De konstige bakker verbakkende alle mannen en vrouwen hun quade hoofden - Gedrukt voor de Korsel Koppen - ca. 1720
Uitgegeven door Marti Roos
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Naar het ex. KBH 174 K 67 : 8 — facsimile bij Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
T’Sa jongens blaest den hooren wat,
Blaest over hoop de heele Stadt,
Gaet heenen, en roept wijt en breet,
Langhs al de straten: Heet, al Heet,
(5) Voor kleyn en groot, en wie ’t belieft,
[fol. π2r]
Te zijn naer eysch en wensch gerieft.
d’Heer zy gelooft ick heb een hant
Trots eenigh Meester van het lant;
Dies groeyt de winningh dagh op dagh,
(10) En back wat dat ick backen magh.
Is daer wel Backer in de Stadt
Die sulcke neeringh heeft gehadt;
Ey siet eens hoe dat Volckje loopt,
Hoe al de werelt van my koopt:
(15) Waer zijn kalanten als de mijn?
Kijck heel de Stadt wil by my zijn.
Maer wat is ’t wonder dat ick win!
Ick doe daer sulcken gestjen in,
En heet den oven soo van pas,
(20) Het backt al of ’t geschildert was:
Ick weet hoe quaden Hooft het zy,
Betrouwet aen mijn Backery.
Al waert een Hooft vol grillekens;
Al waert een Hooft vol willekens;
(25) Al waert een Hooft vol spits en trots;
Al waert een Hooft heel vies en schots;
Al waert een Hooft heel fantasijck;
[fol. π2v]
Al waert een Hooft heel colerijck;
Al waert een Hooft van sijnen sin
(30) Daer Muyse-nesten staecken in;
Al waert een Hooft dat altijt suft,
Daer al de herssens sijn vermuft;
Al waert een Schaeps-hooft noch soo slecht;
Bestellet maer door mijnen knecht,
(35) Soo ghy my in mijn konst gelooft,
Ick sal verbacken yeders Hooft.
Maer weet naer dat de hoofden staen,
Dat ’t oock soo met den loon moet gaen:
Ick eyssche van een Kieckens-hoot
(40) Dry dubbeltjens of seven groot:
Wie sou doch om soo kleynen gelt
Met slechte Hoofden zijn gequelt?
Tien stuyvers van een dick verstant:
Soo goeden koop! het is een schant.
(45) ’k En deed mijn leven noyt daer voor:
Maer siet de menight draget door.
’t Verbacken Hooft van onse Lijs
Moet weder kosten hooger prijs;
Want Hoofden die in hullen staen,
[fol. π3r]
(50) Daer valt veel fatsoeneerens aen.
Een Hooft waer in geen reeden steeckt,
En daer memory by gebreeckt,
En daer het oordeel dickwils faelt,
Is ’t wonder dat dat meer betaelt?
(55) Hoe dat het meer moet zijn herkneet,
En langer in den oven leet,
Hoe ’t meer moet geven navenant:
Siet hier heb ick vast onderhant
Bot-muylens Hooft, ghy kent hem wel,
(60) Dien Ezel in dat menschen vel;
Den toot van vooren is te lanck,
En ’t Bollement is veel te kranck;
En schoon sijn herssens al te mael
Geen Once wegen naer mijn schael,
(65) Soo is dat Lumen noch soo prat
Of Salomon daer binnen sat:
Wat dunckt u, heeft dat plomp fatsoen
Den oven niet seer wel van doen;
Dies of het hem is lief, of leet,
(70) Ick maeck den oven vast gereet;
Want ’t is van nood’ dat ick dien geck
[fol. π3v]
De dampen uyt de herssens treck:
En spreeckt my dan eens naderhant:
O wat een kloeck en fraey verstant!
(75) Wat Rechts-geleerde sal het zijn!
Hoe sal hy spouwen het Latijn!
My dunckt ick sie de Boeren al
Met Haemels komen uyt de stal,
En met Capoenen zwaer en vet,
(80) Die langen tijdt zijn op geset,
En met Ducaten in de tes,
(Het stijfsel van een zwack proces:)
Hy sal bylo, aen die het raeckt:
Advijsen geven dat het kraeckt:
(85) Had hy den oven onderstaen,
Hy waer het katje van de baen.
Laest heb ick noch een Meesters stuck,
Tot mijn gebuermans groot geluck,
Gewrocht aen Griet zijn echte Wijf,
(90) Die sloor die stont van parten stijf,
Het was de aldervuylste sloof,
Veel erger als Mary Pantoof,
Dan hadse noch een zwaer gebreck,
[fol. π4r]
Griet was te rijp in haren beck,
(95) En dit Juweel dat derfde kloeck
Een blaeuw oogh wagen voor de broeck.
Ick sey aen Goossen mijn gebuer,
Foey dese muyl is al te suer;
Gedult alleen een weynigh tijdt,
(100) Ick maeck dit Hooft zijn stuypen quyt,
Ick sal’t* herbacken op mijn trouw,
Dats’ wesen sal een and’re vrouw.
Griet, seyd’ ick sit een weynigh neer,
Het wort nu oock eens uwen keer;
(105) En soo sy maer het kap-mes sagh,
Sy schreeuwden eerse kreegh den slagh:
Ick heb het Hooft haer af-gevelt,
En daer een sluyt-kool op gestelt,
En kneeden ’tdoen eens wel ter deegh,
(110) ’t Was wonder dat een Wijfs Hooft zweeg;
Ick streeck ’t met eyers wel te keur,
Hier mee soo kreegh ’t een bly coleur;
En alsmen ’t nu herbacken sagh,
Griet gaf soo’en aengenaemen lagh.
(115) En Griet bleef altijdt suyker-soet,
[fol. π4v]
Siet wat den oven niet en doet?
Doen seyd’ ick, Goossen, lieve vrient,
Is ’t gelt daer niet wel aen verdient?
Och waer nu mijnen oven gaer;
(120) Want siet daer wacht ’r weer een paer,
Twee suyv’re dieren, ja gewis,
Soo suyver als een Vis-mant is,
En altijt fraey, en altijt jent,
En dat noch sonder gelt, oft rent:
(125) Hoe licht raeckt soo een trotse Sloor
By Jonghmans in ’t verkeerde spoor!
En als men sich verloopen heeft,
En sonder gelt en eere leeft,
Geraeckt dan weer eens op de baen,
(130) Ick zweer u dat heeft moeyte aen;
’t Is haer geluck geloovet vry,
Dat zy zijn in mijn Backery;
En mits het is bekoorigh werck,
Ick salse backen vry wat serck,*
(135) Noch zy en backen oyt te lanck;
Want Ydel-tuyten zijn te kranck,
En princepaelijck soo een Sloor,
[fol. π5r]
Die moet wat hert zijn in de oor.
Siet eens mijn handen bey gebleynt,
(140) Daer is meer wercks aen als men meynt;
Het lichtste Hooft van een Malloot,
Is meerder last als Roggen broot.
Nu peynst hoe dapper dat ick sweet
Als ick den oven dickwils heet;
(145) En eenen heelen achter-noen
Tot eenen Mans-kop heb van doen.
Ick heb geproeft soo menigh-mael
Eer ickse kreegh op mijnen pael,
Eer ickse stelden in postuer,
(150) Voor waer het viel my bijster suer!
Wat arbeyt heb ick niet gedaen
Alleen op ’t Hooft van Cypriaen?
Voor eerst hy liep heel in het wilt,
Eer sulcke parten zijn gestilt
(155) Daer gaet wat toe, dat zweer ick jou,
Dat is een hert zweer voor een Vrouw:
Dan sat hy in de Brandewijn,
En dronck hem sat gelijck een zwijn,
En goot veel stoopen biers in ’t vel,
[fol. π5v]
(160) Hy sey, sijn buyck-leer reckten wel;
En viel zijn Vrouw het minste uyt,
Soo touwden hyse stracks de huyt,
Noyt dagh dat hyse niet en sloegh,
Soo datse staegh blaeuw oogen droegh,
(165) ’k En had mijn leven nooyt gelooft,
Dat yemant had soo quaden Hooft,
En evenwel ick heb ’t geklaert,
En Jan is nu soo wel gepaert,
Noch hy en raest naer brandewijn,
(170) Och neen, de Man is nu soo fijn
Of hy gesift waer door een trap,
Hy peyst niet eens meer op den tap:
Maer sit geduerigh op ’t getouw,
Het is een blijdschap voor de Vrouw;
(175) Haer dunckt dats’ in den Hemel woont;
Dient desen arbeyt niet geloont?
Nu Ouders hoort eens dese saeck,
En treckt ’er vrucht uyt en vermaeck:
Gy kent Jan Jacobsz immers wel?
(180) Hy en sijn Huysvrouw Aeltje Del,
Die quamen in de maent van Mey
[fol. π6r]
In mijne winckel alle bey.
Ick vraegde watse quamen doen?
Sy seyden: om een goet fatsoen,
(185) Daer is ons Dochter Antonet,
Haer hulsel staet soo bont geset,
Sy kleet haer als ’ken weet niet wie,
En wy en zijn maer Ambachts-lie;
Sy gaet gestrickt, en soo gelint,
(190) Het schijnt sy heeft alree een quint,
De huyck doetse niet meer aen,
Maer wil gelijck de Juffers gaen,
Met zijde Kooven achter straet;
Met kanten boven haren staet;
(195) Wil speelen, rijden langhs de Stadt,
Als ofse duysent midd’len hadt:
Wil smorgens voor de Spiegel staen,
Wil savonts op balletten gaen:
Sy gongh veel nutter in de Kerck,
(200) En sat dan kloeck aen ’t Spelle-werck.
Siet meester dit is ons verdriet,
En soo ghy daer den dagh door siet;
En backt haer tot een zeedigh Kint,
[fol. π6v]
Een nieuwen hoedt die is verdient.
(205) Noch hoord’ ick laestmael aen mijn deur
De klachten van een Procureur:
Sijn Wijf was oock een vuyl Laudaet,
Sy gingh klappyen achter straet,
Terwijlen sit de Maeght en spint,
(210) Dat sy den ontbijdt qualijck wint,
En hier light dan een Kint besnot,
En daer raeckt uyt de soo, den pot:
En als hy smiddaghs eten wou,
Moest selver koken in de schou.
(215) Siet daer den Man was soo ontstelt,
Dat hy my pasten strackx het gelt,
En bad my dat ick Maeght en Vrouw
In ’t eerste backsel schieten souw.
’t Is wonder hoe een yeder klaeght
(220) Die met quaey Hoofden zijn geplaeght,
En dese zijn in alle staet,
In Raden en in Magistraet:
Maer decken hun gebreck en leet,
Tot dat mens’ op de teenen treet,
(225) Dan zijnse stracks te peert en knack,
[fol. π7r]
Als of het hooft vol poeyer stack;
En gaet het niet na hunnen sin,
Het schijnt daer steeckt den droes-kop in:
Ja, ja, in zijd’ en in sattijn,
(230) Ick zweer u datter koppen zijn:
Maer om dat yeder een die acht,
Soo back ick dese maer by nacht;
En zijn herbacken eer ghy ’t siet,
Soo blijft ons Heerschap in crediet.
(235) Daer backt den oven weder sterck,
Doch dit is meest dozijnen werck,
Daer is het Hooft van onse Truy,
En Hoofden van veel leck’re Luy,
En ’t korsel Hooft van onse Klaes,
(240) En ’t ydel Hooft van Joncker Vaes.
En ’t luysigh Hooft van scheel Margriet,
Wat wonder: sy en sietse niet;
En ’t koppigh Hooft van onse Aecht,
Die t’ samen kijft, en t’ saemen lacht,
(245) En ’t preutel Hooft van onse Trijn,
My dunckt sy drinckt niet als Azijn:
Dit wert een backsel dapper groot,
[fol. π7v]
Want Raes-kop brengter oock sijn hoot,
En Kameniertjen Isebou,
(250) Die geern de Juffrou spelen sou;
My dunckt de pluym en haren hoet,
Dat die oock in den oven moet.
Nu is den oven effen vol
Met ’t Hooft van Tewes Sottebol.
(255) Ick laetse backen tot den noen,
Sy hebben ’t seecker wel van doen,
Soo wel den Dienaer als mijn Heer,
En Vrouw en Maeght al even seer,
En Jongh, en Oudt, en Wijs en Geck;
(260) Want yeder Hooft heeft sijn gebreck.
Nu gaen ick weer, en Man en Wijf,
Hun Hoofden stellen op het Lijf.
t’ Sa Jongen weert een yeders kool;
Maer dat ick hier doch niet en dool,
(265) En ’t een Hooft voor het ander stel,
Dat waer weerom een arger spel;
Want steld’ ick ’t Hooft van Klaes op Trijn,
Dat wou een fraey Commedie zijn.
En gongh Lijs met de broeck naer huys
[fol. π8r]
(270) Dat waer voor Hans een eeuwigh kruys:
Want siet ’t is daer geheel verdraeyt
Daer ’t Haentje swijgt, en ’t Hennetje kraeyt;
Maer neen, zy zijn al wel gestelt,
t’ Sa borsten, geeft eens Backers gelt,
(275) Daer is een dag-huer aen verdient,
Als ghy u soo gebeetert vint:
Want siet alleen maer uwen Jan,
Is dat niet wel een ander Man?
En Griet die toornigh was en gram,
(280) Die is sachtmoedigh als een lam;
En Juffer bint haer locken nou,
Of sy een Klopjen wesen sou:
Maer kijck hoe Lemmen staet en siet,
My dunckt hy kent sijn selven niet:
(285) Hy siet de Herrebergen staen,
Hy wil en kan niet binnen gaen;
Den Weert die roept, en noot hem weer;
’t Is waer het kittelt Lemmen seer:
Maer Lemmen strijt gelijck een Helt,
(290) En hy blijft meester van het velt,
En hy bewaert zijn gelt en goet,
[fol. π8v]
Siet wat een uurtje backens doet?
Terwijl ick hier my roem en praet,
Daer komter eenen maer te laet;
(295) My dunckt het is een vremt humeur,
Hy derft wel brussen op mijn deur,
Hy neemt mijn huys met force in:
’t Is Tiribus naer mijnen sin.
Lief vrient het is verlooren moet,
(300) Wat dat ghy om den oven doet:
Want is yemant Sot gebooren:
Wat men backt het is verlooren.
