LOUIS CAPEL

Ludovicus Capellus uit Parijs verzorgde in het jaar des Heren 1575 met zijn zeer geachte collega Gulielmus Feugeuraeus in Leiden een introductie in theologische toepassingen. Hiertoe hadden de zeer respectabele Staten en Willem van Oranje hem uit Sedan laten komen.

Hij was de zoon van Jacobus Capellus, een man van faam in de belangrijkste senaat van Parijs, een gerenomeerd advocaat. Hij is geboren op 15 januari in het jaar des Heren 1534. Als jongetje van zeven verloor hij zijn vader en verder, toen hij 17 was, verkreeg hij bij binnenkomst op het Collège du Cardinal Lemoine zijn lesbevoegdheid als leraar en ondersteunde de lessen. Toen hij deze opdracht ongeveer vijf jaar zeer waardig uitgevoerd had, ging hij naar Bordeaux, een handelsplaats voor de meest vermaarde literatuur, om te assisteren bij het burgerlijk recht. En daar, terwijl hij intussen het professoraat van de Griekse taal, dat hem eervol verleend was, luister bijzette, begon hij zich vertrouwd te maken met de kennis van de waarheid van het evangelie, hoewel hij eerder alleen Ciceroniaan was, zoals hij gewoonlijk steeds zei.

En daarom, nadat hij dit professoraat met toenemend succes een jaar en enige maanden bekleed had, begaf hij zich naar Genève om zijn dorst naar waarheid te lessen. Toen hij dit overvloedig en naar tevredenheid gedaan had, trok hij naar Parijs, om zijn zaken in ogenschouw te nemen en zijn levenswijze te overdenken. En toen familieleden hem zijn vaders voorbeeld voorlegden en hij uitgenodigd werd bij een afdeling van het forensisch instituut, maar hij door zijn hemelse Vader overgehaald werd om het recht van een verhevener gebied te interpreteren, bleef hij een tijdje in dubio en stortte hij zich intussen op verschillende zaken.

Rond deze tijd ontstond het oproer in Amboise. Toen nu Franciscus II ten val kwam en de vervolging een beetje minder werd en het aantal evangeliegetrouwen met de dag groeide, kwamen de gereformeerden samen vanuit hun onverschrokken en onbevreesde zoektocht naar vrijheid voor het evangelische geloof. Zo gebeurde het dat Capellus deze last op zich wilde nemen, omdat zeer velen weigerden, en hij het met dit doel aandurfde om publiekelijk te spreken in de basiliek van Parijs bij een samenkomst van stemgerechtigden van de hele republiek. De aangekondigde stemvergadering van Orléans was eraan voorafgegaan.

Bij het begin van de regering van Karel IX kreeg hij het gedaan om in overeenstemming met zijn verzoek in de naam van alle reformatorische kerken onder vergeefs gemor en protesten van ruziezoekers en ketters terug te keren naar de Staten van het rijk. Spoedig werd dat eerste edict over de evangelische vrijheid opgesteld, dat met ingang van januari aangekondigd was.

Hoewel Capellus dus heel gelukkig succes gehad had en allen benieuwd waren naar zijn welbespraaktheid, zijn redekunsten en zijn talenten, om dingen voor de kerk te claimen en die te begunstigen, werd hij onrustig. En hoewel hij zich lang verzet had, was hij er uiteindelijk bijna met geweld toe gebracht de dienst voor Gods Woord op zich te nemen en zich te wijden aan de kerk in Parijs. Vandaar is hij weggezonden naar het dichtbevolkte Meaux om de kerk te dienen. En toen hij daar zijn positie gevestigd had, werd hij vanwege nieuwe onlusten gedwongen zijn nieuwe thuis te verlaten. Eerst vluchtte hij naar Genève, spoedig daarop naar Sedan.

Vandaar is hij in het jaar 1569 weggezonden naar de inwoners van Antwerpen, die om een herder vroegen. Hij kon niet lang blijven, omdat men overal in Osijek onverdraaglijk tekeerging. Hij voelde zich gedwongen terug te keren naar Sedan, vooral omdat hij al bekend geworden was bij zeer vele papisten, niet zonder gevaar voor zijn eigen leven. Kort daarna werd hij teruggeroepen naar Frankrijk en aan de kerk in Clermont toegewezen. En toen hij op de volgende dag, na die dag waarop de verheven held Colinius gewond raakte, een bijeenkomst in zijn eigen huis zou hebben gehad, werd hij weggeroepen van huis hiertoe en na een onheilspellende plechtigheid en een wrede marteling in Sanbartholomä werd hij gedwongen terug te keren naar Sedan, verstoken van alle hulpmiddelen, zoals in Lot.

Toen hij daar gedurende verscheidene dagen, en wel heel eervol, een polemiek gevoerd had tegen die markante Jezuïet Maldonatus, die gezonden was door de veldheer Monpenserius, werd hij afgevaardigd naar de Germaanse vorsten om hun hulp in te roepen. Toen hij deze opdracht eervol en met succes vervuld had, werd hij door de zeer verlichte Staten en de Prins van Oranje naar Leiden uitgenodigd, terwijl intussen de Germaanse troepen verenigd werden. En niet zo veel later, ten tijde van de komst van het leger van Casimir werd hij teruggeroepen, omdat hij zich moest inlijven bij het legerpastoraat bij de Galliërs, totdat er in Étampes die vrede gesloten werd voor heel korte tijd, wat hij voorvoeld en vooraf aangekondigd had.

Dus bij de nieuwe uitbraak van de oorlog werd hij uiteindelijk door de kerk van Sedan en de zeer verlichte heldin, Francisca Borbonia, de weduwe van Graaf Bullionaeus, tot gewoon pastor verkozen met permissie van de kerk in Parijs. Hij nam de taak van het heilig ambt geleerd en vakkundig op zich, alsmede het professoraat in de theologie tot het jaar des Heren 1586. En hij sloot, 60 jaar oud, zijn laatste dag af op 6 januari tot zeer diepe rouw van alle welwillende en ontwikkelde lieden. Hij werd zeer geroemd door zijn collega en oprechte pastor Tenantius in een openbare rede. En van allen die zich daar aan de letteren wijdden, liet hij terecht geëerd zijn laatste wens op een epitaaf achter voor de hele kerk en haar leiders.

Geschriften van Ludovicus Capellus:
Een zeer verstoord leven door de stormen van de burgeroorlog. Bestaat een tijdje, handgeschreven
Over de kerk en haar geschriften, gericht tegen de brief van Roserius Apostata aan de zeer geëerde Francisca Borbonia, in het jaar des Heren 1573
De Papenspiegel, door dezelfde auteur
Commentaar op de catechismus van Calvijn
Een bundel selecte brieven