Lucas Pater: Isaak, of de afschaduwing des Heilands. In: Lucas Pater: Poëzy. Amsterdam 1774
Naar Isacco, figura del redentore (1740) van Pietro Antonio Domenico Buonaventura Trapassi (Pietro Metastasio)
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton072260books.google
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. π1r]

Continue

[Portret van Lucas Pater, met het onderschrift:]

Willem Joseph Laquy pinxit — Jacob Houbraken sculpsit 1774.

Dus trof men PATER, die, van ’t opgaan zyner jaaren,
        In de eedle poëzy vol vuurs heeft uitgemunt.
        Hoe luttel tyds hem ook ter oefning waar’ vergund,
Zyn vlyt won hem een’ krans van lauren om de hairen;
        (5) Dewyl zyn ryk vernuft, door grootsch en vloeijend dicht,
        Door treur- en zinnespel, verrukt, ontroert en sticht.
BERNARDUS DE BOSCH.
P. Meijer, excudit.



[fol. π1v: blanco]
[fol. 2π1r]

Continue

POËZY

VAN

LUCAS PATER.

[Vignet: Oefening beschaaft de kunsten]

Te AMSTERDAM,
By PIETER MEIJER, op den Dam.
MDCCLXXIV.



[fol. 2π1v: blanco]
[fol. 2π2r]

TOEWYING

AAN MYNE

DICHTLIEVENDE

GENOOTSCHAPPEN.

Gy, die my, sints een reeks van driemaal negen jaaren,
    In ieder maand vergastte op keurig dichtbanket,
Welks hartverrukkend zoet my meer vermaak kon baaren
    Dan ’t smaaklykste ooft dat ooit wierd op een’ disch gezet!
(5) Ook gy, die, sints met my afzonderlyk verbonden,
    Uw treur- en blystoffe aan den Schouwburg overgaaft;
Terwyl uw nyverheid op ’t klaarst’ heeft ondervonden
    Dat vlytige oefening de Kunsten ’t meest beschaaft!
En gy, die, onvermoeid tot weetenschap genegen,
    (10) My streelde in laater tyd door leerzaam proze of dicht,
En toont dat alles word door naarstigheid verkregen,
    Daar ge u een Letterchoor in Amstels Doelen sticht!
Geliefde Vriendenschaar’! Gezelschap, my zo waardig,
    Om welks genieting ik den tyd heb uitgekocht!
(15) Betoonde ik ooit voorheen my tot uw’ dienst volvaardig,
    Ik ben en blyf het steeds. Hier hebt ge, ’t geen gy zocht.
[fol. 2π2v]
Gy eischt myn Poëzy. Wie kan u tegenstreeven?
    Een minzaam aanzoek is niet zelden ’t sterkst’ bevel.
Doch zo ik die in ’t eind’ voor elk in ’t licht moet geeven,
    (20) Vergun my de eer dan dat ik ze u in handen stell’.
’k Heb Isaäk, bereid om op Gods last te sterven,
    Als ’t groote Tegenbeeld des Heilands afgemaald.
’k Schetste in een teder Paar, dat lang elkaêr moest derven,
    De wondre kracht der Min, daar zy op ’t glansrykst’ praalt.
(25) Ik heb Verdienste en Deugd een’ lauwerkrans geschonken;
    De grafzerk met cypres, de Trouw met mirt getooid;
En, als me een ledig uur in dichtlust wist te ontvonken,
    Verschiet van ander loof somtyds daarby gestrooid.
Ik bragt dat kunstgebloemte, al heeft het weinig geuren,
    (30) Tot eenen bondel t’saam’: ’t zal veel zyn, zo gy ’t mint:
Want zo gy ’t eenigzins uwe achting waard’ mogt keuren,
    Beschouwt gy ’t zekerlyk met de oogen van een’ Vrind.
Ontfang het, hoe ’t ook zy: zo blyv’, na myn verscheiden,
    Myn Zangeres misschien in uw geheugenis!
(35) Help middlerwyl alöm der Kunsten nut verbreiden:
    Gy weet dat waare roem haar sterkste dryfveer is.
1774.
                                                    LUCAS PATER.
Continue
[p. 1]

ISAÄK,

OF DE

AFSCHADUWING

DES

HEILANDS.

GEVOLGD NAAR ’T ITALIAANSCH
VAN DEN ABT

P. METASTASIO.

[p. 2: blanco]
[p. 3]

VOORBERICHT.

Onder het leezen van den ISAÄK des beroemden Abts METASTASIO, zo als dezelve in onrym door den arbeidzaamen Heere Joan Christiaan Cuno in onze taale is overgezet, streelden my deszelfs tederheid en verhevene uitdrukkingen zo krachtig, dat ik in lust ontvonkt wierd om het Stukje in dichtmaat te brengen; ’t welk my dacht het eenige middel te zyn om het die bevalligheid te geeven, welke daaräan in het Nederduitsch ontbreekt.
    Dewyl de H. Schrift ons in twyfel laat of
Abraham het Goddelyk bevel om zynen Zoon te offeren vóór zyn vertrek naar Moria aan Sara heeft bekend gemaakt of voor haar verzwegen, heeft de Abt, gelyk by in zyne Voorreden zegt, het gevoelen dier Uitleggeren omhelsd, welke die bekendmaaking vaststellen, als het bekwaamste om de geheele handeling te bestieren, de hartstochten te beweegen, en de afschaduwing van het groote Beeld, ’t welk hy bedoelde, te meerder gelykheid te geeven. Voor ’t overige zal men zien dat hy, om die afschaduwing nog sterker te maaken, door Gamari den Discipel, wien Jesus by uitstek lief had, heeft willen afschetsen, laatende Isaäk tegen Sara en zynen Vriend uitdrukkingen gebruiken, waar van men by de Euangelisten vind dat zich de Heiland tegen Maria en dien Discipel bediend heeft: doch alzo ’er een of twee zeggingen onder zyn, welke voor Sara volstrekt onverstaanbaar zouden zyn geweest, heb ik dezelven eenigzins veranderd; gelyk ik ook de uitdrukkingen veranderd heb in het slot van ’t Stuk, door Metastasio het Choor genaamd, ’t welk by hem een Rei van Christenen is, doch waarvan ik Herdersknaapen gemaakt heb, omdat ze in ’t byzyn van Abraham, en op dien zelfden tyd, spreekende ingevoerd worden.
[p. 4]
    Ofschoon, by de verandering van het komen of vertrekken der spreekende Persoonen, het gewoone gebruik van ’t woord Tooneel in schriftuurlyke Stukken genoegzaam zou kunnen verdedigd worden, dewyl zulks niets anders wil zeggen dan dat ’er zich meerder of minder Spreekers vertoonen dan te vooren, heb ik, om naauwgezette gemoederen geenen aanstoot te geeven, my van het woord Gesprek bediend, in vertrouwen dat men het niet zal afkeuren. Sommige Dichters hebben alleen de naamen der Spreekers bovenäan gesteld; doch die onderscheiding was my niet duidelyk genoeg. In het schryven van Deel, in plaats van Bedryf, ben ik door anderen reeds voorgegaan.
___________________________________________

PERSOONAADJEN.

ABRAHAM.
ISAÄK, Zoon van Abraham.
SARA, Echtgenoote van Abraham.
EEN ENGEL.
GAMARI, Vriend van Isaäk.
HERDERSKNAAPEN.
Continue
[p. 5]

ISAÄK,

OF DE

AFSCHADUWING

DES

HEILANDS.

__________________________________________

EERSTE DEEL.

EERSTE GESPREK.

ABRAHAM, ISAÄK.

ABRAHAM.
Niet meer, myn Zoon! niet meer: de slaap bevangt myne oogen.
Een groot gedeelte van den nacht is reeds vervlogen
Geduurende ons gesprek, en wy bemerkten ’t niet.
Dus heeft de weetlust u, die tyd noch uur ontziet,
(5) En ’t zoet van u te zien als aan myn lippen hangen
My onverwacht vervoerd. Voldoe aan myn verlangen.
Gaa, dierbaare Isaäk! ’t is nu genoeg, myn Zoon!
Een lange saamenspraak, zo laat, zyt ge ongewoon.
’t Word tyd dat we onze leên een zachte rust vergunnen.
(10) Op andre tyden zult gy ’t ovrig’ hooren kunnen.
[p. 6]
ISAÄK.
Hoe waard is my ’t verhaal van een gebeurtenis,
Die op zo vreemd een wyze aanééngeschakeld is!
Wanneer, myn Vader! zal ik ’t eind’ te weeten komen?
Myn ziel is door de vreugd zodanig ingenomen,
(15) Dat ik, tot op dit uur, van geen vermoeidheid weet,
My aan geen rust kreun, ja my-zelv’ geheel vergeet.
Uw wonder lotgeval kan zo myn zinnen streelen,
Dat ik my steeds verbeeld met u daarïn te deelen.
’t Is of ik met u reize en myn gezigt het ziet.
(20) Toen gy, aan God getrouw, uw vaderland verliet,
Heb ik, benevens u, de streek, die wy bezaten,
De velden der Chaldeen en Haran straks verlaaten.
’k Heb als een vreemdeling in ’t Palestynsche Land
Met u gewoond: ik volgde u na door bosch en zand.
(25) Het heugt my, toen de nood des hongers ons beknelde,
Dat ik in Gerar en Egypte u trouw verzelde.
Ik yze als ik nog denk aan ’t vreesselyk gevaar
Dat myne Moeder dreigde, en u benevens haar.
Toen gy de Koningen, verhit op oorelogen,
(30) Tot aan den oever der Jordaan waart nagetoogen,
Ben ik getuige van uw zegepraal geweest,
Die u door ’t gantsche Land bemind maakte en gevreesd.
Maar toen ge my een schets van Gods belofte maalde,
[p. 7]
En zyn verbond met u omstandig my verhaalde,
(35) Was ik door ’t denkbeeld van zyn tegenwoordigheid
Zo sterk vervuld, dat ik zyn eeuwig wys beleid
Nog hoore, en ’t harte in my nog beeft, als ik u nader.
Wat is uw levensloop voor my een school, myn Vader!
Ik vind in uw gedrag het voorschrift van het myn’.
(40) In uw gevallen, die zo vreemd, zo wonder zyn,
Zie ik Gods raadsbesluit en zyn verborgen wegen.
Wat zyn ze heerlyk! wat is de Almagt ons genegen!
’k Zie in de wondren, u getoond van tyd tot tyd,
Haar liefde, en tot wat eind’ gy haar zo waardig zyt.
(45) ’k Leer duizend dingen.
ABRAHAM.
                                Zoon! gy waart te lang reeds wakker.
Ik weet, ik stort geen zaad in een’ onvruchtbren akker
Wanneer ik met u spreek: maar ditmaal is ’t genoeg.
ISAÄK.
Ach! zoud gy toornig zyn, zo ik u nog iets vroeg?
Na dat die vreemde Gast u aan den disch verzelde,
(50) En, onder ’t eeten, u dat zeldzaam nieuws voorspelde,
Waaröm myn Moeder lagchte, ei, zeg me dit alleen,
Wat was daarvan ’t gevolg? dan gaa ik aanstonds heen.
ABRAHAM.
Dat hy de waarheid sprak heeft de uitkomst ons doen blyken.
[p. 8]
Heeft iemand de Almagt van haar trouw ooit af zien wyken?
(55) Myn waarde Sara vond zich zwanger, kort daarna,
En baarde een lieve Spruit.
ISAÄK.
                                            En die ben ik?
ABRAHAM.
                                                                  ô Ja:
En die gebeurtenis, myn Zoon! was gantsch byzonder:
Want uw geboortedag koste aan Natuur een wonder.
Zy heeft haar’ loop verzet om zulk een dierbaar pand.
(60) Gy zyt de wondre vrucht van een verdorde plant.
ISAÄK.
En Gods belofte in ’t eind’....
ABRAHAM.
                                        Gy moogt gerust vertrouwen
Dat die belofte in u zich zal volmaakt ontvouwen,
En eenmaal zyn vervuld in al het nageslacht,
’t Welk op zyn’ tyd uit u zal worden voortgebragt.
(65) Dit Land, waarïn ik nog als vreemdeling moet woonen,
Alwaar het God behaagde ons zo veel gunst te toonen,
Dit vruchtbaar Land zal, van den Nyl tot aan d’ Eufraat,
Het eigendom eens zyn van uw gezegend zaad.
ISAÄK.
Hoe! myne Zoonen..!
[p. 9]
ABRAHAM.
                                Ja; hun aantal zal nadeezen
(70) Als dat van ’t sterrenheir of ’t zand aan de oevers weezen:
God zal het noemen zyn geliefd, zyn eigen Volk;
En, als het word belaagd, door hunne spiets en dolk
De grootste wondren doen, die immer zyn bedreven:
Het zal aan de aarde zelfs beroemde Vorsten geeven,
(75) En al de Volken, die haar’ ruimen grond betreên,
Zal de Almagt zegenen om onzent wille-alléén.
ISAÄK.
Wat glori! welk een heil! kan ’t ergens weergaê vinden?
ABRAHAM.
Ach, Isaak! laat u nooit door glorizucht verblinden.
Het zelfbehaagen is mishaaglyk by den Heer:
(80) Want onder ’t zoet genot van hartverrukkende eer
Sluipt dikwils een bedekte en strafbre trots naar binnen,
Die onzen geest verleid, ons doet de waereld minnen,
En ’s Hemels milde gunst verkeert in gif en gal.
ISAÄK.
Neen, vrees niet dat die pest myn ziel besmetten zal.
(85) ’k Bespeur... Maar mooglyk zou ik my bedriegen kunnen.
Men kan somtyds te ras den hoogmoed plaats vergunnen.
Geen stervling is ’er, die zich-zelv’ volkomen kent.
Gy hebt niet vruchtloos my die waarheid ingeprent.
[p. 10]
Door uw herïnnering doet gy my ’t harte beeven.
ABRAHAM, ter zyde.
(90) ô Heilge vrees! ô bron van deugd in ’t tydlyk leven!
ISAÄK.
Myn Vader antwoord niet! Heb deernis met my! hoor!
Ach! help me, indien ik dwaal, weêr op het rechte spoor!
Ik werp eerbiedig my voor uwe voeten neder.
ABRAHAM.
Rys op, myn Isaak, wees goeds moeds, herstel u weder.
(95) Uw Vader waarschuwt slechts, maar hy beticht u niet.
Zelfs maakt uw wantrouw, nu gy-zelf ’t gevaar ook ziet,
My in dit tydstip zo teêrhartig, zo bewogen,
Dat my een traanenvloed van blydschap springt uit de oogen.
Gaa nu te rust, myn Zoon! het is reeds meer dan tyd.
(100) Gods wyze toevoorzigt behoede u, waar ge ook zyt.
ISAÄK.
Indien myn ziel ooit mogt haar zuiverheid bevlekken,
Laat dan uw deernis my een’ vasten steun verstrekken.
Myn Vader! ’k eere uw’ raad. Gy gaaft my van myn’ pligt
En ’t doel van myn geboorte een duidelyk bericht:
(105) Gy zult me ook leeren hoe ik sterven moet in ’t ende.
Indien dit hart zich niet oprecht en schuldloos kende,
Dan waar’ het leven my de dood; dan waar’ ’t een pyn,
Die voor myn tedre ziel zou onverdraaglyk zyn.
Isaäk vertrekt.


[p. 11]

TWEEDE GESPREK.

ABRAHAM, alleen.

Op welk een wyze, en met wat voegelyke klanken
(110) Zal ik, ô God myns heils! u voor uw weldaên danken?
’t Geschenk eens Zoons aan zulk een’ hoogbejaarden Man
Was eene weldaad, die ’t begrip naauw’ vatten kan:
Maar zulk een’ Zoon, de hoop, de wellust van myn leven,
Die al myn tederheid zich waard’ maakt, my te geeven;
(115) Dit ’s een geschenk, dat nooit... Maar welk een heldre glans,
Wat lichtstraal schittert me in ’t gezigt van ’s hemels trans!
Hoe! brengt de zon zo ras den dag?.. ’k zie ’t licht vergrooten.
Neen, zulke straalen heeft de zon nooit uitgeschoten,
Ik ken dit licht, waarvan ik nedrig d’ uitslag wacht.



DERDE GESPREK.

EEN ENGEL, ABRAHAM.

DE ENGEL.
(120) Hoor, Abram! Abraham!
ABRAHAM.
                                                  Hier ben ik, Heer!
DE ENGEL.
                                                                                Geef acht!
Ik breng u ’t hoog bevel van ’t eeuwig Alvermogen.
Neem uwen Isaäk, den appel uwer oogen,
Uw’ eenigen: vertrek met hem naar Moria.
[p. 12]
Gy moet met eigen hand aldaar hem binden: gaa.
(125) God wil dat gy dien Zoon, uw vreugd, uw welbehaagen,
Aan hem op ’t brandältaar ten offer op zult draagen.
Die schuldelooze Telg, die wondergift van God,
Eischt hy u weder af: ’t is zyn volstrekt gebod.
Ik zal den berg, dien hy deeze eer zal waardig achten,
(130) U melden op zyn’ tyd. Gy moogt me aldaar verwachten.



VIERDE GESPREK.

ABRAHAM, alleen.

Kan ’t zyn! ô Almagt! hoor ik wél?
Wat schrikkelyke daad word my door u geboden!
Gy wilt dat ik myn’ Zoon zal dooden:
En tevens brengt ge in ’t streng bevel
(135) My zyn hoedaanigheên te binnen,
En naamen, die my hem doen minnen,
Die ’t tederst’ denkbeeld in my voên!
Maar... Gy beveelt. Kan hy ’t ontkomen?
Ik buig my neêr: ’k zal u voldoen:
(140) ’k Aanbid uw’ last: zyn bloed zal stroomen.
Maar als myn Isaak ligt geveld,
Waar blyft dan myne hoop, die toegezegde zegen?
Spreekt uw belofte uw’ last niet tegen?
Neen; nimmer hebt ge iets valsch gemeld.
[p. 13]
(145) Ik moet me aan u gehoorzaam toonen.
Te twyflen, zou uwe almagt hoonen:
’t Waar’ misdryf, ’t waar’ vermetelheid,
Zo ik ’t geheim wilde onderzoeken.
’k Geloof; ik hoop; ik ben bereid:
(150) Ik zal my tot die daad verkloeken.
Maar ondersteun me, ô Opperheer!
Het offren van een’ Zoon is wel uw’ bystand waardig.
Ik ben tot deeze slagting vaardig:
’k Moet die volvoeren u ter eer’.
(155) Nogtans kan myne kracht vermindren;
De drift van ’t hart den slag verhindren;
Het mes my vallen uit de hand.
Ach! geef, als ik den bergtop nader,
Geef my dan moed en onderstand!
(160) Ik ben een mensch: ik ben een Vader.
Beteugel door uw’ arm, ô God!
De driften die myn ziel alreeds tot oproer wekken!
’t Behaage u my ten steun te strekken!
Vertroost my in myn deerlyk, lot!
(165) Doe rouw en liefde en afschrik zwygen,
Opdat zy de overhand niet krygen!
[p. 14]
Doe, by het stuiten van hunn’ loop,
Myn’ pligt en uw bevel slechts spreeken!
Laat waar geloof en vaste hoop
(170) Myn hart in heldenmoed ontsteeken!
Op, Knechten! Herders! hoort.



VYFDE GESPREK.

ABRAHAM, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

GAMARI.
                                            Mynheer!
ABRAHAM, ter zyde.
                                                            ô Doodlyk wee!
tegen Gamari.
Wek Isaak: zadel my een lastdier: dat zich twee
Van u, om my terstond te volgen, vaardig maaken.
GAMARI.
Ik vlieg op uw bevel, en doe uw’ Zoon ontwaaken.
ABRAHAM.
(175) Draag zorg, Gamari! dat myn Sara dit niet hoor’.
Myn wil is dat men haar niet in haar nachtrust stoor’.
GAMARI.
Ik zal voorzichtig zyn.
(Gamari vertrekt.)
ABRAHAM.
                        Men moet deez’ togt verzwygen.
[p. 15]
Zy zal van dit geheim daarna wel oopning krygen.
Ik ken de tederheid van ’t moederlyke hart.
(180) In laater tyd... ô God! daar is zy zelf. Wat smart!
Wat zal ik zeggen?



ZESDE GESPREK.

SARA, ABRAHAM, HERDERSKNAAPEN.

SARA.
                            Hoe! zyt ge in den vroegen morgen,
Myn Abraham! zo ras ontwaakt? wat nieuwe zorgen...?
ABRAHAM.
Ja, Sara! ik moet Gode een zuivere offerhand’
Bereiden op zyn’ last, en gaa tot d’outerbrand
(185) Zelf, uit het naaste bosch, verdorde takken haalen.
Hou my niet op. Vaar wel: ik durf niet langer draalen.
SARA.
Mag ik niet met u gaan?
ABRAHAM.
                                      Neen, lieve Sara! neen.
’t Behaage u ditmaal hier te blyven: laat me alleen.
SARA.
Hoe nu, myn Abraham! daar ik een reeks van jaaren
(190) In blyde omstandigheên en droeve doodsgevaaren
Alöm u heb verzeld; mag ik, ô wreede pyn!
Nu by myn’ waarden Man niet tegenwoordig zyn?
[p. 16]
ABRAHAM, ter zyde.
Haar klagt is billyk; en, helaas! ik moet vertrekken.
Wat zal ik doen? ’t geheim verbergen, of ontdekken?
SARA.
(195) Benaauwd, vol twyfel, zwygt ge, en ziet my peinzend aan.
Wat deert uw hart? ei spreek: waar komt die rouw vandaan?
Wie stoort uw rust? waaröm wilt gy myn byzyn myden?
Verwaardig my met u een zelfde smart te lyden.
ABRAHAM, ter zyde.
Neen, zulk een groote daad blyv’ haar niet onbekend.
(200) Ik moet haar ’t droef geheim ontvouwen in het end’.
Gy, Herders! gaat van hier.



ZEVENDE GESPREK.

ABRAHAM, SARA.

ABRAHAM, ter zyde.
                                    Hoe zal die slag haar moorden!
Bestier, almagtig God! haar hart en myne woorden!
SARA.
Wat zal hy zeggen?
ABRAHAM.
                              Spreek, myn Waarde, en antwoord my.
Geheugt u wel hoe veele en welke gunsten gy
(205) Van God ontfangen hebt?
[p. 17]
SARA.
                                          Kan ik die ooit vergeeten?
ABRAHAM.
Zyt gy hem dankbaar?
SARA.
                                  Dat weet hy, die ’t all’ kan weeten.
ABRAHAM.
Maar zo die zelfde God van deeze uw dankbaarheid
Een smartelyk bewys begeerde?
SARA.
                                                    Ik zou, bereid
En trouw in allen nood, zyn’ wil voldoen; ja ’t leven
(210) Hem aanbiên.
ABRAHAM.
                        En indien ge aan hem uw’ Zoon moest geeven?
SARA.
Wie, Isaak?
ABRAHAM.
                  Isaak.
SARA.
                          Ach! door droefheid overmand,
Zou ik het mogelyk besterven: doch de hand,
Die hem my schonk, zou hem van my te rug ontfangen.
ABRAHAM.
Weläan, myn Sara! laat geen druk u ’t harte prangen.
(215) Geef hem dan wederom: God eischt hem.
[p. 18]
SARA.
                                                                Eischt hy hem?
ABRAHAM.
ô Ja; en all’ wat leeft moet zwichten voor Gods stem.
Zyn wil is dat myn Zoon door my het leven derve.
SARA.
Wat zegt gy, Abraham! wil God dat Isaak sterve!
Myn Zoon! myn eenige, die hem zo waardig is!
(220) Die zyn geschenk was! die, naar zyn beloftenis,
Eens zou de Vader van ontelbre Volken weezen!
Ik ben my-zelf niet... Maar waaröm? hoe kan nadeezen!..
ABRAHAM.
God heeft my van die zaak de rede niet gemeld;
En ’t voegt ons, als hy ons zyn’ wil te vooren stelt,
(225) Dien op te volgen; niet door twist den tyd te rekken.
SARA.
En Isaak zal in ’t kort...!
ABRAHAM.
                                    Zich op het outer strekken.
SARA.
Zyn Vader zal dan zelf..!
ABRAHAM.
                                    Die zal met eigen hand
Hem offren. ’k Bid, myn Lief! dat gy uw’ rouw verbant;
[p. 19]
Ten minsten moedig u, en win dus aller achting,
(230) Indien gy deelen wilt in die doorluchte slagting.
Ik kan niet toestaan dat een Moeder my verzell’,
Wier tederhartigheid my hindren zou. Vaar wel!
Draag zorg dat Isaäk ’t geheim niet koom’ ter ooren.
’t Zal best zyn dat ik-zelf aan hem zyn lot doe hooren...
(235) Helaas! ik zie gy schreit, myn Sara! Welk een vloed
Van zilte traanen stort ge uit de oogen! Ach! gy moet
U aan de droefheid niet geheellyk overgeeven.
Gy waart, ik weet het, God gehoorzaam al uw leven:
Dat dan uw hart zich straks naar zyn bevelen voeg’.
(240) Maar de onderdaanigheid-alléén is niet genoeg.
Gehoorzaamheid dient zich met moed en kracht te sterken.
Wees een heldin, zo ge in die daad wilt medewerken.
Dan zal de goede God (want hy slaat alles gaê,)
U ondersteunen met zyn hemelsche genaê,
(245) En die genadegift zal uw verdienste weezen.
Denk dat zyn toevoorzigt, nooit naar waardy geprezen,
Veel beter weet dan wy wat ons geluk op aard’
Met kracht bevordren kan, of waarlyk nadeel baart;
Dat rykdom, kinders, eer, gezondheid, staat en leven
(250) Geschenken zyn van hem. ’t Geen wy hem wedergeeven,
Is geen verlies voor ons. Stel aan uw’ rouw een maat.
Bereid u om terstond met een bedaard gelaat
[p. 20]
Naar ’s Heeren hoog bevel gehoorzaam u te voegen.
Dees yvergloed zal hem veel meerder vergenoegen
(255) Dan alle de offers: want die Gode een offer slagt,
Brengt hem vreemd bloed: maar een, die zyn gebod betracht,
Stelt hem een zuivre gift van eigen wil te vooren.



AGTSTE GESPREK.

SARA, alleen.

Wat onverwachte ramp! Wie dacht dit ooit te hooren?
’k Zal dan in weinig tyds, (ô onverdraagbre pyn!)
(260) Een deerniswaardige, een bedroefde Moeder zyn!
Ik zal geen Moeder zelfs meer weezen! hy moet sterven!
Men zal dien boezem met een doodlyk staal doorkerven!
Die vroome boezem is op ’t punt (ô wreede maar’!)
Om al zyn schuldloos bloed te storten op ’t altaar!
(265) Hoe word myn hart alreeds van ’t offermes doorregen!
Myn droefheid, eeuwig God! is reeds in top gestegen.
Ach! mooglyk is de rouw, die myn gemoed verteert,
Geen mindere offerhand’ dan ’t bloed dat gy begeert.



NEGENDE GESPREK.

ISAÄK, SARA.

ISAÄK.
Myn Moeder!
SARA, ter zyde.
                      Welk een naam! wat toestand!
[p. 21]
ISAÄK.
                                                    ’k Heb vernomen
(270) Dat my myn Vader riep: is hy niet hier gekomen?
Ik gaa hem zoeken.
SARA.
                              Hoor!
ter zyde.
                                      ô Hemel! geef my kracht.
ISAÄK.
Gy weet misschien nog niet dat hy voor de Oppermagt
Een offer toebereid, en ik hem moet verzellen.
SARA.
Ik weet het: ja, myn Zoon!



TIENDE GESPREK.

SARA, ISAÄK, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

GAMARI.
                                Zult gy niet veldwaarts snellen?
(275) Wat toeft gy, Isaäk? uw Vader wacht u: gaa.
ISAÄK.
Ik kom terstond. Vaar wel, beminde Moeder!
SARA.
                                                                        Staa!
[p. 22]
Ach! blyf.
ter zyde.
                Ik sterf van rouw.
tegen Isaäk.
                                            Zult gy my dus begeeven?
ISAÄK.
Waartoe die zuchten? door wat angst word gy gedreven?
SARA.
Ik blyf dan zonder Zoon!
ISAÄK.
                                    ’k Zal keeren: wees te vreên.
(280) Misschien is ’t de eerste maal dat ik u laat alleen.
SARA.
Maar deeze reis... ô God! wie voelde ooit grooter smarte?
ISAÄK.
Wat is hier omgegaan, Gamari? spreek: myn harte,
Gewillig tot den togt, dien Vader my beveelt,
Is tusschen zyn gebod en haaren rouw verdeeld.
(285) Ik wilde gaarne hier vertoeven, en vertrekken.
ô Gy, die altoos plagt my tot een’ steun te strekken!
Gamari! waarde Vriend! myn zielvermaak en lust!
Gy, die zo dikwils hebt aan myne borst gerust!
Draag zorg, in myne plaats, draag zorg voor myne Moeder:
(290) Wees, in myn afzyn, haar beschermer, haar behoeder,
[p. 23]
En ondersteun haar door uw’ raad en kloek beleid.
tegen Sara.
Zie hier uw’ Zoon.
SARA.
                            Wat zorg! wat tederhartigheid!
ISAÄK.
En echter weent gy nog! wat wilt ge? ontdek u nader.
Gy weet wat last ik heb ontfangen van myn’ Vader.
SARA.
(295) ô Ja; voldoe zyn’ wil, myn Zoon! de tyd is kort.
’k Wil ’t mede, ofschoon my ’t hart vanéén gereten word.
Vertrek... Neen, hoor!.. Ach, God!.. Ontfang deez’ kus: gaa heenen.
ISAÄK.
Myn Moeder! wees getroost: ach! laat eens af van weenen.
Zou ik, onwillig, my van deezen togt ontslaan?
(300) ’k Verlaat u waarlyk niet: ’k zal naar myn’ Vader gaan,
En, eer gy ’t mooglyk denkt, met blydschap wederkeeren.
Hoe! kunt gy voor een wyl myn byzyn niet ontbeeren?
Men wacht my reeds te lang: houd my niet op: gy zult
Na weinig tyds my hier te rug zien: neem geduld.



ELFDE GESPREK.

SARA, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

GAMARI.
(305) Myn Moeder! (staa my toe dien naam aan u te geeven;)
[p. 24]
Vergun my dat ik vraag wat angst uw hart doet beeven:
Wat smart heeft uwe ziel zo vreesselyk bekneld?
SARA.
Ach, Zoon! onmooglyk is ’t dat u myn tong dit meld.
’k Ben niet in staat om u myn’ bittren rouw te maalen.
(310) ’k Moest minder tederheid bezitten by ’t verhaalen.
Gy zoud ook weinig slechts beseffen van deez’ pyn.
Om die te kennen moet men zelf een moeder zyn.
GAMARI.
Maar zal die groote smart aan God behaaglyk weezen?
SARA.
ô Ja; hy kent deez’ angst: hy weet wat my doet vreezen.
(315) Hy weet dat ik, gedwee, niet morre om zyn geboôn,
En al myn zuchten hem opöffer voor zyn’ troon.
Hy telt myn traanen, die hy zelf zal billyk achten,
En ik, ik prys zyn’ naam in ’t midden myner klagten.
Ja, Bron van goedheid voor den zwakken sterveling!
(320) Ik bid u aan, zelfs in myn grootste foltering.
En, ’t zy my druk of heil van u moog’ wedervaaren,
’t Zal alles niet dan liefde in mynen boezem baaren.
Ik zou zelfs, zo het ooit in myn vermogen stond,
Meer willen lyden, als ’t uw wysheid noodig vond.
(325) Gewis zou ik van u nog grooter gunst verkrygen,
Zo myn gehoorzaamheid tot hooger trap kon stygen.
Sara vertrekt.



[p. 25]

TWAALFDE GESPREK.

GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

GAMARI.
Komt, Herders! laat ons haar door troost... Maar hoe! gy schreit!
Schept moed: men volg’ niet slechts de tederhartigheid
Dier eedle zielen; neen, geliefde Medgezellen!
(330) Laat ons haar deugden ook ons tot een voorbeeld stellen.
Die stille nedrigheid, die heilge liefde en trouw,
Die onderwerping aan Gods wil in ramp en rouw
Behooren we in ons hart geduurig aan te kweeken;
Want menigmaal wil God door deezen tot ons spreeken.
(335) Gelukkig zyn we, indien zyn stem ons is bekend:
Maar zo ze ons vreemd blyft, ach! dan heeft ons leed geen end’.
Wy zyn als reizigers, omringd van storm en vloeden.
Zie daar de sterren, die op weg ons moeten hoeden.
Wie zou ooit wanklen, die op zulk een hulp vertrouwt?
(340) Wie wilde ooit dwaalen, die zo groot een licht aanschouwt?

REI VAN HERDERSKNAAPEN.

ô Gy, die ieder Deugd ten speelgenoot moet strekken!
                ô Dochter van de Ootmoedigheid!
Gehoorzaamheid, die ’t hart ten hoogen hemel leid!
            Gy kunt den mensch tot Godsvrees wekken.
                (345) Hoe groot is een getrouwe ziel,
[p. 26]
Die op uw wys geleide in nood zich tracht te heilgen!
Zy kan alleen door u voor zonden zich beveilgen,
                Waartoe zy anders ras verviel.

Hoe ligt zien we onzen wil naar ydelheden haaken!
                (350) Hy is een wilde onëedle plant.
    Gy snyd de takken af, die woest zyn, om haar’ stand
            By de Almagt aangenaam te maaken.
                Gy ent, opdat haar groei niet kwyn’,
De spruiten van Gods wil in plaats der eerste looten:
(355) God brengt ’er voedsel toe: men ziet haar kracht vergrooten;
                En dan word onze wil de zyn’.
Einde des Eersten Deels.
Continue
[p. 27]

TWEEDE DEEL.

EERSTE GESPREK.
SARA, alleen.

        Onzekerheid, wat slaat gy diepe wonden!
                Wie zegt my thans uit deerenis
                Hoe ’t met myn’ Zoon, myn’ Isaak is?
(360) ’k Heb Herders op den weg, ’k heb Knechten uitgezonden,
                Maar niemand keert. Wat nu bestaan,
Daar mooglyk elk my schuuwt, met myn verdriet begaan?

        De onschuldige is misschien niet meer in ’t leven,
                En, op ’t bevel der Oppermagt,
                (365) Reeds door zyns Vaders hand geslagt:
Gewis, hy heeft alreeds den veegen geest gegeeven.
                Wat hartzeer! welk een bittre pyn!
Hier is voor my geen troost: wie zal myn trooster zyn?

        ’k Stap langsaam voort met ongewisse schreden.
                (370) ’t Is of ’t gezigt reeds duister word
                Door al de traanen die ik stort.
Myn hart smoort in een zee van naare angstvalligheden...
                Waar wende ik my? wie geeft my raad?
Waar vinde ik iemand, die my opbeurt in deez’ staat?

[p. 28]
        (375) De tenten, korts vervuld met blyde Knaapen,
                Staan doodsch en treurig in deez’ nood.
                De velden zyn van vee ontbloot.
De Herder is ’er niet, dies dwaalen al de schaapen.
                Wat zeg ik? wie vergeet dit ooit!
(380) De Herder leeft niet meer! de kudde is reeds verstrooid.

        Ochöf ik een’ der Knaapen mogt ontmoeten!
                Maar ’k zie hen nadren. Myn verlangst...
                Zal ik hen spreeken?.. Welk een angst!
Ik beef voor ’t antwoord: ’k zal bezwymen voor hun voeten.
                (385) Ik weet, het offer is geschied.
’k Zie ’t bloed: ’k voel zelfs het staal dat Isaaks borst doorstiet.



TWEEDE GESPREK.

SARA, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

GAMARI.
’t Is buiten onze schuld dat wy zo spade keeren.
Ik kon onmooglyk eer voldoen aan uw begeeren.
Weet dan...
SARA.
                Gamari! ’t is genoeg: myn ramp is groot.
(390) ’k Weet alles reeds: ik heb geen’ Zoon meer: hy is dood.
[p. 29]
GAMARI.
Hoe! daar ik aan den voet van Moria zo even
Uw’ Zoon, van Abraham verzeld, nog heb zien leeven!
SARA.
Zou hy nog leevend zyn? ô Hemel! kan ’t geschiên?
GAMARI.
Gy zult in korten tyd hem in uwe armen zien.
SARA.
(395) Grootmagtig God! wekte u myn klagt tot mededoogen?
Hebt gy uw streng bevel veranderd? zou ik moogen..?
tegen Gamari.
Maar welk een offer is den Opperheer geslagt?
GAMARI.
Ik denk dat de offerhand’ nu reeds zal zyn volbragt.
Zy was ’t nog niet, toen ik van Abram ben gescheiden.
SARA.
(400) Wat deed zo lang hem aan den voet des bergs verbeiden?
GAMARI.
Ik weet het niet; en schoon ’t my-zelv’ ook wonder scheen,
Dorst ik niet nadren om te vraagen naar de reên.
Misschien dat hy van God een teeken dacht te krygen,
Dewyl ik hem vol moeds den berg heb op zien stygen.
SARA.
(405) Ach!
[p. 30]
GAMARI.
            Aan den voet des bergs verliet hy ons, en had
In de eene hand het vuur, in de andre ’t mes gevat.
SARA.
En Isaak?
GAMARI.
            Isaak droeg de aanééngebonden takken,
Die hy met Abraham in ’t bosch had weezen hakken,
En volgde, moede en mat door ’t torssen van dien last,
(410) Met eene nedrigheid, die braave telgen past.
SARA.
Een zelfde dag doet my verscheiden dooden sterven.
Algoede Hemel! zal ik nergens troost verwerven?
GAMARI.
Wie weet wat tedre drift, wat deernis, welk een smart
Myn’ dierbren Meester trof in ’t vaderlyke hart,
(415) Toen Isaak, dus gebukt, hem zyne trouw deed blyken?
Ik vreesde dat hy door de zwaarte zou bezwyken.
’t Was of me elk oogenblik ’t gewigt van ’t moeilyk pak
Op ’t harte drukte; en hem met zo veel ongemak
Dus ziende klautren om op ’t hoogst’ des bergs te komen,
(420) Had zyne smart myn ziel zodanig ingenomen,
Dat my het aangezigt nog nat is van het zweet.
[p. 31]
SARA.
Ach! vaar niet verder voort: uw angst verzwaart myn leed.
Scheur door uw naar verhaal myn wonden niet meer open.
GAMARI.
Ginds nadert Abraham: nu moogt ge ’t beste hoopen.
SARA.
(425) Ach! ’t offer is volbragt!
GAMARI.
                                                Gewis: hy keert met spoed,
En ’t staal is in zyn hand nog rood geverwd van bloed.
SARA.
Weêrhoud, weêrhoud my niet: ’k heb alles thans te duchten.
Ik moet dat ysselyk, dat droef gezicht ontvluchten.



DERDE GESPREK.

ABRAHAM, ISAÄK, SARA, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

ABRAHAM.
Myn waarde Bedgenoot’!
ISAÄK.
                                        Myn Moeder!
ABRAHAM.
                                                            Hoe! waar heen?
ISAÄK.
(430) Voor wien toch vlucht ge?
[p. 32]
SARA.
                                            ô God! hoe siddren all’ myn leên!
Ach, Isaak! zyt gy ’t zelf? mag ik myn oog gelooven?
ISAÄK.
Ja, waarde Moeder! ja: wy zyn ons leed te boven.
Ik wensch u vrede: ik kom, na uw’ geleden druk,
Om my te werpen in uwe armen.
SARA.
                                    Wat geluk!
(435) Gy leeft nog!
ISAÄK.
                            Ja, ik leef: wy zien ons heil vergrooten.
God heeft voor ons den schat van zyn genade ontsloten.
SARA.
Ach, Zoon!...
ISAÄK.
                Helaas! zy zwymt.
SARA.
                                            Myn dierbre Zoon!.. Ik sterf.
ABRAHAM.
Ras: ondersteun haar.
ISAÄK.
                                Ach! zie welk een bleeke verf
Zich op haar aanzigt spreid!.. het doodzweet...
[p. 33]
ABRAHAM.
                                                                Staak uw treuren.
(440) Ontstel u niet te veel: ’t geen gy hier ziet gebeuren
Is ’t wezentlyk gevolg van onverwachte vreugd;
Geen ongewoon gevolg. Zy zal, op ’t hoogst’ verheugd,
In ’t kort, en eer gy ’t denkt, weêr tot zich-zelve komen.
Haar sterköntroerde ziel wist zich niet in te toomen.
(445) Een korte rust zal haar van de onmagt, daar ze in viel,
Welhaast herstellen.
ISAÄK.
                                Hoe! zal dan de zelfde ziel,
Die honderdmaal voorheen in nood haar’ moed deed blyken,
Nu door eene overmaat van vreugd zo ras bezwyken?
ABRAHAM.
Ach, Zoon! de droefheid en haar werking kennen wy.
(450) De vreugd is altoos vreemd, en gaat ons ras voorby.
Pas zet de brooze mensch op ’t aardryk zyne schreden,
Of straks geraakt hy in een zee van moeilykheden.
Hy leert van kindsbeen af alle onheil, smaad en hoon
Verduuren: maar het goede is hy zo ongewoon;
(455) De blydschap is by hem zo zeldzaam in zyn dagen,
Dat hy onmooglyk haar verrassing kan verdraagen.
GAMARI.
Zy schept weêr adem: zy begint haare oogen weêr
[p. 34]
Voor ’t daglicht te oopnen.
SARA.
                                        Ach, myn Abram! welk een keer!
Myn Isaak! ’t is dan waar?
ISAÄK.
                                        ô Ja, geliefde Moeder!
(460) Gy ziet u in myn’ arm.
SARA.
                                            Genadige Albehoeder!
Uw goedheid zy geloofd: u komt daar de eer van toe.
Myn Isaak leeft!.. Maar hoe, myn Abraham! maar hoe..?
ABRAHAM.
Hoor of gy ’s Heeren gunst aanbidden moet en pryzen.
Toen ’t de Almagt had behaagd my de offerplaats te wyzen,
(465) Ben ik op haar gebod terstond daar heen gesneld,
Alleen van mynen Zoon, die naast my ging, verzeld.
Gy vat ligt welk een angst myn hart had ingenomen.
Op weg vroeg Isaak waar men ’t offer zou bekomen?
’k Dorst hem niet aanzien, en myn antwoord was alleen:
(470) ,, De Heer zal ’t haast voorzien”. Dus wendde ik myne schreên
Naar ’t toppunt van den berg, daar ik het outer bouwde.
Nu wierd het tyd dat ik myn’ Zoon zyn lot ontvouwde.
,, Ach! (borst ik schreijende uit) myn Isaak! de Oppermagt
,, Wil thans myn waardste pand door my hier zien geslagt.
[p. 35]
(475) ,, Vraag naar geen offer meer: ik zal het u ontdekken.
,, Gy moet, op Gods bevel, het offer-zelf verstrekken.
,, ’t Is waar dat eens uw zaad alöm zou zyn beroemd;
,, Dat God uw nageslacht ontelbaar heeft genoemd;
,, Dat hy u zeegnen zou: maar kunnen stervelingen
(480) ,, Ooit in het diep geheim der Opperwysheid dringen?
,, Zy zal, dewyl ik u onmooglyk kan behoên,
,, Voorzeker, na uw’ dood, aan u een wonder doen.
,, Laat ons gehoorzaam zyn, en draag dit leed geduldig.
,, Gy weet, het schepsel is zyn’ Schepper alles schuldig”.
(485) Dus moedigde ik myn’ Zoon in ’t uiterste gevaar.
Ik spreidde ’t dorre hout daarna op ’t brandältaar,
En bond myn’ Isaäk, die me aan den hals bleef kleeven.
SARA.
Ach! ik begryp het. Maar hoe bood hy God zyn leven?
ABRAHAM.
Zachtzinnig, spraakloos, als een jong onnozel lam.
SARA.
(490) ô Naare omstandigheid! Ik sidder, Abraham!
Als ik me uw’ toestand in dat tydstip stel voor oogen.
ABRAHAM.
ô Neen: toen had my reeds een onbekend vermogen,
Een hemelgaaf bezield, die my in moed ontstak.
’t Was noch de vader, noch de mensch, die in my sprak.
[p. 36]
(495) Genade kon Natuur toen reeds tot zwygen dwingen.
Een heillicht, onbekend aan zwakke stervelingen,
Stelde, als te saam veréénd, den dood van mynen Zoon
En Gods beloftenis voor myn gezigt ten toon.
Geloof en Liefde en Hoop, nooit in myn hart bezweken,
(500) Ontstaken ’t in een’ gloed. Ik scheen met God te spreeken.
Toen ik op Isaak, die geknield zich nederboog,
De linkehand lei, vestte ik de oogen naar omhoog,
En had de rechte, met het mes, reeds opgeheven,
Om die geliefde Telg den laatsten slag te geeven.
SARA.
(505) Ik beef.
ABRAHAM.
                    Straks wierd de lucht, voor myn verrukt gezigt,
Op ’t onverwachtst’ vervuld door een verbaazend licht;
En ’k hoorde een stem dus van den hemel tot my spreeken:
,, Hou op, ô Abram! uw geloof is God gebleken.
,, Hy weet dat gy hem vreest. Doe uwen Zoon geen leed.
(510) ,, Gy waart tot de offerhande op Gods bevel gereed:
,, Na die gehoorzaamheid zal hy niets meer begeeren”.
SARA.
’k Haal adem.
ABRAHAM.
                    Deeze taal... Ziedaar hoe ’t lot kan keeren.
Ziedaar in Abram, na ’t bekomen van zyn’ wensch,
[p. 37]
In ’t treffendst’ tydstip, weêr den vader en den mensch...
(515) Dees taal ontwapende myn ziel: ’k voelde al de dyken,
Die my tot op dien stond omringden, straks bezwyken.
Een vloed van tochten, in die doorbraak onbetoomd
En t’saam’ in oproer, had myn’ boezem overstroomd.
Verbaazing, liefde, vrees, vernoeging, mededoogen,
(520) Verlangen, tederheid, en dank aan ’t Alvermogen,
Deeze allen drukten ’t hart op ’t schielykst’ als ten grond’.
Zo groot een goedheid eischte erkentnis; maar myn mond
Was spraakloos: ’k dacht myn’ Zoon te ontslaan van zyne banden;
Doch ’t was vergeefs: ik kon, door ’t beeven myner handen,
(525) De strikken, die ’k met moed gelegd had, niet zo ras
Ontknoopen, toen myn vreugd ten hoogsten toppunt was.
Het vuur van myne drift was echter niet te blusschen.
De teêrste omhelzingen, de hartelykste kussen,
Gemengd met traanen... Ach! ik kan niet meer: ’t verhaal
(530) Van zo veel heils verwart myn zinnen t’eenemaal.
Vervolg gy ’t, Isaak!
ISAÄK.
                                Toen ik eindlyk was ontbonden,
Wierd voor onze offerhand’ geen offer nog gevonden.
God zou hierin voorzien, gelyk myn Vader my
Vooräf gezegd had. Na wat toevens hoorden wy
(535) Van verre een wild gedruis. Ik, straks daar heen getoogen,
[p. 38]
Ontdekte een kreupelbosch, dat hevig wierd bewogen.
Een witte Ram, ons door de Algoedheid toegeschikt,
Zat met zyn hoornen in de struiken vast gestrikt,
En kon ’t gewapend hoofd niet uit de doornen rukken.
(540) Dees moest (wat groot geluk!) voor myne banden bukken:
Dees wierd geslagt, en strekte in dat gezegend uur
’t Onschuldig voedsel van het heilig outervuur;
Dees wierd, in myne plaats, de Godheid opgedraagen.
My was alléén de slag, die u dus drong tot klaagen,
(545) Myn’ boezem was de steek door Abram toegedacht;
My was de dood beloofd uit last der Oppermagt.
Maar, Heer! zo gy niet wilt dat ik voor u zal sneeven,
Geef dat ik, leevend’, dan voor u alléén moog’ leeven!
GAMARI.
Hoe heerlyk, Abraham! hoe heilryk is uw lot!
(550) Gy gaaft, door zulk een proef, een klaar bewys aan God
Dat uw geloof ten top van grootheid is gestegen.
SARA.
Hierïn-alléén is zyn gelukstaat niet gelegen.
God kende hem alreeds, dewyl hy ’t all’ doorziet;
Maar toen kende Abraham alsnog zich-zelven niet.
(555) Hy wist nog niet wat deugd hy zich kon aangewennen.
De Alwysheid leerde hem zyne eigen sterkte kennen.
Zy heeft gewild dat zyn standvastigheid, zyn trouw,
[p. 39]
Zyn waar geloof al de aard’ ten voorbeeld strekken zou.
Ach! mogt het zyne deugd aan volgers nooit ontbreeken!
(560) Laat ons deeze offers in ons-zelv’ op nieuw ontsteeken.
Ons harte zy ’t altaar, en hemelmin de gloed:
Men doe de driften, als het kroost van ons gemoed,
De willige offers zyn om de Almagt op te draagen.
Het offren van een’ Zoon zal God niet meer behaagen
(565) Dan dwaaze lusten, die der menschen waar geluk
Verhindren, op zyn’ last te brengen onder ’t juk.
ABRAHAM.
De hemel opent zich. Men zwyg’.



VIERDE GESPREK.

EEN ENGEL, ABRAHAM, SARA, ISAÄK, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

DE ENGEL.
                                        Gy ziet my keeren,
ô Abraham! ik kom op ’t hoog bevel des Heeren.
Hy zend my af tot u. Laat alle uw zorgen vliên.
(570) Zo groot, zo schoon een blyk van uw geloof te zien,
Was hem zo waard, dat hy al zyn beloftenissen
U deezen dag vernieuwt: gy zult zyn gunst nooit missen,
En al het aardsch geslacht zal eenmaal, vroeg of laat,
Van God gezegend zyn in uw verkregen zaad.
[p. 40]
(575) Hy zal ’t zo talryk in nakomelingen maaken,
Als ’t flonkerend’ gesternte aan ’s hemels blaauwe daken
En ’t zand aan de oevers is. Het zal zyns Vyands Land
In erfelyk bezit verkrygen door Gods hand,
En, heerschende, over al zyn haaters zegepraalen.
(580) ’t Is God, die ’t u belooft, wiens almagt nooit kan faalen.
’t Is God, die dit voorheen u reeds verzekerd had;
En hy, die de eeuwigheid met zynen arm omvat,
Heeft heden andermaal dit by zich-zelv’ gezworen.
De Engel ryst opwaarts.



VYFDE EN LAATSTE GESPREK.

ABRAHAM, SARA, ISAÄK, GAMARI, HERDERSKNAAPEN.

SARA.
Hoort, hoort gy ’t, Abraham?
ISAÄK.
                                                Ach neen! hy kan niet hooren.
SARA.
(585) Hy schynt geheel verrukt. Hoe glinstert zyn gezigt!
ABRAHAM.
Almagtige! in wat zin geeft gy my dit bericht?
Kan ik geen grooter daad in dees gebeurdtnis vinden?...
De Vader offert zelf zyn’ Zoon, zyn’ welbeminden!
[p. 41]
De Zoon, die van de straf niet wenscht te zyn bevryd,
(590) Bied zich vrywillig aan, schoon hy onschuldig lyd!
Waaröm moest hy het hout, zyn eigen moordhout, draagen?
Waaröm kon juist dees berg, geen andre, God behaagen?
Waaröm was ’t hoofd van ’t dier met doornen als omsnoerd...?
’k Word in verrukking naar d’ aanstaanden tyd gevoerd....
(595) Ik zie reeds ander bloed van deezen bergtop stroomen!
Ik zie een’ andren Zoon, de hoop en troost der Vroomen,
Daar hy, ter dood gedoemd, als Isaaks tegenbeeld,
Zyn’ grooten geest, gedwee, in ’s Vaders hand beveelt!
De bergen sidderen! De graven doen zich open!
(600) De Zon, dit naar tafreel als schuwende onder ’t loopen,
Bedekt zich in een’ nacht, en treurt om ’s Lyders lot!
’k Verstaa, ’k verstaa de zaak. Genade, ô groote God!
Dit is de dag, dien ik gewenscht heb vóór myn sterven
Te aanschouwen! Dit is ’t bloed, waarvan zo menigwerven
(605) Al de aard’ gewaagen zal, en ’t welk, tot ’s menschen zoen,
Eene eindelooze schuld voor eeuwig zal voldoen!
Dit, dit is ’t offer, ’t welk op ’t luisterrykst’, nadeezen,
Twee eigenschappen, beide onscheidbaar van Gods Weezen,
Zo wel zyn eeuwig recht als zyn barmhartigheid,
(610) Eens vergenoegen zal door ’t wonderbaarst’ beleid!
Dit is de dood, die zelfs, om ’s grafs geweld te stuiten,
Den sterveling de poort des levens zal ontsluiten!
[p. 42]
ô Dag! ô dierbaar Bloed! ô Offerhande! ô Dood!
Wat zyn, tot ’s menschen heil, alle uw gevolgen groot!

REI van HERDERSKNAAPEN.

(615) Kan ’t weezen! Welk een maar’ doet Abraham ons hooren!
                Stelt God in Isaak ons ten toon
                De voorschets van een’ andren Zoon,
Door wiens onschatbren dood ons ’t leven is beschoren;
                Toont de Almagt zich zo vroeg bereid
                (620) Om onze dierbre zaligheid
            Door ’t heerlykst’ middel uit te werken;
Laat Abrams voorbeeld dan ons in ’t geloof versterken,
                Ten roem der Hemelmajesteit.

Ziet de Albestierder, ziet de Schepper aller dingen,
                (625) Ons met zo gunstige oogen aan;
                Zal hy zo wonder veel bestaan
Om ’t heil te vestigen van strafbre stervelingen;
                Ach! dat we in dien gewenschten staat,
                Vervreemd van deugd, verleid tot kwaad,
            (630) De vrucht van al die zorg niet derven!
Dat onze dankbaarheid ons byblyv’ tot ons sterven
                Voor zulk een nooitvolprezen daad.

EINDE.
Continue