Jan Zoet: Olimpias treur-spel. Amsterdam, 1640.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton101480Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[
fol. A1r]

JAN SOETS,

OLIMPIAS

TREUR-SPEL.

Ghespeelt op de
Amsterdamsche Schouwburgh, op Kermis, Anno 1640.

[Vignet: Door Yver in Liefde Bloiende].

T’AMSTERDAM,
__________________________

Voor Dirck Cornelisz. Hout-haeck, Boeckverkooper
op de Nieuwe-zijdts Kolck, Anno 1640.



[fol. A1v: blanco]
[fol. A2r]

OP-DRAGHT,

Aen de Konst-lievende

TOBIAS van DOMSELER.

DE lust en ledige uren hebben my gedwongen de pen in de inct te doopen, om deze droeve en zeltzame Historie, naer de ghelegentheyt van ons Schouw-Toneel, op te proncken. Gelijck ick naer mijn vermogen ghedaen heb, daer in achterlatende de onnoodighe raes-kallinghen van enckelde perzoonen. My zelven wysmakende, dat ghene zoo ghewightighe zaken by der hand ghenomen werden, ofte den wercker heeft ten minsten eenighe vrunden waer aen hy zijn geheymen openbaerd. Alzoo dat wy hier altijt een vol en verçierd Toneel hebben, daermen zomtijts niet veel meerder ziet als blinde schermen; niet dat ick de oude wil berispen, ofte anderen hun wercken zoeck te verachten, die hier in duyzendmael wijzer zijn als ick, hebbende tot hulp de kennis van verscheyden talen, ende de vruchten van hunne studie, daer ick mijne geboorten spraeck, nauwelicx versta, maer om dat dit, nae mijn goet-duncken, voor de toe-hoorders wel zoo aenghenaem zal zijn. Vertrouwende hier door de Ouderlooze en afgeleefde Ouden te troosten, biddende aen uw E. myne fauten te verschoonen, ende dit mijn kreupel-werck, te nemen inde bescherminghe van [fol. A2v] uw’ E. goetaerdigheyt, alzoo ick daer voor gheen bequamer hockel-plaetz heb kunnen vinden om voor de hair-klovers bevrijt te zijn, versoeckende mijne vrypottigheyt te verschoonen, het ontfangende voor het uwe, met zoo danighe ghenegentheyd, als het aen uw’ E. word opghedraghen, door den

                                                            Gheheelen uwen

                                                                        JAN SOET.

                    In Amsterdam den 8 van
                        Oogst-maend.



[fol. A3r]

CORT BEGRYP.

OLimpia eenighe Dochter vanden Grooten Sophy van Parzen, uytnemende in schoonigheyt en deughden: Zoo datze door hare bevalligheden heerschappye voerde over de grootste en maghtighste Princen van haren tijdt, maer voornemelick over deze vier, Cloridan een gheboren Perziaensche Prins, Leandre van gelijcken, Alidor een Prins, afkomstigh van de doorluchtige Grieken, Melante, Zoon van den Koningh van Creten, elck den ander trotzende in hoedanigheden. Leandre zoo volmaeckt van lichaem, ende zoo schoon van ghedaente, dat hy de ooghen, der gener die op hem zagen, in het gesicht dede verdwalen. Cloridan zo Goddelijck van stem, dat hy door zijn Hemels zingen het onbewegelijcke scheen te bewegen. Alidor vol moets, en zoo mannelick in wapenen, dat het noemen van zijn naem de vyanden dee verschricken. Melante bazat de volmaecktheyt van wel-spreken, begaeft wezende met de kloeckste en de klaerste geest die oyt lichaem verlichte, men hadde noyt de stem van een Orakel zoo welsprekende gehoort als de Zijne. Deze uytnemende Princen verscheenen alle vier op eenen oogenblick voor de ooghen die hen ontsteken hadde, op hope tot een ghewenscht eynde te komen, waer yder zo wel zijn begeerte wist voor te stellen, dat Olimpia niet wist wie over haer triompheren zou, maer vond haer ten lesten door de redenen van de welsprekende zo overrompelt, dat zy ghedwongen was haer zelven aen hem over te geven. Alidor zich zoo verstoten ziende, lerende dat een begaefde tongh meer kon doen als de Ridderlijke daden, word hier over zoo hevig, dat hy terstont zijn verwinner uytdaegt tot een openbare kamp, die by Melante aenghenomen word, maer verloor, door deze onbedachte stouttigheyd, niet alleenigh zijn leven, maer was oirzaeck dat Cloridan en Leandre oock terstont door de hand van Alidor wierden omghebrocht. Dezen grootmoedigen Prins, dus op eene uur door moorden zich verzaet hebbende met het bloet van deze drie brave Princen, word evenwel terstont van den Sophy bevrijt, uyt oirsaeck dat de Turcken de Parzianen zoo overvielen, dat zy genootzaeckt waren terstont hun Leger te doen marceeren. Waer over Alidor by den Sophy verkoren word tot Generale velt-overste, om de verdervinghe van zijn Landen te keeren. Maer Alidor wil deze hoogh-gheachte dienst niet aennemen, ten zy hy binnen de tijdt van vier en twintigh uren openbaerlick met Olimpia trouwt, welck hem den Sophy belooft, latende terstont zijn dochter weten om haer te voegen naer zijne begeerte, ende met Alidor dien selven nacht, die alree haer rou-kleederen vertoonde, te trouwen. Deze onverwachte tijdinge ontstack het hart van haer tot wraeck over de dood van Melante, en om haer selven door het sterven van dezen bloetdorstighen te verlossen, gelijck zy dat in de trouw volbrenght, hem en haer voor den Priester vergevende.

Het Treurspel begind op den voormiddagh ende eyndight ontrent middernacht. Het Toneel is in en ontrent het Hof tot Taurus.



[fol. A3v]

PERSONAGIEN.

Olimpia, Princes van Parzen.
Cloridan, een Parziaenze Prins.
Alidor, een Griecxze Prins.
Leandre, een Parziaenze Prins.
Melante, Zoon van den Koningh van Creten.
}
}
Vryers van Olimpia.
Aldebas, Sophy van Parzen, Vader van Olimpia.
Nothus,
Partinax,
} Raden van den Sophy.
Zeno,
Altimon,
} Vrunden van Alidor.
Kanabas, Pagie van Alidor.
Damban, Gouverneur van Belloor.
Zophie,
Brizette,
} Staet-Juffren van Olimpia.
Cresus,
Melgior,
} Vrunden van Melante.
Priester.
Tempel-sanghers.
Parziaenze Soldaten, stom.
Lijfwacht van den Sophy, stom.
Tempel-dienaers, stom.
Continue
[
fol. A4r]

EERSTE BEDRYF.

EERSTE UYTKOMST.

Olimpia, Cloridan, Alidor, Leandre en Melante.

Olimpia DEes dienst, ô Cloridan! dien ghy aen my betoond
            Ick dubbel-waerdigh ken om soo te zijn gheloond
            Als ghy, met reden, eyscht, ick weet u Godlick zinghen
            Soud’ d’alderwreetsten mensch tot u begeeren dwingen:
            (5) Hoe veel te meer een Maeghd die nauwelicx de lent’
            Van hare jeughd bereyckt, en die noch onghewent
            In dezen handel is, na dien mijn zwacke zinnen
            Als onghewapend zijn, om teghen ’t woelend minnen
            Te treden in ’t ghevecht. Mijn jonckheyt is te zwack
            (10) Om op hun hals te laên dit over lastigh pack,
            ’t Gheen rijper jaren eyscht. Oock is mijn wel behaghen
            Op vaster steun ghezet, die al mijn wil zal draghen
            Naer ’t voorslagh van zijn raed, dies uwe reden schort;
            Misschien dat u ’t beloop met meerder hail bestort
            (15) Als u begheeren wenscht.
Clorid.                                                 O pronck van alle schoone!
            Hoe kan my het gheluck met meerder zeege kroonen
            Als ’t gheen mijn hoop alreê voor leen-heer nu ontfanght?
            Schoon dat de achterdocht zoo zeer mijn harte pranght
            Dat ick my zelven acht weer-gadeloos te wezen
            (20) Van alle teghenspoed, mijn vreughde schijnt gherezen
            Ten top van hun bezit, waer op mijn leven stut,
            Als al de krachten zijn door hart-zeer uyt gheput.
            O zon-licht van mijn dach! ô waerde!
Olimpia                                                            Wilt betoomen
            Dees losheyt van uw’ tongh. Zie daer Melante komen
            (25) Met Alidor verzeld, indien ick nu niet dwael
            Met mijn verbaest ghezicht, zoo zie ick in de zael
            Leandre ginder oock. Mijn zinnen vind ick blijven
            Veer buyten hun besteck, wat moet de Princen drijven
            Dus op ghelijcke tijd zoo schielick harwaert aen?
            (30) Dit voed yets zonderlinghs, ick ben hier in begaen
            En weet niet wat dit wil.
Alidor                                         Princes die door uw’ gaven
[fol. A4v]
            De kloeckste mannen dwinghd, en maeckt verbonden slaven
            Van uwe mogenheyt, al wie zijn ooghen slaet
            Op uw’ uytnemend schoon. O lieve dageraed
            (35) Van mijne morghen-stond! ick bidde wilt vergeven
            Deez’ groote stoutigheyt, zoo onbedacht bedreven
            Van hem, die eeuwighlijck op u ghebieden let,
            Als d’alderminste slaef, en al zijn voorneem zet
            Na ’t heerschen van uw’ wil.
Leandre                                            Leandre kust de zomen
            (40) Eerbiedigh van u kleed, en buyghd, hoewel met schromen,
            Voor uwe Majesteyt, versoeckende ghena
            Om zijn vermeten doen. O zuyvere! ick sta
            Gheheel in u ghebied, nadien ick mijn ghelucken
            Alleenigh op de stam van uwe wil moet plucken.
Melan. (45) Zoo doet Melante oock, die deze reden keurd
            Tot voorspraeck van zijn daet, ick weet ick heb verbeurd,
            Maer ken uw’ reedlickheyd, verhopende met zwijghen
            Meer als door losse praet, verschooninghe te krijghen:
            Want noodelooze reên die terghen het gheduld.
Olimpia (50) Wel Princen, ghy vergroot zoo zeer in my de schult
            Van danckbaerheyd aen u, dat ick van al mijn leven
            Hoe zeer ick daer na tracht, de renten nauw’ kan gheven,
            Hoe zal ick dan in ’t lest de hooftzom noch voldoen?
Alidor. Mevrouw, ick die ghestaegh mijn lusten plagh te voên
            (55) In ’t midden van de nood, en heb door deze deghen
            Bebolwerckt in het stael, zoo menigh oorloghs zeghen
            Mijn vyanden ontroofd, ick heb, door deze hand,
            De Moor en Barbaris zoo menighmael met schand
            Doen vluchten voor den Parz’ hun uytghetrocken pezen,
            (60) Zoo datze noch met schrick mijn naem en daden vreezen.
            Ick heb de Arabiers hun hooghmoed eerst verleerd,
            En ’t bloedighe bederf van ons in winst verkeerd,
            Toen ick met honderden van Muylen en Kemelen
            Zoo kostelick ghelaên, met Gout en met juweelen,
            (65) Den Sophy heb vereerd, als vruchten van mijn ooghst
            Door deze zeins ghemayd, waer door dat ick op ’t hooghst
            In staet verheven ben, ick bral met Lauwer-kroonen,
            Ick kan in deze borst wel tsestigh wonden toonen
            Als zeghels van mijn daên, dan noyt bezweeck mijn moed,
            (70) O neen! schoon Alidor bedoven in het bloed
[fol. B1r]
            Soo dickwils heeft ghebaet, zijn hart in volle krachten
            Op moord-gheschrey noch doodt in ’t alderminst niet achten,
            Schoon dat het menschen-breyn my om de ooren vloogh,
            Ick vreesde voor gheen klingh of uytghetrocken boogh
            (75) Op mijne doodt belust. Maer in de meeste hette
            Had ick de grootste vreughd. Nu buygh ick voor de wetten
            Van uwe mogentheydt, als heel verwonnen van
            Uw’ Goddelick ghesicht, soo dat ick niet meer kan
            Tot mijn verlossingh doen als met de tongh te smeken,
            (80) Die nauwelicx de kracht behouden heeft van ’t spreken.
            Olimpia, ey! zie met medoogh op mijn staet,
            ’t Is Alidor die bid, waer menigh trots Zoldaet
            Wel eer heeft voorghebeên om ’t leven te verwerven,
            Nu staet in u behaegh’ zijn leven of zijn sterven:
            (85) Uw stuersheydt is mijn doodt, uw’ gonst mijn leven baerd,
            Dan soo ghy in ’t balans van reden evenaerd
            Mijn daden die ick voor den Sophy heb bedreven,
            En wat ghy noch verwacht, soo sultge my het leven
            Behouden door u gonst, maer soo ghy dit niet doet
            (90) Soo weet ick dat ick dan op ’t wreetste sterven moet.
            Niet dat ick, ô Princes! uw’ gonste soeck te winnen
            Met ydle klappery, ô neen! spitst al uw’ sinnen
            Tot naerstigh ondersoeck van watt’er is ghezeyt,
            En wat ick heb ghedaen, ick weet uw’ Majesteyt
            (95) De trouwste slave vind om onder haer gheboden
            Te buyghen al zijn wil, veel meer als voor de Goden
            Hun hooghgheachte wett. Hoewel uw’ achtbaerheên
            Vry waerder eyscht als my, soo zweer ick datt’er gheen
            In ’t groote Taurus is die my sal overtreffen
            (100) In daden en in schat. Ick sal mijn naem verheffen
            Soo hoogh dat gheen Cretens, noch Grieck, noch Pars, noch Parth,
            Noch Moor, noch Arabier of yemand wie der wart
            Door moedigheydt ontzien, by my sal kunnen halen,
            Ick sal mijn borst en hart met liefde soo verstalen,
            (105) Dat d’alderscharpste klingh van dese taye huyd
            Als van een groote rotz’, door ’t slaen te rugghe stuyt.
            Uw gonst sal desen arm soo sterck en krachtich maecken,
            Dat wat mijn Zabel roert of even komt te raecken
            Sal kloven vanden slagh, gheen Pantzer noch Helmet
            (110) Hoe dick en stijf ghezmeet, die dan de snee belet
[fol. B1v]
            Van Alidors gheweer, ick zal de Turcken temmen,
            En voor de oude trotz mijn paerdt te wet doe zwemmen
            In hun vergoten bloet. Zoo ghy, ô schoone! maer
            Mijn krachten stijven wilt, zoo kan my gheen ghevaer
            (115) Of noodval zijn te groot. Maer zooge niet wilt hooren,
            Zoo is dit gansche Rijck met Alidor verlooren.
            Dies bid ick buygh uw wil nae ’t redelick verzoeck
            Van dees verwonnen Prins. Laed toch op u gheen vloeck
            Van al ’t ghemeene volck. Ick zal de Turckze manen
            (120) Doen zwijmen voor de zon en glans der Parzijanen;
            Wanneer ’t Mevrouw belieft.
Leandr.                                              Wat kankker eet mijn hart?
Olimpia O wonderlijcke strijt! ick ben door nood ghetart
            En weet niet wat ick wil. Waer zal ick best besteden
            Mijne onvermoghen kracht? ick word van vier bestreden
            (125) En elleck overwind. Wanneer ick mijn ghesicht
            Laet dwalen op het schoon, daer watter leeft voor zwicht,
            Zoo blijft mijn wil stracx vast, ick moet Leandre kiezen.
            Maer hoor ick Cloridan weer zinghen, zoo verliezen
            Mijn ooghen al hun kracht, ick blijf me selven niet,
            (130) Maer worde zijn slavin. En als het weêr gheschied
            Dat ick met overlegh op Alidor zijn daden
            En groote schatten let, zoo vind ick gheen verzaden
            Voor mijn beklemde gheest, als in dien trotzen Helt
            Daer Parzen meê braveerd en al hun hoop op stelt.
            (135) En spreeckt Melante maer, zijn Goddelijcke woorden
            Die gaenme tot het hart, zijn zoete reên vermoorden
            Al ’t vorighe besluyt, mijn zinnen zijn verheerd
            En buyghen naer zijn wil, waer ’t overlegh zich keerd
            ’t Is over al bezet, wat zal ick dan gaen maecken?
            (140) Kloeckmoedigh oorloghs-Held, uw’ groote daden raecken
            Mijn noyt ghequetste borst, mijn zinnen zijn beroert,
            Ick voel mijn gansche wil ghelijck als om ghevoert,
            En stemt met uw’ begeert’. Wilt op mijn gonst vertrouwen,
            Ick zal, ô Prins! uw’ deughd zoo zeer in waerden houwen
            (145) Als mijn ghelegentheydt door reden dat vergunt.
            Dan ondertusschen doof uw’ vlam zoo veelge kunt,
            En laetze niet te hoogh in lichte fluyster branden.
            Ick min uw’ moedigheydt, waer door mijn Vaders landen
            Zoo dickwils zijn bevrijt van gruwelijcke noot.
[fol. B2r]
            (150) Toch Prins ’t gheen ghy versoeckt, is voor my al te groot
            Daer toezegh van te doen. Ghy weet dat deze tijden
            Gheen eyghen zins ghebruyck voor jonghe Maeghden lijden,
            Dies geef u aen ’t beloop, vernoegh u met mijn gunst,
            Welwaerde Alidor.
Alidor.                                Princes het is gheen kunst
            (155) Aen hen die zmarten treft een lichte troost te gheven.
            Dan nu zal ick met hoop mijn duyzend doodich leven
            In alle quellingh voên, en recken mijn gheduld
            Met staghe vrees zoo langh, tot datge eenmael zult
            Uw’ straf door deernis dôôn.
Clorida.                                            Moet ick dees donderslaghen
            (160) O Hemel! dan van u dat zonder oirzaeck draghen?
            Of heeft mijn stuur Planeet op mijn gheboorten dagh
            Heel averechs ghestaen? Toen ick het eerste sagh
            U eeuwigh durend licht, toen scheentge my te stroken
            Met blije morghengroet, nu leyd mijn vreughd ghedoken
            (165) Veer onder het bederf ’t gheen slincx hun vlammen zwenghd,
            En my van kruyn tot zool met wreede plaghen zenghd.
            Olimpia ai zie! zie Cloridan gheboghen
            Voor uwe Majesteyt, indien in u medoghen
            Of deerenisse is, zoo gunme een van tween,
            (170) Het leven of de doodt, nu zijnze my ghemeen.
            Ick leve leveloos, ick sterve zonder sterven,
            Ick zoecke na de doot maer kanze niet verwerven
            Schoon dat ick dach voor dach wel hondert dooden ly,
            En zoo ick leven vind zoo is de doodt daer by.
            (175) Dus ben ick levend doodt, en ’t sterven is mijn leven,
            Kom neemtme ’t eene af en wilt mee ’t ander geven:
            Zoo stelt zich Cloridan in ’t gheen ghy wilt gherust.
Olimpia Ick gun u Cloridan, dat ghy in volle lust
            Uw’ daghen slijten mooght, tot dat de grijze hairen
            (180) U wijzen na de rust daer ’t alles heen moet varen:
            Indien het in mijn macht, of mijn vermoghen stont,
            Ghy zoud gheholpen zijn: maer nu is deze wond
            Niet moghelijck voor my in ’t minste te ghenezen,
            Dan troost u, ’k zal uw’ hulp in alle zaken wezen
            (185) Zoo veel ick immer kan.
Clorida.                                                Ick voel een nieuw begin
            Van leven door uw troost. Leand. En ick mee zelven in
[fol. B2v]
            Een gruwelicke Hel daer alle plaghen krielen,
            En yder vaerdich staet om daetlick te vernielen
            Dees droeve en banghe Prins. O smarten sonder end!
            (190) O dulle woeste Zee van eeuwighe elend!
            Hoe tobbel ick in u? Hoe word ick omghesmeten
            Van uwe raserny? Hebt ghy ô Gôôn vergheten
            Uw’ goedertierenheyt, of hebtge in uw raet
            Dit voorheen soo bestemt? Jupijn soo bid ick slaet
            (195) My met een donderslach het hooft aen duysent enden,
            En schort soo door mijn doodt de rest van mijn elenden.
            Ai! toon, ai! toon medoogh aen een verlaten Prins,
            Die wat hy vleyd en smeeckt, of wat hy doet, geensins
            Kan komen tot zijn wit. O braefste van de brave
            (200) Ai! gun mee dat ick eens mijn flaeuwe gheest mach laven
            Met Goddelicke troost. O soetste! dit verdriet
            Dat heeft mee gansch mismaeckt, ick ben Leandre niet,
            Maer eer soo ’t schijnt een schim, mijn fucxze leden strammen,
            En al mijn stal vergaet, mijn zenuwen verlammen,
            (205) Ick ben gantsch logh en loom, en wat te voren was
            Dat vind ick nu gheen meer, ick dor ghelijck het gras
            By Zomer afghemaeyt, of even als de Roosen
            Daer nimmer dauw op valt, soo slenst en slijt mijn bloosen
            In vaele en bleecke kleur, en eyndlick sal het graf
            (210) Verstrecken voor ’t Paleys dat mijn gheboort my gaf,
            Indien ick niet in tijdts uw’ stuursheydt kan verwinnen,
            Of kincken door ghebeên uw’ stramme en stijve sinnen.
Olimpia O schoone! quijnt ghy meê in een ghelijcke brandt?
            Ai rijs! Leandre rijs, bruyck reden en verstant,
            (215) Laet gheen wantroostigheydt uw’ sinnen overheeren,
            Ick min u, soo ick kon ick gaf u uw’ begeeren,
            Maer nu en kan ick niet, vermits een meerder macht
            Mijn wil en sinnen stuurd. Ai brave Prince! wacht,
            Misschien ghelegentheydt ten lesten noch sal maecken
            (220) Dat ghy het doelwit treft, en aen uw wensch sult raken.
            Vertrouw u op mijn woort, ick blijf u toeghedaen.
Leandr. O Goddelijcke troost! soo als de zilv’re Maen
            Swight voor de goude zon, soo is mijn smart ghedoocken
            Voor uwe lieve reên tot mijn vermaeck ghesproocken.
Melante (225) O Goden! stiert mijn tongh dat ick het harte raeck
            Van haer die my ghebiet: Mevrouwe, al ’t vermaeck
[fol. B3r]
            Dat ons de wereld toont, is anders niet te noemen
            Als ydelheydt en niet: de schoonheydt als de bloemen
            Seer haest en licht vergaet. Al hadmen al het schoon
            (230) Dat oyt een sterflick mensch kan wenschen van de Gôôn,
            Wat hadme? niet medal, hoe wel het voor de ooghen
            Vry groots en heerlick schijnt, men iss’er mee bedroghen,
            De tijdt die eet ze op, een zieckte die verslind
            Seer lichtelijck al ’t schoon, soo dat men gansch niet vind
            (235) Van ’t gheen te vooren was. Men machse niet vertrouwen:
            Oock voeghtse voor gheen Mans, maer beter aen de Vrouwen
            Een pronckzel voor een wijl. En wat belanght de stem
            Van singhen, ’t is een mist, jae minder soomen hem
            Ter deghen wil besien. Laet een soo Godlick singhen,
            (240) Soo dat hy Mensch en Vee, jae boomen schijnt te dwinghen
            Door ’t aenghenaem gheluyt, ’t is in een uur ghedaen.
            Een sweeringh in de keel doet stracx de stem vergaen.
            Oock is ’t een eyghenschap die meerder aen de dieren
            Als Menschen is gheheght: de Voghels tierelieren
            (245) Met sulcke soetigheyd dat noyt gheen menschen tongh
            Op aerden, hoeze ’t pijnt, soo goet of lieflick songh.
            ’t Is maer een tijdt-verdrijf, een lock-aes voor de ooren,
            Dan in een ommesien, is al hun soet verloren.
            ?n wat het beste schijnt, ’t gheen voor de Mannen past,
            (250) Dat is kloeckmoedigheyd: hier door is ’t dat hy wast
            In rijckdom en in staet, dit maeckt hem soo verheven,
            Soo dat hy na sijn dood oock schijnen sal te leven.
            Dit neemtze van de ploegh en draeghtze op de troon.
            Maer ’t is mee min als niet, al schijnt het noch soo schoon:
            (255) ’t Is even als de zon by soete somer daghen,
            Die schoon en lieflick schijnt, maer als de reghen vlaghen
            Den Hemel over-deckt met wolcken swart en dicht,
            Soo siet men strael noch glans van dit verheven licht.
            ’t Is even eens met die, die door hun trotze daden,
            (260) En mannelick bedrijf het hooft met Lauwer laden,
            Soo langh als hen ’t gheluck naer hun behaghen kroond.
            Maer als het licht gheval zijn droeve buyen toond
            Soo smelt hun roem en eer tot laster en tot schanden,
            Hun rijckdom die vergaet, men moet in vreemde landen
            (265) Dickwils in ballinghschap in kommer en in noot
            Gaen dolen, daer men dan met tranen om de doot
[fol. B3v]
            Wel hondertmalen wenscht. De grootste oorloghs-Helden
            Zijn kind’ren van ’t gheval: Men vintze niet, of zelden
            Die zoo gheluckich zijn dat hen ’t beloop in ’t graf
            (270) Met Lauwer-kroonen draeght, wat hen de voorspoet gaf
            Dat zal de teghenspoed ghemeenelick berooven.
Alidor. O gruwelijcke zmaed! Hoe word mijn roem verschoven
            Door dezen laffen bloet.
Olimpia                        Melante u verhael
            Vernoeght me wonder wel. Kom leytme in mijn Zael
            (275) Ick moet, zoo ’t u belieft, een weynich met u spreken.
            Wel Princen ’t is mijn tijdt.
Alidor.                        Ick zal van daegh noch wreken,
            Dat zweer ick by de Goôn, dees trotz aen my gheschied.
            Mevrouw, ick blijf uw’ slaef.   Alidar binnen.
Clorida.                        ?n ick in u ghebied.
Leandr. Uw’ eyghen tot ick sterf, op hope van ghenaden.
Olimpia (280) Al wel, ick zalme hier wat verder op beraden.¤¤¤Binnen.



TWEEDE UYTKOMST.

Aldebas Sophy van Parzen. Nothus, Partinax, Raden, en al de Hof-staet.

Aldebas Ghy stijlen van mijn staet, wiens wijsheydt ick vertrouw
            Mijn beste steun te zijn. Nadien ick zeker houw
            Het gheen my Damban schrijft, hoe Soliman zijn benden
            Zoo haestigh als hy kon heeft naer ?elloor doen wenden,
            (285) En loert op deze plaetz’, eer datze word verzien
            Met meerder macht van volck om hem het hooft te biên,
            Door al zijn heele gros by nacht te overvallen.
            ?ier had hy dan de pas om ?aurus hooghe wallen
            Weêr onder zijn bedwangh en gruwelick ghewelt
            (290) Te krijghen na zijn wil. Mijn Spie heeft ’s nachs ghetelt
            Ruym hondert duyzent man te voet, en dan te paerde
            Ontrent een dardendeel, die altemael met zwaerden
            En lancen zijn verzien. ?ier dient nu ?? ghelet,
            Hoe dat men over al de passen zoo bezet
            (295) Dat nieuwers moghelijck zal wezen door te raecken.
Nothus. ’t Is noodigh datmen stracx twee Forten op laet maecken
            Ter zijden van Grundel, wiens hoorenwercken slaen
[fol. B4r]
            ?un vleughels aen de wegh, op datmen daer van daen
            Wanneer ’t de nood vereyscht, de heyr-baen kan beschieten,
            (300) Oock datmen inder haest al onze binne-vlieten
            Van daer af tot Marok, de zuyder kant trenceet,
            ?n wel met volck bezet. Zijn Majesteyt die weet
            Wat voordeel dit kan doen zoo hen het overkomen
            Van ’t water word belet.
Aldebas                        ? ja! de binne-stroomen
            (305) Die dienen wel verzien.
Partin.                        M?n moet ghelijcker handt
            De boomen die der staen aen Grundels wegh gheplant
            Door ’t lantvolck daer ontrent terstont om ver doen kappen,
            ?n zmijtenze zoo woest dat man noch paerd gheen stappen
            Daer over heen kan doen, en aen de noorder zy
            (310) ?? ’t vlacke naer Marok, moet onze Ruytery
            Steets houden oogh in ’t zeyl, en zetten hunne wachten
            In ’t kleyne kreupel-bos, of inde drooghe grachten
            Die Grundels vrydom scheyd. Wanneer dat Soliman
            ?ier met zijn Legher komt en nieuwers henen kan,
            (315) M??t onze Ruytery zijn hinder-tocht bespringhen,
            ?n slaen van achtren in. Dit zijn de beste dinghen
            Die ick mijn Heer kan raên.
Aldebas                        Ick achtze oock voor goet.
Partin. Ick weet dat Soliman met schande wijcken moet
            Wanneer dit word ghedaen.
Aldebas                        Ick zweer ick zal betoonen
            (320) Dat ?arzen machtigh is om teghen zoo veel kroonen
            Als Soliman zich roemd in zijn ghebied te staen,
            ?? komen in het velt. Ick zal van stonden aen
            Doen over al het volck uyt Garnizoenen lichten
            Waer dat ick kan of mach. ? neen! zoud’ ??rzen zwichten
            (325) Voor Solimans gheraes? dat ly ick nimmermeer,
            Ick meen hy zal het bloet der Turreken veel eer
            Zien stroomen over ’t lant van ?aurus tot de Mooren
            ?un schybergh van dit Rijck. ?f Soliman te voren
            M? uyt dees plaets verdreef dat ’s anders toe ghegaen,
            (330) ’k Was van mijn eyghen volck van binnen toen verraên.
            Nu staet mijn ?hroon te vast, en niemand kan my deeren.
            ???r Partinax, hoor hier, hoor Nothus, hoor ghy ?eeren,
            Na dien de noot vereyscht een kort en goet beraet,
[fol. B4v]
            Soo wil ick datge dit tot voordeel van mijn staet,
            (335) Eens in uw’ eenigheydt gaet t’zamen overlegghen,
            En watge noodich acht, dat komt me daetlick segghen.
            Ick ga in ’t Cabinet. Ga inde Galdery
            Om hoogh.
Nothus.          Soo doenwe.
Aldebas                                  Wel, maer komt mee hier weer by. Bin.
Continue

TWEEDE BEDRYF.

EERSTE UYTKOMST.

Alidor, Zeno, Altimon en Kanabas.

Alidor. NEen vrunden dat ’s om niet, hoe zouw mijn moed verdraghen
            (340) Dese overgroote smaet? Ick heb in zoo veel slaghen
            En ridderlick ghevecht, dees jonghe borst ghewaeght,
            Dat Parsen eenwigh roem op mijne daden draeght,
            Ick heb gheen dood ontsien om buyt en eer te winnen,
            Den Sophy tot profijt; maer altijdt sijn mijn sinnen
            (345) Met dese hoop ghevoet, dat ick in ’t eynd’ hier door
            Souw komen tot mijn wit, Olimpia dan voor
            Mijn staghe moeylickheyt, als eyghen te bekomen,
            Maer nu is dese hoop my heelendal benomen,
            En dat alleen door hem, door hem is dit gheschiet,
            (350) Ick segh Melante is ’t, die my soo plotz’ verstiet
            Van mijn ghenoten vreughd, dat door sijn listigh praten,
            Sijn tongh heeft meer ghedaen als stoutheyt van Soldaten.
            O gruwelicke spijt! ick sweer by al de Gôôn
            Dat ick dit wreken sal:Wel hoe! of hy de Soon
            (355) Van Cretens Coningh is, dat sal hem niet verschoonen.
            Hy moet zich nu in daed soo dapper meê betoonen
            Als hy in ’t spreken is, of soo hy dat niet doet
            Soo sal ick my van daegh verzaden met sijn bloet.
            Dit acht ick Ridderlick, dit heb ick oock gheschreven.
            (360) Kanabas.
Zeno.                        Vrunt bedaer, wilt soo gheen ruymte geven
            Aen dulle haestigheydt, die alles scherd en schent
            Wat datze vatten kan. De Zeeman is ghewent
            Wanneer hy hier en daer siet swarte wolcken sweven,
[
fol. C1r]
            Als voorbôón van den storm, zijn zeylen in te reven:
            (365) Want hield hy ’t in de top tot dat de buyen slaen,
            Zoo leed hy dickwils noot en prijckel van vergaen.
            ’t Is oock zoo met den mensch, wanneer men van te voren
            Zijn zinnen niet bestrickt, eer dat de buy van toren
            In onze zeylen vat, men moet voorzeecker voort
            (370) Door deze storm vergaen.
Alidor.                        Mijn hart roept wraeck en moort,
            Ick stel my niet gherust, voor dat ick door de deghen
            Het gheen hy my ontnam heb wederom ghekreghen,
            Of dat hy Ridderlick het leven my beneemt:
            Hier ben ick op belust. Hoe wonderlijck en vreemd’
            (375) Speelt nu ’t gheval met my? ick ben als op-ghevloghen
            Tot rijckdom en tot staet, zoo datt’er voor mijn ooghen
            Schier niet onmooghlijck scheen, wat dat mijn wil maer wouw
            Dat had ick in mijn handt. Nu word ick om een Vrouw
            Dus jammerlick ghepijnt, met zoo veel felle tucken
            (380) Die yder ooghenblick wel hondert onghelucken
            My jaghen op den hals. O wreede overlast!
            Ick zie dat mijn verdriet tot aen den Hemel wast.
            Wat raet, wat raet hier toe? mijn bloet begint te koocken
            En welt me tot de keel, Waer toe het hooft ghebroocken
            (385) Met malle revery? Dit ’s ydelheydt en windt,
            Vermits mijn hart geen troost in al dit razen vint.
            O Altimon! ick moet, ick moet mijn lust verzaden,
            Ick moet Melante nu mijn mannelijcke daden
            Ter deghen doen verstaen. Eer vind mijn hart gheen rust,
            (390) ’t Kan nu niet anders zijn, ick brand al door de lust.
            Kom Pagie.
Kanab.                        Wel mijn heer.
Altimon                                                Ai Alidor! kan ’t wezen
            Zoo stel u toch gherust. Men moet het onheyl vrezen
            Eer dat het ons verrast. Denckt eens wat ongheval
            Ghy wint of ghy verliest, u overkomen zal?
            (395) Ghy wint, ick neem het best, ghy zult hem overwinnen,
            Wat roem zal ’t voor u zijn, wat zultge dan beginnen?
            Schoon u den Sophy mind, dat gheeft u gheen proffijt:
            Hy is een Coninghs Zoon, zijn Vader zal altijt
            U naer het leven staen: en zoo door wraeck-lust wroeten
            (400) Tot datge met uw’ doodt zijn zoons doodt weêr zult boeten.
[fol. C1v]
            Ick ken der Creten aert, ghy raeckt niet uyt sijn hand
            Al kostent hem sijn Kroon, jae al sijn erref-land.
            Ick bid u laet het na.
Alidor.                        Al had ick hondert lijven
            Ick lietze, eer ick rust, daer voor te pande blijven.
            (405) O neen ’t en kan niet zijn, mijn overmoedigh hart
            Ontzet zich voor gheen dood, mijn stijve wil die werd
            In ’t minste niet beweeght, al sagh ick voor mijn ooghen
            Hier hondert beulen staen met zabels en met boghen,
            Om dit rampsaligh lijf, aen flenters, lit voor lit,
            (410) Soo stracx van een te doen, of braên, of zieden ’t, dit
            Of watt’er wesen mach kan my in ’t minst beroeren,
            Ick moet van stonden aen mijn voorneem gaen volvoeren.
Zeno. Als ’t anders niet kan sijn, is ’t beter datmen swijght.
Alidor. Veel beter, want mijn wraeck hier door noch hooger stijght.
            (415) Maer vindme tot uw’ dienst op ’t meest hier door verbonden,
            Ick heb uw’ beyder trouw en gonst soo groot bevonden
            Dat ick niet loons ghenoegh u daer voor geven kan.
Altimo. De vruntschap eyscht gheen loon, maer die vernoeght zich an
            Zijn eyghen eyghenschap, en vind een vol ghenoeghen
            (420) Wanneerze zich in trouw met vruntschaps vrucht mach voeghen.
Alidor. Soo doetze, soo is ’t recht, dit is de ware proef
            Van vrunden in de nood. Maer waer na of ick toef
            ’t Is immers meer als tijdt. Hoe speelen mijn ghedachten?
            Kanabas, kom gae heen, ick sal u weêr verwachten
            (425) In Talmots achterpleyn. Zie toe ga haestigh voort,
            Zegh aen Melante dit, als dat ick by de poort
            Van Talmot nae hem wacht, ghelijck hy hier zal lesen,
            Bidt dat hy met u ga, ick sal daer vaerdigh wesen
            En wachten nae sijn komst. Zegh dat ick dit begeer,
            (430) En dat hy sich versiet met Ridderlick gheweer.
            Geef dan aen hem dees brief.
Kanab.                        Ick sal het soo bestellen
            Als ghy mee seght mijn Heer.            Kanabas binnen.
Alidor.                        Hoe sal mijn hart sich quellen
            Eer dat ick hem noch zie? ick wensch al na de strijt.
            Ick zweef, indien hy komt, dat ick voor dese spijt
            (435) Hem soo begroeten sal dat hy niet meer sal smaden
            Op Mannelick bedrijf en Ridderlijcke daden.
            Ick sal hem op de toets eens stellen van mijn klingh.
[fol. C2r]
            En toonen hoe ick staegh op mijne vyand dringh.
            Ick zweer ick sal sijn tongh op beter wijs doen spreken,
            (440) En leeren hem wat kracht in dese armen steken,
            Ick sal sijn wijse kop vermorzelen tot gruys,
            En senden dan de romp by stucken weêr nae huys:
            Soo kan sijn Vader sien dat woorden gansch niet hechten,
            Maer datmen om het lijf en om de eer moet vechten.
            (445) Dit is het oud’ ghebruyck, daer moet een Prins op sien,
            Maer van een radde tongh kan hem gheen eer gheschiên.
            Hier blijft mijn wil op staen, dit sal ick waerheyt maecken
            Dat Ridderlick bedrijf ons doet tot grootsheyt raecken.
            De mannen voeght gheen snap, dit ’s vrouwen tijt verdrijf,
            (450) Maer Princen past het stael en wapen aen het lijf:
            Want woorden zijn maer wind men moet hier handen reppen,
            Hier segh ick moet een Prins sijn hooghste lust in scheppen.
Zeno. ’t Is alles soo ghy seght, hier valt gheen teghen keer
            Want Princen hanght hun lof alleenich aen ’t gheweer.
Alidor. (455) Dit is het dat ick soeck en eeuwighlick sal soecken
            Al soud’ den Sophy self hier nae mijn naem vervloecken,
            Al soud’ ick by den Pars ghedurigh sijn veracht,
            Dit min ick, dit is ’t gheen daer ick een kroon af wacht.
            Ick moet Olimpia hier door alleen beweghen.
            (460) Laet andere de praet, ick vry ze met de deghen,
            En win ick haer niet meê zoo is mijn raed ten end’.
Altimon Uw’daden Alidor sijn yder een bekend,
            En niemand kan by u op veer in kloeckheyt halen.
            Den Hemel wil u voort met zeghen zoo bestralen
            (465) Dat ghy uw wensch bekoomt.
Alidor.                        ’t Is tijt voor my te gaen.
Zeno. Wy leyden u van ’t Hof tot dicht aen Talmots laên.            Binnen.



TWEEDE UYTKOMST.

Melante, Cloridan, Leandre en Kanabas.

Melante Die ’t leven van den mensch te deghen wil ontleden,
            En aen dit groote werck verstand en tijd besteden,
            Die zal het wonderbaer en zeltzaem van postuur
            (470) In alle deelen zien, ja dickwils in een uur
            Wel thienmael dus en zoo. Dan stil en dan vol woelen,
[fol. C2v]
            Nu droevigh, en terstont vol lacchen en krioelen.
            Hier macker als een lam, daer felder als een beir.
            Nu krachtigh en vol moets, stracx zwack en bijster teêr.
            (475) Dan vriendelick van tongh, daer straf en stuurs van woorden.
            Hier vol van deerenis, en gints belust op moorden.
            Dus is ’t er meê ghestelt. Gheen dingh zoo light en los,
            ’t Is zwacker als het riet, jae als een glas zoo bros.
            Hier heb ick op ghelet en naerstigh waer ghenomen
            (480) Wat ’s menschen leven is, wat is ons gaen en komen?
            Ons komen is verdriet: want stracx in onz’ gheboort’
            Is kermen onze groet en ’t eerste dat men hoord.
            De kintsheyt heeft hun quel, de Mannelijcke jaren
            Vol moeyten, zorghen, angst, hartzeeren en bezwaren.
            (485) De grijzen ouderdom is overlaen met vrught,
            Zieck, zeer, stijf, lam, doof, blind, vol klaghen, vol ghezught,
            En anders heeftze niet, vol doornen zijn de weghen
            Van ’t eerste tot op ’t lest, wy zijn als vast ghereghen
            Aen alderley verdriet, en’t eynde is de doot,
            (490) Hier van is niemand vry, hoe heerelick, hoe groot,
            Hoe rijck, hoe wijs, hoe vroom, hoe stout, hoe kloeck van daden,
            Dees zeynzen maeytze al, en niemand vind ghenaden.
            De sleghtste bedelaer heeft hier zoo veel ontzagh
            Als die de Scepter voerd en wetten stellen mach:
            (495) En al wat onze zorgh met moeyten hier vergaerde
            Daer van en geeftze niet als sleghs een weynigh aerde.
            Zie zoo is ons begin, ons midden en ons end
            Niet anders als verdriet, als hartzeer en elend.
            Dit weet ick, en ick kan met reden hier af spreecken:
            (500) Ja ’t leven van den mensch word’ by de zee gheleecken.
            Ons leven is een Zee, een Zee die licht beroert
            En van de minste storm ten Hemel hoogh ghevoert.
            Ick bid mijn vrunden hoor, dus is ’t met ons gheleghen,
            Wilt vry met naerstigheyt mijn reden overweghen.
            (505) De Zee leyt zomtijdts slecht zoo even, ja zoo gladt
            Zoo datt’er niet een baer van dit beroerend nat
            In ’t minste zich verrept, maer als de binne-stroomen
            Die zoetjes van ’t gheberght tot inde groeven komen
            En blijven altoos stil, zoo isze zomtijdts mee:
            (510) Maer in een ommezien drijft stracx de windt de Zee
            Tot over mast en stengh, jae bovenal de Berghen,
[fol. C3r]
            Zoo datze met ghewelt den Hemel schijnt te terghen,
            De stouten Bootsman schrickt ghedwonghen door de nood’
            Om datt’er menigh Schip aen hondert stucken stoot,
            (515) Zoo zoest en broest ze dan dat self de Rotzen beven:
            Dus is het met den mensch in dit onrustigh leven.
            Zoo langh als ’t naer zijn zin en naer zijn wil mach gaen,
            Zoo houwt hy hem gherust en kreunt zich nieuwers aen,
            Dan is men stil en goet, dan is men wel te vreden
            (520) Om datmen stap voor stap al hoogher schijnt te treden,
            Maer mist hen dit gheluck zoo word het hooft ontstelt,
            Men vloeckt, men tiert, men raest, men lastert en men scheld
            Op Menschen en op Gôôn, dat wie het hoort moet yzen,
            De zinnen zijn als woest, de slappe hairen rijzen
            (525) Als borstels over eynd. De ooghen zijn als vuur,
            Men brult ghelijck een Leeuw, men zweert by hoogh en duur
            Dees spijt, ghelijck men ’t noemt, met Menschen bloet te stillen,
            Al zouw men naderhandt hem om de misdaet villen.
            Zoo gaet het Cloridan, zoo dol en zoo ontzint
            (530) Word lichtelijck de mensch van zoo een kleyne wint:
            Hier zietmen ’t, hier is ’t waer, dees let’ren kunnen ’t zegghen,
            Wat hoeft men meer ghetuygh? dees brief sal wederleggen
            Al onze teghen reên. O Alidor! uw moet,
            En uw’ groothartigheydt, ’t is zekerlick, die doet
            (535) U dwalen uyt het spoor, en leert u vast ghelooven
            Dat yder voor u schrickt. Al gaetge schoon te boven
            Veel Princen van uw’ tijdt, ick zal met u om prijs,
            Nochtans de Kampslagh doen op Ridderlicke wijs,
            Al zoud ick met mijn bloet de drooghe aerde laven.
            (540) Wat zijnwe? minder, jae veel minder als de Slaven.
            Wat heeft uw’ Heer gheseyt toen hy u harwaerts zond’?
Kanab. Dat hy aen Talmot wacht, en datge daer terstont
            Oock by hem komen zoud, maer datge u te voren
            Met wapens moest versien, nae Ridders toebehooren,
            (545) Voorts datge uyt dees brief zijn meningh kost verstaen.
Melante Zoo doe ick, toef noch wat wy zullen daetlick gaen.
Cloridan Melante waer ’t niet best dat ghy de kamp liet blijven?
Melan. Mijn vrunt dat zou hem meer in wraeck en dolheyt stijven.
Leand. Dat beter als uw’ doodt, daer kost ghy u voor hoên.
Melan. (550) Maer zoo nauw’ kan men niet, of dat is licht te doen.
Cloridan Best datge u een weeck tot Dassa gaet vermaecken.
[fol. C3v]
Melan. Daer zoud ick wisselijck door list om ’t leven raecken.
Leand. ?f ghy dan yemand zond die van verzoenen sprack.
Melan. Dat gheeft de Ridderschap te gruwelicken krack.
Cloridan (555) En gaetge, ’k zie uw’ bloet al uyt de wonden stroomen.
Melant. Dat kan hem lichtelick het eerste over komen.
Leandre Het kan wel, maer, mijn Heer, het ander dreyght u meest.
Melan. Dat quaet scheen in het oogh is dickwils goet ghew?est.
Cloridan M??r Alidor die heeft zoo menigh Held doen beven.
Melant. (560) Dan raeckenze veel tijdts het sleghtste om het leven.
            ’t Is tijdt voor my te gaen, op dat ick van gheweer
            ?n wapens my voorzie. Ick danck u voor de eer
            ?n vruntschap diege doet en deed’ mijn leve daghen.
            Vaer wel, of ’t leste was dat wy malkander zaghen.
Leandre (565) De ??mel stijf uw’ arm en gheef u nieuwe kracht.
Cloridan Dat Alidor ghevoelt het gheen hy niet verwacht.
Melan. K?m Pagie gae met my.
                        Melante en Kanabas binnen.
Leandre Ick vrees voor onghelucken:
            ’t Is zeker Alidor zal nu zijn Zabel drucken
            Dwars door Melantes borst, en koelen met het bloet
            (570) Dat uyt de wonden loopt zijn ziedend’ heete moet.
            M? dunckt ick zie alreê Melantes kracht ghebroken,
            ?n Alidor verheughd dat hy zich heeft ghewroken.
            Mijn hart word kout van vrees door ’t dencken om de daed,
            Wat of den Prins begint? dan ’t is nu al te laet,
            (575) ?? heeft het toe-gheseyt en kan het niet herhalen:
            ? waerde Prins! hoe dier zult ghy uw’ praet betalen?
Cloridan Dat kan hy niet verby, want Alidor te wis
            ?n al te wel gheleerd in desen handel is,
            ?y reeckent tijdt verdrijf het houwen en het steecken
            (580) Of Ridderlijcke kamp van speer of lans te breecken,
            ?? zit ghelijck een muur ghemetzelt in de zael,
            ?y klooft met groote kracht door Panzers van metael,
            ?l is Melante mee al redelick bedreven
            Dat sal, ghe sult het sien, hem gansch gheen voordeel geven.
            (585) Zijn Goddelicke reên die brenghen hem ter doodt,
            ? ?reten! dit verlies dat is voor u te groot.
Leandre Wat dunckt u Cloridan? of wy te samen ginghen
            ?n datmen Alidor door reden soght te dwinghen
            Dat hy sijn voorneem liet. ?? datmen tot een zoen
[fol. C4r]
            (590) De Princen brenghen mocht?
Cloridan                        Ick wil mijn best wel doen,
            Maer vrees dat Alidor, te zeer verhit in tooren
            Zijn wil niet buyghen zal, noch na gheen reden hooren.
Leandre ’t ?n kan altoos niet schaên.
Clorida.                        Neen schaden kan het niet,
            Maer dat men van gheweer en wapens zich verziet
            (595) ?er dat men henen gaet, dat zoud’ ??k noodigh achten:
            M?n kan zich niet te nauw voor dolle menschen wachten.
Leandre Wis, dat en kan men niet, want door het kleynste woord
            Zijn deze menschen stracx te gruwelick verstoord.
            Kom doenwe zooge seght, en zien het zoo te maecken
            (600) Dat deze Princen weer, door ons tot vrunden raecken.            Binnen.


            DARDE UYTKOMST.
Aldebas, Nothus, Partinax. Damban en eenighe Soldaeten.


Aldebas Hoe zeltzaem is ’t beloop, hoe vreemt, hoe wonderbaer
            Is alle dingh ghestelt? Ick heb nu twintigh jaer
            Dit groot en machtigh Rijck na mijn ghebied gheboghen,
            Maer zelden heel volmaeckt: dan ben ick eens bedroghen
            (605) Met binne-lantze twist, en nauw is die ghedaen
            Of yemand zeyt me stracx den oorlogh weder aen.
            Dus vind’ ??k nimmer rust maer altijt versze wonden.
            Nu wordme post op post, en brief by brief ghezonden,
            Want yder is vervaert voor Solimans ghewelt,
            (610) Dan principael ?elloor, daer is ’t heel slecht ghestelt,
            Want Soliman die is alreê tot aen hun grachten,
            Zoo datze uur op uur zijn stormen nu verwachten,
            ?n ’t garnizoen is zwack, jae gheen drie honderd Man:
            Zoo dat het Damban daer niet langher houden kan:
            (615) ?n so? ick dat verlies, soo heb ick veel verloren:
            Want Soliman heeft kans om verder in te booren,
            ?? heeft een groote macht van alles wel voorzien,*
            M?jn legher onghereed om hem het hooft te biên,
            Dies ben ick heel begaen wat dat ick zal beginnen:
            (620) Want komt hy voor Grundel hy sal het lichtlick winnen,
            Dan lijt stracx Dassa last en gaet hy daer mee voort,
[fol. C4v]
            Zoo komt hy als hy wil tot ?aurus voor de poort.
            Dan was ick buyten raed en al mijn hoop te ende;
            Dies zal ick inder haest thien duyzent mannen zenden
            (625) Naer Dassa en Grundel, en gheven deze last
            Dat Giza met zijn volck op ’t overkomen past,
            ?m zoo het Turckze heyr een dach of vier te keeren,
            ??t dat men onderwijl ons Legher doet marsceeren.
            Zoo Giza dit kan doen zoo ben ick buyten mood.
            (630) Al was dan Soliman zijn Legher eens zoo groot
            Ick heb het hart en moed een slagh met hem te waghen,
            Al zouw den Parziaen mijn stoutigheyt beklaghen.
            Maer ken ick Soliman zoo zal hy eer met schand
            Als dat hy dit bestaet, vertrecken naer zijn land.
            (635) ?em heughd de leste slagh die wy te zamen sloeghen,
            Toen wy in ’t groote meyr acht duyzend Turcken joeghen,
            En sloeghen op de plaets wel dartigh duyzend doot,
            En voorts ghevanghen wierd’ al watt’er overschoot,
            Dat ?arzen over al ghepropt was met de Slaven:
            (640) Waer voor wy al den buyt aen ons Soldaten gaven.
            ??en kreegh ick Taurus weêr, toen heb ick hier mijn Hof
            De tweedemael gheplant, hier blijf ick nu, ja of
            Den Turck al schoon mijn rijck, en al mijn onderzaten
            Maer zijn begeeren dwongh: Dit zweer ick by mijn staten
            (645) Dat ick al even wel uyt ?aurus niet een voet
            Of hand-breet wijcken zal, mijn leste droppel bloet
            Die zal ick voor dees plaetz en Borgers v??dom geven,
            ?ier blijf ick, ’t gaet hoe ’t gaet, ten eynde van mijn leven.
            Ick weet dat Soliman heel dorstigh naer mijn bloet
            (650) ?n al de mijnen is, en dat hy nu niet doet
            Als aen zijn M?hometh ghedurighlijcken smeken,
            ?m zijn vervloeckte kingh in deze borst te steken,
            Maer dat ontzet me niet, noch maecktme niet vervaert,
            Ick weet ick ben dus langh voor hem noch niet ghespaert.
            (655) Ick zi? op hoogher macht, ick weet de Goden waecken
            Ghedurighlijck voor my, en zullen ’t zoo noch maecken
            Dat ick aen Soliman mijn eyghen lust gheniet,
            ?? helptme die ghestaegh op alle dinghen ziet.
            Wel Heeren hebtge yets dat noodigh dient ghevonden
            (660) Zint dat ick van u gingh?
Nothus.                        Niet, dan dat wy verstonden
[fol. D1r]
            Dat Dassa dient verzien met volck en proviant,
            Want dat de sleutel is van ’t heele Osterlant,
            En dit hebt ghy mijn Heer nu zelver voorgheslaghen.
Aldebas Ick had het garen zoo dat Parzen noyt moght klaghen
            (665) Van mijn verzuymenis.
Partin.                        Uw’ naerstigheyt die blijckt
            In alles wat ghe doet, gheen Vorst die u ghelijckt
            In zorghen voor ’t Ghemeen, uw’ vyand moet u prijzen,
            Uw’ Onderdanen u de hooghste eer bewijzen.
            Nadien ghy onzen raed in alle dingh begeerd,
            (670) Zoo acht ick dit voor goet, eer Soliman zich keerd
            Om naer Grundel te gaen, dat datelick de Slaven
            Daer rondom inde wegh verholen putten graven,
            Oock datmen met vergif de beecken over al
            Ontrent Grundel vergeeft, ick weet, mijn Heer, dit zal
            (675) By duyzenden in ’t velt heel onverziens doen sterven.
            Dan zal de stanck van dôôn de lught zoo zeer bederven
            Dat al de rest door pest zeer schielick zal vergaen:
            Dus kanmen Soliman met kleyne moeyten slaen.
Aldebas ’t Is wonder wel bedoght, dit kanmen licht volvoeren,
            (680) Zoo moetmen in de nood zijn vyanden beloeren.
            My dunckt ick zie alreê deTurreken bespot,
            En hoe dat Soliman vlught met het overschot.
Nothus. Ick hoop het zal zoo gaen.


Damban met eenighe Soldaten uyt.


Aldebas Wat wonder zien mijn ooghen!
            Is ’t waer? mijn hart word koud, of is ’t ghezight bedroghen?
            (685) Hoe Damban! wat is dit, hoe staet het met Belloor?
Damba. Grootmogent Vorst niet wel.
Aldebas                        O Goden! wat ick hoor!
            Niet wel? wat schort’er an?
Damba.                        Als Soliman in orden
            Zijn Leger had verdeeld, zoo heeft hy voort met horden,
            En menichten van rijs de graghten dempen doen,
            (690) Voorts had hy noch een brugh, van wonder vreemd fatsoen,
            Dien liet hy aen de zijd’ van ’t bolwerck overvoeren.
            Ick hoorde over al terstont de tromlen roeren,
            Hy stelde ’t Legher selfs by troepen in slaghoord.
[fol. D1v]
            Stracx was het al ghereed, wat tot een storm behoord.
            (695) Hier op heeft hy terstont my een Tambour ghezonden:
            Dees zeyde, Soliman, daer ’t all’ aen is verbonden
            Om tot zijn dienst te staen, wiens heerschappye streckt
            Van daer de zon verrijst tot daer de nacht hem deckt,
            Wil dat ghy deze plaetz’ in zijn ghebied zult gheven.
            (700) Indien ghy dit volbrenght, schenckt hy u allen ’t leven,
            Maer wiltge dit niet doen, soo heeft hy u de doot
            En wat hier binnen is, zoo wel aen kleyn als groot,
            By Godt en by zijn staet, aen Mahomet ghesworen.
            Hier hebtge nu uw’ keur, zijn gonste of zijn tooren:
            (705) Dies geef me stracx bescheyt hoe datge zijt ghezint.
            Toen zeyd’ ick, zegh uw’ Heer, dat Damban voor gheen wind
            Van yd’le woorden schrickt, ick moest wat anders proeven.
            Hier mee brocht ick hem uyt. Ick liet de poorten schroeven
            En vuldeze met aerde, op alles wel ghelet,
            (710) Al ’t volleck voort verdeeld en op hun plaets ghezet,
            My in de meeste nood daer ’t aldermeest most gelden.
            Dit had ick nauw ghedaen, of Soliman die stelden
            Zich vaerdich tot de storm: men zach van over al
            Terstont by duyzenden van Turcken op de wal,
            (715) Ja in een ommezien was al mijn volck verslaghen.
            Ick vlughte dus ghequetst, al wat mijn ooghen saghen
            Was schendery en moord, ja branden, zieden, braên,
            En al wat gruw’lick is wierd in Belloor ghedaen.
            Ick zagh by honderden van teere zuyghelinghen
            (720) Als honden op de straet den hals aen stucken wringhen,
            En duyzend dinghen meer, zoo schrickelick en wreed
            Als yewers is ghehoort. Ick vond dit Turckze kleed
            En trock het daetlick an, dus ben ick het ontkomen,
            Met deze die hier staen.
Aldebas                        Belloor zoo inghenomen!
            (725) En al het volck vermoord door dezen Turckschen hond.
Damba. ’t Is Heer ghelijck ick zegh, hier op heeft hy terstond
            Wel veertigh duyzend man oock naer Grundel ghesonden.
Aldebas Hoe deerlick word mijn Rijck van Soliman gheschonden?
            ’t Is best dat ick in tijts my meê te veld begeef
            (730) Of ick hem met ghewelt noch weêr te rugghe dreef.
Continue
[
fol. D2r]

DARDE BEDRYF.

EERSTE UYTKOMST.

Cloridan, Leandre, Alidor en Kanabas.

Cloridan.* DE nacht is aen den dach voor eeuwich vast ghesloten.
            ’t Gheluck met ongheluck als met een zauws begoten.
            Wanneer de goude zon zijn dach-reys heeft ghedaen
            Zoo ziet men in zijn plaetz de bleeck bestorven maen.
            (735) Gheen Rooze zonder doorn, gheen zoo volkomen weelde,
            Daer ’t ongeval niet meê haer rollen onder speelde.
            Gheen honingh zonder was, gheen vreughde als met verdriet,
            Gheen blyschap zonder druck, gheen zuicker zonder riet.
            Al wat de werelt heeft is tweederley van wezen,
            (740) Die ’t eene plucken wil moet voor het ander vreezen.
            Dit heb ick langh ghezien, maer nieuwers nae zoo klaer
            Als nu van dezen dach: Melante maeckt het waer,
            Melante die bewijst mijn voorverhaelde reden:
            Want wie van kintsheydt af zijn leven gaet ontleden
            (745) Die zal het gheen ick zegh, veel meer als al te wis,
            En klaer voor ooghen zien dat dit waerachtigh is.
            Zijn kintsheyt was vol vreughd de weelde quam hem streelen,
            ’t Gheluck zijn poppegoet om in de wiegh te speelen,
            Dus wierd hy opghequeeckt in alderley vermaeck,
            (750) Tot dat den Hemel zelf, zoo ’t scheen, een hooger zaeck
            Met hem voor handen had, hy wies in wetenschappen,
            Zoo dat hy metter haest quam tot de hooghste trappen
            Van kennis en verstand, al wat de wijsheydt vond,
            Daer gaf hy reden af dat hy het mee verstond.
            (755) Hy wist met onderscheyd van alle dingh te spreken,
            Zoo dat hy boven al hier in heeft uytghesteken.
            Wy hebben noch van daegh de Godlickheên ghehoord
            Van zijn welsprekentheydt, hy sprack gheen eenigh woord
            Of ’t was heel vol van zin, zoo dat hy door die krachten
            (760) Olimpia het hert kon tot medoogh verzachten.
            Maer zie met wat voor gal is dit weer-galoos zoet
            Mijn vrunt ghemenght gheweest, ’t is over al met roet
            En alzem heel door klenst. Zijn zon was hoogh gherezen,
            Nu duycktze, nu zal ’t nacht en duysternisse wezen.
[fol. D2v]
            (765) Dit weet ick: want ick heb zijn avond al ghezien;
            Of ’t moest heel zeltzaem gaen, en wonderbaer gheschiên
            In dienze langher scheen, maer neen ze is aen ’t dalen,
            De wolcken worden bruyn, ick zie de goude stralen
            Die schijnen flaeuw en bleeck, dit tuyght zijn ondergangh,
            (770) De aerde en hemel zweet, ze worden naer en bangh.
Leandre Zoo doenze ’t lijckt ze t’zaem om dit verliezen weenen
            De luyster van den dagh is meestendeel verdweenen.
            Hoe zeltzaem gaet het oock? ’t Is even alsghe seght:
            Want luck en ongheluck is aen malkaêr gheheght.
            (775) Ick zie het eene word van ’t andere gheboren.
            De vreughde zit te paerd en droefheyt zijn haer spooren,
            Terwijl ’t gheluck ons stroockt en vriendelijcken vleyd
            Zoo staet het ongheluck al vaerdigh en bereyd
            Om voor een uur vermaeckx weer daghen druckx te gheven.
            (780) Dus was het, zoo zal ’t zijn ten eynde van ons leven,
            ’t Ken hier niet anders zijn, maer vrund nadien de tijt
            Ons dwinghd om voort te gaen, zoo bid ick datghe zijt
            Voorsichtigh in uw reên, en mijd om yets te raecken
            ’t Gheen hem ontstellen mocht, ’t is quaet van pas te maecken
            (785) In Alidor zijn zin, ghelijck ghy zelver weet,
            Maer houwt voor alle dingh de wapens oock ghereed,
            En wilt, zoo naughe kund, vry op zijn handen passen,
            Ick ken zijn grepen wel, hy zouw ons licht verrassen.
            Maer zoo hy dit begind, zoo zullen wy ghelijck
            (790) Hem vallen op het lijf, dat gheen van beyden wijck
            Voor dat hy ons verlaet, dit zou ick noodigh achten
            Tot meerder sekerheyt.
Clorid.                        Ick zal mijn eer betrachten,
            Daer mooght ghy vast op gaen.
Leandre                        En ick mijn eed en woord,
            Zoo langh ick leven heb.
Clorid.                        Wel, gaenwe daer op voort.
            (795) Hoe vreemt zal Alidor hem van ons komen houden?
Leandre Dat zal hy.


Alidor en Kanabas uyt.
Alidor.                ’t Was mijn kracht daer ickme op vertrouden.
Clorid. Ick schrick, mijn hart word koud.
Leandre                        Hoe yzelijck en wreed
[fol. D3r]
            Staet hem ’t ghesicht in ’t hoofd.
Alidor.                        Ick ben altijdt ghereed,
            Mijn zabel is ghewend om Menschen te vermoorden.
            (800) Mijn roem bestaet in daed maer niet in wijze woorden.
            Wel Princen wat is dit? dus met gheweer verzien,
            Of komtghe alle beyde om my de punt te biên?
Leandre Dat is de meningh niet, maer dit was ons begheeren,
            Zoo ’t mooghlijck had gheweest, de twist en kamp te keeren
            (805) Van u, en van Melant’.
Clorid.                        Dit is het, anders niet.
Alidor. Die moeyten is vergheefs, de kamp is al gheschied,
            En wasze niet ghedaen ick zouwze noch beginnen.
            Ick laetme door gheen praet of woorden over-winnen,
            Wie datme door de tongh durf raecken op mijn zeer
            (810) Die moet, het gheen hy zeyd, bewijzen met gheweer,
            Wie dat niet durreft doen, moet eerst zijn beck beznoeren.
            Nu mach hy by de Gôôn zijn wijze tongh gaen roeren.
Leandre Wat! is Melante dood?
Alidor.                        Ick heb mijn lust gheboet,
            En deze klingh gheverft in zijn vergoten bloed.
            (815) Hy zalme nu gheen meer in mijn gheluck beletten.
Clorid. Hoe Alidor! ghy past voortaen op recht noch wetten.
            Dit vleckt en schend uw’ eer, dit is gheen Princen daed.
Leandre Ghy maeckt dat yder een met laster op u zmaed.
Clorid. Wat had de Prins misdaen?
Alidor.                        Zoo veel dat ick met reden
            (820) Het leven hem ontnam, en zijtghe niet te vreden?
            Kom wreeck u van de daed. Hem heb ick aen een zy,
            Nu schortme niet als u en daer mee ben ick vry.
Leandre ’t Schijnt Alidor ghy raest met u vermeten spreken.
Alidor. Ick segh het gheen ick meen. Niet meer het hoofd te breken,
            (825) Toon datghe Ridders zijt.
Clorid.                                                  Als ’t wezen moet, zie daer,
            Doet alles watghe wilt, mijn wapenen zijn klaer.
Cloridan en Leandre teghens Alidor, Alidor spreeckt in ’t vechten.
Alidor. Dien slagh ô znooden schelm! zal wis u leven kosten.
            Dat ’s een. Nu gelt het u.
Leandre                                      Of my de Gôôn verlosten.
Alidor. Dat zalmen haest bezien wie dat het zal ontgaen.
[fol. D3v]
Vechten noch wat eer Leandre valt.
            (830) Nu is het al volbrocht, nu heb ick heel ghedaen.
            Mijn luck rijst dach voor dach, ick zie dat my de Goden
            Tot Koninghlijcke staet en alle weelde nooden.
            Ick zie mijn heerlickheyt, ick weet niet hoe ick ben:
            De vreughde maecktme zoo dat ick mee zelf nauw ken.
            (835) Nu kan ick tot mijn wil naer mijn begeeren raecken.
            Ick zal Olimpia haest tot mijn eyghen maecken.
            Gansch Parzen zal voor my noch buyghen met ontzagh:
            Zoo dat ick vry mijn wil en zin ghebruycken magh.
            Niet een, het zy wie ’t zy, die teghens my durf kicken,
            (840) Maer yder zal met vrees voor mijne daden schricken
            En eeren my op ’t hooghst, wel waerom zouw men niet?
            ’t Is Alidor, die langh zijn glory blincken liet
            Den Parziaen tot nut, dat tuyghen al mijn wonden,
            Ick hebze dickwils vreughd voor droefheyd t’huys ghezonden.
            (845) Als niemand uyt komst wist heb ick noch menighmael
            Hun zwarigheyd ghered, en ben met zeege prael
            Ghelauwerd wederom ter poorten in ghereden:
            Dies heeft me elck bezint, men vierdme met ghebeden,
            En yder schijnt zijn dienst en plicht my aen te biên
            (850) Of ick den Sophy was, maer ’k moet wel voorme zien
            Dat niemand my verrast: want menigh zalme haten:
            Schoon datze ’t in der daed terstont niet blijcken laten,
            Voorts hants zal ’t niemand doen, dat weet ick wis en wel:
            Den Sophy vrees ick niet, die mindme, nu ick stel
            (855) Mee zelven buyten nood: Want wie zal durven reppen
            Van dat ick heb ghedaen? Ick moet mijn aem wat scheppen
            In mijne eenigheyd. Deck hen de hoofden wat,
            En legh ’t gheweer daer by. Ick gae eens uyt de Stad,
            Brengh eerst mijn wapens t’huys, en wilt dan by me komen.
Kanab. (860) Waer vind ick dan mijn Heer?
Alidor.                                        By Gajus koker boomen.        Binnen.



TWEEDE UYTKOMST.

Olimpia, Sophye, en Bryzette.

Olimpia     De rusp is zoo van aert ze laet het slechtste staen,
            En tast ghemeenelick de beste vruchten aen.
[fol. D4r]
            De donder schend en slaet de alderhooghste boomen.
            De lucht vergheeft oock eerst de zoete binne stroomen.
            (865) Zoo doet het noodlot meê, dit is het heel ghewent,
            De vroomste die der zijn die worden eerst gheschend,
            Die moeten aldereerst, de wreetste slaghen voelen,
            Hier schijnt het wreed gheval zijn lusten meê te koelen,
            Die volght het altoos na, hier leyt het op en loerd,
            (870) De znoodste die gaen vry en worden noyt gheroerd.
            O groote dulligheyd! ô wreede razernyen!
            Hoe kuntghe goede Gôôn dit onrecht altijdt lyen?
            Zoo ghy rechtvaerdich zijt, als yder een vertrouwt,
            Hoe komt het datge self dees regel dan niet houwt?
            (875) Die ’t minste heeft verbeurd, die schijntge ’t meest te plaghen,
            De zwackste moet hier en de zwaerste lasten draghen.
            Dit gaet niet als ’t behoort, maer heelendal verkeert,
            En evenwel het schijnt dat ghy het zoo begeert:
            Want zoo ’t u teghen was ghy zouwt het wel beletten,
            (880) Dies wilghe ’t, en het strijt recht teghens al’ uw’ wetten,
            Zoo ’t anders uwe zijn, en zoo het Godlick is
            Wat ons den Priester leerd met veel ghetuyghenis
            Uyt Talmot voort ghehaeld, en meer ghewijde boecken
            Waer in we ons behoud’ en zaligheden zoecken.
            (885) Of is dit maer een grijns die ons ghezicht verblind?
            Of als een bulleback waer voor ’t onnozel kind
            Al ziet het niet verschrickt? jae voor de naem zal vreezen.
            Zoud’ ’t oock zoo wel met ons en met uw’ wetten wezen?
            Ick weet niet wat ick denck, ick mor in mijn ghedacht.
            (890) Vergeeft me goede Gôôn dat ick u zoo veracht:
            Ghy wilt het boosdoen niet, maer sult het namaels straffen,
            En die hier heeft gheleên, in eeuwigheyt beschaffen
            Een vreughde zonder druck, dat honderd duysend jaer
            Zal wesen als een dach, door al ’t vermaeck dat daer
            (895) Als loon voor aerdze quel, de vromen word ghegheven:
            De Lyer overwind, daer word hy hoogh verheven.
            Melante is in vreughd, maer ick in groot verdriet.
            ? wreede Alidor! ô ??gher! daghtge niet
            Dat uwe onmenschlickheyd de goede Gooden zaghen?
            (900) Maer neen, ghy schijnt nae haer noch niemand meer te vraghen,
            ? leeuw in moordery! ô gruwelijcke vraet!
            Die nimmermeer met bloed van M?nschen zijt verzaed,
[fol. D4v]
            Maer hapt ghestaegh naer meer, ghelijck de dulle honden,
            Zoo doetge, want den een en hebtge nauw verslonden
            (905) Of daetlick tijtghe mee den anderen aen boord,
            Ghy mest u, zoo het schijnt, alleenighlijck met moord.
            Indienme van de Gôôn de maght meê wierd gheschoncken
            Als ick de wil wel heb, ick dronck me selven droncken
            O schellem! in het bloet, het gheen een droeve Vrouw
            (910) Uyt uw’ vervloeckte borst door wreeck-lust tappen souw.
            Dit tengh’re zwacke lijf dat zoud’ ??k gaen bekleeden
            Rondom in ’t blancke stael, en al mijn lust besteden
            ?m u van lid tot lid, met deez’ mijn eyghen hand
            ?e scheuren van malkaêr, ja rucken ’t inghewand
            (915) ?y flenters uyt uw’ buyck, dus zoud’ ick my verzaden
            ?? ’t aldergruwelicxt, dat yder van mijn daden
            ?en trillinghe en een schrick zouw komen ?? het lijf,
            Maer my zouw ’t vreughde zijn en vrolick tijt-verdrijf,
            Ick zoume hier alleen op ’t hooghste in vermaecken.
            (920) ?? Goden! laet my toch aen deze vreughde raecken.
            Ick zal tot danckbaerheyd, wanneer ick dit bekom,
            ?et overschot mijns tijts, daer voor dan wederom
            Naer uwe wil besteên, en staegh ghebeden storten
            ??hanghen met het floers, of wilt mijn tijt verkorten
            (925) ?p dat ick door de dood al mijn elenden stuyt,
            Zoo word ick van een aertze een Goddelijcke Bruyd.
            Melante, waerde Prins, indien ghy noch kunt hooren
            Zoo luyster naer mijn reen, ick heb met eed ghezworen
            U ??uwigh trouw te zijn, mijn wil en zindlickheyd
            (930) Die heb ick in zement van zuyv’re liefd gheleyt,
            Zint ghy de lestemael met Goddelijcke woorden
            M? ?verwonnen hebt, ick blijf met teye koorden
            Ghedurigh aen u vast, schoon u het wreed gheval
            ?ntydigh heeft gherooft, zoo zijtghe over al
            (935) Mijn zelschap en mijn troost, en zult het altijt blijven
            ??t dat ick by u kom, ick zal mijn kraghten stijven
            Met een ghestaegh gheheugh aen uw’ volmaeckte deughd,
            ?n dorren zoo door quel het bloeyen van mijn jeughd,
            Noyt zultge uyt mijn hart, mijn waerde Bruygom raecken,
            (940) Maer in het binnenste zal ick een Tempel maecken
            Waer in ghy als mijn Godt uw’ wooningh houden zult,
            ?n ick mijn offer doen, tot dat ick eens de schuld
[fol. E1r]
            Die ick u schuldigh ben ten vollen zal betalen,
            Dat is als my de dood meê in het graf zal halen,
            (945) Dan heb ick u voldaen, en eerder kan ick niet:
            Hoewel ick nu niet doe als berghen van verdriet
            My op het lijf te laên, om zoo my zelf te drucken
            Dat ick ten eynde raeck van al mijn onghelucken.
            Maer waerom met gheen poock me zelven voort bevrijd
            (950) Eer dat dit droeve hart noch meerder quellingh lijd?
            Of heeft mijn hand gheen macht om door de borst te stooten?
Zophie. Mevrouw men moet terstont de quellingh niet vergrooten:
            Want zooge dus voortaen u eyghen hartzeer voed
            ’t Is wis dat ghy op ’t lest in teeringh raecken moet,
            (955) Ghy kunt het niet voorby, ick weet het zal u treffen
            Eer datge daer op denckt, ’t kan hier altijt niet effen
            Naer ons begheeren gaen, hoe heerelick, hoe groot
            Zoo langh het leven duurd verwacht men teghenstoot,
            Maer daerom moetmen stracx zijn zelven niet vergeten,
            (960) Oock heeft u ’t ongheval zoo zeer noch niet ghebeten
            Of daer zouw middel zijn, wanneerghe niet langh wacht,
            Tot deze wond, Me-vrouw, om tot uw’ oude kracht
            U in een korten tijdt zeer lichtelijck te brenghen.
            Is u verdriet wat wrangh* ghy moet het staegh vermenghen
            (965) Met vreughde en vermaeck, zoo raeckt ghy mett’er tijt
            Door deze teghen gift, uw’ quel en hartzeer quijt.
            Ghy kunt wanneerghe wilt, wat zouw’er aen ontbreken?
            Uw’ macht is groot ghenoegh, ghy hoeft maar sleghs te spreken:
            Want yder is bereyd en wacht op u bevel.
            (970) Ick bid, Me-vrouw’, ey red de warringh van uw’ quel.
Olimpia Ghy spreeckt heel onbedocht, door dien ghy noyt beproefde
            Zulcx als my heeft gheraeckt, de klem van nood beschroefde
            Noyt yemants hart zoo stijf als ’t mijne word gheparst,
            Zoo datt’er bloet en ett’er uyt honderd plaetzen barst.
            (975) En niemand kan my hier, Zophie, van ghenezen;
            Want niemand kent* mijn zmart, een Prince moest het wezen,
            En anders is’er gheen die my hier af verlost.
Brizette Veel beter dat het noch eens anders leven kost
            Als dat Me-vrouw haer zelf in zwarigheyd zou zetten.
            (980) Men moet hier op het doen van goede meesters letten:
            Want stracx wanneer het vuur in narrem of in been,
            Of ywers anders komt, zoo znyden zy ghemeen
[fol. E1v]
            Dat lid van ’t lichaem af, met vlijmen of met zaghen.
            Noch beter lijtmen dit als ’t heele lijf te waghen.
            (985) Me-vrouw kan oock zoo doen, al schijnt het vry wat straf,
            Nochtans ’t bedorven lid moet van het lichaem af.
            Ick bid u volgh mijn raed, ’t is beter hem verloren
            Die u dees quellingh doet, als ghy daer in te smoren.
            Ick ken dien wreeden beul, indien ’t Me-vrouw ghebood,
            (900) Ick hulp van dezen dagh den booswight aen zijn dood.
Olimpia Ghy komt het wit vry na, zoo moest ick oock beginnen
            Indien ick mijn verdriet en hartzeer zoud’ verwinnen.
            Brizette ’k hou uw’ raed ten naesten by voor goet,
            Maer een dingh schort’er an, waer in ick nochtans moet
            (995) Zoo veer het doendlick is, een middel voor my zoecken.
Brizette Me-vrouw ghebruyck mijn hulp, ick heb verscheyden boecken
            Die hiertoe noodich zy, heel vol ghepropt met list,
            Zoo vreemd en zoo bedeckt, dat niemand daer op gist,
            Al was hy vry doortrapt.
Olimpia                                      Dat zou me dienstigh wezen.
            (1000) Kom gaen we, ’k moet met u een weynigh daer in lezen.            Binnen.



DARDE UYTKOMST.

Alidor, Nothus, Partinax en Kanabas.

Alidor. Ja Heeren! ick vertrou uw’ wijsheyt dit wel toe,
            Om lichtelijck te zien dat ick niet anders doe
            Of nimmer heb ghedaen, als vroom, dit jonghe leven
            In ’t minste noyt verschoond, maer my ghestaegh begeven
            (1005) In alderley ghevaer, den Parziaen tot nut,
            Zoo dat ick menighmael dit Rijck heb onderstut
            En hun bederf ghekeerd, door mijn manhafte daden,
            Zou dan een vreemdelingh met laster op my smaden?
            Dat heb ick niet verdiend. Oock is mijn hart te groot
            (1010) Dat ick dit lijden kan, al zoud ick met mijn dood
            En leste droppel bloed mijn moedigheydt betoonen,
            Ja zoo ’t den Sophy was ick zoud hem niet verschoonen.
            Zie hoe het krachtigh vuur, dat alle dingh verslind,
            Heel zoetjes leyt en zmeuld wanneer het van de wind
            (1015) Niet aengheblazen word, de vlam zal tengher blaecken,
            Men kan het kleyn of groot naer zijn believen maecken,
[fol. E2r]
            Het teerd zich zelven uyt, het doofd zich in de asch,
            Het blijft niet dat het is, of van te voren was.
            ’t Is nut voor yder een, en ’t moet’er noodigh wezen,
            (1020) ’t Is groot oock van bederf dat yder ’t wel mach vreezen,
            De alderkleynste vonck groeyd tot een groote brand
            Wanneerze van de wind maer sleghs word aengherand,
            Men ziet in korten tijd de vlam ten Hemel dringhen
            Dat niemand machtigh is hun groote kraght te dwinghen,
            (1025) Al watze vat moet voort, de wind die stoocktze aen,
            De aldergrootste Stadt kan in een uur vergaen,
            Zoo datt’er Huys noch Schuur, noch niet zal staende blijven,
            Ja Kerck en Kluys verzmelt, ontelbre voncken drijven
            Als starren aen de lught, zoo datmen anders niet
            (1030) Als jammer en elende aen alle dinghen ziet.
            Zoo zegh ick kan een vonck tot duyzend vlammen groeyen.
            Zoo is het oock met die, die zich ghestaegh bemoeyen
            Met Ridderlick bedrijf, waer datmen door het bloed
            De Princelijcke roem en lauwer koopen moet.
            (1035) Door deze moet het Rijck zijn vastigheydt behouden.
            Hier op de Vorsten zich van outs her staegh vertrouden.
            Dees zijn ’t ghemeene nut en voordeel staegh gheweest.
            Dees zijn ’t die yder mind en daer het al voor vreest.
            Dees zijn de peerelen aen Coninghlijcke kroonen.
            (1040) Dees zijn de zuylen aen de wanckelbare troonen.
            Dees zijn ghelijck het vuur dat noyt gheen mensch beschaed
            Wanneerder maer gheen buy van winden onder staet.
            Zoo langh hen niemand moeyd, of inde eer komt vlecken
            Door lasterlijcke reên, zoo zullen zy verstrecken
            (1045) Hun troost, maer gheen bederf, maer wie met schelden blaest
            Op dit gherekend vuur, die zal het inder haest
            Ontsteecken van de wind, zoo gruwelick zien branden
            In gramschap van ghemoed, dat dickwils heele landen
            Eer dat het word gheblust, bederven tot de grond.
            (1050) Dit was de oirsaeck oock waer door ick dit bestond.
            Ick zoght Melante niet, maer zijn vermeten schelden
            Was ’t gheen dat mijn ghemoed zoo gruwelick ontstelden,
            Dat ick ghelijck een pad van loutre boosheyd swol,
            Mijn hooft dat drayden om, mijn zinnen wierden dol,
            (1055) Indien ick door gheen reên mijn moed had kunnen toomen
            Ick had, terwijl hy sprack, het leven hem benomen,
[fol. E2v]
            Maer dat is niet gheschied. Ick heb hem uytghedaeghd,
            Hy heeft oock Ridderlick met my de kamp ghewaeghd,
            En ick heb Ridderlick voors hants hem overwonnen,
            (1060) Voorts wat de rest belanght, dat heb ick oock begonnen
            Met meer als dubbel recht: Vermits zy met hun tween
            Van wapens wel voorzien, heel teghens recht en reên
            Niet vroom noch Ridderlick als Leeuwen my bespronghen,
            Zoo zochten zy mijn dood, maer ick heb hen ghedwonghen,
            (1065) En door hun beyder dood my van de dood bewaerd.
            Dies vind ick my hier in op ’t minste niet bezwaerd
            Maer heelendal gherust. Wie zouw die spijt verdraghen
            En niet, ghelijck als ick, daer voor het leven waghen?
            Gheen Ridder, ’t was wie ’t was, nae ick me voor laet staen.
            (1070) Zegh Heeren of ick recht of onrecht heb ghedaen?
Nothus. Na dat ick deze zaeck met reden gingh doorgronden
            Heb ick de gansche daed heel Ridderlick bevonden.
            Ick spreeck mijn grond reght uyt, ick zie hier niemand aen.
            Ja of het aen mijn Broêr of Vader was ghedaen,
            (1075) (Hoewel het my op ’t hooghst tot in het hart zou deeren)
            Zoo zoud ick u, mijn vrund, ghelijck een Ridder eeren
            Dat met een oprecht hart:want wie een Ridder scheld
            Verwacht dit aldereerst, om Ridderlick in ’t veld
            Het gheen hy heeft ghezeyd, door wapens te bewijzen:
            (1080) Want woorden zonder daed, die zal gheen Ridder prijzen.
Alidor. Dat inzight heb ick oock, dit is mijn wit gheweest,
            En daerom ben ick nu voor niemand meer bevreest.
            Ick weet wie reedlick is, zal licht mijn daed verschoonen
            En nu gheen minder eer als my voorheen betoonen,
            (1085) Op and’re pas ick niet, ick acht gheen onverstand,
            Die vinden weynich keur in eer of inde schand.
            En haet den Sophy my, al evenwel te vreden,
            Hy doeme wat hy wil, ick heb zoo veel gheleden
            Zint dat ick inde dienst van Parzen ben gheweest,
            (1090) Dat nu mijn hart gheen meer voor duyzend dooden vreest.
Partin. Den Sophy is op ’t hooghst aen u, mijn Heer, verbonden,
            Hy liefd u als zijn selfs hy heeft ons uytghezonden
            Alleenighlick om u, en gaf ons deze last
            Indien men by u quam, dat ghy, mijn heer, vry vast,
            (1095) Zoud’ steunen op zijn gonst, zoo vry als van te vooren,
            Of ymand u beklaeghd hy zal daer niet na hooren:
[fol. E3r]
            Maer brenghen alle dingh w?êr inde rechte vouw,
            Zoo veel het doendlick is. ?? weet wel hoe ghetrouw
            Mijn Heer, sich heeft ghetoond in zoo veel zware slaghen,
            (1100) Dies zal hy op het hooghste oock zorghe voor u draghen,
            Dat zwoer hy by de Goôn, en zey ga daetlick heen
Partinax geeft Alidor een ringh.
            Geef Alidor dees ringh, en zegh hem datt’er gheen
            In Parzen wezen zal die zich zal durven roeren
            Om leet aen hem te doen, of ick zal stracx volvoeren
            (1105) ?en die, die zulcx begind, een straf dat diergelijck
            Noch nimmer is ghezien, zoo langh dit machtigh Rijck
            Zich onder mijn ghebiên en wetten heeft gheboghen.
            Zegh dat ick hem in staet, zoo zeer noch zal verhooghen
            Dat niemand zijns ghelijck in Parzen wezen zal,
            (1110) Hy steun vry op mijn woord, ick zal het nood-gheval
            De klauwen korten doen, en hunne krachten fnuycken,*
            Zoo dat het poot noch beck zal roeren of ghebruycken
            Om scha aen hem te doen, daer mach hy vast op staen.
            En bid hem vrundelick om meê ten Hoof te gaen,
            (1115) Vermits ick hem van daegh noch noodigh dien te spreecken.
            Dit heeft hy ons belast en tot een meerder teecken
            Zond hy zijn zingenet als zeghel van zijn woord,
            Ghelijck mijn Heer hier ziet.   Alid. Ick zie hier rechtevoort
            Veel meerder als ick oyt op ’t honderste verwachte.
            (1120) Dat alle Vorsten zoo ghestadigh ’t goet gedachten
            Ghelijck den Sophy doet, zy waren dickwils vry
            ?n leden gheen ghevaer, van wreede moordery
            Als menighmael gheschied.
Nothus.                        Dat zouw te veel verschelen.
            M?n zou dan oock ten ??of niet om de staet krackelen
            (1125) Als nu wel word ghedaen. Mijn Heer de tijdt verloopt,
            Den Sophy wacht u al, ons blijven dat verhoopt
            Zijn vrees van u vertreck, waer toe dit langh verletten?
            Mijn Heer mach alle vrees nu vry te rugghe zetten.
Alidor. Mijn hart weet van gheen vrees, zegh aen zijn M?jesteyt
            (1130) Dat ick zijn Dienaer blijf, en eeuwigh ben bereyd
            Zijn minste slaef te zijn. Ick had yets voor ghenomen
            Dat wezen moet, vaer wel.
Partin.                        Maer zultge daetlick komen?
Alidor. Soo daetlick volgh ick u, mijn zaken zijn stracx reed.
Nothus. Zoo gaenwe en wy doen zijn M?jesteyt de weet. Binnen.
[fol. E3v]
            VIERDE UYTKOMST.
Olimpia, Zeno, Altimon, Zophie en Brizette.


Olimpia (1135) Ick ken het goed van ’t quaed, zoo veer ben ick ghekomen.
            Ick ken het onderscheyd van schellemen en vromen;
            ?ock is de zaeck zoo klaer dat ick niet dwalen kan.
            Melante sprack ghemeen, hy roerde niemand an:
            Maer Alidor die meend dat yder hem moet vreezen
            (1140) ?m dat hy vry wat hoogh in staten is gherezen,
            ?n wie dat niet wil doen die sweert hy stracx de dood,
            ?n staet van stonden aen met ????k of Zabel bloot.
            ?? schijnt op moordery by daegh en nacht te loeren,
            ?m zoo door znood gheweld zich zelven op te voeren
            (1145) Tot K?ninghlick ontzach en ’t opperste ghebied:
            Maer zoo een bloet hond, neen, die is zoo waerdigh niet
            Dat vrome hen voor hem als slaven zouden buyghen,
            ??e zoud’ dan den ?yran de Parzen ’t bloet af zuyghen,
            In dien hy naer zijn zin mocht heerschen en ghebien?
            (1150) M?n zouw dit groote rijck wel haest bedorven zien.
            Noyt heeft den Pharao met gruwelijcker plaghen
            ’t ??breeuze volck gheplaeght als ?arzen dan zou draghen.
            Ick ken, ick ken zijn aerd, maer ghy die hem verschoond,
            Zoud’ dan met hartzeer zien wien dat ghe had ghekroond.
            (1155) Ghy zoud’, in plaetz’ van lof, met laster hem vervloecken.
            Gheen Lupaerd is zoo wreed, men mach nae wreeder zoecken,
            Maer wreeder vind men niet. Gheen gruwelicker beest
            Is wis van aenbegin tot noch toe noyt gheweest.
            ?? is oock van gheen mensch, al schijnt hy mensch gheboren,
            (1160) Of is hy, zoo heeft hy zijn menschlickheyd verloren:
            Want alles wat hy doet ghelijckt gheen menschen aerd.
            ’t Is wonder dat hy noch zoo kostelick en waerd
            Van menschen word gheacht, maer moesten zy ghevoelen
            Als ick, wat dat hy is, hun haet was niet te koelen
            (1165) Als met dien bloet hondts bloet.
Zeno.                        M?-vrouw loopt veel te hoogh.
            De pees zoo stijf ghereckt dat breeckt op ’t lest de boogh.
            M?n moet de haet, M?-vrouw, hier heel ter zijden zetten,
            ?n zoo met overlegh op al den handen letten.
            M? deerd Melantes dood. Maer als men ’t wel beziet,
[fol. E4r]
            (1170) Wanneer hy had ghewilt zoo wasze niet gheschied:
            Want hy heeft Alidor met lasterlijcke woorden
            ?erst op zijn zeer gheraeckt, en Princen die behoorden
            Gheen Princelick bedrijf door schelden te verzmaên,
            ?ier in heeft hy voor eerst heel onbedacht ghedaen,
            (1175) Naer dien hy wist wat deughd dat Alidor voor dezen
            Dit rijck, door moedigheyd, met wapens had bewezen.
            ?en tweeden heeft hy oock zijn eyghen keur ghehad
            ??en hy beroepen wierd, en ’t kampen aen ghevat
            Vrywilligh, zonder dwangh, door hooghmoed aen ghedreven,
            (1180) Zijn vlijt en best ghedaen om Alidor het leven
            ?? nemen, zoo hy kon ’t ontbrack hem aen de macht.
            ??eft Alidor hem nu door wapens om ghebracht
            ’t Is ridderlijck gheschied, men moet gheen kamp beginnen
            Indien men daer voor vreest: Want een van tween moet winnen,
            (1185) Die reghel gaet heel vast, hy heeft met gheen verraed
            Of listen om ghegaen, maer als een vroom Soldaet
            Zijn lijf en eer verdaed, en ridderlijck verslaghen
            Die na zijn leven stond. ?ier zal hy roem af draghen
            Maer nimmermeer gheen schand, hoewel M?-vrouw hem scheld
            (1190) ?n voor?yrannigh acht. Ick vind in dezen held
            ?en vroom, toch moedigh hart, maer wie hem aen wil raecken
            Met woorden, moet terstond de wapens vaerdigh maecken,
            ?n toonen met de daed, het gheen hy met de mond
            Voor waerheyd staende houd, of dat hy zich terstond
            (1195) Uyt zijn ghezicht verbergh. ?y acht gheen ydel blazen,
            Of snorcken met de mond, maer houwtze al voor dwazen,
            Of mannen zonder hart, of pogghers zonder eer,
            ?n vechters met de tongh maer nimmer met gheweer,
            ?n zoo M?-vrouw dat haet zoo doetze teghen reden.
            (1200) Veel woorden zy van outs by Ridders noyt gheleden.
            Dies doet hy ridderlick, en niemand overlast,
            Die weynigh woorden heeft maer op zijn wapens past;
            ?n dit doet Alidor, dies zal hem yder prijzen,
            Of schort hem anders wat dat moest M?-vrouw’ bewijzen.
Olimpia (1205) ?l watt’er aen hem is, is gruwelick mismaeckt,
            Zoo gruwlick, dat de schrick, door ’t zien, het harte raeckt
            Met yzelicke vrees, zijn booze ooghen branden,
            M?n ziet zijn beck ghevult met scharpe beire tanden
            ?? menschen vleesch belust, zijn hart dat dorst naer bloet,
[fol. E4v]
            (1210) Ghelijck een dulle Leeuw, of als een ??gher doet.
            ’k Heb reden om op ’t hooghst dit monster mensch te haten.
            Zoo yemand u uw’ goed, huys, hoff en al uw’ staten
            Door znood gheweld ontnam, en gaf u wond by wond
            Zoo datghe buyten hoop van meer te leven stond,
            (1215) Wat zoudghe deze doen zoo ghy hem kost betrappen?
Altimo. Ick zoud’ hem, zoo ick kon, aen honderd stucken kappen,
            Ja rocken hem het hart uyt zijn vervloeckte borst,
            ?n lesschen met zijn bloet mijn wreeck lustighe dorst,
            Met tanden zoud ick hem al levende verslinden.
            (1220) M?n zoud gheen straf t? groot voor zoo een kunnen vinden.
            Maer dit heeft Alidor, M?-vrouw, noch niet betoond:
            Want reden die vereyscht dat goed-doen word beloond
            Met danckbaerheyd en dienst, hy heeft veel goet verkreghen
            ?n oock veel dienst ghedaen: dit moetmen t’zaemen weghen.
            (1225) Maer dat de Prins ghewelt, ja moord en dievery
            ??eft aen M?-vrouw ghedaen, daer houw ick hem van vry,
            Ick ken hem veel te vroom om zoo zijn roem te vlecken,
            ?n zijn gherezen zon met dicke mist te decken.
Olimpia Ghy kent hem zooghe wilt, en ziet hem daer op aen,
            (1230) Ja moord en dievery die heeft hy my ghedaen,
            Indien ick machtigh was, ick zouw de misdaed wreken,
            ?n eerst zijn helsch ghezicht met naelden uyt doen steken,
            Dan zoud ick voor de borst op hacken doen, en ’t hart
            ?em smijten voor de beck. Ick ben al reê verward
            (1235) Door wreeck lust op dien schelm, mocht ick mijn lusten boeten
            Zoo zoud ick deze quel een weynigh weer verzoeten.


Brizette verbaest uyt.


Brizette Met oorelof M?-vrouw’, dat ick uw’ reden steur.
Olimpia Wat maeckt u dus verbaest? Ghy hebt een dootze kleur.
Brizette ?en onverwachte schrick, ick quam terstont beneden
            (1240) Van onze opperzael, daer sach ick moedigh treden
            D? trotzen Alidor, zoo vry als yemand doet,
            ?? wierd met alle eer verwelkomt, en ghegroet
            Van al het ??f-ghezin, ja van den Sophys Raden.
            ?et schijnt men denckt gheen meer op zijn vervloeckte daden,
Olimpia (1245) Brizette is dat waer?
Brizette                        M?-vrouw ja alzoo waer
[fol. F1r]
            Als w? malkander zien.
Olimpia                        De dach die schijntme naer.
            Ick zidder en ick tril. ? moorder van de vromen!
            ??? durftghe toch dus vry al reê ten ??ve komen?
            De dooden zijn pas kouwt, en ghy noch heet van wraeck.
Zophie. (1250) Mevrouw, hoe snooder daed hoe meerder van vermaeck
            Voor hem en zijns ghelijck, de boosheyt doetze wassen,
            Ja maecktze dat ze noyt op recht noch wetten passen.
            ?n Alidor heeft langh hier in verstaelt gheweest,
            Zoo dat hy nu, Mevrouw, gheen meer voor ymand vreest.
Olimpia (1255) Sophie, dat is waer, maer zijn mijn Vaders ooghen
            ?n zijn verstand verblind, of wie heeft hem bedroghen
            Met flicke-flojery door loghens opghepronckt,
            Dat hem het hart niet mee, als my, tot wraeck ontvonckt?
Altimo. Mevrouw schijnt door de haet verbijsterd in haer zinnen.
Olimpia (1260) Maer ghy de moordery en moorder te beminnen.
            ?? blijf uyt mijn ghezicht, want zoo hy b?me komt
            Zoo is hy om den hals, schoon ghy de daed vermomt
            Met eerelijcke schijn. Ick zal mijn wil verwerven
            ?l zou ick om den schelm hier na oock moeten sterven.
Zeno. (1265) Princes, verschoon ons doen, het is om best gheschied.
Altimo Uw’ Dienaers.
Olimpia                        Ja dat blijckt. Mijn hoopers van verdriet.    Binnen.
Continue

VIERDE BEDRYF.

EERSTE UYTKOMST.

Aldebas, Nothus, Partinax, Zeno, Altimon, Olimpia, Brizette, Sophie, Alidor en Kanabas.

O Zolon! Zolon! zoo was Croesus droevigh klaghen,
            Toen Cirrus op het kruys hem naer het vuur liet draghen;
            ?? leerde, maer te laet, dat niemand voor zijn dood
            (1270) Zich luckigh noemen mach: Al schijnd de weelde groot,
            ’t K?n in een ommezien te schendighlijck verkeeren.
            ?l hadmen watmen hier kan wenschen of begeeren,
            ’t Is daerom niet volmaeckt. ? neen, de hooghste staet
            Is wanckelbaer en los, zoo datze licht vergaet,
            (1275) ?n wie ’er op vertrouwt die vind zich haest bedroghen,
[
fol. F1v]
            Jae als een zomer-buy zijn heerlickheyd vervloghen,
            Zoo dat hy die ghebood, dan voor ’t ghebieden beeft,
            ?n nauwelicx ter nood wat brood tot voetzel heeft.
            ?ier moet een Vorst op zien, en inde voorspoed letten
            (1280) ?m voor de teghenspoed zijn staten vast te zetten.
            Dit heb ick staegh ghedaen, als yder een wel weet,
            ?n nu de nood vereyscht is alle dingh ghereed
            ?m ons bederf te hoên en Soliman te keeren,
            Dit zoeck ick, dit ’s mijn wil, hoor Ridders, hoor gh? ???ren:
            (1285) Na dien ons noch ontbreeckt, een daer men het ontzagh
            Als opper-legher-hooft, vry op vertrouwen mach,
            Zoo wil ick hier uw’ raed en reden mee op hooren,
            ?ier dient een kloeck Soldaet of Ridder toe verkooren.
            Ghy weet dat Alidor zoo menighmael mijn Land
            (1290) Van prijkel heeft verlost, hy heeft zeer goet verstand,
            ?n in den ?orelogh oock wonder wel ervaren.
            Zijn trouwen moedigheyd die heeft hy zeven jaren
            Den ?arziaen betoond, zoo datter zijns ghelijck
            Noch noyt ghevonden is, hy heeft dit machtigh rijck
            (1295) Van Moor en Arabiers hun overlast ontslaghen,
            ?n met heel kleyne macht hen op de vlucht doen jaghen,
            ?ns met de buyt vereert, die meer als de Soldy
            Van ’t heele Leger was, en hier door vind ick my
            In alles wel vernoeghd om hem de macht te gheven
            (1300) Als Velt-?eer, in mijn plaetz, ick weet dat hy zijn leven
            Zal stellen voor mijn rijck, daer mach ick vast op gaen.
            Zegh ?eeren wat u dunckt, of staet hy u niet aen
            Zoo toon wie ’t waerdigh is.
Nothus.                        M?n kan gheen waerder vinden
            Indien hy zich aen ’t rijck met eeden wil verbinden.
            (1305) ?? heeft zijn dapperheyt verscheyden mael betoond,
            In gheenderleye wijs zijn leven yets verschoond,
            Maer altijt inde spitz’ daer duyzend pijlen znorden
            De eerste man gheweest, dat al de and’re morden
            ?? zijn stouthartigheyd en onverzaeghd ghemoed.
            (1310) ?em dient het dan voor al.
Partin.                        Als dit zijn Hoogheyt doet
            Zoo mach hy zich gherust en vry te vreden stellen,
            De Troon van Soliman die is alree aen ’t hellen
            ?n waght een zware smack, nu Alidor ’t ghebied
[fol. F2r]
            ?n opper-heerschappy als Legher-hoofd gheniet.
            (1315) Ick weet hy zal wel haest de Turcken doen ghevoelen
            Wat maght dat ?arzen heeft, hun heete haet verkoelen
            Met banghe en koude schrick, wanneerze ’t vlacke veld
            Met berreghen van dôôn heel zeltzaem zien ghestelt.
            ?y zal Belloor wel haest w?êr uyt hun klauwen halen,
            (1320) ?n doenze tien voor een, met scha met al, betalen.
Zeno. Den trotzen Soliman zal in een ooghenblick
            Wel tienmael bleeck en rood veranderen door schrick,
            Wanneer hy Alidor alleenigh maer hoord noemen.
            ?? zal zich dan gheen meer vermeten durven roemen
            (1325) Der Parzianen dwangh, maer vluchten zelf by nacht
            ?er dat ons Legher koomt.
Altimo.                        De kloeckheyd en de kracht
            Van Alidor, mijn Heer, is zoo hoogh al gherezen
            Dat ?urcken en Barbaer zijn naem en daden vreezen.
            Uw’ staet is al bevrijd, want dezen braven ??ld
            (1330) Zal Soliman wel haest met kracht en met ghewelt
            Doen vluchten voor de Pars, en aen deTurcken toonen
            ??? datmen w?êr met moord hun moorden moet beloonen.
            ?? zal dit heele land doen schateren van vreughd,
            Ja Boer en Borregers, van harten heel verheughd,
            (1335) Dan voor zijn Zegekar ’t victory lied doen zinghen,
            De kinderen om strijt hand klappende doen springhen,
            Wanneer hy weder komt ter poorten in ghereên.
Aldebas Zoo raedge altemael tot Alidor alleen?
Nothus. Zoo doenwe; want het zal voor hem het beste voeghen.
Aldebas (1340) M?jn wil vind oock aen hem alleen zijn wel ghenoeghen.
            De tijdt die valtme langh, waer of den Prins vertoeft?


Olimpia met zwart floers behanghen,
            Brizette en Zophie uyt.



            Wel Dochter wat is dit, hoe zijtghe dus bedroeft?
Olimpia ???r Vader, met verlof, ick had u yets te spreken,
            Zoo ’t u believen was.
Aldebas                        Uw’ kleur die schijnt te bleken.
            (1345) ?rinces wat deerd u toch?
Olimpia                        Ghy zit hier op den Throon
            ?n hebt de hooghste maght ontfanghen van de Gôôn,
[fol. F2v]
            Om met gherechtigheyt op alle dingh te letten,
            ?n straf te doen aen die, die teghens recht en wetten
            Met dievery en moord, of and’re overlast
            (1350) ?l doe wat dat hy wil noch op gheen mensch en past,
            Dit acht ick gruwelick, als dan de Vorst zijn ooghen
            Door woorden blinden laet en ’t uyterste vermoghen
            Van ’t heyligh recht niet pleeght, maer dat hy ’t quaet verschoond
            ?n in de plaetz’ van straff met hoogher staten kroond.
            (1355) Dit knaeght mijn hart met spijt, dit kan ick niet verdraghen,
            Dit dwongh my om mijn leet zijn Majesteyt te klaghen.
            Ghy weet dat Alidor drie Princen heeft vermoord
            Door gruwelijcke haet, alleenigh om een woord,
            ?n is weer vry en vranck terstont ten Hoof ghekomen.
            (1360) ?ier over roep ick wraeck, dit had ick voor ghenomen
            ?m voor zijn M?jesteyt met bidden aen te staen
            ??t datt’er rechte straf wierd over hem ghedaen,
            ?? heeft van dezen dach alleen zijn aem gaen halen
            In wreede moordery, dit moet hy weer betalen
            (1365) Na reden, met zijn bloet, dit zoeck ick, anders niet.
            Ick bid zijn M?jesteyt toch op zijn wetten ziet.
Aldebas ??? komtghe dus verdwaelt? Ghy eyscht dat ick mijn leven,
            De Turreken tot roof en buyt zou over gheven.
            ?rinces, bezadigh u, ick weet wel wat ick doe,
            (1370) Laet anderen de wraeck, u komtze gansch niet toe.
            Vermaeck, maer quel u niet, mijn zorreghen die dringhen
            M? tot een hoogher zaeck, ick kan in deze dinghen
            Voor dees tijdt gheen meer doen, ga moey u hier niet meê.
Olimpia Lieft ghy het quaet doen oock ghelijck de Moorder deê?
Brizette (1375) M?-vrouw, den Sophy heeft vry zwaerder zaeck voor handen.
Olimpia Gheen daer my meer aen hanght.
Zophie.                        De voorstant van zijn landen.
Olimpia Ick zie op land noch staet, maer op een meerder goet.
Zophie. De tijdt lijt dat nu niet.
Olimpia                        Ze wil niet, maer ze moet.
Olimpia, Brizette, en Zophie binnen.
Aldebas Wat heeft den Prins ghezeyt wanneer hy van u scheyde?
Nothus. (1380) ?ier daetelick te zijn.
?ldebas                        Waer mach hy dan verbeyden.
Zeno. Mijn Heer, daer komt hy aen.
[fol. F3r]
Alidor en Kanabas uyt.


Alidor.                        Groot moghend Vorst, ick buygh
            In onderdanigheyd, en stel tot een ghetuygh,
            Van mijn ghehoorsaemhe?t, mijn leven in uw’ handen:
            Dan bid u om ghena, ick weet dat ick de banden
            (1385) Van mijne plichten brack.
Aldebas                        Rijs Prins, ick schel u quijt
            Al watt’er is misdaen.
Alidor.                        De Vorst die zal altijt
            ?en my ghetrouwigheyd, en anders niet, bevinden.
Aldebas Dat weet ick Alidor, dat dee dat wy u minden,
            Zoo dat ghy oock daer door gheklommen zijt tot staet:
            (1390) Ghy weet hoe Soliman mijn moghentheyt versmaed,
            ?n heeft alreê ??lloor in zijn ghewelt ghekreghen,
            Nu tracht hy naer Grundel, hier was ick garen teghen:
            Ick heb in aller haest, te voet en oock te paerd,
            Mijn volck van over al terstont by een vergaerd,
            (1395) Ruym tachtigh duyzend man, ervarene Soldaten,
            Waer op men inde nood zijn zelven mach verlaten,
            ?n nademael ick weet hoe moedigh en ghetrouw
            Dat ghy u hebt ghetoont ten dienst van ’t rijck, zoo houw
            Ick my aen u verplicht, om deughd met deughd te loonen,
            (1400) Ick gheef u ’t Veltheerschap, en over zeven kroonen
            Voorts nevens my ’t ghebiedt.
Alidor.                        Ick ben dien eer niet waerd,
            Maer danck zijn M?jesteyt. Mijn lijf is noyt ghespaert,
            D? Parzen tot profijt, dat heeft men staegh bevonden,
            ?n dit ghetuyghen oock mijn tweemael dertigh wonden:
            (1405) Schoon dat ick dach voor dagh in staet verheven word,
            Dat is ’t niet dat ick zoeck, maer dit is ’t dat me schort,
            Olimpia die is ’t, zoo hoogh zocht ick te stijghen
            ?m die voor mijn Princes door daden te verkrijghen.
            Dit is mijn wit gheweest, en daer ick noch naer tracht.
            (1410) Ick voeghme tot de dienst, zoo ick van deze nacht
            Die nu voor handen is, my zoo mach zien verheven
            Dat zy mijn eyghen word, door vaste trouw’, ghegheven.
            Indien ick dit gheniet zoo zweer ick, dat ick al
            ?et Solimanze heyr tot niet verstroyen zal,
            (1415) Maer wordme dit ontzeyd, schoon duyzend tromlen roeren,
[fol. F3v]
            Zoo zal ick schild, noch zwaerd, noch boogh, noch pijl meer voeren,
            D?Vorst die heeft zijn zin van wat hy laet of doet.
Aldebas Ghy eyschtme vry wat veel, maer Alidor ick moet,
            Ick moet door deze trouw een meerder onheyl zmooren.
            (1420) Wel aen, ick geefze u, ghy zultze naer behooren
            Door wettelicke trouw ontfanghen deze nacht,
            Dat zweer ick by de Gôôn.
Alidor.                        Ick zweer by al hun maght,
            Dat ick het Turckze heyr zal voor uw’ maght doen buyghen.
Aldebas Zoo zijn w? t’ zamen eens.
Alidor.                        Ghy ?eeren zijt ghetuyghen.
Aldebas (1425) ???r Nothus, zegh haer aen dat ickze spreecken moet,
            Op datze daetlick koomt en mijn believen doet.            Binnen.


            TWEEDE UYTKOMST.
Zeno, Altimon, Olimpia, Brizette, Zophie en Nothus.


Zeno. Den uchtend opghepronckt met bly en vriendlick bloozen,
            Zoo datze haer paruyck met lelyen en roozen
            ?? ’t aenghenaemst schakeerd, en kitteld ons ghezight
            (1430) Met blije morghen-groet, en ’t groote ??mel-light
            Met volle middaghs-glans in ’t ?osten op komt rijzen,
            Dan zalze in ’t ghemeen een droeve avond wijzen,
            ?n ’t valt al veel tijt zoo dat vroeghe zonneschijn
            Maer boden van verdriet en banghe daghen zijn.
            (1435) ’t Gheluck is even eens, ’t komt ons wel dickwils stroken
            Met vriendelick ghelaet, al watt’er word ghesproken
            Is h?ningh op de tongh, maer binnen steeckt het hart
            Zomtijts vol gal en roet van eyndelooze smart.
            ??? hoogher inde weelde hoe nader by d’ elenden,
            (1440) De vreughd zal in ’t ghemeen met groote droefheyd enden.
            Schoon dat zich Alidor nu inde weelde baed,
            Ick vrees hy soeckt alleen naer zijn verborghen quaet,
            ?n ’t kan niet anders zijn, ick zie ’t alreê voor ooghen,
            ?? is door zotte min in zijn gheluck bedroghen;
            (1445) Want of den Sophy schoon, door nood van zin berooft,
            Olimpia aen hem voor eyghen Bruydt belooft,
            Dat zal hem gheen vermaeck, maer alle droefheyd geven,
            Zy haet hem op het hooghste, ja zal veel eer haer leven
[fol. F4r]
            Op-off’ren aen de dood, als datze haer verbind
            (1450) Door trouw, aen hem, waer in zy niet als gruw’len vind.
            En moetze ’t doen door dwangh, zoo mach hy al zijn daghen
            Dit droevigh houwelick vervloecken, en beklaghen
            Die uur dat hy ze zagh, of hier in ?arzen quam,
            Waer af dit ongheluck het eerst zijn oirsprongh nam.
            (1455) Hy zal, wat dat hy doet, haer hatelijcke zinnen
            Zoo langh hy met haer leeft, door bidden noyt verwinnen.
            Haer wrock die is van stael dat van gheen handen breeckt,
            Haer hart is heel verstopt zy hoort niet watme spreeckt,
            Dies heeft hy niet als quel en hartzeer te verwachten,
            (1460) Zijn daghen zonder zon, en zonder maen de nachten,
            Vermits zy al te zeer op hem ghebeten is.
Altimo. Dat blijckt, ze gheeft hier af ghenoegh ghetuyghenis.
            Ze toond haer als ontzind met lasterlijcke woorden,
            Zy wenscht wel honderd-mael hem zelver te vermoorden,
            (1465) Zy scheurd hem met haer tongh de boezem van malkaêr,
            En rockt het hart daer uyt, ze vind gheen straf zoo swaer,
            Of achtze noch te licht om over hem te pleghen.
            ?l watt’er aen hem is dat staet haer bijster teghen.
            Ick vrees voor zijn bederf. ’t Is zeker vrouwen haet
            (1470) Zoo in het hart ghevoed, dat die niet licht vergaet.
            O Alidor! ick vrees, ick vrees dat nu de tijden
            Eerst naecken datge niet als onghemack sult lijden,
            Hoe wel het anders schijnd, en dat ghy vast vertrouwt,
            Dat nu uw’ vreughde groeyd, en datt’er niet als gout
            (1475) Voor uwe ooghen blinckt, ghy zult wel haest bevinden
            Wat loot hier onder schuyld, als ghy u gaet verbinden
            In trouw met die u haet en op het hooghst vervloeckt,
            Uw’ dood en ondergangh door duyzend listen zoeckt.
            ? jonghe en brave Prins! de swaerste onghelucken
            (1480) Zijn u al boven ’t hooft en zullen u verdrucken,
            Uw’ roozen zijn rondom met doorenen bezet.
Zeno. Mijn vrund hy zietze niet.
Altimo.                        Maer dieder wel op let
            Die kanze lichtlick zien, ja blindelinghs wel voelen.
Zeno. ?? meent van dezen naght in vreughde te krioelen,
            (1485) Maer licht dat deze nacht van droefheyd zwangher gaet.
Altimo. Ick schrick in mijn ghemoet, en tril al voor de daed.
            Dan troostme door de hoop van beter als w? gissen
[fol. F4v]
Zeno. ?ns voorslagh schijnt wel vast maer evenwel kan missen.
Altimo. Ja missen kanse wel: maer evenwel ick vrees.
Zeno. (1490) De bout vlieght altijt niet naer ’t recken van de pees.
Altimo. De Goden hebben macht om ’t quaed tot goed te maecken.
Zeno. ?y kan noch wel met vreughd tot zijn begeeren raecken.
Altimo. Indien hy dat mocht doen zoo was mijn hart gherust.
Zeno. De voorspoet van de Prins is my mijn meeste lust.
Altimo. (1495) Ick min hem als mijn self dat zal ick staegh bewijzen.
Zeno. Zijn daden zijn het waerd, en yder zal hem prijzen,
            Schoon menigh onverstand hem zonder oirzaeck haet.
Altimo. Zie daer komt de Princes verselschapt met haer staet.
Zeno. K?m gaenw?.


Olimpia, Brizette, en Sophie uyt.


Altimo.                        D?t is best zy mocht haer w?êr verstoren. Alti. en Zeno bin.
Olimpia (1500) ? gruwelijcke smaed! nu is mijn hoop verloren.
            Mijn Vader, zoo het schijnt, is van verstant berooft,
            Vermits hy loghen-praet, en waerheydt niet ghelooft.
            ?? ziet den moordenaer, ja schijnt hem meer te eeren
            Als ymand van zijn staet, zoo dat hy zijn begeeren
            (1505) Ja alles wat hy wil van hem bekomen kan.
            ? Vader! zietghe nu het quaet voor goet doen an?
            Zoo lijt het Rijck ghevaer, en ’t kan niet anders wezen
            Of yder mach met recht wel voor ’t verderven vreezen:
            Want waer het heyligh reght met voeten word vertreên,
            (1510) Dat land moet wis vergaen, ’t ghebeurt al in ’t ghemeen.
            d’Ael-ouwtheyd leerd ons dit met nat betraende ooghen,
            Door deze valsche grijns is menigh Vorst bedroghen:
            ?n zooghe niet in tijdts dit wanghewas besnoeyd
            Zoo dord hier alle dingh, terwijl het staet en bloeyd.
            (1515) ? Vader! Vader leer wat quaet u staet te wachten,
            Van hem dien ghy verheft, hy zal op ’t lest zijn krachten
            Ghebruycken teghens u en uw verheven ?hroon,
            ?n rucken van u hooft de Parziaenze kroon.
            ?y zal zijn moord-gheweer oock op u leven wetten,
            (1520) Dan onverwacht de punt u op de boezem zetten
            ?n drucken ’t door u hart, dan my voort als Slavin
            Ghebruycken tot zijn Boel, dit is zijn hart en zin,
            ?ier op is ’t dat hy loerd, dit soeckt den znoo verrader,
            Dit hanght ons boven ’t hooft, wel mercktge niet? ô Vader!
[fol. G1r]
            (1525) Is u ghezicht verblind? ?y Goden doet toch wraeck,
            Verlos mijn banghe ziel, kom redder ghy de zaeck.
            Of gun aen my de macht dat ick dit mach volbrenghen,
            ?m met het schellems bloed de wanden te besprenghen,
            Mijn hart is na de wraeck veel gragher als de vis,
            (1530) Door nood op droogh gheraeckt,w?êr naer het water is,
            Wat vreughde zou het zijn mocht ick mijn lusten boeten!
Brizette M?-vrouw, ick bid bedaer, dit staegh verloren wroeten
            Dat eet u vleesch en bloet, ghy quelt u al te zeer,
            ?ezadigh u toch wat, zet uw’ ghedachten neêr,
            (1535) De tijdt die zal allenghs de droefheyd heel versmoren,
            ?n wreken deze daed, ay! gheef gheen moed verloren.
            ?? is daerom niet vry al word hy nu verschoond:
            Want dit ’s een wisse spreuck, dat quaet zijn m?ester loond.
Zophie. M?-vrouw, misschien de Gôôn hem noch een weynigh sparen,
            (1540) ?m datze door de tijdt zijn straf al meer verswaren.
            ??? dat hy hoogher rijst hoe dat hy lagher valt;
            Zijn wanckelbaer gheluck heeft noch niet uyt ghemalt.
            Ick bid, M?-vrouw, ay wilt uw’ eyghen schade mijden.
Olimpia Wat scha kan ick me doen? Nadien ick niet als lijden
            (1545) ?n groote hartzeer heb, en zoo ick die verloor
            Dat zou mee vreughde zijn, ja ’k gafer ’t leven voor,
            Zoo veer ick leven heb, ach! dat zijn zoete schaden,
            Wie komt daer in de zael?
Brizette                        ?en van den Sophys Raden. Nothus uyt.
Zophie. ’t is Nothus! jae hy is ’t!
Olimpia                        Dus op het onvoorzienst.
Nothus. (1550) Princes uw’ Vaders groet.
Olimpia                        Ick danck u voor de dienst.
Nothus. Zijn M?jesteyt versoeckt Me-vrouw terstont te spreken.
Olimpia Waer?
Nothus.            In de groote zael.
Olimpia                            Dit is een zeltzaem teecken.
            Wanneer moest dit gheschien?
Nothus.                        Zoo daetlick.
Olimpia                            Zoo terstont!
            ?n weetghe niet waerom?
Nothus.                        In ’t minste niet.
Olimpia                            De grond
            (1555) Is dan wel diep en vreemd, zegh dat ick stracx sal komen.
[fol. G1v]
Nothus. Ick doe hem deze weet. Nothus binnen.
Olimpia                        ?? heeft yets voor ghenomen
            Dat wonderlick zal zijn, het leydme op mijn leên.
Brizette ’t Is licht van Alidor.
Olimpia                        Kom, gaen we daetlick heên.            Binnen.


            DARDE UYTKOMST.
Alidor, Zeno, ?ltimon, Kanabas, Cresus en M?lgior.


Alidor Nu word ick op den Throon van mijn gheluck ghedraghen.
            (1560) De schipper lijd op zee veel onghestuyme vlaghen
            Van ysselijcke wind, al schijnd het zomtijts wat,
            ?erstond ontsteeckt een buy die in de zeylen vat
            Met gruwelicke kracht, zoo dat de baren vlieghen
            ??t over mast en stengh, het schip begind te wieghen
            (1565) Dat watt’er an is kraeckt, men smijt het over staegh,
            Sta vast dan man te roer, al ’t boots-volck even graegh
            De handen uyt de mouw als katten voort naer boven,
            M?n reefd de zeylen in die uyt de lijcken stoven,
            ?y flenters inde Zee, men doet al watmen mach,
            (1570) De Hemel, zoo het schijnd, dreyght met den jonghsten dagh;
            Zy zien niet als de dood en als vergaen voor ooghen.
            De stoutste die der zijn die worden ’t hart bewoghen
            ??t jammerlick ghezught, ten eynde van hun raed,
            Stracx word het water slecht, het onweer dat vergaet,
            (1575) Zy krijghen voor de wind, tot datze, met vermaecken,
            ??n eynde van de nood, ter goeder r?ê gheraecken.
            Daer gaen de stucken los, met over groot gheluyt,
            ?en teecken van gheluck, de wimpels wayen uyt,
            En swadren aen de spil, Matroos begind te zinghen,
            (1580) ?et heele schip dat dreund van ’t danzen en van ’t springhen,
            Al watt’er op de reys voor nood is door ghebrocht,
            Daer word nu door de vreughd van niemand om ghedocht.
            Zoo gaet het oock met my. Wat nood, wat swarigheden
            Dat ?mandt hebben kan, die heb ick oock gheleden:
            (1585) Ick ben tot neghen mael in doots ghevaer gheweest,
            Maer evenwel de dood in ’t minste noyt ghevreesd.
            Ick ben voor slaef verkocht, en moest de ackers ploeghen,
            ?n even als een hond my met het gheen ghenoeghen
[fol. G2r]
            Dat van de tafel vil waer aen mijn M?ester sat,
            (1590) ?n alles wat hy wou met zijn ghenooden at.
            Dus wierd ick van de Moor ontrent een jaer ghedwonghen,
            Dan ben het door mijn list ten lesten noch ontspronghen.
            ??en ben ick hier gheraeckt, en ’t eerste dat ick vond
            Was bitterlijcke zmart: want ick wierd zoo ghewond
            (1595) Dat niemand uytkomst zagh voor my om meer te leven,
            Dan ’t luckte teghens hoop, voorts heb ick my begeven
            In alderley ghevaer tot voorstant van dit Rijck
            Waer dat ick kon of moght, zoo datt’er mijns ghelijck
            In daden, noch niet is, door my was ’t dat de Moren
            (1600) Dien gruwelijcken slagh by Dassa lest verloren.
            Ick heb den Sophys Zael met vanen opghevuld,
            ?n meer voor hem ghedaen als mijn verplichte schuld
            ?em schuldigh is gheweest. Dus heb ick zeven jaren
            Mijn tijd hier doorghebroght, en altijt voort ghevaren
            (1605) ?p hoop van dit ghenot, ’t gheen ick nu deze nacht
            Als tot een eyghen loon van zooveel dienst verwacht.
            Nu ben ick uyt de storm van onghebonden winden
            ?en lesten oock gheland. Nu zal ick my verbinden
            Door openbare trouw, aen haer die my verwon,
            (1610) Maer die ick nimmermeer door bidden winnen kon.
            ? goedertieren Gôôn! wat danck zal ick betoonen?
            Of waer meê zal ick toch dees groote gonst beloonen?
            Ghy hebt van dezen dagh met meerder my verzien
            Als of ick na mijn wil de werelt moght ghebiên.
            (1615) De Werelt, neen, ô neen! die kanme niet bekoren,
            Dit was het dat ick zocht, haer heb ick langh te voren
            Maer als mijn self bemind, al wat ick heb bestaen
            Dat is alleen om haer en anders gheen ghedaen.
            Nu heb ick mijn begeer na volle wensch ghenoten,
            (1620) ?n niemand kan my w?êr van deze weelde stooten.
            De Goden zijn mijn schut, den Sophy is mijn schild,
            Zoo dat de bitze nijt vergeefs haer pijlen spild.
            Wie kan my toch voortaen in mijn ghelucken schaden?
            ??e zal ick nu mijn lust in zoete min verzaden?
            (1625) Mijn Vrunden ’k weet van vreughd by kans niet wat ick doe.
Zeno. De Goden werpen u, zoo ’t schijnt, de weelde toe,
            Ghy wast van dagh tot dagh in meer en hoogher staten.
            Nu zultge op het schoonste uw’ glory blincken laten,
[fol. G2v]
            Dat yder met ontzagh voor u ten dienst zal staen,
            (1630) ?n knielen voor uw’ Zon en buyghen voor uw’ M?en.
            ?lck zal zich op het hooghst aen u verbonden achten,
            ?n met ghehoorsaemhe?dt op u bevelen wachten,
            Gansch Parzen moet het hooft nu legghen in uw’ schoot.
Alidor. Mijn vreughde spruyt uyt druck, mijn leven uyt de dood.
            (1635) Ick docht op droeffenis en heb vermaeck verkreghen.
Altimo. Dat had uw’ deughd verdiend, uw’ daden overweghen
            De Parziaenze kroon vry veer in hun waerdy.
            Wie is grootmoedigh Prins toch waerdiger als ghy?


Cresus en Melgior uyt, en beluysteren hun praet.


            ?m nae des Sophys dood den Scepter aen te tasten,
            (1640) ?n torssen naer behoor dees overzware lasten?
            Neen niemand voeghd hier toe als ghy, ghy zijt het waerd,
            De Goden hebben u den ??rs tot troost ghespaerd.
Cresus. Wat troost! zegh tot bederf, zoo hebtge niet gheloghen,
            Dat wijst zijn moorden uyt, de schijn heeft u bedroghen.
Melgior (1645) ? gruwelick Tiran! staet ghy noch naer ’t ghebied?
            Neen Princen moorder, neen, ghy zijt zoo waerdigh niet,
            Ick zal, indien ick kan u deze buyt ontvoeren.
Alidor. Ja kostge door de mond of met de tongh te roeren.
Cresus. Neen ’t zal door wapens zijn, maer door gheen klappery.
Melgior (1650) Dees handen zullen ’t doen.
Alidor                        Wel poggers, hoe zout ghy
            M?jn vreughde en vermaeck door wapens my berooven?
            Zoo machtigh zijtge niet, dat kan ick niet ghelooven
            Of moest’er proef af zien. ’k ?ntzetme van gheen praet.
Melgior Za, kom verweer u dan, en leer het door de daed.
Alidor. (1655) Ick ben belust te zien wat krachten in u steecken.
Cresus. ?n wy om door u dood Melantes dood te wreecken.


Met haer dryen hand-ghebaer, Zeno en Altimon beletten het.


Zeno. Houw Princen, laet dat staen, op peen van hoogher straf.
Alidor. Ick bid laet ons begaen.
Melgior                        W? weten nieuwers af,
            Maer zoecken hier na reght, om zijn verduyveld moorden.
Alidor (1660) Spreeckt daer den Sophy af.
Melgior                        Die luysterd naer gheen woorden,
            Maer slaetze in de wind, dies trachten wy na recht.
[fol. G3r]
Zeno. Dees berrigh is t? groot, ghy krijghtze zoo niet slecht.
Altimo. Ick bidde gaet uws weeghs.
Alidor                        Laet hen hun lusten boeten.
Melgior W? zullen, ô Tiran! malkander meer ontmoeten,
            (1665) Als juyst van dezen dach.
Alidor                        Mijn hart heeft eer gheen rust,
Cresus. ?as vry op u gheweer wy zijn op wraeck belust.            Binnen.
Continue

VYFDE BEDRYF.

EERSTE UYTKOMST.

Aldebas, Nothus, Partinax, Damban, Olimpia, Brizette, Zophie, Alidor, Zeno, Altimon en Kanabas.

Aldebas WAnneer de nood ons dwinght, of schielick kont bespringhen
            Met onverwacht bederf, zoo moetmen alle dinghen
            Door naerstigh onderzoeck stracx nemen by der hand,
            (1670) ?n doen al watmen kan tot voorstant van het land;
            De Vorsten moeten zich in ’t minste niet verschoonen,
            Maer self de eerste zijn om hart en moed te toonen,
            ?n wijzen aen ’t ghemeen wat zorghe dat hy draeght,
            ?n hoe hy goet en bloet voor hun behouden waeght.
            (1675) ???heus heeft hier voor Andromeda ghegheven
            ?en offer aen de dood, zijn liefste Dochters leven
            In ’t minste niet verschoond, maer haer op strand ghesteld
            Met ketens vast gheboeyd, verwachtende ’t gheweld
            Van ’t gruwelicke beest, dat vlam en roock quam blazen
            (1680) ?m met dit Coninghs kind in moordery te grazen.
            ??ewel het wierd belet, en ’t Monster omghebroght,
            ??en zy, noch niemand meer op haer verloszen doght.
            De Naem-?eer van dit Rijck, die quam de Maeghd bevrijden,
            ?n brack de keetnen los van haer onlijdlick lijden.
            (1685) Ick geef aen Alidor mijn Dochter tot een Vrouw,
            ?m dat ick zoo het Rijck weêrom verlossen zouw
            Van Solimans ghewelt, en gruwelijcke plaghen,
            Waer mee den ?urck ons dreyght om op den hals te jaghen.
            Ick weet zy haet den Prins, met onverzoenbre haet.
            (1690) Nochtans het zal gheschien, schoon zy haer noch zo? quaet
            ?n batz’ hier teghen stelt, ick zal met kracht ghebieden,
[
fol. G3v]
            Jae doen als met ghewelt het gheen ick wil gheschieden,
            Zoo veer zy niet terstont nae mijn bevelen hoort:
            Mijn woorden zijn ghegaen, en ’t moet’er nu mee voort,
            (1695) Dus zal ick voor het rijck mijn beste pand verzetten,
            ?n ’t kostme wat het wil den ondergangh beletten.
Nothus. Zijn M?jesteyt doet meer als ?arzen heeft verdient.
Aldebas M?n leert in tijdt van nood wie vyand is of vriend.
Partin. Uw’ trouw, grootmoghend Vorst, is over langh ghebleken.
Aldebas (1700) ?e meer behoortze nu, nu hoortze uyt te steken.
Damb. Zoo doetze; want dat blijckt ghenoeghzaem aen de daed.
Aldebas ’t Is reden dat een Vorst ’t ghemeen te boven gaet,
            ?n door zijn daden zoeckt de slechte op te wecken
            ?m al het gheen te doen dat voordeel kan verstrecken.
            (1705) Dit heb ick staegh ghedaen, dit is het wit gheweest
            Waer naer ick heb ghemickt, hier heb ick aldermeest
            In voorspoed op-ghelet, en in de teghen spoeden
            Zal ick met deze winst mijn schaden oock vergoeden.


Olimpia, Brizette, en Zophie uyt.


            Daer komt mijn Dochter aen, als Weduw in de rouw’.
Olimpia (1710) Heer Vader, na de mael ick my verbonden houw’
            Na u bevel te doen, zoo kom ick om te hooren
            Wat u believen is.
Aldebas                        ?rinces, ick heb te vooren
            ?er dat ick u ontbood, met mijn gheheelen raed
            De teghenwoordigheên van ’t rijck, en wat voor quaet
            (1715) ?ns overkomen zoud’ van moorden, schenden, branden,
            ?n meer, op ’t nauwst door zocht, en om mijn erref Landen
            ?e hoeden voor die scha, zoo vindmen dit voor goet
            Dat ghy de meeste hulp hier toe verstrecken moet,
            Dit heeft men voor het rijck ten meesten dienst bevonden.
            (1720) Ick heb aen Alidor met eeden my verbonden
            Dat ghy van deze nacht, hem tot u wettigh man
            ?ier voor my trouwen zult, dit wil ick, datge dan
            Ghehoorzaemlick volbrenght, het gheen ick heb ghesworen.
Olimpia ???! is uw’ eenigh kind voor een ?yran gheboren?
            (1725) Zoud’ dit de middel zijn waer door men ’t rijck ontlast
            Van Zolimans ghewelt? Zoo hebtge misghetast.
            Dit streckt tot gheen profijt, maer eerder tot bederven
            Van al dat ghy bezit, veel liever wil ick sterven
[fol. G4r]
            Als dat ick dit volbrengh.
Aldebas                        ?n ’t moet nochtans zoo zijn.
Olimpia (1730) Scheurd, schend dit lichaem vry, en doetme alle pijn
            Of straf, die yemand weet, ick wilze graegh verdraghen
            Indien ghy ’t maer begeert, ick wensch dat alle plaghen
            Die ?yt den ??mel zond, my vallen op het hooft.
Aldebas Ghy weet niet watge zeght, maer toond u als berooft
            (1735) Van alle reedlickheyd.
Damba.                Princes, ay wilt bedaren!
Aldebas Buygh nu uw’ zinnen wat, laed toch gheen meer beswaren
            Uw’ Vader op den hals, ick heb de Prins bezind
            ?m zijn ghetrouwe dienst.
Olimpia                        ?? heeft u zoo verblind
            Dat ghy zijn quaet niet ziet. Ick dien verrader trouwen!
            (1740) Veel liever laet ick my aen duyzend stucken houwen.
Aldebas Uw’ wil is zonder macht, ga maeck u voort bereyd,
            ?n voegh u tot het gheen dat ick u heb ghezeyd;
            Ick wil ’t, en zal terstont de Priester laten halen.
            De tijdt die naderd al, ick moet mijn schuld betalen.
Olimpia (1745) ? aerde! slock dit lijf toch in uw’ holle rop.
            ? donder! val terstont den moorder op den kop.
            ?ch! mocht ick nu het hart uyt deze boezem rucken,
            Zoo waer ick eens ten eynd van al mijn onghelucken.
Brizette M?-vrouw, ick bid, onstel u zelven niet te zeer.
Olimpia (1750) ’t ?ntstellen acht ick niet, ick kreunme dat gheen meer.
Zophie. De Goden kunnen noch een blijde uytkomst gheven.
Olimpia Dat hoop ick zal gheschiên, of ’t eynde van mijn leven.
Partin. Princes het moet toch zijn.
Aldebas                        Ga, maeck u voort ghereed.
Olimpia O dulle bruylofs God! hoe toondge u zoo wreed?
            (1755) Ick moetme door gheweld van menschen laten dwinghen.
            Kom gaenwe, want ick moet.
Brizette                        M?sschien gaen deze dinghen
            Noch beter als men meent.
Olimpia                        Ick voeghme naer uw’ wil,
            Nu ’t anders niet mach zijn.
Aldebas                        Zet u gherust en stil,
            ’t Zal alles heel wel gaen. Olimpia, Brizette en Zophie binnen.
                                    Nu ben ick buyten vreezen
            (1760) Nadien my dit gheluckt, waer mach de Prins toch wezen?
[fol. G4v]
            Ick zagh hem in ’t Paleys terstont by Gajus staen,
            ?eel nijver in de praet.


Alidor, Zeno, Altimon, en Kanabas uyt.


Damb.                        Mijn Heer, daer koomt hy aen.
Aldebas Wel Prins ghy wacht te langh.
Alidor.                        Ick docht veel eer te komen,
            Maer Gajus heeft de tijdt door praten my benomen:
            (1765) ?ock heb ick by me self een overslagh ghemaeckt
            Van ’t gheen mijn zaken roerd.
Aldebas                        Grootmoedigh Prins ghy raeckt
            Volkomen tot u wil, ick heb uw wensch verkreghen.
            Mijn Dochter stelden haer in ’t eerste hier wat teghen,
            Maer heeft de trouw belooft, als ghy nu vaerdigh zijt
            (1770) Zoo kan ze voort gheschiên, vermidts dat ons de tijd
            ?ot radde voort-gangh dwinght, dies hoeftghe maer te spreecken.
Alidor. Wanneer ’t de Vorst ghelieft, ’t zal aen my niet ghebreecken,
            Ick ben altoos bereyd.
Aldebas                        Wel Nothus, gae dan voort,
            Zegh dat de Priester komt, al watt’er toe behoord
            (1775) Dat heb ick oock belast, wanneer men spreeckt, te brenghen.
Alidor. M?jn staghe dienst tot loon.
Aldebas                        De Goden die besprenghen
            Uw’ Bruylofs kroon met luck en alderleye weeld.
Zeno. De mensch is als een pop daer het gheval meê speeld.
Alidor. Kanabas ga terstondt vier witte toorzen halen
            (1780) Met myrh en palm bestrickt, die licht en helder stralen,
            De beste dieghe vind.
Kanab.                        Ghelieft mijn Heer yets meer?
Alidor. Al ’t ander heb ick al,
Kanab.                Wel.
Alidor.                        Kom toch haestigh weer. Kanabas binnen.
Aldebas Kom gaenwe om nu voort op alle dingh te letten.
Altimo. ??e lichtlick kan een Vrouw haer zinnen oock verzetten?
            (1785) Nu trouwen! en niet langh, toen zwoerze hem de dood.
Zeno. Maer Altimon men moet zomtijts wel door de nood.            Binnen.
[fol. H1r]
            TWEEDE UYTKOMST.
Olimpia, Brizette en Zophie.


Olimpia Ramp-zaligher als my heeft noyt de zon bescheenen.
            ??? haest is al mijn vreughde en mijn gheluck verdweenen?
            Veel snelder als de wind de distel bloemen slaet.
            (1790) Veel snelder als de roock of water-bel vergaet.
            Veel snelder als een pijl kan znorren voor de ooghen.
            Veel snelder, zegh ick, is mijn weelde wech ghevloghen.
            ? dach! ô droeve dach! wat hebtge al verdriet
            ?n hartzeer my ghebaerd? Maer noch is ’t eynde niet.
            (1795) Nu volght een banghe nacht, ghepropt met zoo veel plaghen
            Als oyt de wereld droegh, schept ghy, ô Gôôn behaghen
            ?m my van uur op uur al met een zwaerder last
            Van ongheluck te laên? Zoo bid ick u, kom tast
            M? met uw’ donder aen, breeck deze vaste zuylen,
            (1800) Stort dit Paleys om veer, laet ick’er onder schuylen,
            ?n deckme zoo met puyn dat niemand van my hoord,
            Of eenigh teken vind waer dat ick ben verzmoord.
            ? Goden! gunme dit: maer ’t is verloren zmeken,
            Uw’ oiren zijn ghestopt. Waer toe dan ’t hooft te breken
            (1805) Met dees verloren praet? Ick moet wat anders doen.
            Daer schietme yets in ’t zin, de lucht word paers en groen
            Van schrick om ’t gheen ick denck. Nochtans ick sal ’t volbrenghen.
            ??ef Vorstelicke zael, ick zal uw’ weelde menghen
            Met gruwelick verdriet. K?m aeghename uur
            (1810) Van mijn vervloeckte trouw.
Zophie.                        ?rinces, men moet het vuur
            Wanneer men ’t doven wil, gheen lucht of aemtocht laten,
            Maer stoppen ’t over al.
Olimpia                        Dit ’s maer verloren praten.
            Ick weet wel wat ick doe, ick zoeck een eynd van pijn,
            Nu zal hier toe de trouw een rechte middel zijn.
            (1815) Zophie nademael de tijdt begint te naecken
            Zoo zal ’t oock noodigh zijn om my ghereet te maecken.
            Ga in mijn kabinet, krijgh alles by der hand
            Wat dat my oirbaer is, de bagghen en ’t karkant
            Voorts watt’er by behoord, wy zullen daetlick komen. Zophie binnen.
            (1820) ?rizette ’k heb terstont een vast besluyt ghenomen
[fol. H1v]
            Om, inde plaetz’ van trouw, te komen tot de wraeck,
            Voor ’t leet aen my ghedaen, nadien dat u de zaeck
            ?en nauwsten is bekent, en ick my zonder vreezen
            ?? u verlaten mach, door dien ick langh voor dezen
            (1825) U trouheyd heb ghezien, verzoeck ick hier uw’ raet,
            ?p dat ick naer mijn wil mach komen tot de daed.
Brizette Wat heeft M?-vrouw’ dan voor?
Olimpia                        De moorder te vergeven
            Wanneer ick met hem trouw’, hier word ick toe ghedreven
            Door ’t openbaer ghewelt dat my van hem gheschied.
Brizette (1830) M?-vrouw hoe kan dat zijn? die middel weet ick niet.
Olimpia ???l mackelick en wel. Dus heb ick dit besloten;
            Wanneer dat in de kelck de trouw-dranck is ghegoten
            Daer ick het eerst af drinck, ten teecken van ’t verbond’,
            ?n hy de tweedemael, zoo heb ick deze vond
            (1835) Stracx by me self bedocht, dees dranck zoo toe te stellen,
            Dat hem terstont de dood de ooghen toe zal knellen.
            Dan is mijn lust gheboet.
Brizette                        Wanneer zou dit gheschiên?
Olimpia Als ick ghedroncken heb.
Brizette                        Me-vrouw heeft toe te zien
            Haer zelf gheen leet te doen.
Olimpia                        Dat zal ick my wel wachten.
Brizette (1840) Ick vrees nochtans voor quaet.
Olimpia                        Ick heb in ’t minst ghedachten
            ?? ’t gheen daer ghy voor vreest. ? neen! dat heeft gheen nood,
            Ick ben ghenoegh te vreên met dien Verraders dood.
Brizette Zoo zal ick u mijn hul? waer dat ick kan betoonen.
Olimpia Ick zal uw’ trouwe dienst oock danckbaerlijck beloonen,
            (1845) Maer houw’ het zoo bedeckt dat niemand van ons weet.
Brizette Vrees daer niet voor M?-vrouw.
Olimpia                        ?ebt ghy vergif gh?reet?
Brizette Neen, maer wanneer men wil is daer wel aen te raecken.
Olimpia Wel, gaenwe, ’t is dan tijt om ons gh?r?et te maecken.
                                                                            Binnen.
[fol. H2r]
            DARDE UYTKOMST.


Aldebas, Alidor, Nothus, Partinax, Zeno, Altimon, Damban,
            Kanabas, Olimpia, Brizette, Zophie, Priester en Tempel dienders.



Aldebas Nu zietge Alidor dat ick van harten meen
            (1850) Wat ick u heb belooft, zoo moet een Vorst al ’t gheen
            Dat hy met eeden zweerd oock met de daet bewijzen,
            Dan zal hem yder een voor goet en deughdigh prijzen.
            Maer houd hy eed noch woord, zoo wacht hy anders niet
            Als dat hem yder scheld en met de neck beziet.
            (1855) ?ier heb ick naer ghetracht om my van deze vlecken,
            ?e wachten waer ick kon, op dat ick mocht verstrecken
            ?en al ’t ghemeene volck een voorbeeld tot de deughd.
            Dit was ’t daer ick op zagh van mijne ontloken jeughd
            ??t nu dat ick ber?yck een halve eeuw van jaren;
            (1860) Ick zoeck oock tot mijn dood hier in zoo voort te varen,
            ?n anders niet te doen als dat men deughdigh acht,
            ?n tot het rijckx proffijt. Ick zal van deze nacht
            ?en u, grootnoedigh Prins, en al mijn staet betoonen
            Wat zorghe dat ick draegh, hoe dat ick zoeck te loonen
            (1865) De deughde met de deughd, ghelijck de reden leert
            Dat Vorsten schuldigh zijn. Al wat mijn hart begeert
            Streckt om dat Land en volck in voorspoed aen zou groeyen,
            ?n dat hen, Soliman in gheender wijs mocht moeyen
            Met schendery en moord, ghelijck hy hoogh en duur
            (1870) Met duyzend eeden zweerd.
Alidor.                        ? Vorst! ick zal dit vuur
            Verzmooren in zijn vlam, en Soliman zoo groeten
            ?? Ridderlijcke wijs, dat hy ghezwinde voeten
            Zal kiezen tot de vlucht om zoo zijn dood t’ontgaen.
            Ick zal met zulcke kracht op al zijn Legher slaen
            (1875) Dat ?der schricken zal voor ’t bloet dat uyt de wonden
            Zal stroomen over ’t Land, ick zalze aen de honden
            ?n aen het wild ghediert vereeren tot een roof,
            ?n leven na de wet van hun vervloeckt gheloof.
            Ick zal ?elloor met kracht weer uyt zijn klauwen breken
            (1880) ?n uw’ gheleden schade op hen thien dubbel wreken.
            Ick wensch al na dien dach, met over groote lust,
            ?m hem in ’t velt te zien ten ?orlogh toe-gherust,
[fol. H2v]
            ??e zal ick dan mijn moet op ’t wreetst hem doen ghevoelen,
            ?n in het Turckze bloet mijn paerd de voeten spoelen.
            (1885) Ick zweer dat ick wel haest hun woedend moorden stuyt.


Olimpia, Brizette, en Sophie uyt.


Nothus. Grootnoedigh Prins zie daer koomt uw’ Princes, als Bruyd
            ?? ’t heerelicxt verçierd.
Alidor.                        ? Voester van mijn leven!
            Grootmoghende Princes, ai! wilt my toch vergheven
            Al wat ick heb misdaen. Nu zultge aen my zien
            (1890) ?en onderdanigh hart, om onder u ghebiên
            ?e leven naer behoor, dat zal ick u bewijzen
            ?er dat de goude zon in ’t ?osten zal verrijzen.
Olimpia Ghy zult, eer ’t uchtend rood de droeve nacht verjaeght,
            Zien wat Olimpia voor trouwe liefde draeght
            (1895) ?ot u grootmoedigh Prins, uw’ daden die behalen
            Vry meerder, trotzen Held, als ick u kan betalen.
            ??ch wat ick niet kan doen ontbreeckt niet aende wil
            Maer aen de maght, mijn Heer.
Alidor.                        ??e schielick draeyt de spil
            Van ’t wanckelbaer gheval op zijn gheslepen assen?
            (1900) ??e bral ick nu in staet, wie kan tot hoogher wassen
            Als ick verheven word? ô Goden! wat voor eer
            Zal Alidor u doen die altijdt zijn begheer
            Van u verkreghen heeft? ick kan gheen offer stoken
            Die hier toe waerdigh is, gheen Mirth of Alö roken
            (1905) ??e krachtigh oock van reuck, of ’t heeft gansch gheen ghelijck
            ?y ’t gheen dat ick ontfangh, noch kan het minste blijck
            Van danckbaerheden doen. En ghy ô overschoone!
            Zegh waer meê zal ick toch uw’ groote gonst beloonen?
Olimpia ?rins, die was langh verdient.


De Priester uyt, voor hem word een Autaer met twee brandende fackels ghedraghen.


Zeno.                        D?er komt de Priester aen.
Priester (1910) Langh leef zijn Majesteyt.
Aldebas                        Ghy hebt mijn wil verstaen,
[fol. H3r]
            Segh Vader, doetge niet?
Priester                                      De Vorst doet ons hier komen
            Om d’onverwachte trouw die hy heeft voor ghenomen.
Aldebas   Dat is het om te doen in alles naer behoor
            Van uw’ beschreven wet.
Priester                                      Ghelieven sta hier voor.

TEMPEL SANGHERS.

VOYS: Amarilli my a belle, &c. verdubbeld.
                        (1915) WAt hayl komt ghy ons gheven
                        O Gôôn! door deze Echt?
                        Ghy troost ons leven,
                        Dat Soliman moet beven.
                        Laet nu vry toortzen branden,

                        (1920) Kom Parzen, weest verblijt,
                        Klapt in uw’ handen;
                        Dit ’s zeghe voor de landen.
                        O zoete tijt
                        Mat vreughde overgoten!

                        (1925) Ghy sult dit Rijck vergrooten;
                        En alle rampen
                        Door deeze trouw verjaghen.
                        O ghelucken! ô ghelucken! ô ghelucken
                        Vol behaghen!

                        (1930) Borgher en Boer
                        Wilt dankbaer u betoonen,
                        Vleght Mirth en Pallem kroonen
                        Voor dees ghelieven;
                        En wenschtze menigh jaren

                        (1935) Zoo in weelde, zoo in weelde, zoo in weelde
                        Voort te varen.

Alidor en Olimpia komen voor het Autaer.
Priester     Sluyt over deze kelck, zoo beyde uw’ rechter handen,
            Ten teken van ’t verbond, als vaste houwlicx banden,
            O groote troost Goddin! ick bid sla u ghezicht
            (1940) dit gheheylighd paer, ontsteeck u eeuwich licht,
[fol. H3v]
            Vervul dees groote zael met blye bruylofs stralen,
            Toon zoo uw’ gonst aen hen dat zy met lof verhalen
            Uw’ eyndelooze macht, door ’t zmaken van het zoet
            Dat ghy aen yder schenckt die u believen doet.


De Priester stort over hun handen een lampet met water en melck, dat wederom in een kelck loopt die op het Autaer staet, waer af de ghehuwde drincken.


            (1945) Stort zoo uw’ zeghen oock als wy de trouw dranck gieten,
            En laetze staghe vreughde in hunne echt ghenieten.
            Houw daer Princes, tast aen, u komt de eerste dronck.
            Gheef nu uw’ Bruydegom. Dat Heymen u ontvonck
            In liefde meer en meer, nu is de band ghesloten
            (1950) Die niemand los doen kan.
Olimpia                                                      Ick heb mijn lust ghenoten.
Partin. De Hemel gheef u niet als weelde in dezen staet.
Damba. Dat alles waerde paer naer uw’ begeeren gaet.
Altimo. Ick wensch u zoo veel vreughde als yemand kan begeeren.
Alidor. Ick danck u, op het hooghst, voor deze gonst, mijn Heeren.
Brizette (1955) De Goden gheven u, Princes, zoo veel gheluck
            Als sanden aende Zee.
Zophie.                        Dat nimmermeer gheen druck
            U overkomen mach.
Olimpia flauw, word vande Staet-Jufferen gehouden en soetjes neer geleyt.
Olimpia                        Ay my! ick voel mijn krachten
            Vergaenme.
Brizette            Goden help.
Olimpia                        O nacht! van alle nachten
            De banghste.
Aldebas                Hoe Princes?
Olimpia                        Nu hebick al mijn lust,
            (1960) Hoe wel ick sterven moet, mijn hart is wel gherust.
Alidor. ?y my wat bangigheyt! ick voel de dood vast naken.
Alidor flauw.
Olimpia Dit was het dat ick zocht, nu zultge ’t niet langh maken
            Dan ick ga u noch voor.
Aldebas                        O gruwelick verraet!
            Hoe komt ge, ô Princes! tot deze snoode daed?
[fol. H4r]
            (1965) U zelven om den hals, u Bruydegom om ’t leven;
            Ghy hebt aen Soliman de middel nu ghegheven
            Op dat hy na zijn wil my uyt het Rijck verstoot.
Zophie. Dat is haer leste znack.
Alidor.                                        Kom haest u toch, ô dood!
            Verlostme voort van pijn, of schept ghy oock behaghen
            (1970) Om dees rampzalighe op ’t alderwreest te plaghen?
            Kanabas geef my toch een zabel in de hant.
Kanab. Mijn Heer ick weet’er geen.
Alidor.                                                Kom helpme voort van kant,
            Mijn hart dat scheurt en barst aen hondert duyzend stucken,
            Ick bid u, wilt een klingh door deze boezem drucken,
            (1975) Toon nu uw’ leste dienst. Ey my! vervloeckte trouw’!
Kanab. Ach help! mijn Heer schijnt dood.
Aldebas                                                      O Parzen draegh nu rouw.
Altimo. Wat gruwelijcker daed.
Damba.                                    O wreetste van de wreede!
Nothus. O eervergeten wrock!
Priester                                    Hoe hebtge dit gheleden
            O goedertieren Gôôn?
Aldebas                      Nu is ’t met my ghedaen.
            (1980) Duyck Maen en Starren, duyck, en laet van nu voortaen
            Gheen schijnzel van u zien, maer wilt u eeuwigh decken
            Met nare duysternis, en zoo uw’ uren recken
            Dat nimmermeer de Zon de aerde weer bestraeld,
            Zoo word aen yder een mijn ondergangh verhaeld.
            (1985) Jupijn toon nu uw maght en schrickelicke donder
            Aen dees vervloeckte plaets, op dat ick oock het wonder
            Van u vermoghen zie, daer yder zoo van praet,
            En voor waerachtigh houwt. Indien ’t zoo is? Kom slaet
            Dan dit Paleys tot gruys, laet stracx de Zuylen breken,
            (1990) Of wiltge liefst op my uw’ dolle gramschap wreken?
            Zoo kom, ick ben bereyt, doet alles wat ghy wilt,
            Of hebtge nu uw’ last van moorden heel ghestilt?
            Wat vraegh ick oock, dat blijckt, barst open banghe aerde
            Slock ghy dit lichaem in, het gheen de Goden spaerden
            (1995) Om hun vermaeck te zien in mijn rampzaligheên,
            Hoe beeftge voor de daed? Kan ick u door ghebeên
            Niet buyghen tot mijn wil of tot medoghen brenghen,
            Zoo zal ick deze vloer hier door met bloet besprenghen.
[fol. H4v]
Partin. Hoe Vorst! wat wiltge doen?
Aldebas                        Laet los belet my niet,
            (2000) Ick moet het eynde zien van dit vervloeckt verdriet.
Priester Ghy terght de Gôôn hier door.
Aldebas                        Wat spreecktge toch van Goden!
            Die lacchen hier maer om, ick pas op hun gheboden
            Of wetten nu gheen meer, maer volgh mijn eyghen hooft.
Nothus. Ick bid, mijn Heer, bedaer.
Nothus.                        Hy schijnt gheheel berooft
            (2005) Van zinnen en verstant.
Aldebas                        Kom yselijcke spoken
            Volvoer de gruwlen voort, zoo is mijn leet ghewroken.
Aldebas flaeuw.
Zeno. Hy flaeut.
Altimo.                Zijn hart is bangh.
Damba.                        De ooghen staen heel stijf.
Brizette De wanghen kout en bleeck.
Zophie.                        En al het heele lijf.
            Besturven als een dood.
Partin.                        Ick voel de pols noch jaghen.
Nothus. (2010) Kom laet ons met de doôn hem voort naer binnen draghen.

EYNDE.
_______________________________________________

t’ AMSTERDAM,
_____________________

Ghedruckt by Nicolaes van Ravesteyn,
Anno 1640.

Continue

Tekstkritiek:

vs. 617: voorzien er staat: voorziên
voor vs. 731 Cloridan. er staat: Clorida.
vs. 964: wrangh er staat: wragh
vs. 976: kent er staat: ken
vs. 1111: fnuiken er staat: snuiken