’eerste Leuren
Sel ick by her woorde keuren,
D’eerste dien ick gram sel zien
(120) Sel ick segge, Datser ien:"
Dit en ken je lieve Schryver
In sen blinde Leuren yver
Niet verdouwe met gedult;
Spreeckt sentenci, hebb’ ick schult?
(125) En jij, Wijve Sekertaris,
Hebb ick aers eseyt as waer is?
Hebb’ ick iemanden eraeckt
Die sen selve niet en laeckt?
Wie heyt jou in ’thart esteke
(130) Hier en peerel te doen spreke
Daer ick ’t opte Leure nam?
Peerel-bietgie, lieve lam,
Isser in je soete sinnen
Clere, wraeck, of haet te vinne,
(135) Hier toe meughjese met reên
Samen alle drij besteên,
Clere sel den haet ontsteken
Oppet haten volghtet wreken,
Daer betaelj ’ hem effe mé
(140) Die je dese vrientschop deê.
Mijnenthalve, laet men oore
Noyt in Hollandt, welcom, hoore,
Laet ick op te wederkeer
Ionas zyn in ’t Noorder-meer,
(145) Laet ick leve-loos verlanden
Opte Schevelinghse sanden,
Laet ick daer voor Craeyen-aes
Rotten onder knijn en haes,
Hebb’ ick ’t immer durven dencken
(150) Van je renemeê te krencken,
Hebb’ ick immer in men geest
Schimperich op jou eweest.
Hebb’ ick in men Vrouwe-nepen,
Jou verdachtelyck begrepen
(155) Hebbick in men Leuren-dicht
Jou beteyckent off beticht.
Hoogher hebb’ ick niet te sweere,
Benje niet te contentere
Met dit onbevallick schrift
(160) Daer ick mette grote sift,
Tydeloos, moet overloopen,
Laet men jene weldaet hope,
Dattick schier of merghe mach
Ienen encklen halven dach
(165) An je groene sy besteden,
Om je met besette reden
Iens voor al dit coppe-spin
Te verdryven uyt je sin;
Meuglick of men haringhere
(170) Sel merakel operere,
Meuglick of men backes ken
Beter pleyten as men pen.
Help jij wensse, tussen tijen,
Corte mijle, langhe tijen,
(175) Stille zee, en weste Windt
Voor
Je Diener
Huygenskindt.
Lond. 7°. April.
[CH1621:005]
EPITAPHIUM RUTINGII, ECCLESIAE BELGICAE
QUAE EST LONDINI QUONDAM PASTORIS
Dum colit agrorum Domini Rutingius agros,
Christicolasque sacro gramine pascit oves;
Sed super ipsa pias extendens sidera curas
Coelica prae vili pascua laudat humo:
(5) Invida Mors (non est inopinam dicere: Certe
Invida delitiis Belga-Britanne tuis)
Evocat orbe virum: Sequor, innuit ocior ille;
Et sequitur. videas isse, nec ire putes.
Aequus Amor fuit, aequa Fides: hac, vivus, eundum
(10) Dixerat; excedens, hac abeamus, ait.
Sic vitâ dubitare vetat, sic morte, docere
Qui vitam valuit, non voluisse viam.
Quisquis es (et voveo moneant exempla) Viator,
Sic, abiturus, obi; sic obiturus, Abi.
Lond. Prid. Id. (12) Apr. Aliud agens.
[CH1621:006]
EPITHALAMIUM CAESARIS CALANDRINI ECCLESIAE
ITALICAE QUAE EST LONDINI PASTORIS,
ET ELISABETHAE HARDERET
Sive per antiquos retrorsum turgida fastos
Exspatiata meas, tumidumque nepotibus Olim
Obtrudis, veteres animo commensa Quirites,
Roma, nec invidiam Gentis meruisse Britannae
(5) Diceris, neque Caesareis gavisa Triumphis
Una, nec hanc solide (quae nunc sunt saecula) laudem
Londino patiente feres; Sublimior illa
Se videt, et negat esse nihil non Caesare majus,
Sed negat esse suo: Videt hunc de frigore duri
(10) Pectoris, et glacie quae mox penetrabilis ulli
Non fore visa, licet fuerit penetrabilis uni,
Laeta Cupidineos ducentem rite Triumphos.
Nec minus ista suo viridem victoria laudem
Victori, nec inauratas debere quadrigas
(15) Visa minus, quam cui Dacos, cui barbara Thraces
Pectora, Sauromatasque truces, Garamantas et Indos
Obtigit uni omnes semel inclusisse Trophaeo:
Sive quod es libet esse, et qualem illudere saeclo
Miramur, sacro moderantem Regna capistro,
(20) Et modo non totum subigentem Collibus Orbem
Hesperiis; Schola dissidii, foecunda malorum
Mater, et erroris quantum tegit Aether origo,
Pone supercilium, festum cui laurus adumbrat
Circumflexa caput, Pastorem Caesara spectas,
(25) Pastorem, cui cura lupos quot foeda pudendo
Emittis gremio, quot humo depromis Erynneis
Pellere nil merito (da, Coelum, possit) ovili.
Caesara cui Fidei scutum, cui Cassida Vitae,
Iustitiae loricam et Verbi spiritus ensem
(30) Induit armipotens Deus, indefessa per Orbem
Selecti tutela Gregis, quo, perdita, quo te
Concutiat, sceptrumque manu, triplicemque superbâ
Caesarie, quâ regna premis, quatis astra, tiaram
Auferat, et Romae discat post saecula Romam
(35) Reddere, et haud vanum priscae pietatis honorem.
At tibi quo tantae felix bellator arenae
Sufficias, valeasque foris in praelia, Caesar,
Pax niteat sincera domi, Concordia lectum
Sepiat, aeternoque liget praecordia vinclo,
(40) Iunctaque diuinum scandentia vota tribunal
Prospera concilient commnni Numina sorti;
Nec prius importuna toro levet Elisabetham
Caesare, nec prius hac subducat Caesara Clotho;
Auferat una dies quos junxerit unus (at ô tu
(45) Sera tamen lucesce dies) Hymenaeus amantes.
Concordes animae, beate Caesar,
Felix Elisabetha, par suave,
Dulcis copula, turtures gemelli,
Restant ultima vota, summa restant,
(50) Foecundos Thalamo super precari
Lusus, gaudia, basiationes.
Vos amplexibus osculisque centum,
Vos implexibus osculisque mille
Non semper vacuos dies beate,
(55) Non unquam steriles beate noctes,
Sic ter tertia prole ter beatam
Ditet Caesareâ domum Selene;
Sic augur conviva siet, sic omine vero
Cantet, Hymenaeum distendens turba choraulen,
(60) Quam bene, quam dignas junxistis Numina taedas,
Si decus ingenii pariter, si frontis honorem
Caesar Caesarulis dabit, Elisabetha Kalandris!
Hag. Com. Prid. Cal. Iun. (31 Mei)
[CH1621:007]
ESSAY DE VERS MESUREZ. ODE D’HORACE,
QUI COMMENCE, RECTIUS VIVES LICINI. LIB. 2. 10
Tu vivras mieux, Licine, si ta barque
Trop ne s’avance, ni en haute Mer, ni,
En evitant les violentes ondes,
Pres du rivage.
(5) Suivre la saincte mediocrité, c’est
N’estre subjet ö sale pauvreté, c’est
Fuir de l’enuie des Palais, des Courts, des
Magnificences.
Plus le pin est haut, plus a il ö craindre
(10) La rage des vents; la plus haute des tours
Tombe le plus bas, la plus haute roche
Brise la foudre.
Qui a le coeur bien preparé ne cesse
D’esperer en calamité, de craindre en
(15) Prosperité: le mesme Iupiter qui
Donne l’orage,
L’oste d’avec nous. Si le mal te presse,
L’heure viendra qu’il ne te pressera plus;
Ores la Lyre d’Apollon se touche, or
(20) L’arc se repose.
Porte Constamment la secousse du sort:
Et si jamais fortune trop amie
Enfle ta voile, fay que par toy mesme
Tu la ramasses.
[CH1621:008]
1.
O Frise! qui merites,, un eternel renom,
Je veux en tes merites,, eterniser ton nom.
O lieu plein de delices,, qui esgayes nos jeux,
Plein d’or, vuyde de vices,, beau lieu d’entre touts lieux
(5) O beau païs, Frise qui vis,, en equité,, et liberté.
2.
Tes campagnes, tes prées,, d’herbettes et de fleurs
Se trouvent esmaillées,, en dix mille couleurs,
Laict et miel qui s’en puise,, te font accomparer
Canaan la promise,, que tu vas esgaler.
(10) O beau pais etc.
3.
De forts, de Tours, de villes,, ce pajs est muni
Sur les vertus civiles,, il se maintient unij,
En coust-mes honestes,, les peuples diligens
Les consciences nettes,, se vont entretenants.
(15) O beau pajs etc.
[CH1621:009]
NAEM-VERSETT VAN JOFFW. S. D. U.
Een jeughdigh Amsteldier voll ongemeene vlams,
Wat meer als Waterlandts, wat meer als Amsteldams,
Ontliet haer’ schoone twee beweechelijcke kranen,
En deckte met een’ vloed van ongeveinsde tranen
(5) Den eertijdts lieven romp van haer’s gelijcken Een’,
Die ’t aller zielen padt te vroeghe most betreen.
Doe nu de selve druck die haer gebad te spreken
Het spreken haer benam, al sprekende besweken,
Sprack, sluytende met een haer noyt besloten liedt,
(10) O! LEVEN, ASS VAN GRAS, en meer en zijt ghij niet.
Amstelrod. Aug.
[CH1621:010]
MUYDSCHE REIS. AEN JOFF.w TESSELSCHADE VISSCHER
Vochtich Zuyen
Schortt u buyen
Over Muyen
Eenen dach,
(5) Die ick gaeren
Sonder baren,
Stil, en klaer, en
Drooghe sagh;
Noorder’ vlaghen
(10) Laet u draghen
Daer de daghen
Nachten zijn,
Daer de nachten
Noyt en lachten,
(15) Noyt en wachten
Sonne-schijn;
Helder Oosten
U vertroosten
Teghen ’troosten
(20) Vierich-droogh
Can ick missen,
Naer mijn gissen
Uyt het pissen
Van om hoogh;
(25) U voor ’tleste,
U voor ’tbeste,
Groeyich Weste
Roep ick aen,
Leent u laeuheyt,
(30) Dat gheen’ graeuheyt
’S hemels blaeuwheyt
Mach beslaen.
Ingevallen
Gheen’ van allen
(35) Can bevallen
Myn gebedt;
Valt aen ’tblasen,
Valt aen ’trasen,
Als vier dwasen
(40) Zonder wet.
Al u coelen,
Al u croelen,
Al u woelen
Over ’t Tij,
(45) Al u buyen
Voert mij huyen
’t Hooft van Muyen
Niet voorbij.
HOOFT beloert mij,
(50) Lust beroert mij,
Liefde voert mij
Over Zee,
Zijnder Winden
Die mij binden
(55) Van mijn vrinden
Een, en twee?
Aeol hoorden
Dese woorden,
En ontstoorden
(60) Sijnen sinn,
Huygens ruste,
Waer ’them luste,
Op de cust, te
Muyen in.
(65) Maer hij naeckte,
Maer hij raeckte,
Daer hij haeckte,
Niet zoo ras,
Hij en leerde
(70) Wat de Weerde
Van der eerde-
Vreuchden was.
Soete uren
(Ghinck hij truren)
(75) Mocht ghij duren.
Sonder vaert;
Wat begheerde,
Onverseerde,
Overweerde,
(80) Nutten waert!
Maer, verblijden,
Ghij sijt lijden,
Nu ghij glijdt, en
Staende gaet
(85) Can hij leven
Sonder beven
Die beneven
’t Sterven staet.
Langh verbeyden,
(90) Schielijck scheyden,
Een van beyden
Waer te swaer,
Waerom gaet ghij,
Waerom laedt ghij
(95) Waerom slaet ghij
Bey te ghaer?
Moet ick suchten
Nae genuchten,
En noch duchten
(100) Daer se zijn,
En myn wijnen
Sien verdwijnen
In fenijn, en
Schey-asijn?
(105) Moet ick haecken
Nae ’tvermaecken
En geraecken
Taey daer in,
En ’tgenieten
(110) Zien vergieten
Zien vervlieten
Eer ick ’tvinn’?
Meer en conden
Scheydens-wonden
(115) Niet verkonden
Sonder pijn,
Hoe ’t begoste,
Suchten coste,
Suchten moste,
(120) ’Tende zijn.
Tessel-schaetgie,
Cameraedtgie,
Die dit praetgie
Uyt mijn hert,
(125) En van binnen
Uyt het spinnen
Van mijn sinnen
Hebt ontwert.
Hebt het, hout het,
(130) Sluyt, ontvouwt het,
Siet aenschouwt het
Als belooft;
Maer; bewooghen
Uyt medooghen,
(135) Zonder d’ooghen
Van u Hooft.
Amsterd. Aug.
[CH1621:011]
IN ALBO P. DOUBLETIJ
Si post nomina quanta non ferocis
Ferox incola Nereï Britannus,
Non Oenotria, non tuis beanda
Olim gressibus Allemanna jactat,
(5) Sed nec Celtica possidere tellus,
Illustres temerarium tabellas
Doles Hugenij subjsse stigma,
Doubleti decus expolitioris
Iuuentae decus eruditioris,
(10) Hagae quam fugis unio Batavae,
Tandem cautior esto poenitendo,
Nec jube nisi quod probaris, aut nos
Quod jubere potes proba negare.
Hagae. Aug.
[CH1621:012]
OP DE VERTALINGHE VANDE EERSTE WEKE DER SCHEPPINGHE
VANDEN HEERE VAN BARTAS,
DOOR DEN BARON VAN ASPEREN
Brandt u het hertte noch in weten-giericheit,
Hollander, graghe geest naer ouderdoms bescheidt,
Spoelt ghij u lusten noch in ’tgrontsop aller jaren,
In d’oude-jonghe Weeck, die ’t al in haer sach baren,
(5) All uyt haer baren siet: Loopt niet zoo willigh meer
Besoecken op syn erff den franschen Lelij-Heer,
Loopt niet soo willigh meer tydt, middel, moeyte waghen,
Om d’aller-dinghen-jeughd den vreemden aff te vraghen;
Neemt Boetzelaer te hulp; hij weet een naerder padt,
(10) En thoont u t’Asperen des Werelts baeckermatt.
Hag. Oct.
[CH1621:013] (Ursicula)
BATAVA TEMPE. DAT IS ’T VOOR-HOUT VAN ’S GRAVENHAGE
’T Sonnen radt beghint te stooten
Teghen ’tNoorder-Creeften-heck,
En die cromme crauwel-pooten
Drijven ’t naer den Leewen-neck:
(5) Daer met gaen de daeghjens crimpen
Die men langher hoopt als heyt,
Hey! wat’s al des werelts glimpen
Min als tegenwoordicheyt?
Daer met ydelen u’ scha’uwen,
(10) Haeghsch-Voorhoutsche-Ioffrou-rack,
Daer met gaet u groente grauwen,
Munnick-tuyntgien, blader-dack;
Daer met naeckt u jaerigh sterven,
Linde-toppen, weeldigh hout,
(15) En dat nootelijck verderven
Als ghij weder groenen soudt.
Sterven? neen: noch sult ghij leven,
’Tzy de Somer blaeckt off swicht,
’Tleven sal u niet begeven
(20) Isser leven in mijn Dicht.
Coude mach ons oogh berooven
Van u soete lommer-looff,
Maer ons’ oore te verdooven
Sluyt ick buyten tyden-rooff.
(25) Als u tacken sullen duycken
Onder ’t vlockigh Winter-meel,
En u bladerloose struycken
Proncken met de bloote steel,
Dan sal noch u bloessem bloeyen
(30) (Lustich, Vrysters een en acht,
Helpt myn stramme Rym aen ’tvloeyen)
In des Hagenaers gedacht:
Dan sal noch een grijse dutter
Mette schenen voor de vlam,
(35) Mette tanden jnde butter,
Inden beulingh, jnde ham,
Inde niewe-jaersche weggen,
’Tmijnder eeren spreken, Maer,
Maer hoe kent die Vryer seggen;
(40) ’Tluydt al offet Seumer waer!
Vreemdelinghen die de bochten
Van ’t gebultte werelt-padt
Onder allerhande lochten,
Over ’tdrooghe, door het natt,
(45) Hebt begaen, berolt, bevaren,
Hebt u yver-vier gekoelt
Tot hier onder in de baren
Daer de Son haer paerden spoelt.
Comt, laet u gedachten deysen
(50) Daer het lichaem eertydts was,
Laet u sinnen over-reysen
Al des ronde bodems plas,
Niet en haeck ick meer te hooren,
Dan soo schoonen Tempes naem,
(55) Comt u erghens een te voren
Die mijn Linde-lij beschaem.
Dunckt u dat het zy te vinden
Inde groote Papen-stadt,
Daer de Vagheviers gesinden
(60) Van een mensch een heylich vat,
Van een Visscher, knecht der knechten,
Maecken haren Ziel-tyran,
Die de Keyseren bevechten
En op Croonen treden can?
(65) Neen, Och armen! Woeste muren,
Schaduw’ van u’ oude glans,
Eertyts hooft van u’ geburen
Nu nauw bloeme van haer crans;
Gaet u schoonheyt elders paren,
(70) T’mynent gelt sij weynich meer,
Al u’ luyster syn u’ jaren,
En u’ schimmel al u eer.
Is het moghelyck, te soecken
In het prachtighe moras,
(75) Daer Antenor quam besoecken
Wat het ballingh-leven was?
Neen, bedompte water-dallen
Marmer-kaden, weeldrigh slijck,
Kvind in allen niet met allen
(80) Dat mijn linde-laen gelyck.
Sal ick dan te rugghe rijen
Naer de Fransche Scepter-Stadt,
Naer de trotsche Pannerijen
En zoo menich spitze padt,
(85) Eertydts moedich opde schreden,
Grooten H e n r i c, van u voet,
Eer hem Clotho dede treden
Daer het al in treden moet?
Sal ick ’t weder Noordwaert wenden
(90) Naer het witte Brittenlandt,
En myn overdenckingh zenden
Naer de rijcke Teemse-strandt,
Zal ick daer, als opgetoghen,
Staen aenschouwen ’tlanghe rack
(95) Van de vier en veerthien boghen
Met haer felle water-smack?
Sal ick ’t eyntelycke strijcken
Schelde-diepten An u Werff,
Die ick allen vergelycken
(100) Jae voor allen prysen derff,
Off en soudt ghij ’t niet verdragen
Averechte Masten-woudt
Wonderweelde van ons’ daghen
Veen vol steenen, sack vol goudt?
(105) Jae, ick lov’ u al te samen,
Swyghe wat een yeder feylt,
Roem u’ eere, vier’ u’ namen:
Maer waerom zoo verr’ geseylt?
Moet ick wederom vervallen
(110) Op myn eerst bedorven smaeck,
Noch en vind’ ick niet in allen
Dat myn Lindelaen genaeck.
Linde-laen mijn zoet versinnen
Waer ontginn’ ick uwen prijs,
(115) Aen u schorsse taey om spinnen,
Aen u stam, u bladt, u rijs?
Schorssen, stammen, rijsen, bladren,
Yeder eyschte syn verhael,
Laet mij een uyt allen gadren
(120) Als u eyghen al temael.
Sal de Vinder niet bekennen
Vande tweede Blixem-slach;
Die Vulcaen van uyt syn dennen,
Maer benijdende, besach;
(125) Dat sijn gheele solffer-cruymen
Dat syn snelle flicker-Sout
Selden Loodt off Yser ruymen
Sonder u vercoolde hout?
Sal de Cruyden-kieser seggen
(130) Dat hij oyt op rauwe wond
Soeter Balsamen te leggen
Dan u bladencaewsel vond;
Sal hij ’tjaer-getij verwinnen
Vande sware struyckel-sucht,
(135) En gereeder baten vinnen
Dan de geesten van u vrucht?
Sulcke tacken, sulcke blâren
Sulcker stammen, zoo gelaên,
Vind ick twee mael twintich paren
(140) Over eene lenghde staen;
Knoopt nu all’ u Marmer-boôghen
Roomen, in een reghel-rij,
Noch en zal ick niet gedooghen
Dat het sulcken rije zij.
(145) Laet ick dan mijn ooghe weyden
Over d’een’ off d’ander kant,
’Kvinder altydt-groene weyden
Met gestichten omgeplant;
Yemandt sal mij connen toonen
(150) Off meer huysen off meer houts,
Maer waer sachmen oyt bewoonen
Soo veel Stadts in zoo veel wouts?
Schoone, spitsche ghevel-toppen,
Die vw flickerende Leij,
(155) Die vw weder-wijse knoppen
Als een jonge-juffer-rey
Neffens eene siet staen glimpen,
Laet mij groeten in u roij
(Tegen ’tboose laster-schimpen)
(160) ’Topper-puyck van all u moy.
Welcom dan herstelde stijlen,
En wel eer misbruyckte vloer,
Tot het knarssen vande vijlen
Oppet grove blixem-roer,
(165) Op de felste menschen-moorder,
D’aller snelste slingher-slang,
Beenen-maeyer, mueren-boorder,
Donder-doover, Duyvel-sang.
Welcom vrijgesproken muren
(170) Vande swarte slavernij,
Even langhe moet ghij duren
Als de werelt werelt zij,
Lancksaem moet’ u wedervaren
’Tslijtigh knaghen vanden tydt,
(175) Langhe blyven u Pilaeren
Vrede-stammen, ketters-nijdt.
Langhe moeten in u dondren
Wett, en woord, en waerheyt, eer,
Straff, genade, werck, en wondren
(180) Vanden Eenen aller Heer,
Langhe moeten u begheven
Schande, scheuring, hoon en spyt,
Langhe moet ghy staen en leven,
Langhe wesen dat ghy zyt.
(15) Maer myn Peerdt ontloopt syn toomen,
’Tjs te langh op straet gepraet,
Daer zoo dichten huys van Boomen,
Daer zoo zoeten weyde staet.
Nu wel aen, gevlochten spruyten
(190) Eer mij weer mijn handt ontvaer’,
Laet ons uwen roem ontsluyten
En besluyten met het jaer.
Wat en comt mij niet te voren VER.
In ’t herdencken van de tydt,
(195) Die ghij even als herboren
In u kindtsche jaren zijt;
Inde drijmael dertich daghen
Als des Hemels kandelaer
Over ’t Bockgien wordt gedraghen
(200) Naer den Stier en ’t kinder-paer;
Als de Locht begint te lauwen,
D’aerde opent schreeff bij schreeff,
’Tweeldrigh Vee beghint te kauwen
Daer het schuytgien onlancx dreeff?
(205) ’Ksie u bolle botgiens bersten,
’Ksie se baren elck haer bladt,
Als een Vruchtgie dat haer persten
Doe’t in ’smoeders lichaem satt.
’Ksie die onlancx doove struycken
(210) En soo menich schralen tack,
In een oogenblick ontluycken,
Weynich min als onder dack:
Onbegrijpelyck vermoghen
(Spreeck ick dan den Hemel aen)
(215) Hoe veel meer besien de ooghen
Dan de herssenen verstaen!
Maer oick dalen mijn gepeynsen
Somtydts uyt de locht in ’tslijck;
(Wie can heel den mensch ontveynsen
(220) Dat hij nerghens uyt en kijck?)
Nieuwe spruytgiens van der aerde,
Hebb’ ick menichmael geseyt
Hoe veel hoogher is u waerde
In u jonghe weynicheyt!
(225) Waerder altydt sulcken dierte
Inde Haeghsche Vrijer-schaer,
En ’tgeraeghe broeck-gedierte
Niet soo dicht gesaeyt en waer,
O! wat soudter op een woelen
(230) Om zoo menich Vrijer gaen,
Die syn waerde nu moet voelen
In de menichte vergaen!
Somtijdts hebb’ ick weer gaen singhen
Als ick ’t niewe looff besach,
(235) Ey! hoe soet syn ’swerelts dinghen
Opten eersten niewen dach!
Maer o soetste schaduw-vreuchden
Hoe vervalt ghij in ’tverslijt,
Hoe can alle nieuw ontjeuchden
(240) Met het grijsen vande tijdt!
Hebben niet de jonge Iaren
Die ick vanden Hemel houw,
Menich haestich paer sien paren
Met een ’s anderdaeghs-berouw?
(245) Waer uyt mocht de worttel spruyten
Die het misgenoeghen gaff?
’Tvonnis can syn selven uytten;
’Tjonghe, lieve, nieuw was aff.
Jonghe, lieve, nieuwe blaertgiens,
(250) Schepseltgiens van eenen nacht
All’ u aêrtgiens, all’ u haertgiens
Zijn ons nu in eer en acht;
Maer hoe dichter ghy u tacken
Met u breeder groente vult,
(255) Hoe u eere meer sal sacken,
Hoe ghij minder gelden zult.
Dan de reden sal mij leyden
Teghen stroom van ’s werelts waen,
En u waerde doen verbreyden
(260) Beyd’ in ’tgroeyen en ’tvergaen. AESTAS.
Siet den Hemel is aen ’tbranden,
En syn lichter op het hoogst,
Spout de Landt-man jnde handen
’Tjs op hope van den Oogst.
(265) Drijmael drij en seven uren
Sien wij Titan opde jacht
Qualijck seven can hij duren
Tot het nutten vande nacht.
Minnen-yver doet hem loopen
(270) Naer de Vrijster die hij ziet,
(Blinde Minnaer! staeckt u hopen
’Tjs het Lauwer-meysken niet.)
Wie wil nu het bedde ruymen,
En het clamme peuluw-sweet,
(275) Wie wil met mij uyt de pluymen
Daer ick hem te leyden weet ?
Op mijn Hagenaers mijn Vrinden,
Dit’s te langhen Somer-nacht,
Beter buyten jnde Linden
(280) Nae den dagheraedt gewacht.
Hier is alle t dier ontslapen, AURORA
Hier is ’t Crekeltgien aen ’tgaen,
Hier begint de Spreew te gapen,
Hier is ’tquackeltgien aen ’tslaen,
(285) Hier de Nachtegael aen ’tneuren,
Hier de Distelvinck in swangh,
Hier de Tortelduyff aen ’t treuren,
Hier de lijster aen de sangh.
Hier is kauw en craey aen ’treppen,
(290) Hier de reygher jnde lucht,
Hier den Oyevaer aen ’tcleppen,
Hier de Zwaluw jnde vlucht.
Hier de Coeckoeck aen het stuyten
Over ’s anders ongeval,
(295) Isser niemant die syn fluyten
Leeren moet off leeren sal?
Can u ’tOore niet betrecken,
Ghunt het ooghe syn vermaeck;
Siet de Dach-bodinn’ haer recken
(300) Recht al schoot sij uyt de vaeck;
Cost haer grijse boel verjonghen,
’Kwedd’ hij hadse noch te bedt,
Daer s’ hem nu is langh ontspronghen,
Cap en tuytt en all gesett.
(305) Cap en tuytt als gulde stralen,
Ooghe-lichten als robijn,
Wangh en lippen als coralen,
Is haer dagelycksche schijn.
Vrijers, all u jonghe leven
(310) Op het schoonste schoon verhitt,
Comt en helpt het vonnis geven,
Isser schoonder schoon als dit?
Comt en helpt mij opwaerts kijcken
Langs der Linde-toppen goudt,
(315) Daer sy ’tnat gaet over strijcken,
Dat haer Broeder strackx ontdouwt,
Hy als Bruydegom behanghen
Met cieraten overhoop,
Hij als Prince vol verlanghen
(320) Nae de voor-eer vande loop.
Op gesellen nae de Linden,
Op mijn’ mackers, op mijn’ mans,
Die hem reedtst te veld’ zal vinden
Spaer ick noch een buytecans.
(325) Laet ons’ oochghiens soo wat weyden,
Moghelijck waer by de straet
Deur off Venster, off van beyden
Hier off ghinder open gaet.
Sulck een Venster mochter clappen,
(330) Sulck een Deurtgie mocht het zyn,
(Sonder ijemandt te besnappen)
’Twaer een tweede Sonneschijn.
(Hemel laet u niet mishaghen
Voert ghij schooner lichten twee,
(335) Dieder duysent met hun draghen,
Hier beneden isser mé.)
Sulck een Venster mochter luycken,
Sulck een deurtgie gapen weer,
’Twaer wel voor een baeck te bruycken
(340) In het clippigh Minnen-meer;
Costelijcker minnen-balsem
Quamper nummermeer in ’tlicht,
Dan getempert met den alssem
Van een nuchteren gesicht.
(345) ’S merghens raeckt men aende waerheyt,
Wat het Meysgien voor gestel,
Wat voor haer, en off sy haer heyt,
Wat voor verw, voor vleesch, voor vel;
’Smerghens eer de lippen kleven,
(350) Eer de plaester staet te pronck,
Eer de poeyer-doosen gheven
Dat den Hemel noyt en schonck.
Eer de lobben, eer den bouwen,
Eer de craghen, eer de cant,
(355) Eer de wiecken, eer de mouwen,
Eer de ketingh, eer de want,
Eer de boorden, eer de banden,
Eer de reepen, eer den rock,
Eer de moffel, eer de randen,
(360) Eer de vlechten, eer de lock,
Eer de tippen, eer de knoppen,
Eer de steenen, eer de veer,
Eer de wronghen, eer de doppen,
Eer de slinger, eer de keer,
(365) Eer de tuyten, eer de quicken,
Eer de crullen, eer den bras,
Eer de linten, eer de stricken
Gheven datter noyt en was.
Ghinder salder een staen geewen,
(370) Dit heen staetter een en niest,
Beyd’ behanghen als de Leeuwen
Die men voor de schoonste kiest.
Beyd’ bedott, bedoeckt, befommelt,
Beyd’ de mutsen over ’t oogh,
(375) Beyd besweet, begroeyt, begrommelt,
Bey, maer zedigh, niet te hoogh.
Siet mijn Vrijers, siet mijn quanten,
Siet mijn hersse-loose maets,
Dit zijn menichmael de Danten
(380) Die u costen zoo veel praets;
Zoo veel pronckens, zoo veel cierens,
Zoo veel vleyens, zoo veel doens,
Zoo veel eerens, zoo veel vierens,
Zoo veel stryckens, zoo veel schoens.
(385) Oh! wat rijsen mij de haren
In ’tbedencken vanden dach,
Alsser twee te bedt vergaren,
Daer noyt Hij de Zij en sach:
Daer een slechtaert is bevanghen
(390) Mette veren voor de huyt,
Mette verwen voor de wanghen,
Mette kleeren voor de bruydt.
Hola Meysgiens, sonder jocken,
Noode bouw ick op ’t geval,
(395) Deckt men zoo veel met de rocken
Beter buyten Hollandt mal,
Inde warme Zuyder landen
Gaet het vrijen wel zoo vast,
Op een anders oogh en handen,
(400) Op een anders trouwen tast.
Maer de vroegh-tijdt is verloopen, MERIDIES.
Naer ick ’t aen mijn praten peyl,
En de Sonne schier vercropen
Opde cant van ’t Zuyder-steyl.
(405) Daer beghint de straet te leghen
Van haer morgestonts gewoel,
Daer ontvolckeren de weghen,
Daer is alle man in ’tcoel.
Mij en sult ghij niet verjaghen,
(410) Felle straelder van om hoogh,
Snelle meter van ons’ daghen,
Jaren-passer, rondt om oogh;
Dampen-trecker, Somer-brengher,
Dach-verlengher, Vruchten-baet,
(415) Beesten-bijter, Vel-versengher
Blondt-bederver, Joffer-haet.
Wolcken-dryver, Nacht verjagher,
Maen-verrasser, Sterren-dieff,
Schaduw-splyter, Fackel-dragher,
(420) Dieff beclapper, Bril-gerieff,
Linnen-bleycker, Tuyten-croller,
Al-bekycker, Nummer-blindt
Stoff-beroerder, Hemel-roller
Morghe-wecker, Reyser-vrindt.
(425) Laet u vlammen elders blaecken
Over ’tonbeboomde vlack,
Mij en sullen sij niet raecken
Door ’t gesloten Linden-dack:
Hier beroep ick ’tbitste bijten
(430) Van u meer als dollen Hondt;
Maer hij zou syn tanden slijten
Eer hij mij te vatten vondt.
Jae vergadert all de dompen
Daer het vochtigh Veen aff sweet,
(435) Laetse tsamen neder plompen
In een dichte droppel-speet,
Noch en ben ick niet verleghen,
Noch en schrick ick niet voor ’t natt,
Coel in hitte, droogh in reghen
(440) Sitmen onder ’t Linden-bladt.
Wat en hadd’ ick niet te spreken
Vande soete zephijr-sucht
Die door ’t loome looff comt breken
Met een ruysschende gerucht,
(445) Met een flauwe Somer-soelte?
Ah! wat hebb’ ick dick geseyt!
Sit ick in een groene coelte,
Off een coele groenicheyt?
Coele Cloris, wreede Marmer,
(450) (Hoord’ ick onlancx hier ontrent
Suchten een door-schoten karmer
In syn weelderigh ellendt)
Coele Cloris, al myn hopen,
Die mij mijn getrouwicheyt
(455) Zoo veel hoogher doet bekoopen
Als sij boven d’uwe leydt:
Heeft u ’tsweeterighe banghen
Vande doffe Somer-brandt
Nu zoo dickmael doen verlanghen
(460) Naer den dichten Linden-pandt,
Hebt ghij syn gewenschte lommer
Nu zoo menichmael gebruyckt,
En de laffe Middach-commer
Hier zoo menichmael ont-duyckt;
(465) Sonder emmermeer te weghen
In u over-aerts verstandt,
Hoe hem ’tharte-pack moet weghen
Die gestadelycken brandt;
Die de stralen niet moet draghen
(470) Eener Sonne verr’ om hoogh,
Maer van bydts de flicker-slaghen
Van u een en ander oogh?
Een en ander oogh, de tortsen
Van mijn blindt-gehockte jeught,
(475) Vonck en voetsel van mijn cortsen,
Mijn verschricken en mijn vreught,
Ooghen, die mij doet beswijcken
Onder ’thitsigh strael-fenijn,
Sult ghy Cloris noyt doen kijcken
(480) Hoe ick smeltende verdwijn?
Sal sy nummermeer ontdecken
Door u gittighe crystal,
Dat mij eenen sucht can trecken
Uyt het bitter ongeval
(485) Van myn altijdt versche wonden?
Cloris brandt al wat se siet,
(Ondoorgrondelycke gronden!)
Datsij brandt en siet sij niet.
’Tliep hoe langs hoe meer op ’tmallen
(490) Met den bloet syn minne-tael,
Dan den avondt is aen ’tvallen,
’Twaer te langhen naeverhael;
Vryers wilt ghij dieper delven
Daer ick willens blyve stom,
(495) Daeldt een yeder in u selven
Dat en ergher gaeter om.
Dauw en doncker zyn aen ’tsacken, VESPER.
Sonn’ en hoenderen te koy,
Alle gevels, alle tacken,
(500) Alle meysgiens even moy,
Alle caeckgiens even bloosigh,
Alle ooghiens even gauw,
Alle lippgiens even roosigh,
Alle mondtgiens even nauw.
(505) Achter nu verkeerde wijsers,
Die de waerheyt lede-breeckt,
Hart-gehoofde loghen-prijsers
Die voor reden noyt en weeckt.
Die soo werckelycke stralen
(510) Als de keerssen vande nacht
Over heel den mensch doen dalen
Al gevoelende veracht.
Comt de Minne-moer niet blincken
Even als de Dach verspaeyt,
(515) Even als de Wielen sincken
Daer de Sonne-karr’ op draeyt?
Sijn oick niet de avondtstonden
Altydt soeter als het licht,
Altydt handigher bevonden
(520) Tot de vrije Vrijer-plicht?
Menich sletgien ongehavent,
Menigh onbesneden Sloor
Sal bekennen dat den Avendt
Decksel is van alle goor,
(525) Datse met die slimme ghevel,
Met dat muffe snot-verlaet,
Met die spitsche sneppe-snevel
’S avondts op haer schoonste staet.
Maer om lack bij lack te stellen,
(530) Menigh calver-jonghe maet
Menich knechgien soud’ ick tellen
Dat den Avondt niet en haet;
Dat de duysterheyt doet breken
Door het bloode schaem-verschiet,
(535) Dat den doncker meer doet spreken
Dan het licht hem dencken liet.
O! de malle mijmerijen
Die een minnen-alver stort,
Moeten veel geladder glijen
(540) Daer hij niet gesien en wordt;
Maer oick in een jonghe schroomer
Heeft het reden en bediet,
Emmers is hij altydt vromer
Die syn Vyandt niet en ziet.
(545) Hier uyt groeyt het jeughdigh krielen
Naer de Linden-duysterheyt,
Hier uyt kittelen de hielen
Met als ’tclockgie neghen seyt.
Hier uyt is het niet te houwen
(550) Al wat op het vrijen gaet,
Hier uyt moeten broeck en bouwen
Met de Vleermuys opde straet.
Linde-blaedtgiens luyster-vincken
Van zoo menigh apen-clucht,
(555) Van zoo menigh traen-verdrincken,
Van zoo menigh sotte sucht,
Helpt mij tuyghen wat een karmen,
Wat een stommelend gelaet,
Wat een blindelingh om-armen
(560) Onder u niet om en gaet.
Trijntgie, seydt daer somtydts eenen,
Bij men eer ick hebb’ je lieff,
Vande cruyn aff tot de teenen
Staen ick onder jou belieff
(565) Laet me draeven, doet me loopen,
Heet me stappen als en tell,
Doet me schencken, heet me coopen,
Siet wat ick je weyghren sel.
Dirckgien (hoor ick weer een ander)
(570) Sel’t dan nummer wese, kint?
Smackje staech een oogh op Sander,
En mijn woordtgies jnde windt?
Staet syn mutsgie zoo veul trotser
Zoo veul vlugger as het mijn,
(575) Hangt mijn rockje zoo veul schotser
Soo veul loomer as het syn?
Weer een ander van ter sijen,
Nou men Troosgie stoor je niet;
Liever as ick Griet sou vrijen,
(580) Liever as ick jou verliet,
Lach ick levendigh bedolven
Daer ick jegenwoordigh treê,
Liever jnde groene golven
Vande Schevelingher zee.
(585) Weer een ander: Wel Agnietgie,
Wel myn hartgie, wel myn longh,
Hoe beviel je ’tleste liedtgie
Dat ick ghister avendt songh.
Heer wat stond ick nat bedropen
(590) Voor je deurtgien in dat weer!
Daer jij dichgies laet ecropen
Inde lodderlijcke veer.
Noch een ander op een banckgie:
Wel eseyt myn soete moer;
(595) Jouwenthalven ick bedanckje,
Maer hoe is’t met vaer en moer ?
Wat! se mochte zoo langh grollen,
’Ksou ons raeye met ons tweên
Op een waghentie t’ ontrollen
(600) Al dit moeyelicke Neen.
Weer een ander aen een boompgie,
Dats nou al men moertgies goet,
Maer dan hebb’ ick noch en Oompgie,
O wat ist een rycken bloet!
(605) Met sen bogert, met sen weuning,
Mer sen Coren met sen ooft;
Claer, je Vrijer is een Keuningh,
Al dit hanght hem over ’thooft.
Noch een ander van ’tgebroetsel
(610) Dat off Pen off Deghen voert,
Mijn soulas mijn vreuchden-voetsel,
Ah! quitteert U. E. la Court.
Sult ghij eewich absenteeren?
(’Kschatt de meyt naer Leyden voer)
(615) Wilt mijn flames obligeren
Met een expedit retour.
En noch een van sulcke Veeren:
Wel bizearre van humeur,
Sult ghij mij sans fin traineren
(620) Met jdéen van faveur?
Neen revesche, neen volage,
Dus en macht niet langher zijn,
Mespriseert ghij mijn servage
Aussi fayje ton desdain.
(625) Dese zyn de soete vruchten
Vande vrye vrydoms vreucht,
Dese zyn de puyck-genuchten
Van een ongebonden jeught.
Al dit wonderlyck vertellen
(630) Volgh ick met een vroolick oor,
En wie souder derven stellen
’Tselver seggen voor ’tgehoor?
O! daer gaen ick vleughel-spreyen
Als een henne-loosen haen,
(635) Lachen in een anders schreyen,
Baden in een anders traen.
Niet dat ick mij soeck te blyden
In mijn even broers verdriet,
Maer noch vindt hij vreucht in ’tlyden
(640) Die het sonder lyden siet.
Hooger, hooger mijn Gedichte,
Wt de laeghten op ’t gebercht,
Ghinder crijgh ick in ’tgesichte
Dat u all u crachten verght;
(645) Ghinder is een wolck aen ’t drijven
Van een overwolckigh Volck,
Maer wie sal u volck beschrijven
Volle volckerijcke wolck?
Pronckt op ’tschoonste, Linde-toppen
(650) Reckt zoo verr u groente reckt,
Zoo veel zoo-veel-waerde coppen
Hebt ghij nemmermeer bedeckt.
Sien ick niet voor henen stappen
Bhemer-eyghen-Vorst u voet,
(655) Die noch Arenden betrappen,
Noch vertrappen sal en moet ?
Sien ick niet u handt geleyden
’Twaerde Britten-landts Juweel
Dat de Hope noch heet beyden
(660) Naer een dubbel Scepter-deel?
Door-en-door gesifte Zielen,
Die, in weynigh jaren-tall,
Teenen hebt gesien en hielen
Van het slibberigh Ghevall,
(665) Moete noch de spruyt herbloeyen
Van uw’ vroech-besnoeyt gebiedt,
Zoo ghij ’t Linden-looff hergroeyen
Naer syn jarich snoeyen ziet;
Weere noch des Hemels zeghen
(670) Zwaerder onweer van u bloedt,
Zoo hij van u, zon en reghen
Onder dese bladers doet.
Maer, ô trouwe Leewen-hoeders,
Spaengiens uytterste gevaer,
(675) Oud’ en jongher Nassau-broeders,
Onverwinnelycke paer;
O twee vande wonderheden
Die de Werelt in haer siet,
Gheeft mij toe een vrye reden,
(680) Dese gangh en past u niet.
Soecken wij u dan t’ontrecken
’t Nutten van dit Somer-padt?
Neen: maer wenschen u te decken
Onder een verdiender bladt.
(685) Emmers waer u niet te thoonen
Halve Hollandts ijver schier,
Waer all yeder tack een croon, en
Yeder Linden een Laurier.
U alleen ontbonden Schapen
(690) Joffer-volghers, Haeghsche jeught,
Minne-kinders, u te rapen,
U vermaen’ ick dese vreught.
Vatt de daghen bij haer veeren,
In haer bloeyen, op haer puyck,
(695) Eerder noch vier vijftien keeren
Naeckt haer droevigh ongebruyck.
Dan sal dack en tack staen schreyen AUTUMNUS.
Met een vochten herffsten-traen
Dan zal stoff in slijck vercleyen
(700) Dan sal dauw in mist vergaen.
Dan sal yeder blaedtgien spreken
Dat het Lindenrijs ontswaeyt,
Meyskens leert den hoochmoet breken
Alle schoon-int-oogh verwaeyt;
(705) Waer is ’tgroen dat noyt en dordden
Onder ’tnijpen vanden tydt,
Zoo ick ben staet ghij te wordden,
Onlancx was ick dat ghij zijt:
Hier in zyn wij t’ongelijcken,
(710) Dat ick hadde, wacht ick weer,
Maer uw luyster-schoon gaet wijcken
Buyten hoop’ van wederkeer.
Schoonheyt, plaester van gebreken,
Oogh-verleydster, schaduw-schim,
(715) Wordt ghij boomen vergeleken
Oordeelt niet het oordeel slim,
Soo mach uwe glans beswycken
Met der jaren Winter-keer,
Lindetacken te verlijcken
(720) Waer u t’onverdienden eer.
Laet eens ouderdom begroeven
Dat geladde velle-velt,
Dat gheen spieghel laet behoeven
Die syn rimpels gheren telt;
(725) Laet eens drij verbleven stijlen
Vanden eertydts tanden-trap
’Tbleecke lippen-hol doen quylen
Op de kinderlycke pap.
Waer op zult ghij schae-verhalen,
(730) Naer zoo grondeloosen val,
Waer is’t naer soo diepen dalen
Dat u aengenamen zal?
Zijn ’t de silver-haere vlechten
Daer ghij eyntelijck op swilt?
(735) Neen, zy zullen u verslechten
Daer ghij noch op stuyten wilt.
Maer laet maendt en jaer verouwen HYEMS.
Laet verdorren al dat groeyt,
Laet het lochten-vack vercouwen
(740) Laet vercorsten al dat vloeyt,
Noch al pleyt ick voor mijn linden
En haer winter-grauwe rijs,
Zonder oyt ververwt te vinden
Schoonder groen in schoonder grijs.
(745) Lust en hoop van sien en leeren
Hebben mij wel eer geruckt
Daer men boven alle leeren
Nae de hooghste hoochten buckt,
Daer den onervaeren Reyser
(750) Berghen siet en wolcken zeyt,
Daer u, Roomen, van uw Keyser
’s Werelts maecksel selver scheydt.
’Khebb die eewich-witte steylen
Beyd’ bekeken en beschrijdt,
(755) (Feyl ick, liefde help mij deylen
Onwaerachticheyts verwijtt)
Maer besneewde linde-cruynen
Noch verwacht ick te verstaen
Waer in die bevroosen duynen
(760) Boven uwe waerde staen.
Spitsen zij haer hemel-hoochte
Op u neder-dalicheyt,
Duystert weer haer altydt-droochte
Met u nemmer-schralicheyt;
(765) ’tSchoon van ’t Alle staet in ’t schelen
Nerghens woont het heel in een,
Die het maeckte wilde ’t deelen
Veel in allen, all in gheen.
Wat gewenschter erve-looten
(770) Heeft syn handt u toe-gesomt,
Halff-gepresen Linde-pooten
Als men t’eynde prijsens comt,
’Tzij ick op ’s jaers kinder-daghen
’Tzij ick op syn Jeughetcracht,
(775) ’Tzij ick op syn vochte vlaghen
’Tzij ick op syn sterven acht!
O die eewich buyten commer
Van ontydelyck verlett
Onder ’tspelen van uw’ lommer
(780) Aff te leven waer gesett!
O die eewich als gevanghen
Binnen dese palen laegh!
Wat veranderlyck verlanghen
Voerden hem uyt uwen Haegh?
(785) Maer, ô wieghe van mijn leven,
Voedtster, minn’ en baeker-moer,
Wildt mij, Vaderlandt, vergheven
Wensch ick buyten ’t reden-snoer,
Noch en legh ick zoo begraven
(790) In myn’ lecker’ lusten niet,
Ick en wistse wel t’ontdraven
Daer ’t mij uw begheeren riedt.
Emmers dat ick adem-suyghe,
Dat ick vocht en voetsel treck,
(795) Dat ick tongh en leden buyghe,
Dat ick lijff en leven streck,
Emmers hoort u ’thalff bedinghen
Deser gaven vruchten toe,
Emmers hebt ghij halff te dwinghen
(800) Wat ick ben, en can, en doe.
Isser dan off doen, off cunnen
Off bedencken binnen mij,
Houd’ ick van des Hemels gunnen
Dat u gunste waerdich zij,
(805) Heet mij uyt uw’ boesem scheyen
Heet mij vluchten met een wenck,
Moet’ ick strack in Sout verkeyen,
Daer ick maer te rugge denck.
Hebb’ ick eens de krijtte stranden
(810) Westewaert voor u beseylt,
Hebb’ ick eens der Zuyder-landen
Steylste spitsen affgepeylt,
Noch die handt om eer te winnen,
Noch die voet om verder gaen,
(815) Noch dat hertte, noch die sinnen
Bieden u haer plichten aen.
’Twaer te wijvelijcken sorgher
Die niet allen werelts-grondt,
Aller menschen medeborgher
(820) Vaderlandts-gelyck en vondt,
Die niet even achten conde
Off hem Zuyd off Noord besach,
Off hem ’t bedde-gaen beSonnde,
Off het rijsen vanden Dach.
(825) Is doch ’tVaderlandt te minnen
Boven al dat min-verleydt,
Stijght dan Hemelwaert mijn zinnen
Daer vw Vader-erve leyt;
Ziele streckt uw traghe vlercken
(830) Daer ghij hergesonden zijt,
Leert op ’t sonder-ende mercken
Eer uw eyndelyck verslijtt.
Leert het stoff u stoff bevelen,
Leert ontstrammen eer ghij loopt,
(835) Leert u van u selven stelen,
Leert genaecken dat ghy hoopt;
Maer oock, Heer, om Dyner eeren,
Eewich Een, en eenich Goedt,
Leert haer uyt dijn Leere leeren
(840) Wat zij leeren leeren moet.
17°. 9b. (Nov.).
[CH1621:014]
D. IAC. CATZIO
Num nostri memor, Erudite Catzi,
Num nostri memor usque et usque viuas,
Diverso quoque nuper intuentum
Littus litore cive Te superbum,
(5) Quantum certior esse concupisco
Tantum quaerere displicet, pudetque.
Tactum flosculus horret, uva flatum
Charitas violatur ambigendo.
Ecquid vestra tamen Batava nuper
(10) Visum est commeruisse praela Tempe,
Vel de lusibus eruditiorum
Quae sententia stet ferenda nostris
Curatum venio monere cures.
Deformes quoque Simiae nec Ursae
(15) Foveri minus ac placere partus
Non ausim quasi nescias timere
Qui nescis nihil, Erudite Catzi.
6° 10b. (Dec.) navigans Angliam versus.
[CH1621:015]
IN EFFIGIEM OPTIMI PARENTIS
Hugeniorum prole bis ternâ Patris
Blando seniles vertici sparsae nives,
Quantumque vivi possit occurrit viri:
Qui candor intus, quanta virtutum strues,
(5) Quantum decoris incolat, quantum pij,
Non omnis aevi penna, non linguae dabunt.
Ibidem.
[CH1621:016]
AD D. R. THORIUM,
SI FORTE IN HAS NUGAS INCIDERET
Despecture parum stabili titubantia metro
Scripta, parum stabili gurgite nata scias.
Indignare tamen, vatum dignissime Thori,
Nil sale pontigenum Carmen habere minus.
Londini 4°. Id. (10) Decemb.
CONSTANTINO HYGINO CUM OBTULISSET MIHI VERSUS
INTER NAVIGANDUM EFFUSOS
Non nova res dulces e salso surgere versus,
E tumido quales aequore Naso dedit.
Res non mira tuis veneres in versibus esse,
Ipsa sit in medio quum sale nata Venus.
(5) Sed nova res quo plura bibo, me plura sitire;
Nec nova, si faciunt carmina salsa sitim.
R. Thorius.
EIDEM DE PATRIS EFFIGIE AB EO DELINEATA
Hyginus ille filij talis Pater,
Cum civitati filium talem dedit,
Sese in tabella civibus pictum dedit,
Ut non Apelles efficacius queat.
(5) At tu Parentem penicillo tam bono
Dum pingis, ipsum te tuendum publicas
Coloribusque, lineisque tam bonis,
Imaginem ut quisquis videbit alteram,
Vidisse utramque iure se optimo putet.
R. Thorius.
[CH1621:017]
AD THORIUM
Quod imperiti comparas Apellaeae
Manum Batavi; quod sales, quod et salsae
Veneris lepores carmini bis insulso
Penitusque nostro sponte vadis assertum,
(5) Thori diserte, ringar, anne ridebo?
Ridebo certe candidae dolum fraudis,
Blandâque pascar veritatis offensâ,
Formare quas Natura noluit formas,
Celare quos Natura protulit naevos,
(10) Id esse vatum gnarus, hoc amicorum.
Thorius ut nostrâ vidit nihil esse Poesi,
Nil penicillo scivit illaudatius,
Risit, et, ut par est utrimque elegantia! dixit,
Quantum hic Apellis, ista Nasonis tenet.
Londini. 12°. Kal. Ian. (21 Dec.)
AD D. CONSTANT. HUGINUM
Est ergo mendax Thorius? est adulator
Censore sano, cuncta cui licent, Vate?
Quod risit, et laudanda laude donavit,
Ac si nefas ridere, et eloqui verum?
(5) Non sic abibis; contumeliam tantam
Mussare nolo: Hugine, dic locum et tempus,
Utrinque decernamus ut pares armis.
Quamvis iuventa fervidus Dares adsis,
Alterque Proteus induas modos omnes,
(10) Nunc claudicante, nunc gradu irruens recto,
Modo ense sex pedum, modo brevi sica,
Ego gravis aevo, sanguinis gelu tardus
Audebo magnum facinus et cothurnatum,
Audere quando cuncta vatibus fas est.
Quoscunque incipies imitabor carmine motus,
Ut me esse factum intelligas Umbram tuam:
Docte Hugine tuam quoties pugnabis in Umbram,
Plagas feres, quot dederis, at minus graves.
R. Thorius.