Claude de Grieck: Ulysses in ’t eylandt van Circe, oft, geen grooter toovery als liefde. Brussel, 1668.
Naar Les bestes raisonnables van Antoine Jacob Montfleury (1639 - 1685); bewerking van El mayor encanto Amor van Pedro Calderón de la Barca.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton032070 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Continue
[fol. *1r]

ULYSSES

IN’T EYLANDT

VAN CIRCE.

OFT,

Geen grooter Toovery als
Liefde.

HOF-SPEL.

[Vignet met randschrift:
Spero lucem post tenebras]

TOT BRUSSEL,

By JAN MOMMAERT, achter ’t Stadt-huys,
in de Druckerye.
________________

M. DC. LXVIII.


[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]

AAN DEN

SEER EDELEN, GESTRENGEN,

ENDE

Konst-lievenden Heere,

MYN-HEERE

LEONARD

VANDER NOOT,

Ridder, Heere van Kiesekem, &c. regerende
ende tegen-woordige

BORGE-MEESTER

Der Princelyke Hof-stadt van Brussel.

DEn Borger in ’t besonder, ende het Landt in ’t al-gemeen, in noot zynde, quam den Heere Vander Noot Borge-meester te worden, als een voor teeken, [fol. *2v] van ’t borgerlyk heyl, en strael des toe komende vrede. Myn Sang godin niet min benoodt, reck-halsde naer eenen Noodt-vrient, ende naer dat sy met hare bespiegeling den aerts-bodem door-swaeyt, ende besonderlyk Brussel door-lopen hadde, soude sy voor vondeling blyven liggen hebben, en hadde den selven Man tot haer beschut sich niet voor-gewent. Soo steekt in alle groote toe-vallen een voor-spook, dat merkelyk is: dit seg ik, Myn-heer, sonder den minsten trek wan laf-hertigheyt, oft vleyery. Poët, ende Poësy te beschermen, en is U.E. niet nieuws, maer in-geboren: in der voegen dat ik noodt-saekelyk gerust wesen moet en op-sicht van mynen Schut-heer, ook hoe seer de stor- [fol. *3r] men, soo van Lant, als Kunst-vyanden hun geessel ten thoon stellen, ende bly-hertig uyt roepen:
Saepe premente Deo, fert Deus alter opem.
Liefde is de grootste toovery, volgens de spreuk van dit Schouw-spel maer wat en sal-men niet seggen van de heusheydt ende soetigheyt van zeden, die U.E. in vol-maektheydt besit? sal-men niet bevinden dat sy veel meer vermogen, in-siende hoe U.E. door de selve, de Borgerlyke herten te besitten tracht? men sal, ende men moet: d’onder-vinding leer’et, ende de reden bewys’et ons, ik sal’er my ook meer over verwonderen ende denken dat (terwyl de misslagen van dit stuk boven ’t getal [fol. *3v] gaen) de selve zeden haer sullen te pas komen, ende dat het gene niet besiens waerdt is, door de selve voor een wonder sal aensien worden. Dit segt, gelyk hy ’t meent,

    Edelen, gestrengen, ende
        konst-lievenden Heere,

                            U.E. Onder-worpen Borger,
                                    G. DE Grieck, P.O
                                    C.M.M.


[fol. *4r]

APPROBATIE.

DE Comedie, geintituleert: Ulysses in ’t Eylandt van Circe, oft geen grooter tooverye, als Liefde, niet behelsende contrarie aen ’t Geloof, oft tegen de goede zeden, sal mogen by druk uyt-gegeven ende verthoont worden. Datum Bruxellis 18. Januarii 1668.

                    MATTH. MIDDEGAELS, Deca-
                        nus Insignis Coll. DD. Michaëlis &
                        Gudilae Oppidi Brux. Archi-presby-
                        ter, Librorum Censor.


[fol. *4v]

ROLLE

DER SPELENDE

PERSONAGIEN.

Ulysses.Hooft der over-Circe.   
Antistes/bleven Grieken.Florida.}
Archelaus.}Astrea.}
Lebrel.}Lybia.} Juffrouwen
Polidor.} Gesellen vanCasimira.} van Circe.
Timante.}     Ulysses.Thisbe.}
Clarin.}Syrena.}
Floro.}Clorisbe.}
Arsidas.Prince van Tri-Iris.Godin.
        nacria.Galathea.Godin.
Lisidas.Prince van Tos-Brianda.   
        kanen.Brunelillo.Eenen Dwerg.
Soldaten.Van Arsidas.Brutamonte.Eenen Reus.
Den geest van Achilles.       

Het Thonneel verbeeldt het Eylandt van Trinacria, ende op den grondt van ’t selve, het Paleys, en den thuyn van Circe, met een stuk van de Zee.

Het Spel begint met den eenen, ende eindigt met
den anderen dag.

Continue
[p. 1]

ULYSSES,

In ’t Eylandt

VAN CIRCE,

Hof-Spel.

EERSTE DEEL.

Het Thonneel verbeeldt Bos ende Wildernis.

De Trompet wordt gheblasen, onder het gerucht van donder ende blixem. Van binnen wordt gesproken het volgende.
Antistes. WY komen sonder vrucht ons vast te weer te stellen,
    Om dat ons, gansch verwoedt, twee Elementen quellen,
    En dat het ongeluck ons schier al binnen heeft.
Archelaus. De zee, de winden, en wat ons meer tegen-streeft,
    (5) Zyn nu gheschapen ’t end’ van onsen ramp te brouwen.
Timante. De lul dient in-ghehaelt.
Pollidor.                                        Wel aen dan, vat de touwen,
Floro. Dien dwerrel-windt belooft vermeerdering van storm.
Lebrel. Pas op, elk set sich schrap.
Clarin.                                           En houd’ altydt syn vorm,
Ulysses. O grooten Jupiter, hoe laet gy ’t nat dus schuymen!
    (10) Soo gy d’ontsteltenis doet zee en baeren ruymen,
    Sal ick u Autaers en trophëen rechten op.
Antistes. Neptun’, hoe geeft gy aen de Grieken soo de schop?
[p. 2]
    Wilt gy door haer ontset dan Juno blyven stooren?
Archelaus. Den hemel, die ons niet als donders en doet hooren,
    (15) Als blixems en laet sien, verbluft ons het gemoedt.
Clarin. Godt Bacchus, ’k bidd’ u dat gy doch genade doet:
    En lydt niet, dat den man door ’t water kom te sneven,
    Die immers niet en plag als door den wyn te leven.
Lebrel. O Momus, dat den heldt doch niet en sterf als vis,
    (20) Die door Schaeps-bouten, en goedt vleesch is dat hy is.
Timante. ’k Sie ons hier samen een cristallen graf be-erven.
Al samen. Ghenad’, ô hemel!
Polidor.                                 Daer sien ick geweirt ons sterven,
    Ons’ beden zyn aen-hoort, de baren worden kalm,
    En winden liggen nêer.
Antistes.                           ’k Hoor door een’ blyden galm
    (25) Al d’Elementen ons een’ diepen vré verkonden.
    Doch wylen d’een geluck by d’ander wordt gevonden,
    Soo wyst diên horizon ons landt aen! Siet gy ’t top
    Van genen berg wel, en de nevels trecken op?
Timante. De lucht ontdeckt haer vast.
Al samen.                                           Wy hebben landt, Gesellen.
Ulysses. (30) Men schiet den Boot uyt, op dat wy ons daer in stellen.
Polidor. Daer is het strandt; schiet uyt.
Antistes.                                               Men spring ’er al naer toe,
    De schip-breuck is ontgaen met haer gestrenge roe.
Sy treden al te lande.
Ulys. Wanneer den vreemdeling het pekel-schuym door-broken,
    Sich heeft een’ weg gemaeckt, en seker landt ontloken,
    (35) Versaeckt hy ’t Element, wiens on-standt-vastigheydt
    Hem menig-mael de doodt heeft op den hals geleydt.
Hy kust d’aerde.
Antistes. Weest Moeder, weest gegroet van al die u genaeken,
    Van dees beroeyde schaer, de welck u komt te raeken,
    Bermhertige, die ons soo gunstig zyt geweest.
Kust insgelycks d’aerde.
Archelaus. (40) Wy groeten u al t’saem met hert, met ziel, en geest.
Clarin. Ik en hebb’ in de zee geen’ smaek, al schoon sy sout is.
[p. 3]
Lebrel. Ik mé niet; en hoe wel het alle dings behoudt is,
    ’t Is myn behouden niet, een’ man in ’t sout geleydt,
    Komt noyt meer uyt de kuyp, sy dient dan wel gemeydt.
Ulysses. (45) Wat landt sal dit nu zyn?
Timante.                                             wie sal het u verkonden?
    Nu wy geheel beroeyt ons hier ten einde vonden.
    Compas, en alles quyt.
Polidor.                           ’k Vrees’ dat wy niet en zyn
    Ten eind’ van al ons leet, dees’ plaats heeft weynig schyn,
    En dit geberght, dat wy met drift zyn op-gestegen,
    (50) Wyst ons geen’ wooning aen van menschen door syn’ wegen;
    Maer is in tegen-deel door syn’ verwildering
    Een seker voor-spoock, dat het nimmer mensch beging.
Antistes. ’k En sien geen’ teeckenen van mensch, noch menschen gangen.
Archelaus. Het is alleen door sne’en met vlieten, die als slangen
    (55) Het selv’ omcingelen, met vlieten, wiëns nat
    (Dat droef, en duyster is) geen’ baen en houdt noch padt,
    En eene mis-gheboort van Lethe schynt.
Lebrel.                                                         Het wesen
    Van al dat wy hier sien komt ons als voor te lesen
    Een meerder quaedt, als wy in Poliphemus hol
    (60) Korts hebben uyt-gestaen.
Floro.                                           Het is ’er al-om vol
    Gesucht, en grouwelen, en klachten, meest van dieren,
    Die niet gewoon en zyn oft mensch, oft iet te vieren.
Timante. Soo wy de toppen van ’t geboomt bekyken, daer
    En is geen minder spoock, geen vogels bly gebaer
    (65) En biedt’er vrolyckheydt, maer het on-aerdig krassen
    Van Raef, oft droeven Uyl doet’er ’t bedencken wassen.
Archelaus. Voort zyn de telghen, die ontlooft zyn, en geknot,
    Behangen met trofeên, en oorlogs overschot.
Polidor. Den gantschen bodem is met wreetheydt over-togen.
Antistes. (70) Met grouwelen, en schrik.
Timante.                                                 Met afkeer van ons ôgen.
Lebrel. Ik blyf verrukt van al dees’ wonderen t’aensien,
[p. 4]
    En in der waerheydt, ik ben al bevreest, goe li’en.
Clarin. ’k Gelooft wel degelyk, ter wyl ik moet besluyten,
    Dat sich myn herte door het uw’, hier in, kom t’uyten.
Ulysses. (75) Wel aen, nu wy hier zyn, dunkt my wel noodig, dat
    Wy’t al door-loopen, en besoecken baen en padt,
    En, op dat wy hier niet al samen en verseylen,
    Sal’t noodig zyn dat wy in benden ons verdeylen,
    Dat wy in ’t spoorloos spoor neer hacken het geboomt,
    (80) Terwyl het ons den gang, en ’t opset tegen-stroomt.
    Men trekt dan het geweer, ’t sal, schoon op bloedt bedreven,
    Ons lichtelyck wat hulp’ tot een’ goed’ uytkomst geven,
    Ik wil den eersten zyn die op’t verwildert hout,
    ’t Welk onsen doorgang stut, met volle krachten houdt.
Hy hackt in eenen boom, en Lisidas seyt van binnen.
Lisidas. (85) Wee my ellendigen.
Archelaus.                                   Wat was het dat ick hoorden?
    In goed’, en suyver tael, in duydelyke woorden,
    Quam uyt den houw des boom tot ons een’ droeve klacht,
Ulysses. Gy doolt.*
Archelaus.           ’k En doen, ik nam daer op te goeden acht.
Timante. Gaen wy van een, om op u woordt iet uyt te rechten.*
Clarin. (90) Ick blyf, wie gaet.
Lebrel.                             Ik volg den meesten hoop, Wat slechten
    Bloedt is Clarin, doet hy niet naer der wysen raedt,
    Die daer perykel is met d’aldersterkste gaet?
Sy gaen al binnen behalven Ulysses en Clarin.
Ulysses. Wel blyven wy by een, en gaen wy langs dees’ syde,
    De qua gelegentheydt van dit gewest bestryden,
    (95) ’k Hak voor myn’ voeten neer, al wat my tegen-streeft.
Hy hakt in den boom die op d’ander syde staet, en Florida roept van binnen.
Florida. Hebt mede-lyden doch ô Heldt al te beleeft,
    O mannelyken Griek, wilt het geweer op-steken,
    Voor een’ ramp-salige rechts uyt de schee geweken.
Ulysses. Dat en is seker geen’ beguych’ling van’t gehoor.
Clarin. (100) Noch oock van het gesicht, staet my te seer wel voor.
[p. 5]
Ulysses. Soo is’t, terwyl het loof ’tgeen’ ick hebb’ af-gehouwen
    Een bloedig nat ontschiet, en dat wy het aenschouwen.
    Wel hemel wat mag dit doch voor een bosch zyn, daer
    De boomen menschen zyn?
Clarin.                                     Dat’s noch al kleen beswaer,
    (105) Maer soo gelyk ons lot heel seldtsaem koemt te swieren,
    Maeckt het een kronkel die ons baert een hoop van dieren.
Daer verschynen een deel beesten van den wreedsten slagh, als Leeuwen, Beyren, Tygers, en andere.
    En van den wreetsten slag, die soo als uyt den buyk
    (110) Van’t aerdt’ryck komen voort, en seker niet ter sluyck,
    Maer onbeteutert, wacht u bil, en borst en dermen,
Ulysses. Verdedigen wy ons, wy moeten ons beschermen,
    Maer hoe sal’t met haer gaen: ’ken sien haer niet gereedt,
    Noch uyt-gelaten om ons aen te doen groot leet?
    (115) Maer in een’ soeten schyn, gansch tam, en als vergeslagen,
    Genegen om ons hulp, en diensten op te dragen.
    Hun Heer en Oversten, den Koninglyken Leeuw,
    Gekroont met swierig hayr, en wil hier noch geschreeuw,
    Noch droef gebaer van ons, maer komt door menig têken
    (120) De heusheydt van syn hert vol-komen uyt te spreken:
    O deugdelycke beest, Prins van het dieren Ryck,
    Wat is’t dat gy hier wilt met d’een, en d’ander blyck?
Hy naedert den Leeuw, en legt hem de hant op het hooft, terwyl hy soo wel als d’andere beesten gedurig
een teeken geven dat sy souden door-gaen.
    Met al dat vremt betoog? is’t dat ik naek de stranden,
    En zee-waerts henen wil, het helpt u als uyt-banden,
    (125) Is’t dat ik voorder in dit wout wil, soo versucht
    Gy wonderbarelyk, en thoont ons ongenucht.
    ’t Sal billyk zyn dat wy het noodt-lot hier gelooven,
    Want dees’ gekroonde beest heeft de gordyn geschoven,
    Die achter haer den wil der Goôn verholen hiel,
    (130) Sy thoont het met gebaer, en al de kracht haers ziel.
    Roept ons gesellen saem, dat wy weer zee-waerts keeren,
    En vluchtende, te dank, ons rampen over-heeren.
[p. 6]
Hy roept dit luyde.
Clarin. Maets van Ulysses, die dit rouwe landt door-siet,
    En het betoovert spits van dit gebergte, vliedt
    (135) Van desen Horizon, bemint gy noch het leven,
    Keert zee-waerts, wilt geloof’ aen dese dieren geven,
    Hun teekens wysen uyt dat ons dit noodig is.
Ulysses. Maer wat oft dit wil zyn? uw’ stem die soo gewis
    Dit bosch door-klonken heeft, doet haer gelyk als klagen,
    (140) Sy plegen’t door gehuyl, en teekens van mis-hagen.
Clarin. Daer mé gaen sy te rug, vernieuwende ’t gerucht,
    En al de blyken van goedt-gunstigheydt en sucht.
Ulysses. Voor-waer ik staen verrukt.
Clarin.                                            En ik vol ancxt, en vrêsen.
Antistes gansch verbaest, uyt.
Antistes. O Goôn, ô hemelen, wat landt-schap mag dit wesen!
    (145) Hoor wat voor maer ik breng: wy waren nu getre’en,
    Met u gesellen, in’t gebergt dat ons verscheen,
    Om t’ondersoeken wat het mogt verborgen houwen,
    Geloovende dat nu op ons was uyt-gespouwen
    Al’t lastig dat de zee aen iemandt geven kan,
    (150) En dat den hemel nu wou helpen ons gespan.
    Maer ah! ’tgevaer en is geen minder Heer van d’aerde,
    Als van den souten stroom; het heerscht met volle waerde,
    Op’t landt soo wel als’t nat, ik seyd’ het daer vereert
    Met schip-breuk, en tempeest, en seg het hier geleert
    (155) Door noch soo harden lot, hoe wel noch zee, noch landen,
    Schult hebben aen ’t geen ons te vallen komt in handen,
    Maer dat den tydt ons brouwt, ook sonder moeyt en konst
    De slagen van’t geval, en de Fortun haer gonst.
    Wy quamen dit gebergt dan door en door te loopen,
    (160) En vonden eindeling een Hof van wonder open,
    Een bouw soo heerelyk, en prachtig opgericht,
    Dat hy wel stryden moght met Maen en Sonne-licht.
    Om hoog besloegh hy self den hemel, en beneden
    De bergen, als een’ wolk aen d’opper heerlyckheden,
    (165) En’ rots aen ’t aerdteryk, wy groeten heel verrukt
[p. 7]
    Den drempel van ’t gebouw, dit is ons soo geluckt,
    Dat, eer den Echo hadd’ ons halve stem gestolen,
    Een’ rey van Nymphen quam voor ons gesicht te dolen:
    Dees openden geswindt de sloten van elck deur,
    (170) Doch waer-men binnen tradt de wellust ging ons veur,
    De Maegden thoonden door gestreel, en vleyeryen,
    Dat sy ons woude zyn een’ troost in al het lyen,
    Verlichting inde smert, en een behouden haef.
    Maer ’t was al logen-tael, hoe sou een luk, soo braef,
    (175) Bevrydt zyn van bedrog? hun volgden op de hielen
    Een’ Juffer die’t gesternt, en self de sonn’ haer wielen
    In glans te boven ging, een’ vrouw van sulken schoont,
    Dat wy vervoert en blindt, door’t geen ons wirt verthoont,
    Geloofden, dat sy was de Godtheydt van dees’ streken,
    (180) Diana self ten trots, sy quam het slot te breken
    Van ons stil-swygentheydt, en suf-staen, en naer dat
    Sy van ons’ leet, en lot volkomen kennis hadt,
    Deed’ sy beleefdelyk, maer listig, door haer Vrouwen,
    Een’ dranck, van wonder kracht, ons volck voor d’oogen houwen:
    (185) Met desen was’t dat sy ons vrindelyk beschonk.
    Maer nauwelycks en was ’t vergif van desen dronk
    Tot aen de borst geraeckt, oft hy quam ’t hert te treffen,
    En maeckten dat elck man een thoon quam op te heffen,
    Van beestelyken aerdt, het breyn liep daed’lyck om
    (190) Van die het binnen hadt, en maeckten hem soo dom,
    En buyten syn verstandt, dat niet alleen syn’ sinnen
    Benevelt bleven, met de gansche kracht van binnen,
    En’t erfdeel van de ziel, maer dat het lichaem ook,
    En syn’ gesteltenis, allenxkens hem ontdook,
    (195) Jae gansch veranderden: wie sag oyt slimmer treken?
    Wie sag oyt toovery soo vremden werk besteken?
    Oft sulcken wonderen? wie sag oyt dat een Vrouw
    Meer als de krachten van haer schoonheydt hebben wou,
    Om mannen in gediert t’her-vormen en verkeeren?
    (200) Dit is doch het vergif het welk een’ vrouw doet eeren,
[p. 8]
    En dit is het vergif, het welck den kloeksten man
    In d’alder-snootst’ gedrocht terstont vervormen kan.
    Wie dronck wirt datelyck tot eene beest herboren,
    Schoon dat de reden hem bleef dienen als te voren,
    (205) Syn lichaem wirt bedeckt met ’t een oft ’t ander vel
    Naer de begeert van die meesters was van dit spel.
    Den desen hadd’ de huyt doorspikkelt en vol vlecken,
    Een Tygers back-huys met den selven aerdt en trecken;
    Den genen was geschubt, en soo als een Serpent,
    (210) Den derden vol geweer, en pinnen over-endt,
    Den vierden borstelig, van wesen als een verken;
    Elk liet den eygendom van synen aerdt bemerken
    Door dit oft dat gehuyl, en meenden dat het was
    Een’ rechte klacht, en die hem komen kost te pas.
    (215) Toen sey de Tooverers, nu zult gy snoode Grieken
    Gewaar gaen worden, dat ik korten kan de wieken
    Van ieder die hier komt, ja knotten grondt en stam.
    Ick, die verhalen moest het geen’ hun over-quam,
    Met ick het on-heyl sag van ’t drinken, trok de lippen
    (220) Van ’t schadelyk fenyn, en quam het soo t’ont-slippen.
    Wie sich van het vergif het geen’ een schoonheydt biet
    Verlossen wil, en jonn’ aen haer de lippen niet.
    Want daer door bleef ick vry, dit was myn weder-varen,
    Ick kom het u hier ook uyt-leggen, en verklaren,
    (225) Op dat gy van dat Sphynx, en snoodt gedierte vlucht:
    Maer schoon ik dat al zeg, ’k blyf’ even-wel beducht,
    Hoe sal den hemel ons van eene Vrouw verlossen
    Met schoonheydt, en verstandt?
Ulysses.                                         Ah wanneer sult gy lossen
    Den lesten pyl op ons, Goddinne van de min?
    (230) Wanneer gebroken zyn naer uwen lust en sin?
    Sult gy noyt vanden Griek af-wenden uwen thoren.
Antistes. Den tydt en dient hier in geen’ ydel klacht verloren,
    Wy moeten weer in zee, en ons bevryden,
Ulysses.                                                         Wat,
    Verlaten soo het volck dat ick soo waerdig schat?
[p. 9]
Cla. (235) Wel dat is ook een’ schoon, sal’t hun mischien wat baeten
    Soo wy, gelyk als sy, hier ons gedaenten laten?
Ulys. Nu dat gy wordt veracht ô Juno, in den spyt
    Die Venus ons berokt, verflout gy in den strydt?
    Laet gy den Griek vergaen, en wilt gy hem niet helpen?
    (240) Denkt dat gy om uw’ klacht en herten-leet te stelpen,
    Dat leet dat Paris u verwekt heeft, aen ons stael,
    Uw’ wraek hebt toe-betrout, gedenkt dat Troyens prael,
    En heerlyckheydt, door ons een puyn-hoop wirt en assen,
    Dat wy rechts sneuvelden om u wel op te passen,
    (245) Is’t dat wy, om dat wy u wroken al dit leet
    Besuren, zyt ten minst wat tot ons’ hulp gereet,
    Helpt Juno, helpt ons dogh af-weren Venus slaegen.
Daer werdt gespeelt op Schalmeyen, ende de Goddin Iris daelt op eenen regen-boogh af.
Musyck. Spant uwen boog, Godin der lucht,
            Schoon Iris, Junoos snel Bodinne,
            (250) Doorbreekt de wolken metter vlucht,
            En wilt hier vlugs u werck beginnen.
Iris. ’k Gehoorsaem, en ick sny met myne vleugels door
    Het vlak van’t firmament, en’t lichte Goden-spoor.
Ulys. Den weer-schyn van dat schoon dat ieder kan behagen,
    (255) Die snee, met purper door, dat vier, die roosen-wolk
    Is ons van s’hemels hulp’ een on-vervalschte tolk,
    Maer komt niet weynig beyd’ myn’ oogen te beroeren.
Antist. Dat hel verthoog, komt my als uyt my selv’ te voeren
    ’t Verbeeldt een’ vrede-vlag op hemel-blauw’ papier.
    (260) En daer op sit de Nymph, die met een luchten swier,
    ’t Gesandtschap uyt-voert van Vrouw Juno ons Goddinne
Ulys. Seg Iris suyver beldt, seg prael en Koninginne
    Der Elementen, soo ick immers waerdig ben
    Uw’ antwoordt, waer dat gy wilt heen met u gerenn’?
    (265) Wat voor gelukkige gy voor hebt te gaen soeken?
    Wat voor ramp-salige gy vlucht, en u wilt doeken?
[p. 10]
Iris. O onverwinb’ren Griek, Vrouw Juno staet voor dy,
    En past op u, sy nam de klachten aen, die gy
    Hier uyt te storten quaemt, ’kverscheyn van haren t’wegen,
    (270) En breng u desen tak, en bloemen vol van zegen,
    Hy sal voor Circes dwang, en schadelyk fenyn,
    U gaen een tegen-gif en seker hulpe zyn.
    Soo dra als gy met diên haer toovery sult raeken,
    Sult gy haer wonderen met eenen kracht-loos maeken,
    (275) Maer wacht u van de liefd’, ’kvol-doen haer wil hier door,
    En keer weerom te rug naer’t lichte Goden spoor.
De Nymph verdwynt met haren Regen-boog
onder ’t geluyt van schalmeyen.
Ulys. Gy schoonen adem van Vrouw Juno, wilt verbeyden,
    En niet soo snel met al uw’ pracht van sterren scheyden,
    Vertoeft, en gaet niet voort, op dat een dankbaer hert,
    (280) En uyt-gestorte vreugt u op-geoffert wert.
Clar. Sy schuyft uyt ons gesicht door’t lantschap van de winden,
    En komt al d’oogen van den hemel te verblinden.
Ulys. ’kEn vrees’ de toover-konst van Circe dan niet meer,
    Terwyl ik ’t noodt-lot sien voor my in het geweer,
    (285) Den hemel op myn’ zy? geley my tot haer wooning,
    En prachtig Hof-gewelt, gy sult’er sien myn’ krooning,
    En al haer toovery terstont gebracht tot niet,
    Ons Mackers vry-gestelt, hoe sy’er oock gebiet.
Antist. ’tEn sal niet noodig zyn terwyl sy komt te voorschyn,
    (290) Met sangk en snaren-spel, die al-om op het spoor zyn,
    Daer sy het hooft ontdekt als voorspook van’t gevaer,
    En dit wordt gy soo wel als ik terstont gewaer,
Circe, Astrea, Lybia, Cassimira, Tisbe, Clorisbe met
al de Sangers en Sangeressen verschynen, het vol-
ghende gesongen zynde Astrea heeft eenen kop,
en twee ander van het gevolg een ammelaken.
                Ulysses den beroemden heldt,
                En kloeken Griek zy wel gekomen,
                (295) Noyt word’ hem syn geluk benomen,
                Maer ’tzy gelyk een bloem des veldt
[p. 11]
                (Wanneer de Lente wordt geboren)
                Steets lief-getal, van elk verkoren.
Cir. Den mannelyken Heldt verschyn ter goeder uren,
    (300) Door stormen af-gemat, en soo veel avent-uren,
    Verschyn in dit Paleys, soo heer’lyk, als berucht,
    En plucker soete vreught en louter ziel-genucht.
    Het zy een’ herberg hem vol lust, en soet bekoren,
    Daer hem en goedt onthael, en welvaert word’ beschoren,
    (305) Daer hy op syn gemak den thoren van de zee,
    De buyen van den windt versoen, en alle wee.
    Gelukig is den dag, op welk syn schip door-sneden
    De zilte stroomen heeft, hy word’ naer waerd’ aenbeden,
    Die van myn vader-landt den nauwen in-gang vondt,
    (310) Gelukig zy ’t beleydt het welk den wreeden mondt,
    Van’t cristallyne dier, bekleedt met schuym en baren,
    Gebrydelt heeft, en sneedt door onheyl’ en gevaren,
    Ik wensch my zelven oock geluk, en zege toe,
    Nu ’k myn gelukken sien, en my te deeg voldoe
    (315) In een’ onthaeling van den waerdigsten der gasten,
    Voorts val ik u te voet, en kom al toe te tasten,
    Dat sulken werk vereyst. Ik heet u willekom,
    Ook met den galm, die my den Echo geeft weerom,
    Met de gemeene vreugt, der vogelen, en dieren,
    (320) Die door dit gansche wout, door lucht en velden swieren,
    En om dat hy, die door de zee is af-gemat,
    Van al het leet, het welk hy leedt, wel swaerste schat,
    Den dorst, de droogte, die hem daer quam te bespringen,
    (Te dorsten in het nat, zyn’t ook geen’ wonder dingen?)
    (325) Soo hebb’ ik, als vervoert door de genegentheydt,
    En wensch om u te zyn goedthertig van beleydt,
    Een teug van Nectar, die alleen de Goden drinken,
    Met lust u toe-bereydt, laet hem doch binnen sinken,
    Al die sich daer me voedt, besit de Majesteyt
    (330) Van Jupiter, de schoont van Venus, ’t goedt beleyt
    Van Juno, Mars met all’ syn wapenen en krachten,
    Dianaas eer, ’t gebloemt van Flora, kan de nachten
[p. 12]
    (Gelyk Apollo doet) doen schuyven voor syn licht,
    Drinkt op de welvaert dan van liefd’, en ’t minne-wicht.
Ulys. (335) Schoon Jageres, die dees’ valeyen, bergen, daelen,
    (In welck den nacht regeert, en soo veel spooken dwaelen)
    Tot een’ Auror’ verstrekt, vermits ik geenen dag
    Hier achter-haelen kon, dan met dat ik u sag,
    Aenvaerdt met goedt onthael, een’ vremdelingh der baeren,
    (340) Die medelyden heeft gevonden in ’t beswaeren,
    En wreetheydt in ’t geluk. Dit gansch beroyde schip,
    ’t Welck tegen ’t onweer soo geworstelt heeft als klip,
    Het geen soo dorstig naer syn’ adem komt te hygen,
    Diên vis die ’t nat door-vloog, diên vogel aen wien eygen,
    (345) Het swemmen is, door lucht, en hemel, die verstreckt
    Aen uwe godd’lykheydt een’ offer onbevlekt.
    Het sal voor een’ Trophé aen uwen autaer blyven,
    Vercieren uwe Kerk, en uwen roem beschryven,
    En, als een’ offerhand’ recht sonder wedergae,
    (350) Verkonden, wat gy ons gedaen hebt voor genae.
    Den Nectar daer gy my mé komt verwille-komen,
    Wordt wel met grooten dank en heusheydt aen-genomen,
    Maer ’t opsicht, en de vrees’ verrukken myn gemoet
    Soo-danig, dat ick niet verstellen derf een’ voet,
    (355) Dan met om-sichtigheydt, veel minder met myn’ lippen
    Den boordt van desen kop, oft syne randen stippen,
    ’k wil dat hem lippen, die veel beter zyn als myn,
    (Eer dat ik hem ontmoet) myn drinken heus doen zyn.
Naer dat Astrea den kop aen Ulysses heeft over-gegeven,
stekt hy den Bloemen-thuyl in den selven, ende daer
ryst een vlam vuurs uyt.
    En dat dees’ bloemen hem eerbiedig eerst genaken,
Ast. (360) Wat’s dat? het water komt een’ lichte vlam te braken!
Lybia. Wat siet gy oogen?
Circe.                               Wie, gestoorden hemel, weet
    Hier meer als ik?
Ulys.                       Sy, die uw’ toovery vertreedt,
    Een’ Godtheydt die uw’ macht quam over ’t hooft te kyken,
[p. 13]
    Voorwaer heel wel te pas quam ik hier aen te stryken!
Treckende den degen.
    (365) Gy sult, ô Tooveres, in ’t purper van u bloedt
    Myn’ degen sien geverft, terwyl ik wreken moet
    D’onnoosele by u ver-ongelykt.
Circe.                                             Kan’t wesen,
    Dat gy af-wyken soudt van’t geen gy waert voor desen?
    En stelt u niet soo schrap, al schoon ik wreede veeg
    (370) De doodt, en meer verdien, geen Heldt oyt roem en kreeg,
    Uyt ’t moorden van een’ Vrouw, noch eer, noch waerde zege?
    Een’ vroomheydt, soo als d’uw’, die noyt en was verlegen,
    En wil niet dat ik vrees’, myn leven geeft sich op,
    Siet voor uw’ voeten neer, een noyt gebogen kop.
    (375) ’k Wacht om twee redenen ’t behouden van myn leven,
    Vermidts ik ben een’ Vrouw, en my hebb’ op-gegeven.
Ulysses. Als op-gegeven, en als Vrouw spreek ik u vry,
    U doodt en wil ik niet, maer eer ik op myn’ zy
    Dit stael weer plaetsen sal, soo moet gy myn’ gesellen
    (380) Hier brengen, en terstont in’t eerste wesen stellen.
Circe. U te geval sal ik dat, en veel meer bestaen.
    Hoort redelyk gediert, neemt de gestalt weer aen.
Ulysses gesellen komen d’een voor en d’ ander naer
in hun menschelyke gedaente te voorschyn.
    Die gy verwisselt hebt.
Tim.                                 Wat is my weder-varen,
    Die wyl die ’k hebb’ gedroomt?
Polidor.                                       De slaep-sucht dé my baren
    (385) Nu vlugs gelyk een’ Leeuw.
Floro.                                               Wat slimme dweepery
    Heeft my nu datelyk gestelt gansch buyten my?
Arch. ’k Dank God dat ik u sien blauw cristallyne velden.
Lebr. ’k Ken wil niet leven, was ik niet een braedt swyn, helden
    Van tafel-rondt, ’k hebb’ vlugs uwen godt geweest.
Circe. (390) U volk heeft eindeling dan af-geleydt de beest.
[p. 14]
Ulys. Ik sien het, ’t is ook reen dat wy terstont vertrekken.
    Sa vrinden, daet’lyk t’scheep.
Tim.                                           ’t Is reên dat wy eerst strekken
    Ons voor uw’ voeten neer, ô heylandt van ons al.
Circe. Nu gy u siet bevrydt van ramp en ongeval,
    (395) En niet te vreesen hebt, hoe wilt gy soo gaen scheyden?
    Ik bidd’ u wat ik mag een weynig noch te beyden,
    En dat gy my verhaelt, wie myne toovery
    Heeft sonder macht gemaekt, en wie hier stont voor dy.
Ulys. Wel luystert, ’k sal het doen, is’t dat soo veel gevallen,
    (400) En sulken saeken reeks uyt eenen mondt kan vallen:
    Het vruchtbaer Grieken is myn lieve vader-landt,
    Ulysses mynen naem, ik spitsten myn verstandt
    Op kunst en letteren, al quam ick naer te volgen
    De wapenen, en wat de lett’ren kan verbolgen,
    (405) En hebb’ het soo gemaeckt, dat ik ervaren ben
    In ’t stael te handelen, en neven diên de pen.
    Ik viel voor Troyen neer, en hebb ’t ook in-gekregen.
    Gedoog niet dat ik u verhael de gansche zege,
    (Soo ’t zeeg te heeten is om winning uyt te gaen,
    (410) En sonder winst te zyn daer ’t al is op-gedaen)
    Oft in’t geheugen breng syn derelyk verwoesten,
    Op welk de Minne-moer noch doorgaens komt te hoesten.
    Achilles wapenen zyn toe-gevallen my
    Als erfdeel, was ik hun geen’ Heer’ soo kloek als hy;
    (415) ’k Was hun ten minst soo eel, ’khebb’ my van daer begeven,
    De baren in-gevolgt, om als voor heen te leven,
    Om ’thuys te wisselen het slindend’ oorlogs-goedt
    Op minne-kosery, en stillen loop van’t bloedt.
    Maer ah! dees’ hoop heeft my, ô hemel! wel bedrogen,
    (420) Nu dat ik word’ versaekt van liefd’ en syn vermogen:
    Doch dit en is niet vremt, terwyl den mensch syn geest
    Gelooft al dat hem vleyt, want daer-op bout hy ’t meest.
    Midts Venus op den Griek, en syn bedryf gebeten,
    All’ myn geluk en vreugt, in duygen heeft gesmeten,
    (425) Al is het een’ Goddin, het is altydt een Vrouw,
[p. 15]
    Die om haer euvel denkt, en eens geschoten grouw,
    Sy heeft den kerker aen de winden dan ontsloten,
    Tot mynen ramp heel snel en wat my heeft verdroten,
    Doch loon tot myne hulp, dees’ braeken inder yl
    (430) Myn’ vlottend’ leger, schoon het al stont als een styl.
    Dees’ werring dede myn compas en noordt verliesen,
    En vlugs het midden van Neptunus veldt verkiesen,
    Op welk ik ses jaer lang, een’ balling ben geweest,
    Door-zeylend’ elk gewest,* ook dat een ieder vreest,
    (435) ’kHebb’ tusschen Scyll’ soo als Charibidis my gevonden,
    Als een statuw’ aen de mast van’t schip gebonden
    Voor der Sirenen sang’, ik raekten aen den voet
    Van Lilibeus berg, die med’ op my verwoedt,
    En uyt-gelaten scheen, midts iker wirdt gevangen
    (440) Van Poliphemus, die door syne doodt myn’ gangen
    Weer moest versekeren. Daer wreekten ik de doodt
    Van Acis, die syn’ trouw aen Galathea boodt.
    Maer waerom wil ik al myn’ daden hier verhalen?
    Soo ik haer licht, hier door, een’ nevel toe doen daelen,
    (445) Het sal ghenoeg zyn dat ick hier alleen ontdek
    Der winden soetheydt, om te komen in dees’ vlek,
    Een’ soetigheydt, om meer in gramschap uyt te vaeren,
    Ter-wyl’er ons een’ Vrouw uyt-stelt aen meer gevaeren
    Als man oft mans gelyk, terwyl wy komen zyn,
    (450) Daer gy door toover-kunst verschept den mensch syn schyn.
    Dit seggen weenende, dees’ Eyken en dees’ Dieren,
    Maer nu my meerder Goôn een’ seker hulp toe-stieren,
    En’t lyf versekeren, soo wil ick van u af,
    En keeren weer in zee, die my haer schouders gaf,
    (455) En soo veel jaeren boodt. Rep dan terstondt uw’ vleuglen,
    Gy vliegenden Dolfyn, wilt u te deeg onteug’len,
    Myn over-vlugge Valk, vermits ik ander-mael
    Door ’t silver wil van ’t nat. Op syn beleeft ont-hael
    Vang ik de reys weer aen, het schip moet weder-keeren,
    (460) Daer het de zee bewalt, en ’sHemels Opper-heeren.
[p. 16]
Circe. O reden-ryken Griek, aen wie die rots van snee,
    Die klip van cristallyn, dat glasen veldt, de zee,
    Nu soo veel’ jaeren quam een’ herreberg te wesen,
    Daer gy en schip-breuk quaemt, en ramp-spoedt op te lesen,
    (465) Nu gy dees’ vlek verkoost, en ’t noodt-geval verwondt,
    En dat den hemel u dees’ bloemen heeft gejondt
    Voor tegengif aen al de dood’lyke fenynen,
    Van dweep, en toovery, wilt niet soo haest verdwynen,
    Noch keeren t’zeewaerts in, om daer te kemmen ’t hayr
    (470) Van ’t al te woede nat van zee, en soute baer,
    Ey laet dat element ten langen lest eens rusten,
    Vergun u schip, dat sich verpoost in onse kusten,
    Wat adem-haling, ly’ dat het syn wimpels laet
    Ten hemel vliegen, en weest dankbaer in de daedt
    (475) Voor t’over-komen goedt, terwyl gy heelt de plagen
    Van de gevaren, die u hielen als beslagen,
    En dreven gansch beroeyt op dit gezegent landt.
    Voordts op dat gy eens weet wat ramp gy hebt vermant,
    Wil ik u van my selv’ een’ schildery gaen geven:
    (480) Dat helder fackel-licht dat alles houdt in’t leven,
    Die schoone dwael-ster, die den dag brengt daer sy komt,
    Is my tot Vader, en een’ oorsprong wel beroemt.
    Ick ben, gelyk myn Nicht Medea voort-gekomen
    In’t vlak Thessalien, al waer ik aen-genomen
    (485) Een’ studi hebb’ als sy, ook eenen meester hadt,
    Die ons in-boesemden de kunst die hy besat.
    En wyl ons onder-wees ’t hoofdt van de toovenaren,
    Wat kon hy minder ons als tot twee wonders baren?
    Als tot een wys schandael, daer ieders oog op viel?
    (490) De vrouwen doch, sluypt de begeert hun in de ziel
    Van wys te zyn, oft van de wapenen te hand’len,
    Siet ieder eenen weg, die niet gemeen is, wand’len,
    Jae ’t manschap lacchen uyt. Dit heeft ons ook gebrocht
    Den haet toe van de mans sy hebben ook bedocht,
    (495) (Met sy de snedigheydt van ons vernuftheydt sagen)
    Een middel om ons uyt het aerdts gebiedt te jaegen,
[p. 17]
    En deden een verbodt dat geen, hoe kloeke, vrouw,
    Oft boecken handelen, oft wapenen en sou.
    ’k En wil niet segghen hoe ik door verheven prikk’len
    (500) My tevens in den grondt der wiskunst quam te wikk’len
    Daer de Philosofy ’t begin van was, ’k en wil
    Niet reppen van myn breyn, het welk het nimmer stil
    Der hemelen door-swaeyt, de Sonn’ komt in te volgen,
    Daer sy het al verquikt oft al komt te verbolgen,
    (505) De maen op haer karos ont-leenen siet den schyn,
    Daer sy oft ryk aen d’aerd’ oft arm komt mé te zyn,
    ’k En wil niet seggen dat de sterren, oft die dwalen,
    Oft vast staen op ’t papier des hemels, my vertalen
    Al hun genegentheydt, my leesbaer letters zyn,
    (510) Die my verkondigen soo’t wel zyn, als’t gequyn
    Van ’t geen hier onder leeft, want diergelyke saeken,
    (Hoe edel sy ook zyn) en kosten noyt vermaeken
    Myn’ geest die hooger draeft, de sucht die my bewoont,
    En heeft my noyt een wit als ’t edelste gethoont,
    (515) Ik hebb’ altydt gestaen naer meer verborgentheden.
    De vogh’len waren my door hunnen sang en seden,
    Ontdekkers van al de geheymen di’er zyn,
    De dieren hun gehuyl, was insgelyks aen myn’,
    Door-gronding eene spraek, die my quam voor te spellen,
    (520) Al wat het aerdteryk sou schikken oft ontstellen.
    ’t Musyk der bloemen, die in eenen dool-hof staen,
    Is my een drukkery, door welk ik kan verstaen,
    ’t Bescheedt der hemelen. Met in de handt te kyken,
    Kan ik van ieders lot een seker vonnis stryken.
    (525) Soo ’k myn’ characters druk in d’aerd’, en strepen-tal,
    Soo staet de hel gereedt, en in een om-sien sal,
    Sy tasten in den grondt der rust-plaets, naer de saeken,
    Die my gedienstig zyn. Sy sal my gaende maeken,
    De geesten die sy heeft, en op ’t geluydt eens woordt,
    (530) Uyt haren afgrondt die van stonden brengen voort.
    Maer waerom al dees’ reen? waer toe dient het verhalen,
    Van myne wonderen, kom ik alleen te taelen,
[p. 18]
    Naer iet het geen’ u brengt myn doel-wit in ’t gemoet?
    Dit al moet op een’ sy, versoek ik, hier in, spoedt,
    (535) ’k Quam in Trinacra, al-waer ik voor de voeten,
    Des Etna, en Lilibe, soo d’aerd’ quam om te vroeten,
    En soo veel bracht te weeg, dat ik daer een Paleys,
    En eenen Lust-hof schiep, naer ieders smaek en eys.
    Hier leef ik op den buyt, en soo als Kaiserinne,
    (540) Van die de stappen daer maer komt te stellen inne,
    Van ieder vremdelink, die door de schip-breuk kiest,
    Dees’ vlek, tot syn behoudt, daer hy ’t behoudt verliest,
    En om myn Kaiserryk te seldt-samer te maeken,
    Hebb’ik tot onderdaens dees’ dieren, boomen, staeken,
    (545) Want ieder boom, en dier, leeft hier door een’ beroert,
    Die red’lyk is, door de natuur haer ingevoert,
    (Redelyke boomen zyn in hunnen doch menschen,)*
    Nu weet gy wie ik ben, en wat ik kom te wenschen,
    Met een gesicht oft woordt, sal sonn’ en silv’re maen,
    (550) Sich veroodtmoedigen, en my te willen staen.
    Dat hemels schoon gespan van teekenen, en sterren,
    En heeft geen oog-gemerk, als myn’ begeert in ’t werren,
    Terwyl het seker weet dat ik hun vleken geef
    Oft and’ren ondienst doen, soo ’k in mis-noegen leef.
    (555) Ik send’ op ’t aerdteryk den donder, blixem, hagel,
    ’k Verschudd’ de bergen, de gebouwen maek ik nagel-
    En standeloos, de zee verschaf ik goedt oft quaet,
    Naer dat het uer-werk van myn hooft, en sinnen staet,
    Ten einde ’k doen den mensch, ook tegen wil verkeeren,
    (560) In andere gedaent’, en beesten zeden leeren,
    Maer desen over-let val ik u voor de voet,
    En segge dat gy hier wel grooter werken doet,
    Gy dwingt; die ’t al bedwingt, aenvaerdt my, ’k geef’ my over,
    ’k Val hier doch machteloos, hoe dapper ik ook tôver.
    (565) Ik smeek u dan als Vrouw, versoek u als Heldin,
    En ik gebied’ u, soo gelyk uw’ Kaizerin,
    Als wyse bedel ik, dat gy hier wat wilt blyven,
[p. 19]
    En siet de wreedtheydt van het noodt-lot over-dryven,
    Die wreedtheydt daer het u soo lang heeft mé geplaegt,
    (570) Door welk gy soo beroeyt, zyt in dees’ haef’ gejaegt,
    Blyft doch een dag met my, gy sult myn’ wreede wetten,
    Verandert sien, en niet als op de soetheydt letten,
    Gy sult gaen mercken met wat dinst, en wat een’ smaek,
    Gy wesen sult myn’ gast, en krygen u vermaek,
    (575) Gy sult Saturnus eeuw’ sien in dees’ vlek herleven,
    Genegen om u niet als soete vreugdt te geven,
    Den vrede waer gy gaet, de soetheydt in haer throon,
    De wellust in haer pracht, de min al-om ten thoon.
    Wilt gy versekert zyn, van ’t geen’ ik kom te seggen,
    (580) Laet u alleenelyk van myn gevolg uyt-leggen,
    Dat gy den eersten man, hier in-gekomen, zyt,
    Die ik met smaek aen-sag, oft ’t oor hebb’ toe-gewydt.
    Gy zyt den eersten man daer ik quam voor te sorgen,
    Daer ik den goeden wil in ’t hert quam voor te borgen,
    (585) En die ik met den al hebb’ van myn’ ziel geacht,
Ulys. ,, ’k En Waer Ulysses niet, nu ’k hier ben aen-gebracht,
    ,, Soo ’k aen d’ellendige, de welk hier zyn gevangen,
    ,, Door haere toovery, geen’ hulp’ en quam te langen,
    ,, ’k Sal heden van dit Sphynx den Oedipus gaen zyn.
Antist. (590) Myn-heer dat gy u niet verhangt aen haeren schyn,
    Dat vleyen strekt naer quaet,
Leb.                                           Dat ’s waer ik raed’ het vluchten.
Circe. Wat seydt Ulysses?
Ulys.                                 Dat ik ’t herte voel versuchten,
    Op u geseg, dat ik den ed’len aerdt verban,
    Ben ik soo dankbaer niet als iemandt wesen kan,
    (595) Dat ik my selven sal wreedt en weer-spannig wesen
    Om soet voor u te zyn.
Casm.                             ,, Ik kom voor u te vrêsen,
    ,, Ter-wyl gy niet en weet waer gy u toe verstout.
Circe. Eyscht tot een wil-kom nu wat gy begeert, geen gout,
    Oft goedt soo kostelyk, dat ik u niet sal geven,
Ulys. (600) ’k Versoek alleenelyk dat die twee boomen ’t leven
[p. 20]
    Herscheppen, mits ik hebb’ hun marteling vergroot,
    Van soo ik her-waerts quam door myn geweer, den noodt,
    De welk hun praemt quam my tot deer’nis te bewegen,
    Dat ik hun smert betael met deês versochte zege.
Circe. (605) Dien boom is Florida een Goddelyke schoont
    De welk voor Juffer myns geheymen raedt, gewoont
    Heeft in dit hof, tot sy haer over quam te geven,
    Aen liefd’, en dat door min een’ jongeling, gedreven,
    Op haer verslingerden, by naeme Lisidas,
    (610) Die erf-genaem van het beroemt Toskanen was,
    En hier, van uyt syn landt, quam over zee gevaren.
    Ik hebb’ tot boomen hun verschept, om dat sy waeren,
    De vlek van myn Paleys, en dat hun minne-vier,
    Dit hof ontheyligden. Niet stondt by my soo dier.
    (615) Want oft ik schoon al steek tot d’ooren in gebreken,
    En als een monster kom naer duysent quaen’ te steken,
    Al even-wel en wirdt hier geen gebrek geacht,
    Als dat door liefde wirdt vol-togen, en betracht.
    In sulker voegen, dat Arsidas, een verkoren,
    (620) En edel jongelingh, Heer van dit landt geboren,
    Ja Prins, en erfgenaem, van dit Trinacria,
    (Aen wiên ik af-vring d’erv’ die ’k met myn hof besla)
    Geen’ meerder gunst van my bekomen kon, oft krygen
    (Naer hy my door de liefd’, en schoonte wirdt als eygen)
    (625) Dan dat ik levende hem van dees’ kust liet gaen,
    Maer is ’t den eersten eysch die gy ons hebt gedaen,
De twee boomen veranderen in menschen, te weten,
Lisidas en Florida.
    Soo moet ik hem vol-doen, wilt Lisidas door breken,
    Met Florida de schors daer gy komt in te steken.
Lisidas. Hoe hebt gy u vergist, wanneer gy gingt gelooven,
    (630) Dat dees’ herschepping sou myn’ liefd’ in ’t herte dooven,
    Neen, myn’ geboorte sterr’ en overwintmen niet,
    Hoe vaerdig gy daer toe de macht, en geesten biedt,
    Schoon gy my over-treft in wysheydt, gy moet weten,
    Dat uw’ geboorte sterr’ u med’ al heeft beseten.
[p. 21]
Florida. (635) Al hebb’ ik in dit hout als sonder ziel geweest,
    Ik hebb’ al even-wel behouden mynen geest,
    Die over-vlogen heeft de kracht uws tooveryen,
    Genegen om my steets myn’ minnaer toe te wyen,
    Soo lang gy desen niet kost leggen in den bandt,
    (640) Soo bleev’ myn’ liefd’ bevrydt voor ’t geen’ gy naemt ter handt.
Circe. Bedankt diên vremdeling, de welk ons quam besoeken,
    Voor ’t goedt dat u geschiedt, hy stuyt, als niet, ons vloeken,
    En geeft u ’t wesen weer, leeft alle by gerust,
    Door hem, is al het vuur myns thoren uyt geblust,
    (645) Maer wacht u van uw’ liefd’ en vlammen t’ openbaeren.
Tegen Ulysses.
Flor. ’k Sal steets belyden dat gy my quaemt als t’ her-baeren,
Tegen Ulysses.
Lusidas. Ulysses ik sal u gedurig dankbaer zyn.
Circe. Ter-wyl het handt geklap begin neemt van de myn’,
    Soo wil ik dat door bergh, door heuvelen, en daelen,
    (650) Door zee, en dit gewest, gelyk als nachte-gaelen,
    De stemmen klinken gaen, en dat een iegelyk,
    My volghen sal, op ’t spoor en met hem binnen wyk,
Musyk.     Ter goeder ure zy gekomen,
                (In Circes hoffelyk Paleys)
                (655) Ulysses, ’t puyk van alle vromen,
                En Troyens blixem, hy verys,
                Gelyk de gulde Sonn’ naer ’t duyster,
                En bied’ al om vry synen luyster.
Naer dit gesongen is komt Arsidas* heel korsel uyt.
Arsidas. Hy zy ter quader uer in dit Paleys gekomen,*
    (660) Die my verachten doet, en ’t heyl heeft af-genomen,
    En sy, die soo veel volk is tot een graf geweest,
    En bied’ aen een man geen verlichting in den geest.
    Hy loop op ’t landt gevaer, die het op zee moest uyt-staen,
    Het moet hem daer hy ’t niet en vreest, door lyf en huyt gaen,
    (665) Den sang, en’t snaren-spel, het welk hem vast vereert,
    Verkeer in lyk-geschrey, en wat aen ’t herte zeert,
[p. 22]
    Dat het een voor-spook van syn treur-spel hem moet wesen.
    Ten is geen’ reden doch, dat eenen Griek, geresen,
    Uyt, ik en weet niet wie, een vremdeling, verset,
    (670) De zeden van dit landt, en syn gestelde wet.
    Seg Circe, sint wanneer gy met soo goedt ont-haelen,
    Met sulken handt-geklap, en vreugt door hof en saelen
    Den vremdeling begroet? behoudt, en herberg biedt?
    Hem niet ten af-grondt jaegt, oft voordert syn verdriet?
    (675) Seg, sint wanneer hy niet de vorm en moet aenvaerden,
    Van eenig wildt gediert? van boom, oft spruyt der aerde?
    Dat rots, oft harde klip niet synen self-standt wordt,
    Oft dat hem eene schors de leden niet om-gordt?
    Ik ben Trinacria tot Heer en Prins geboren,
    (680) ’k En hebb’ het myne niet ver-zee-vaert, noch verloren,
    Ik quam hier in de haef’, niet gansch-beroeyt, noch kael,
    Maer in myn’ heerlykheydt, en Princelyke prael.
    Ik quam’er, en geleydt door myn’ verliefde sinnen,
    Met een ontsteken hert, genegen om te minnen,
    (685) Niet door het noodt-lots wet, maer door een’ vrye gang,
    Geen offer-hand’ en deugt die voort-komt uyt bedwang,
    En binnen al den tydt dat ik hier quam te wesen,
    En hadd’ ik noyt van u een soet, oft gunstig wesen,
    Alleenelyk bleef ik voor uwe toovery,
    (690) (Die ieder schaed’lyk was) versekert, ende vry.
    Twee mannen zyn alleen dit ongeval ont-weken,
    Hoe komt my dit soo hardt en bitter op te breken?
    Ulysses bleef bevrydt, ik bleef het niet te min,
    Maer ’t was my wel tot leedt, en hem tot groot gewin.
Ulyss. (695) Benydt gy myn geluk kan u myn lot verstooren.....
Circe. Arsidas swygt terstondt, en laet u niet veel hooren,
    Ter-wyl gy noch gedenkt dat gy hier leven blyft,
    En leeft rechts by gedoog, ’t misbaer dat gy bedryft,
    Sal anders qualyk u bekomen
Leb.                                           ,, Gaen de Vrouwen.
    (700) ,, Hier al soo meesterlyk te werk, soo staek ik ’t trouwen.
Clar. ,, Hy spiegelt hem wel sacht, die hem soo spiegh’len kan.
[p. 23]
Astrea. ,, Men sey my dat den Griek was een on-hebb’lyk* man,
    ,, Maer sien ik wel, het is een’ treffelyke logen.
Lisidas. Dank hebb’ de liefd’, dat ik u weder mag be-oogen,
    (705) Schoon florida, myn lief.
Florida.                                        ’k dank Lisidas de min,
    Dat ik u weder sien, en met den selven sin.
Circe. ,, Myn’ schoont (nu my myn’ kunst af-valt) sal hem verwinnen.
Ulyss. ,, ’k Verlos Trinacria van dees’ beest, veyns* ik te minnen.
Arsidas. ,, Hoe wast de jalousy alleen* die my ont-brak?
    (710) ,, ’k Sien mynen ramp vol-toeyt, ik ben haer onder ’t dak.
Musyk.     Ter goeder ure zy gekomen &c.
Continue

TWEEDE DEEL.

Daer ont-dekt sich een heerelyk Paleys
in het welke, langhs verscheyde kanten,
Circe, die al weenende uyt-komt, van
haere Iufferen ontmoet wordt.

Lybia. MEvrouw wat druk is dit?
Astrea.                                             Wat zyn ’t voor ongenuchten?
Clorisb. Gy traenen in het oog?
Florida.                                     Gy klaegen? gy versuchten?
Thisbe. Wat reden dryft u dees’ gevoeling doch in ’t hert?
Casim. Wanneer-men ’t quaedt verhaelt, verlicht-men meest de smert.
Cir. (715) Die weet waerom hy klaegt versoet syn leet met klaegen,
    Want de recht-vaerdigheydt der klacht, strekt tot behagen,
    En maekt de pynen soet, om dese reen wil ik,
    De pynen soeken, en my helpen uyt den strik,
    Wanneer ik die verhael voel ik myn smert vermind’ren,
    (720) Laet my alleen.
Astrea.                           Men sal u in dat werk niet* hind’ren.
    Hoort gy het Lybia?
Lybia.                         Astre ik hebb’t gehoort.
Ast. ,, De liefde geev’ dat gy hier door moogt brengen voort,
    ,, Iet dat ons batig zy.
[p. 24]
Lybia.                         ,, Want soo dit spruyt uyt minnen,
    ,, En is de liefd’ een heer geworden van uw’ sinnen,
    (725) ,, Soo staet gy licht’lyk toe...
Astrea.                                             ,, Wat?
Lybia.                                                       ,, Vryheydt van gewis,
    ,, Want onsen Godts dienst praemt gelyk een’ hechtenis,
    ,, Ik waerder geren uyt. Diaan heeft haer Vestaalen,
    ,, Reyn maegden, menschen die naer menschen zeden taelen,
    ,, En onder menschen zyn, maer wy in tegen-deel
    (730) ,, Syn onder beesten maeght, en vast aen ’t beesten zeel.
Astrea. ,, Soet dat sy’t niet en hoor.
Al de Iufferen binnen, Circe en Florida blyven.
Circe.                                               Gy Florida moogt blyven.
    ’k Hebb’ iet alleen met u te spreken, en bedryven.
Florida. Sy wilt een grooter straf, als die ik in den boom,
    ,, Geleden hebb’, my doen besuren. Ah ik schroom,
    (735) ,, Om dat ik Lisidas nu flus hebb’ aen-gesproken.
Circe. Let wel op ’t geen’ ik seg, en van my wordt ont-loken:
    Ulysses diën Griek, die door dat zee-beest is,
    Op t’ water in-geslurpt, om tot een laefenis
    Te worden op dees’ kust gebraekt, en uyt-gespogen,
    (740) Die hier op de genad’ der winden quam gevlogen,
    Die soo ont-pluymt, en kael is op dit strandt geraekt,
    En die tot syn beschut een’ Godtheydt gaende maekt,
    Die al myn’ toovery tyrannig uyt kan gecken,
    Diên, end’ling, die ik quam te hoeden en bedecken,
    (745) Die ’k heuselyk ontfing, schuyl-plaets, en herberg gaf,
    Leydt end’ling, op dees plaets, gelyk als in syn graf,
    Vergetende syn landt, dat Grieken, dat syn wetten,
    Soo verr’ heeft uyt-gebreydt, en ieder toe kan setten.
    Soo oft ik Troeyen waer, ’k ben Troeyen ook, want hy,
    (750) Een vier in my ontstak, dat tot geen’ asschen my
    Doen komen sal, en sulks heeft ook vol-komen reden,
    Ter-wyl ik ’t smooren moet, en soo lang hebb’ geleden.
    Ik blaes een Etna schier met elk ver-suchten uyt*,
    Den adem die ik trek, ontsteekt als ’t busse-kruydt,
[p. 25]
    (755) Ik liev’ dan, maer ik staen op d’eer-sucht soo haer wetten,
    Dat ik heel noode daer Ulysses op sag letten.
    Gy sult verwondert staen, dat ik, die soo verwaent,
    Uw’ liefd’ hebb’ door gehaelt, verander van gedaent,
    En hulp van u versoek, myn heyl u toe-vertrouwe,
    (760) Maer ’k sal soo daet’lyk u verwondring weder-houwen,
    Want d’eerste reden van een’ sonde te begaen,
    Spruyt uyt die al te herdt te hebben aen-gegaen.
    En om dat minder schaemt den mensch komt t’ over-vallen
    Soo hy syn feyl verhaelt aen die ook plag te mallen,
    (765) Vondt ik met reden goedt, myn misslag soo als schand,
    Aen u, die ook misdeedt, te stellen in de handt.
    Ik min dan Florida. Gy siet u wel gewroken,
    En ’t geen ik u misdé, is my zuur op-gebroken,
    Gaf Jupiter, dat gy my ook verscheppen kost
    (770) In eenig boom-gewas, en myne kunst begost’,
    Soo wird ik als gy waert, want had ik maer geweten,
    Wat liefde komt voor leedt en smerten uyt te meten,
    ’k Hadd’ u in ’t leven, en verlieft alleen doen zyn,
    Tot een’ gewisse straf en wel verdiende pyn.
    (775) ’k Kom u verlieft dan by, en wyl gy kent de kruyden,
    En daer me dienstig my kunt wesen, en meer luyden,
    Moet gy hier eenen list beproeven, waer door ik,
    Myn’ minnaer spreken kan, en ’t minst niet en verklik.
    ’k Wil, sonder dat hy ’t weet, hem spreken. Want by daegen,
    (780) Sult gy hem trachten te believen, en behaegen,
    Hem bieden alle gunst, en doen hem dan by nacht,
    U komen vinden, daer hy van my wordt verwacht.
    Wanneer my uwen naem dus hoeden sal, en dekken,
    En sal ik noch myn eer noch myn gesag bevlekken,
    (785) Myn’ grootse ziel, en waen kan niet tot hinder zyn,
    Als gy maer aen en neemt dees’ veynsing, en dien schyn.
Florida. Een’ onder-vinding is wel ryp’lyk te bemerken,
    Soo gy soo grooten saek door my soekt uyt te werken,
    Ik lieve Lisidas, en gy Me-vrouw, begeert,
    (790) Dat ik my houw als een’ die syne tochten weert.
[p. 26]
    Ken min Ulysses niet en gy begeert daer neven,
    Dat ik sal veynsen, dat ik in syn’ liefde leve,
    Hoe wilt gy dat ik aen twee herts-tochten behaeg?
    Dat ik, die ’k niet en min, geveynsde liefde draeg?
    (795) En dat ik hem vergeet, die ’k geren sou believen?
    Uw’ Juffers sullen u daer beter in gerieven,
    Dees’ kunt gy vryer uw’ herts-tochten leggen uyt,
    Ik hebb’ doch lasts genoeg met ’tvuur dat* ik besluyt.
Circe. Dees’ reen alleen maekt dat ik u dit stuk te voor-leg,
    (800) Zy die doch iemant lieft, heeft ziel, en oog, en oor weg,
    Voor eene tweede min, sy luystert naer geen’ brandt,
    Als die sy in het hert alreed’ heeft vast geplant.
    Wyl dit soo is met u, moet ik versekert blyven,
    Dat gy geen’ ontrouw my sult plegen, oft bedryven.
    (805) Maer wat gerucht is dat?
Florida.                                       Het wordt veroorsaekt, door
    Twee dienaers van den Griek, sy hebben ’t heel drok voor
    En schynen in krakeel, siet hun vast naerder treden,
    Sy thoonen ’t door gebaer, en werking van de leden.
Circe. Gaen wy op zy, ken soek niet staeg gesien te zyn,
    (810) Ik wil van desen kant eens sien, oft sy met myn,
    Gemoeyt zyn, hun geseg, en redenen aen-hooren.
Clarin en Lebrel uyt.
Lebrel. Dit ’s t’ beste leven dat my immer quam te voren,
Clarin. Wat zeght gy?
Lebrel.                       ’k Segge dat ik ’t nimmer beter hadt,
    Dat ik Trinacria voor ’t beste landt-schap schat,
    (815) Dat Circe een’ Engel is in aerdt, natuur, en zeden.
Clarin. Hoe wordie gek?
Lebrel.                           Streelt zy, en viert sy niet ons leden?
    En herrebergt sy ons als kleyne Princen niet?
Clarin. Wat geeft dat, haer Paleys, en wat-men ons hier biedt,
    Acht ik veel minder als de minste kroeg van Grieken.
Lebrel. (820) Hoe eten wy hier dan niet lustig? kant’er rieken,
    Ook in de beste kroeg soo wel? wat fraeyen bedt,
    Beslapen wy’er, wat een lynwaet, en hoe net?
[p. 27]
Clarin. Behoeven leden, soo als ons, een keur’lyk bedde?
    Steekt daer de rust al in? gy doolt Lebrel, ik wedde,
    (825) Dat al de guyten van het landt, met meer gemak,
    Beslapen stroey, en kaf, als ryke lien, den sak,
    Van swanen-dons.
Lebrel.                     Waer sout gy sien noch sulken thuynen?
Clarin. Wat heeft-men die van doen?
Lebrel.                                         Waer sulk gebergt? en duynen*
    Vol wildt, en jaegery? waer sulken meyten, als,
    (830) Astre en Lybia, soo poeselig, en mals?
Clarin.Waer soudt gy vinden ook by al de tooveressen,
    Een hex, als Circe is?, een’ die al ’s duvels lessen,
    Net op haer duymken heeft? die ons ’t verstant door-kruypt,
    En soo kondt maekt van vrees dat daer den neus van druypt.
Circe. (835) Ken kan niet langer dat gescheld’ en hoon verdraegen.
Florida. Dat sy u niet en sien.
Lebrel.                                   ’k Sien u daer voor noch plaegen,
    Uw’ tong wydt al te breedt.
Clarin.                                   En ik sien op u huyt,
    Myn’ vuysten daetelyk soo gy my langer bruyt,
    Siet dees’ schoon voorspraek eens, wat mag u doch bewegen,
    (840) Tot haer verdediging, seg hennen? sacht gelegen?
Circe en Florida naerderen en worden van hun gesien.
    ,, Maer bloedt ik sien haer daer! dat sy my niet en hoor,
Circe.Wie sprak daer quaedt van my?
Clarin.                                               ,, Hoe kom ik hier nu door?
    Wel desen fynen quant.
Lebrel.                               Ik? dat is moy gelogen.
    Gy hebt het self geweest, men siet u uyt d’ôgen.
Clarin. (845) Gy siet door eenen bril die ieders deugt verkleynt,
    En brilt ons soo niet lang oft ’t deert u eer gy ’t meynt
Tegen Lebrel.
Circe. Ik weet wel wie het was vertrekt gy u daer buyten.
    Ik sal wel maeken, dat myn’ straf haer sal ontsluyten,
    Voor die het heeft verdient, en dat den valschen thoon,
    (850) Hier tegen my geleydt, sal hebben synen loon.
[p. 28]
Clarin. Dat ’s recht, en redelyk.
Lebrel.                                       Uw’ wil die moet geschieden.
Lebrel binnen, d’ ander blyven, en Circe vervolgt tegen Clarin.
Cir. Om dat gy u tot myn bescherm soo quaemt te bieden,
    Begeer ik, dat gy met een’ rykdom wordt vereert,
    En daer mé heerelyk we’er-om naer Grieken keert.
    (855) In ’t hol, van geen’ gebergt, sult gy met luyder stemmen,
    Gaen dry-mael hoesten, en tot dry-mael daer toe hemmen,
    En roepen dry-mael, dan kom Brutamonte voort,
    Dien sal u helpen aen een schat, gelyk het hoort.
Clar. ’k Kus duysent-mael de plaets de welk gy hebt betreden,
    (860) Dyn vorstelyke gemoet ontdeckt sich door die zeden,
    Wel spreken van elk-een is staeg myn noordt geweest.
    En hy die anders doet, haet ik, met ziel, en geest.
Circe. Wel gaet.
Clarin.             Ik gaen.
Clarin binnen. Circe en Florida blyven.
Florida.                       Me-vrouw hoe kunt gy hem dus hoonen,
    Die u beschermden? en hem daer en tegen loonen,
    (865) Die u soo tegen was?
Circe.                                     Gy sult op synen tydt,
    Den loon sien die hy krygt.
Astre uyt.
Astrea.                                     Me-vrouw, Ulysses quyt,
    Syn plichten vast, en komt van syn’, tot in uw’ kamer.
Cir. Hy kom, want nimmermeer en quam my bequamer.
    ,, Hier vangt myn liefd’, en waen een listige oorloog aen.
    (870) ,, Ten is geen’ reden dat sy sal oodt-moedig staen.
    ,, Die naer de zege tracht.
Ulysses met syn’ gesellen uyt.
Ulysses.                             ’k Kom Circe dy ontmoeten
    Met een verslagen hert, en wel beduchte te voeten,
    Ick ben bedwongen suf, en als verbaest te staen
    Soo voor u breyn, als schoont, en al hoe wel ik aen
    (875) Myn marren myne liefd noch niet en hebb’ geweten,
[p. 29]
    ’k Sien dat ik my bedrieg, dat niemant u vergeten,
    Naer het beoogen, en dat hy, die u sag,
    Geen’ liefd’ ontwyken sal, hy doe ook wat hy mag.
Cir. In mynen thuyn, in welk de lente lucht de bloemen,
    (880) Te hoov’ riep, om de roos uyt Venus bloedt gekoemen,
    Te hulden voor Vorstin, sal ik, tot dat de Sonn’,
    Begint te daelen, en vast ylt naer Thetis bron,
    U, onder soeten sang, en snaren spel, verwachten,
    Om, is het mogelyk, de strengheyt te versachten,
    (885) Die u t’ontberen, van het vader-landt, by-brengt,
Ulysse. O Circe, die door uw’ bescheydentheydt, vermengt,
    Met edelheydt van breyn, niet min en kunt verrichten,
    Als trekken naer u toe de herten en gesichten,
    Van al het geen’er leeft, zyt niet verwondert, dat
    (890) Ik voor uw’ voeten val, terwyl ik maer en schat
    Het minste van uw’ waerd, en soo rechts kan betaelen,
    ’t Recht dat u toe-koemt.
Cir.                             Soet, gy koemt van ’t spoor te dwaelen.
    ’k En wil niet, dat soo een’ plicht-pleging sy den brief,
    Door welken gy my tracht te maeken tot u lief,
    (895) ’t Is dogh een ander saek u soo als gast t’ontfangen,
    En anders uwe liefd’ t’aenhooren, met verlangen.
Ulysses. Ik en verstout my tot soo grooten aen-slag niet,
    ’t Is doch een’ ander saek, en reen, te seggen iet,
    Uyt hoofsche geestigheydt, en anders minne-treken,
    (900) Te leggen in het werk, en daer van rondt te spreken.
Cir. ,, Ah waeren’t treken die de liefd’ u inne-gaf,
    Die levende tapyt, daer den April op af-
    Ghetrocken is, met all’ syn’ bloemen verv’, en kleuren,
    Die ’t top van dien laurier voor dack quam uyt te keuren,
    (905) Sy ons tot een vertrek, daer wy een’ wederstant,
    Genieten sullen, voor de Sonn’, en haeren brandt.
    Een ieder neem syn’ plaets, en sit gy my hier neven.
Sy gaen sitten ende Ulysses set sich tusschen
Circe en Florida.
Ulysses. ’k Vrees’ dat ik u weerom sal gaen mis-noegen geven,
[p. 30]
Tegen Florida.
Cir. Begint gy Florida nu dyn geveynsde rol.
Flor.* (910) Ulysses, ’k set my aen uw’ zyde, om het vol
    Myns herte t’ydelen, en om u te verkonden,
    Wat ghy my schuldig zyt.
Lisidas uyt-komende siet Ulysses sitten
aen de zyde van Florida.
Lisidas.                             ,, Wat hebb’ ik ondervonden,
    ,, O hemel, Florida sit op Ulysses zy!
    ,, En spreekt hem vriend’lyk toe. Gedult ah staet my by
Antistes. (915) ,, Wat zyn wy niet vol ramp kort sy Ulysses wieken,
    ,, Soo komen wy heel laet, oft nimmer binnen Grieken.
Antistes binnen, waer naer dese vier volgende
regels in Musyk gesongen worden.
Musyk. Hoe wel al ’t geen’ ick voel, niet kan besloten zyn,
    In ’t geen’ ik niet en seg, ’k wil evenwel myn pyn,
    Rechts uyten door geswyg. Stil-zwygen zyt getuygen,
    (920) Van ’t leet het geen’ ik ly, en daer ik moet voor buygen.
Arsidas uyt komende vindt hun dus sitten als voren.
Arsidas. Soo ’t den bedroefden vry, en toe-gelaten is,
    Dat hy syn leet, sie, soo en slaen ik hier niet mis.
    Dat dees’ toe-laetentheydt, die ik met drift aenvaerde,
    Geen’ mensch verwonder dan, het geen’ myn’ ziel beswaerde,
    (925) Kom ik van heel naer-by in uwe zael besien.
Cir. Noyt quam ik aen een mensch voldoeninge te bien,
    Maer ’k ben verblydt, dat gy hier van wordt een getuygen,
    Nu sal ik u vol-doen ook sonder my te buygen,
    Ook sonder dat ik geev’ dat gy aenvaerden gaet.
Arsidas. (930) Terwyl Ulysses vast uw’ rechte zy beslaet,
    Als een’ verkoren vriendt, sal ik de slinke kiesen,
    Als een verlaeten man die ’t spel quam te verliesen.
Cir. Wy namen voor, dat wy den heeten middag brandt
    Hier souden stutten, en iet nemen by der handt,
    (935) Tot kortswyl, en genucht, ’k sal u iet voor doen werpen,
    Waer door gy het verstandt, en breyn sult kunnen scherpen,
    Een’ vraeg die yeder een sal zyn tot onder-houdt.
[p. 31]
    Nu Florida pas op, ’k wil dat sy haer ont-vouwt,
    Een yder doe syn best, om die naer eysch t’ontbinden.
Flo. (940) ,, Het geen’ my overkomt, daer ik my in bevinde,
    ,, Sal ik gaen seggen, wyl het Lisidas aen-hoort.
    Dantheus is verlieft op Lysis, die hem stoort,
    Door een gebodt, en wil, dat hy veyns niet te minnen,
    Silvaen’ en heeft Clorind’ in hert, in ziel, noch sinnen,
    (945) En sy begeert dat hy haer liefd’ beyv’ren sal.
    Dantheus, minnende, moet swygen, en voor al,
    Niet reppen, van het geen’ hem binnen komt te smerten,
    Silvanus thoonen, ’t geen’ hy niet en voelt in ’t herte,
    Wat is’er swaerder nu, te veynsen syne min?
    (950) Oft die te hebben, en te moeten houden in?
Ulysses. Liefd’ te beyv’ren, is wel t’ swaerst, in myn’ gepeynsen.
Arsidas. By my verlieft te zyn, en anders sich te veynsen.
Ulysses. ’k Vind’ smaek in ’t eerste.
Arsidas.                                           En het leste my bevalt.
Ulysses. ’k Wil ’t eerste volgen.
Arsidas.                                     Seg by wie ’t geveyns verstalt,
    (955) En sté houdt?
Ulysses.                     En daerom is het wel ’t swaerst van allen,
    Sulks moeten uyt te staen.
Arsidas.                                 Ten kan my niet bevallen,
    Liefd’ in te kroppen, is wel eenen and’ren last.
    Een’ in-getroken liefd’ houdt ons gedurig vast,
    Haer sorg gaet steets met ons, maer hy die liefd’ moet veynsen,
    (960) Siet soo lang synen last en aerbeydt van hem deynsen,
    Tot dat den tydt, de plaets, en de gelegentheydt,
    Begeren dat hy werk, en in-leg zyn beleydt.
    Soo veel als ’t nu verschilt, altydt te moeten lyden,
    By ’t lyden uyt te staen by wylen maer, en ryden,
    (965) Soo veel verschil is ook begrepen tusschen hem,
    Die liefde heelt, by die ’t geveyns houdt in de klem.
Ulysses. Hier hebb’ ik u, is oyt den veynser vry van sorgen?
    Heeft hy niet eenen strydt die nimmer hem wilt borgen?
    Gevoelt hy niet, ook eer hem ’t minste tegen gaet,
[p. 32]
    (970) ’t Bekaeyt zyn van syn werk? en noch meer ander quaedt?
    Ter-wyl hy, die de liefd’ alleen’lyk heeft te heelen,
    Sulks doen kan met kleen moeyt sich selve toe te deelen,
    Die veynst moet over een hoop tochten meester zyn,
    Den liefde-heeler is alleen een tocht tot pyn,
    (975) By dit gevolg, seg ik voor slot-reen dan, dat, ’t veynsen
    Meer quelling biedt, als wat te heelen syn gepeynsen.
    Die spreekt van’t geen hy niet en voelt, en syne saek,
    Soo moet bestieren, oft hy daer gansch inne-staek,
    Lydt veel meer swaricheydt, als die gewisse plagen,
    (980) En dadelycke pyn moet op de lenden draegen.
    Die iet moet doen, dat in de kracht syns wil bestaet,
    (Als liefd’ te heelen is) komt effen tot de daedt,
    Met dat hy maer en wilt, maer die iet moet beginnen,
    Door ’t uyt-werk van iet, dat den wil niet in kan winnen,
    (985) (Gelyk het veynsen is) kan sulks alleen bestaen,
    Wanneer hem toe-loop van dry dingen komen bien,*
    Dat is: den voor-val, de gestelt’nis, en gesintheydt,
    Dees’ doen den veynser doch elk treffen met een blintheydt.
    Werkt iemandts wil, wanneer, en soo dra als hy wilt,
    (990) En soo den man die veynst siet synen wil verspilt,
    Wie sou het veynsen niet voor ’t swaerste* werk-stuk houwen
Arsidas. dat ’s op-gekolfde stof, en weerdt om uyt te jouwen,
Ulysses. Myn’ degen en die stof zyn alle byde goet,
Arsidas. D’een is beproeft, laet sien wat gy met d’ander doet.
Sy setten byde de handt aen het rapier.
Cir. (995) Wat ’s dit? hoe sprekt gy soo? het stael kan niet beslechten,
    Die treken van den geest, men wint hier niet met vechten.
    Op dat wy komen tot een end van dit verschil,
    Laet d’onder-vinding zyn ons goede scheydts-vrouw, ’k wil,
    Dat sy hier ’t vonnis wys. Ulysses vry van ’t minnen,
    (1000) Beweert dat geenen last soo groot is als de sinnen,
    Te doen beyveren, en veynsen eene min.
    Arsidas, die gansch is van eenen and’ren sin,
    En liefd’ in ’t herte draegt, segt datter geene pyn is,
    Als liefd’ te heelen, en verlieft te zyn, dat schyn, is,
[p. 33]
    (1005) Licht aen te nemen, ’k wil myn’ vrage doen bestaen,
    Laet onderling ’t krakeel en twisten henen gaen.
    Ulysses sal de liefd’ beyv’ren, sonder minnen,
    Arsidas, gansch verlieft, bethoonen noortse sinnen,
    En hy die op dees’ wys de sterkste proeven geeft,
    (1010) Van syne meyning, sal ik moedig en beleeft,
    Met eenig ryk juweel beloonen, en vereeren.
Arsid. Myn’ liefd’ en wil sich niet tot dees’ partyschap keeren,
    Vermits hy moeten sou verbergen ’t minne-vier,
    Die ’t minnen-vier besit, ten is dan niet een sier,
    (1015) Jae noch veel minder waerdt Ulysses syn bedryven,
    Want soo hy u bemint, en soo vast denkt te blyven,
    Soo spreekt hy ongeveynst, wanneer hy openbaert,
    En seydt dat hy u mint.
Circe.                               Die jalousy beswaert,
    U met diên achter-docht, dit moet, en sal soo wesen.
    (1020) ,, Ik bidd’ u hemel laet uyt dees’ myn’ werking lesen,
    ,, Den standt van myn gemoet.
Ulysses.                                       Ik veyns van nu af dan,
    Dat ik uw’ minnaer ben.
Arsidas.                             Ik, dat ik niet en kan,
    My tot uw’ liefd’ verstaen, ter-wyl gy ’t soo wilt hebben.
Circe. ,, Op dees’ manier kryg ik hun beyde in myne webben.
Florida. (1025) Gy legt hun beyde maer een’ sorreg op den hals,*
    Maer dat gy my doet doen, maekt al hun lyden vals,
    En voor geen lyden uyt, hoe twee te moeten payen,
    En myn gemoet naer d’een en d’ander doen te draeyen,
    Wie heeft het noch gesien? een sulken sorg is veel.
Circe. (1030) Met lust doen ’t geen men doet verlicht het doen een deel.
Arsidas. d’Ondankb’re Circe gaet daer onmedoogend henen,
    Al voel ik het, ik ly ’t, ’k sal my van klaegen spenen,
    Om dat ik thoonen sou dat ik haer niet en min.
Ulysses. ’k Sien Circe van my gaen, ik volg haer vaerdig in,
    (1035) Op dat ik veyns een liefd’, die ik doch niet en soeke,
Circe. Waer gaet Ulysses heen?
Ulysses.                                     U naer in alle hoeken,
[p. 34]
    Wyl gy myn’ Sonne zyt, sal ik, gelyk uw’ bloem,
    Uw’ stappen volgen, ik en staen naer geenen roem,
    Als u staeg by te zyn.
Circe.                             Komt gy Arsidas mede.
Arsidas. (1040) Een ander werk doet my ontseggen uwe bede,
    Vergeeft het my,* ken kan u niet te wille zyn.
Arsidas binnen.
Circe. ,, Het geen sy daer bestaen, heeft seker al wat schyn,
    ,, Waer my de min van diên, en smaet van geenen seker,
    ,, Soo waer de quelling my geen’ wissen herten-breker.
Sy gaen al binnen Ulysses wordt van Florida
weder-houden.
Florida. (1045) Ulysses hoor.
Ulysses.                                 Waer naer?
Florida.                                                 Ik voel my soo verplicht,
    Mits gy het leven my te geven quaemt, en licht,
    Dat ik gedurig sal in ongerustheydt blyven,
    Tot ik een dankbaer stuk bestaen sal, en bedryven,
    Want nergens door en wordt de trouw too wel beproeft,
    (1050) Als door de dankbaerheydt, en wat daer toe behoeft.
Ulysses. Dat gy die sorg beleeft houdt my gewis verbonden,
    Maer dat sy is soo groot, doet my met een verkonden,
    Dat al wat mensch’lyk is, een mensch betrachten moet,
    Oft dat hy aen het recht van de natuur mis-doet.
Florida. (1055) Gy hebt myn hert vervoert, ik moet u met dees’ armen,
    Bethoonen myne min, en, kan ik, ook verwarmen,
Sy om-helst hem, ende mits Circe en Lisidas van
verscheyde kanten hun verthoonen, komen sy
het beyde gewaer te worden.
    Het geen ik doen, dryft my self een’ verwond’ring aen.
Lisidas. ,, O hemel, wat ik sien!
Circe.                                       ,, Goon wat wordt hier bestaen!
Lisidas. Ik raek hier aen myn’ doodt, door die my gaf het leven.
Circe. (1060) ’k En hebb’ haer ’t veynsen soo vol-maekt niet voor-geschreven.
Lisidas. ,, Ik sterv’ van jalousy,
Circe.                                       ,, Waerom is ’t dat ik klaeg?
Lisidas. ,, Ulysses die my flus het leven gaf soo graeg,
[p. 35]
    ,, Wil dat nu helpen voort, want die my geeft het leven,
    ,, En daer by jalousy komt my de doodt te geven.
Florida. (1065) ’k sal t’avendt, soo ik seg, my laten vinden, in
    Den thuyn, langs welk-men in de zee verlust den sin,
    Op dat hy zy alleen getuygen van myn lyden,
Ulysses. Ontstelt u niet, al ben ik soo wat onbeschyden,
    ’k En sal’er doch niet zyn, want soo ik veynsen moet,
    (1070) De liefd’ van Circe, soo behoef ik, wensch ik spoedt,
    Myn sinnen tot dat werk, en my tot u te stellen,
    Sou wisselyk de saek, de welk ik voor hebb’, quellen.
    En neemt niet qualyk, dat ik in dees’ doling, dy,
    Niet gansch verstrikken laet, myn hert is altydt vry:
    (1075) En schoon, en dees’, en gen’ myn’ pyn soekt t’achter-haelen,
    Myn stil-geswyg, sal rechts getuygen van myn’ quaelen.
Ulysses binnen.
Florida. Geen’ ant-woordt en kon my meer vergenoegen, dan
    Hy my geboden heeft, ô wel gewilde man,
    Uw’ wygering maekt my den eersten van de vrouwen,
    (1080) En laet my myn geluk recht in het top aenschouwen.
Circe en Lisidas komen van bun schuyl-plaets by Florida.
Lisi. ,, Wat wacht ik? maer helaes ’k word’ Circe vast gewaer,
    ,, Ik moet noch toeven om myn ziels en herts beswaer,
    ,, Met goe gelegentheydt, soo ’k immers kan, t’ontdekken.
Florida. Me-vrouw vind’ ik u hier?
Circe.                                             jae.
Florida.                                             Saegt gy my wel strekken,
    (1085) De liefd’ tot guychel-spel? en veynsen eenen gloedt,
    Te hebben in het hert voor dien vertrokken bloedt?
    Gy haddet my geboon, ik heb het nu vol-togen,
Circe. Gy hebt u wel tot meer, als ik geboodt bewogen,
Florida. Het geen’ ik dé, heb ik met al myn’ kracht gedaen.
Circe. (1090) ’k En zey niet dat gy ’t sout met sulk een drift bestaen.
    Denkt dat ik min. Ik wil wel dat gy komt te veynsen,
    Maer soo te veynsen, is het verst van myn gepeynsen,
    Gy stookt hier valsche liefd’ die naer oprechte riekt,
    En vliegt’er soo mê door, al oft gy waert gewiekt,
[p. 36]
    (1095) Dit zy u voorschrift nu, ik sal hier mé vertrekken.
Circe vertrekt. Lisidas naerdert.
Flori. Aen wien quam sich noch een’ meerder pyn t’ontdekken?
    Ik doen al wat ik kan, noch hebb’ ik kleenen dank.
Lisidas. Aen my, die gy gemaekt hebt tot de doodt toe krank,
    Maer waerom klaeg ik hier? het geen’ ik moet verdragen,
    (1100) En is niet t’uyten noch met jammeren, noch klaegen,
    Ik hebb’ te veel geseydt, terwyl ik niet en wil,
    Als dat myn stil geswyg getuyge zy myns wil.
Florida. Is ’t dat gy Lisidas de redens quaemt t’aen-hooren,
    Die ik Ulysses ley, en Circe flus te voren,
    (1105) En zyt geen Lynx doch voor de sorgen, en het quaedt,
    En oogeloos voor ’t geen’ u helpt, en mede-gaet.
    ’k Hebb’ hier alleen geveynst, en kan u dat bedriegen,
    De waerheydt, hoe het gaet, en mag’er niet om liegen,
    Gy blyft my steets in ’t hert, en schoon ik iet bedryf,
    (1110) t’En heeft, als gy begeert, voor seker niet om ’t lyf.
Lisidas. Een die ramp-salig is, heeft sulken wreede wetten,
    Dat hy op ’t quaedt alleen, en niet op ’t goet kan letten,
    Het quaedt is van soo groot, en sterk geloof by hem,
    Dat hem onmog’lyk valt t’aenhooren ’t goedt syn stem.
    (1115) ’k wil my dan Florida uyt dese landt-streek trekken,
    Die, al hoe wel heel groot, myn leet niet kan bedekken.
Lisidas binnen.
Florida. Vertoef, aenhoort, blyf hier, maer ah hoe sou myn leet,
    Hem wederhouden, daer de jalousy soo sweet,
    En aerbeydt, om hem van syn’ Florida te dryven,
    (1120) ’t Waer vruchteloos hem staeg en altydt by te blyven,
    Ter-wyl ik niet en win, hoe seer hem myn gemoet,
    Syn binnenste verbeeldt, en ’t herte open doet.
Continue
[p. 37]

DERDE DEEL.

Het Thooneel verbeeldt een’ Warande
van Cypresse-boomen.

Clarin alleen uyt.
GElyk ik Circe hebb’ met leugenen bedrogen,
    (Want dees syn op een’ vrouw van wonderlyk vermogen
    (1125) En sy bedriegen wel de wyste van hun al)
    Heeft sy geseydt, dat ik in dit verwildert dal,
    My laten vinden sou, en dat ik, eenig zynde,
    Sou roepen Brutamont, die soo hy maer verschynde,
    My eenen grooten schat sou brengen voor den dagh.
    (1130) ’k Ben nu alleen, waer naer oft ik al wachten mag?
    Ik roep dan, Brutamont, komt hy my niet te hooren?
    Hou Brutamont, kryg ik geen antwoordt? ’k sal my stooren
    Soo ik, ten derde mael van myn geroep, hem niet
    Gewaer word. Brutamont.
Brutamonte eenen Reus uyt.
Brutam.                               Wat wilt gy?
Clarin.                                                     Ah ’k verschiet,
    (1135) Niet veel, ’k wou dat ik wensch wel sonder u verkrygen.
Brut. Ik weet wat gy begeert, al komt gy stil te swygen,
    Het is myn daeg’lyks werk.
Clarin.                                     Is dit een’ pagie van
    Vrouw Circe! seker ’t is een kleen en soete man,
    En heeft sy meer getal van sulken edel-knapen.
Daer verschynen twee groote dieren, die een koffer oft kist voort-trekken.
Brut. (1140) Ik ben, gelyk gy siet, tot haeren dienst geschapen,
    En ’t is haer ook een’ eer, mits ik van d’af-komst der
    Ciclopen ben. Ik hoop’, door myn’ geboorte-ster,
    Den Griek te zyn tot ramp, en, eer hy sal vertrekken,
    Eens Poliphemus doodt te wreken, sulke nekken
    (1145) Ben ik gewoon te sien gebogen onder my.
[p. 38]
Clarin. Dat u geseg doch niet Clarin tot na-deel zy,
    ’k En hebb’ doch geene schuldt in Poliphemus sterven,
    ’k Hadd’ geren hem gesien geharnascht ,, met de scherven,
    ,, De welk den ganschen vloer besloegen van syn hol,
    (1150) Myn lieve Brutamont ’k en was noyt wreedt, noch dol,
    ’k En vont noyt smaek in bloedt te slurpen, noch in moorden,
Brut. Neemt dese kist.
Clarin.                       Ik dank u Brutamont.
Brutamonte.                                               En voor den
    Dienst die ik u hier doen, geeft Circe alleen den dank.
    Hiel sy myn’ handen niet gebonden, gy waert langk
    (1155) Aen d’ander zy der zee door desen arm geslingert.
Clarin. Ik waer al ver genoeg hadd’ gy maer gevingert,
    Bloedt dat waer eenen spronk, hoe raekten ik weerom?
Brut. En ded’ ik dat niet, ’k sou wat anders doen,
Clarin.                                                                 ,, Jae klom
    ,, Ik eens uw’ oogen in, gy sout my vlugs uyt-snutten,
    (1160) Wat doch?
Brut.                       ’k Sou daetelyk u voor wat leckers nutten.
Clari.Vriendt deedt gy dat, ten waer maer eenen tandt gerieft
Brut. Quam diën dag eens daer ik soo ben op verlieft,
    Hadd’ ik eens dat verlof?
Clarin.                               Diên dag en moet noyt komen,
    Hy word’ verminkt, soo hy de moeyt heeft aen-genomen.
Brut. (1165) Neemt dese kist, gy sult daer in meer vinden, als
    Gy wenscht.
Clarin.         ,, Ah kon ik u dan krygen van den hals,
    ,, Hoe duvel komt hy weg?
Brutamonte.                           Daer mé soo gaen ik henen,
Clarin. Doet dat, Ik kan voor-waer my wonderlyk wel spenen
    Van reusen courtoisy.
Brutamonte.                   Soo dikwils als gy my
    (1170) Sult roepen.
Clarin.                       Wel.
Brutamonte.                     Sal ik u altydt komen by,
Clarin. Wanneer ik kan, sal ik die moeyt voor-seker sparen.
[p. 39]
Brutamonte vertrekt.
    Is hy al deur? ’t schynt jae, het weer komt op te klaeren.
    En waer voor hadd ik vrees’, was ’t niet een soeten reus?
    Was hy my niet te vriendt? ’k hadd’ sulks ook in den neus,
    (1175) ’t En was maer een novis van die verwoede gasten:
    ’k Heb hier dan mynen schat, en vry om toe te tasten,
    Ik trek de kist tot my, den sleutel steekt’er op,
    Soo dat ik’er in kan, ook sonder slag, oft klop,
    Wat sal ik daer al goedt en kost’lykheydt in vinden?
    (1180) ’k En wil niet twyfelen, oft my gaet nu verblinden,
    Een diamant oft twee soo groot als mynen hoedt,
    En perelen ten minst als okker-noten, bloedt,
    Waer toe ben ik geraekt? maer wat kom ik te merken?
Hy doet het koffer open, en daer ryst een’ Iuffer uyt.
Brianda. Een’ waere ellendige, gansch af-gemat van werken,
    (1185) Die om te luysteren al wat gy seggen gaet,
    Uw’ stappen volgen moet, in huys, in kerk, op straet,
    En dat op Circes woordt, die ’k pas op de geboden.
Clarin.* ’t Is eenen schoonen schat die my wordt aen-geboden.
    ’k Hebb’ hier myn selfs gesien, een Juffer, eenen reus,
    (1190) Om ’t spel volmaekt te sien, bescheyden, en heel heus,
    Soo moest hier noch wat by, daer moest een naentjen wesen.
Briand. Ontbreekt’er dat alleen, ’t en is geen noodt te vrêsen.
    Komt Brunelillo voort.
Brunelillo.                       Brianda ik ben hier.
Clarin. Seg my van waer gy komt gy kleen, doch levend’, zier?
Brund. (1195) Van uyt myn huys, dees’ kist, maer vriendt naer dese daegen,
    Sult gy, my waer gy gaet, gedurig moeten draegen,
Clarin. Is ’t dat de wereldt soo geen’ twee bevatten kan,
    En soo sy valt te kleen voor u, en sulk een man,
    Hoe is het mogelyk dat soo geringen koffer,
    (1200) Besluyten kan een’ dwerg, en bovendien een joffer?
Brianda. k’ Hoor Brunelillo volk, dat ons geen mensch en siet,
    Verbergt ons, sluyt de kist.
Brunelillo.                             Vrouw Circe die gebiedt.
[p. 40]
    Dat hy gedurig ons sal op syn’ schouders draegen,
    Op dat wy hooren wat hy ergens komt te waegen,
Briand. (1205) En meer noch als hy waegt.
Sy duyken in de kist en sluytense toe.*
Clarin.                                                     Goe lieden wat is dit?
    Is ’t niet een schoonen schat die in dit koffer sit?
    Daer zyn-se by te saem weer in hun schelp gekropen.
    Dit ’s lauter schelmery, waer henen nu geslopen?
    Want soo ik niet en doen dat Circe my gebiedt,
    (1210) Soo breekt sy my den hals, het loopen geldt hier niet,
    Dees Tooveres kan ’t al, ik sleyp dan ’t koffer mede,
    Al is het machtig swaer, en over-last der leden.
    Hier blykt nu al genoeg (quam’t door een’ reus rechts voort,
    En door twee beesten, sterk van aerdt, en van geboort)
    (1215) Hoe swaer een’ Juffer met een’ dwerg is om verporren,
    ’t Is seker reusen-werk, en dien sou ’t noch beknorren,
    Al even wel moet ik myn kracht te boven gaen,
    Wat brengt een’ lang-tong niet haer meester hert-sweer aen.
Lebrel uyt.
Lebrel. Dat Circe sulks gelooft en van my quam te peynsen?
    (1220) Ik quam, al vluchtende, op desen berg te deynsen,
    Daer my myn’ straf verwacht. Ah gaven doch de Goon,
    Dat ik’er niet en kreeg een on-verdiende loon,
    Men is al besig, soo ’k geloof, met myne saeken,
    Om my een’ snoode worm van dit gebergt te maeken,
    (1225) Oft wel een’ paling van het beekien dat hier vloeyt.
    Sien ik daer niet Clarin? myn’ gramschap, die vast groeyt,
    Wilt dat ik my hier wreek, ’t is hy, heel wel gevonden,
Clarin. Heel qualyk segt, terwyl ik sink, en gaen te gronde.
Lebrel. ’k Kom u vermoorden,
Clarin.                                     Ik u ’t leven geven, vriendt.
Lebrel. (1230) Hoe dat?
Clarin.                 Op dees’ manier: gy weet hoe ’k hebb’ gedient,
    Vrouw Circe, dees’ heeft my in dese kist gegeven,
    Een wonderlyken schat. Ik die naer re’en wil leven,
    (Terwyl hy is tot loon van die wel van haer sprak)
[p. 41]
    Hebb’ hem voor u bewaert, als u verdient gemak,
    (1235) Aenvaerdt hem dan, gy quaemt soo wel van haer te spreken,
    Dat u den loon daer van ook niet en mag ont-breken.
    Ik doen’er lev’ring van gelyk ik schuldig ben,
    En lever hem soo heel, als ik hem lev’ren ken.
Lebrel. ’k En wil hem niet geheel, verdeylen wy den offer.
Clar. (1240) Neemt gy de Juffrouw dan, ik ’t naentjen uyt het koffer.
Lebrel. Wat ’s dat geseydt?
Clarin.                               Ontsluyt, gy sult het soo gaen sien,
Sy setten het koffer op een ander zyde, het welk Lebrel opent.
Lebrel. Trekt het wat herwaerts, ah wat komt sich hier te bien?
    Wat kostelyker goedt, wat perlen, wat gesteenten?
Clarin. Den drommel hael dat goedt de Juffer, soo als ’t kleente.
Lebrel. (1245) Die keten neem ik aen, dees’ is Clarin voor dy.
Clarin. Wat? keten!
Lebrel.                     Keten, ja en desen Fenix zy
    Myn deel, dien Diamant sal u part weder wesen.
Clarin. Is ’t mogelyk dat my hier sulks komt op-geresen?
    Dat hy gesteenten krygt daer ik een Juffer vondt.
Lebrel. (1250) ’k En ben niet gierig, al de rest wordt u gejont.
    Wien sou sulk eenen schat ten vollen niet vernoegen?
    Ik wil my inder yl by Lybia gaen voegen,
    En geven haer al ’t goedt.
Lebrel vertrekt.
Clarin.                                   Ik ben oft vol, oft sat,
    Oft sonder breyn, oft wel van droomen in-gevat,
    (1255) Dat hy juweelen vindt, ik Juffers, ende dwergen,
    Wel wie en sou geen spel, gelyk als dit is, tergen?
    ’k Hebb’t even-wel gesien, maer al de rest is myn,
    Schoon hy wat weg heeft, daer sal noch veel inne zyn.
Soo hy de handt in het koffer meynt te steken, recht haer de Iuffer, tot half-wegen, weder uyt het koffer.
Brianda. Myn-heer segt Brunelill’ dat hy my laet betyen.
Brunel. (1260) Dat sy my mynen smaek doch niet en mag besnyen.
Brianda. ’k En doen hem niet, hy liegt.
Brunelillo.                                           ’k Seg dat gy sellef liegt.
[p. 42]
Sy trekken hun al vechtende onder.
Clarin. Wel spooket hier? oft is ’t een droom die my bedriegt?
    En sulken speeltien koemt dat ons van Brutamonte?
Op dat woort van Brutamonte, komt den reus weder uyt.
Bruta. Wat wilt gy?
Clarin.                   Wat ik wil? ,, riekt hy soo dat’lyk lonten,
    (1265) ,, Dat groot gesin is my soo machtig hier gereedt,
    ,, Het is’er soo men ’t noemt, en sellef eer-men ’t weet.
    Den hemel Brutamont vergun u synen zegen,
    Al wat u reusdom helpt, te wil is, en niet tegen.
    ’k Hebb’ ’t goedt der kist gesien, ik bidd’ u neemt het weer,
    (1270) Laet dese meubelen vry blyven u ter eer,
    Oft wel by Heeren gaen die daer meer werk van maeken,
    Want seker dit geval en komt my niet te smaeken,
    ’k En soek geen roerend’ goedt dat eet, en geene baet
    Aen synen meester doet.
Brutamonte.                       En wordt een man van staet,
    (1275) Als ik, geroepen, om soo kleene beuselingen?
    Gy sout den thoren my en gal licht doen ont-springen,
    En maeken....
Clarin.             ,, Dat gy my soudt breken,
Brutamonte.                                             Dat dees’ handt
    U sou vermorselen, en beuret noch, soo plant
    Ik u een schop in ’t gat, dat gy sult op-waerts stygen,
    (1280) En breken door de lucht, en, eer gy neer-valt, krygen
    Soo eenen honger, dat gy daer van rasend’ wordt,
    Ten waer den val u door de vog’len wirdt verkort,
    En sy u aten op.
Brutamonte binnen.
Clarin.                 Dat sou een voet-schup wesen,
    Die wat hert sling’ren sou.’k sal my doen over-lesen
    (1285) Voor desen aes-sak daer vrouw Circe vast uyt speelt,
    Want van haer toovery en ben ik niet mis-deelt.
Lebrel, Astrea, Lybia uyt.
Lebrel. ’k Hebb’ hem soo daetelyk op dese plaets gelaten,
    Met al de kost’lykheydt.
[p. 43]
Astrea.                               Is hy soo boven-maten
    Verrykt, ’t sal reden zyn dat wy hem soeken gaen,
    (1290) Kom Lybia met my.
Lybia.                                     Ik sien Clarin daer staen.
    Hoe staet hy dus verstelt? hy schynt ’er van te huylen,
    Hy keert hem aen een zy, wel kerel wilt-ge muylen,
    Waerom ist dat gy sucht?
Astrea.                                 Wat hebt gy?
Clarin.                                                     Eenen d’werg,
    Een Juffrouw, en daer by een mensch als eenen berg.
Astrea. (1295) Komt tot u selven, en seg ons wat u mag letten,
Clarin. Een Juffer quam my hier te quellen, en ontsetten,
    Een naentjen tergden my, een reus die bracht haer hier.
Astrea. Wel hoe onthaelt gy my op soo een’ snoo’ manier?
    Lebrel weet noch de kunst van maegden te believen,
    (1300) Die wist syn’ Lybia te streelen, en gerieven
    Met syn cleynodien, en gy en biedt’er my
    Niet een, al zynse nu in over-vloedt by dy,
Clarin. Astré laet my met vré spreekt my van geen juweelen,
    Oft ik sal rasende terstont my selven keelen.
Van binnen wordt gerucht van de jacht verwekt.
van binnen. (1305) Langs hier langs hier.
Circe van binnen.
Circe.                                 Trekt heen beduchten reyger, gaet
    En maekt vry tot een’ ster u edel pluym-gewaet.
Lybia. Dat ’s Circe die hier komt, ’k en soek haer niet, ’k gaen henen.
Lebrel. Gaet gy soo gaen ik mé.
Lebrel Astrea en Lybia binnen, Circe uyt.
Circe. ’                                      ’k Ben soo gelyk verdwenen,
    Om eens te sien, oft my Ulysses volgen sal,
    (1310) Myn volk liet ik te hoop, myn’ liefde te geval.
    Dien lieven zuyde-windt, die ik hier weer sal vinden,
    Quam ik, voor soo veel tydts, aen eenen boom te binden,
    Maer wie is hier?
Clarin.                     Een’ nar, een mensch die niet en weet,
[p. 44]
    Een’ schuyfel-bout, die noch beleydt heeft, noch bescheet
    (1315) Een soo als gy begeert. Ah wilt doch van my bannen,
    De Jufferen soo wel als kleen en groote mannen,
    Al moest gy my hierom verscheppen in een aep.
Circe. Ik neem het aen, ’k sal ’t doen.
Clarin.                                             Bevang doch niet uw’ knaep,
    ’k En ben soo haestig niet.
Circe.                                     En om my meer als d’andre,
    (1320) (Die’k de gedaenten quam te wiss’len en verand’ren)
    Verplicht te zyn, sal ik u spraek, en u verstandt,
    U by doen blyven.
Clarin.                     ’k En hadd’ dat niet voor de handt.
Circe. Gaet heen’, men sal een aep uyt u gedaente lesen,
    Tot dat een’ spiegel u verbeelden sal u wesen.
Clarin. (1325) Wilt gy my tot een’ aep verscheppen, laet dien schyn,
    Voor d’Apen-back-huysen rechts van dees Juffers zyn.
Clarin binnen, Ulysses uyt.
Ulysses. Al schoon gy als den dag waert op het spoor te volgen,
    Noch bleef’er ieder voor versuft staen, en verbolgen,
    En self myn driftig paerdt, dat sonder adem bleef,
    (1330) Om dat ik al te snel naer uwe stralen dreef.
Circe. Door ’t jagen af-gemat hebb’ ik my self vertrokken,
    Naer dit wellustig dal, dat wonderlyk kan lokken,
    Door syn’ gelegentheydt, maer hoe verneem’ ik dy*
    Soo haest? quaemt gy ter loop, oft wel ons vliegend’ by?
Ulysses. (1335) Het was door eenen drift, begerig t’ achter-haelen,
    Het wilt dat my versuft, en buyten’t spoor doet dwaelen.
    Dat my door-breken doet de wolken, en de kring,
    Des vier, al-waer ik my gelyk een’ mugg’ misging.
Circe. Ik spreek u van de jacht, wat geeft gy ons voor reden?
Ulysses. (1340) Die daer op seer wel speelt en ’t hert my kan ont-leden,
Circe. Gy zyt vermetel, wyl gy dubbel-sinnig spreekt,
Ulysses. Een key niet als op ’t sacht, van pluym en kussen breekt.
Circe. Al dat gelaten daer, en van de jacht gesproken.
Ulysses. Wel spreken wy’er van: soo dra gy gingt gedoken,
    (1345) Langs een’ beplante sloot, uyt het geselschap, vloog,
[p. 45]
    Een’ reyger hemel-waerts, schier uyt ons aller oog.
    Die, hoe hy naerder quam het midden-deel des hemel,
    Hoe dat hy meer vernam het strydige gewemel,
    Van hitt’ en kouwde saem. hier was de vuur’ge kring,
    (1350) De welk hem in een stondt in syne stralen ving,
    En branden schier tot asch, en daer de kille koude,
    Die weer vernietigde al wat de vuur-kring broude.
    Een beeldt van mynen standt, die tusschen ’t heet en koudt,
    Soo van de min als vrees, ten hoogsten word’ benout,
Circe. (1355) Is dit ook van de jacht?
Ulysses.                                         ’t Is van myn smert, en pynen,
    Die in goede oogen soo gelyk een jacht verschynen,
Circe. Het sou my stooren soo het niet en waer geveynst.
Ulysses. Ah hemel dat het waer gelyk gy denkt en peynst.
Cir. Wyl gy ’er soo om wenscht wilt eens vry-borstig spreken,
Ulysses. (1360) Daer staen ik toe gereedt, maer ’k vrees uyt ’t spoor te breken.
Circe. Nu gy onwillig zyt, soo veynst als van te voor,
    En soo gy anders doet weet dat ik my verstoor.
Ulysses. Hier hebb’t ik t’wel gemaekt, ik sien my straf beschoren,
    ’t Zy ik de waerheydt hebb, ’t zy ’t veynsen uyt-gekoren,
    (1365) Maer nu my ’t een soo wel als ’t ander straffen moet,
    Kies ik de waerheydt, en schop ’t veynsen met de voet.
Circe. Gy zyt vermetel.
Ulysses.                         Jae, ’k maer ’t is een spel van wan-hoop,
    ’k Bederf my, hoe ik ’t maek, terwyl ik in den ban loop,
    Ook daer hem ’t vry ontluykt.
Circe.                                         Ik sou een voor-beeldt hier
    (1370) Wel stellen, van ’t geen’ gy verdient door u bestier,
    Maer ’k moet nu veynsen, en uyt-stellen u te straffen,
    Om ’t volk het geen my volgt geen on-lust te verschaffen,
    ’t Sal niet-te-min eens op syn tyden bersten uyt.
Arsidas uyt met al het volk.
Arsidas. ,, Schoon mynen yver wat de smerten buyten sluyt,
    (1375) ,, ’k En wil hem even-wel nu niet te kennen geven,
    ,, Te rug van haer te gaen, waer hier verlieft gebleven,
[p. 46]
    ,,Waer mynen brandt ontdekt, ik wil hier blyven dan,
    ,, En stappen op myn’ smert gelyk een hertig man,
    Me-vrouw ’k quam, met u volk, uw’ stappen in te treden,
    (1380) Langs den bloem-ryken boordt van dese bron, daer heden
    ’t Getal der bloemen is ver-groot, wyl uwen voet,
    Waer hy ich maer en set een lent verschynen doet.
Circe. Seer wel te pas, gy kunt met ons gaen avendt-maelen.
Lebrel. Hoe liefelyk komt my dat woordt in ’t oor te daelen.
    (1385) Maer ik en sien hier geen’ gereedtschap tot dat werk,
    Geen dienaers over-hoop, geen tafels in het perk,
    Geen huys-genooten, die met schotels, en gerechten
    Den vloer door-kruysen, oft hun aen ’t hoof-meest’ren hechten.
Circe. Een ieder set sich neer, wy sullen hier in’t veldt
    (1390) Ons avent-mael* gaen doen. Za dat-men hier bestelt
    Het geen ons noodig is, den besten drank, en spysen:
    Men dekt de tafel vlugs.
Lebrel.                               Wie sal hier toe op-rysen?
    Oft wie gebiedt gy dit?
Circe.                               Die my al heeft verstaen.
Lebrel. ,, Ik ben in keuring, hoe dit speeltien sal ver-gaen,
    (1395) Quam iemant hier misschien wat tafelen te saeyen,
    Die op ’t uyt-schieten staen?*
Daer ryst een tafel van onder het thonneel op, wel versien met alle gerechten, ende licht, om de welk sy sitten blyven.
Musyk.             Den mannelyksten Griek
                        Verzengde pluym en wiek,
                        In Circes thuyn, en dreven.
                        (1400) Hy leeft’er gansch bekoort,
                        Soo ’t leven is, versmoort
                        In minne-brandt, te leven.
Men slaet van binnen de trommel, Lybia uyt.
Arsidas. Maer wat is ’t dat ik hoor?
Ulysses.                                           Wat is dit voor gerucht?
Florida. Wat sien ik goede Goon!
Ulysses.                                         Ik vrees’ voor ongenucht.
[p. 47]
Circe. (1405) Wat oorloogs-tier, wat klank, wat daveren van tromm’len
    Ryst hier ten hemel op? komt ons in d’ooren domm’len?
Lybia. Dien wreeden Brutamont, dien schrikkelyken reus,
    Die met een ryp beraedt, en wel beleyde keus,
    Me-vrouw verkoren heeft, om gae te slaen haer hoven,
    (1410) Ten ende dat-men hunn’ goude app’len niet en rôve,
    Op al de Grieken quaedt, die hier in sachte rust,
    Hun landt vergeten, en versmooren in den lust,
    En Polyphemus zyn geweest tot moordenaeren,
    (Een monster van een mensch, die yeder kon vervaren)
    (1415) Riep, uyt den naesten berg, al de Ciclopen t’saem,
    Die bastert kinderen der Sonn’, dat vuyle kraem,
    Om sich ten uytersten op dat geslacht te wreken.
    Sy komen als een’ stroom de paelen door-te-breken,
    Die gy hun hebt gestelt, en Brutamont, voor aen,
    (1420) Komt als hun leydts-man voort, en kruyst d’onveyl’ge baen.
    ’t Schynt dat geen’ bergen, d’een op d’ander neder-daelen,
    Hun raesen en getier verset de Sonn’ haer straelen,
    Jae gansch den hemel, die voor hun verslagen staet.
Circe. Ah hemel, wat ben ik in een benouden staet!
Ulysses. (1425) Geeft my myn’ wapenen, ’k sal u alleen verweeren.
Arsidas. ’k sal by u blyven, en van u al ’t onheyl keeren,
Ulysses gaet naer syn wapenen.
Ulysses. Myn’ wakerheydt en vreest all’ de Ciclopen niet.
Arsidas. ’k En wil geen voordeel, als dat ’t leven my ontschiet
    In u gesicht.
Lebrel.           Daer is myn’ schoone hoop’ verdwenen,
    (1430) Hoe ik al water-tand’, ’k moet even-wel my spenen.
    Die vasten moet, daer niet en is, lydt groote pyn,
    Maer meerder, die, daer ’t is, een’ Tantalus moet zyn.
Circe. Sta stil, loopt niet soo heen, want alle dees’ geruchten
    Hebb’ ik te weeg gebracht, om eens te sien de vruchten
    (1435) Van dyn’ genegentheydt, om eens te sien, wie dat
    Van u, hier ’t mannelykst’, om syne liefd’, aen-vat.
    Ik quam in ’t veldt der lucht, die vyanden te vormen,
    Die niemandt quaedt en doen, hoe dapper sy al stormen.
[p. 48]
Arsidas. Hebt gy hier door beproeft myn, en Ulysses min,
    (1440) Soo is het seker dat ik hier de zege win,
    Ik hebb’ de kroon verdient ô Circe van uw’ gunsten,
    Ik hebb’ u by-gestaen met open hert, geen’ kunsten,
    Geen wapenen, oft drift daer toe, en dreef my voort,
    Maer blyvende by u, volded’ ik de behoort.
    (1445) Ulysses met naer ’t stael, en van u af te treden,
    Week gansch uyt synen plicht, en eenen minnaers seden,
    Die in soo een gevaer van syne meestersse wykt,
    En haer niet dicht en volgt, haer wis ver-ongelykt.
Ulysses. Dat ik ter wapens liep, wil ik seer geren lyden,
    (1450) Maer geensints dat ik quam uyt myn beroep te wyden,
    Want nam ik die ter handt, ’t was tot Me-vrouws bescherm.
Arsidas. Men mag wanneerd’er ryst dusdanigen allarm,
    Niet dienen sich, als van het geen’ men heeft ter handen,
    Die ander wapenen, als die, komt aen te randen,
    (1455) Set onderling syn lief in twyfel, en gevaer;
    En hebt gy dit gedaen, soo volgt my achter naer.
Ulysses. Als gy bleeft by Me-vrouw, deed gy meer als beoogen
    Haer leet? socht gy wel iet, om ’t water op te droogen,
    Dat uyt haer oogen droop? neen seker, dien tocht
    (1460) Van medely, valt maer in snoodt, en slecht gedrocht,
    In menschen sonder hert. Geen’ hulp, is hullep t’achten,
    Ten zy sy lauter is, en iet komt te betrachten,
    Weg dan met dat gesnork, en met u by geblyf,
    Een die niet uyt-en-voert, en doet ook geen bedryf.
Arsidas. (1465) De wetten die een heldt te last zyn, en gegeven,
    En zyn niet al van stael, en om soo rouw te leven.
    Den eersten regel, die ons ’t ridderschap voor-schryft,
    Wil, dat een ridder staeg by syn meerstersse blyft.
    En waerom soo gestoeft op ’t geen’ gy hebt bedreven?
    (1470) Achilles wapenen zyn u tot erf gegeven,
    ’t Is waer, maer zyn sy u ten vollen toe-vertrouwt?
    Men gaf z’u op dat gy haer over lev’ren soudt,
    Aen Telamonius, als die haer recht verdienden.
Ulysses. Noyt wirdt my sulks geseydt van vyanden, oft vrienden.
[p. 49]
    (1475) Oft ik haer hebb’ verdient wordt gy terstondt gewaer,
    Als ik in stof sal doen vervliegen ’t landtschap, daer
    Ghy op staet.
Arsidas.           ’k sien het eer verbranden, en tot assen,
    Door ’t vuur dat u geseg doet in myn’ oogen wassen.
Sy setten van weder zyde de handt aen het rapier, en trekken, het selve voor een deel uyt.
Circe. Wel wat is dit? trekt gy in myn’ by-wesentheydt,
    (1480) Den degen uyt de schee?
Arsidas.                                         Vergeeft my myn* beleydt,
    Want d’yver-sucht en draegt geen op-sicht.
Ulysses.                                                           Sulk verwyten,
    Kan uyt de voeten my gesag, en eer-biedt smyten.
Lebrel. Den drommel hael ’t krakeel, het lapt ons avendt-mael
    ,, Al wederom om ver
Ulysses.                           Komt Grieken in het stael.
Arsidas. (1485) Gy van Trinacria verschynt ons insgelyken.
    Al meent gy dat ik hier alleen kom aen-te-stryken,
    Ten gaet daerom niet vast, ’k hebb’ onderdanen hier,
    Soo in de boomen, als het vel van menig dier,
    Komt dan myn volk, komt voort, verdedigt uwen koning.
Al de dieren komen uyt, en setten hun op de zyde van Arsidas, als ook de grieksche soldaten,
die hun op de zyde van Ulysses voegen.
Ulysses. (1490) Al doet gy hier soo fraey, en wonderen verthôning.
    Als Orpheus oyt dé, en dat hier uwe stem,
    Op dese beesten sulk een vatten heeft, en klem,
    Noch sal ik dit gebergt daer van gaen suyver maeken,
    Door hunne neder-laeg, en u voor-nemen kraeken,
Sy stellen hun om te vechten, en Clarin als een sim uyt.
Clarin. (1495) Wat zyde kies ik nu? ik ben een Griek, en dier,
    Als beest soo moet ik daer, als Griek soo moet ik hier,
    Ah hemel! helpt my doch, en laet my nu niet dolen.
Cir. Wyl gy geen eer-biedt draegt aen ’t geen’ ik hebb’ bevolen,
    En myne stem verstoot, soo is het reen, dat ik
    (1500) U op doen passen, door den gruwel, en den schrik.
[p. 50]
    Ik sal den hemel met een duyster kleedt bedekken,
    En eenen dikken nacht doen over d’aerde trekken,
    ’k Sal donders boven diên, en blixems dryven-uyt,
    En doen in twyfel staen de Sonn’, voor myn besluyt,
    (1505) De maen versuffen, soo dat sy gelooft te dolen.
Sy blaest naer den hemel.
    Dien adem, heeft de kracht der Sonn’ alree gestolen.
Daer ryst eenen duyster, met donder, en blixem op, en men vecht op den tast.
Arsidas. Waer is Ulysses?
Ulysses.                         Wacht vry d’antwoordt door myn stael.
Florida. Wat blinden afgrondt!
Lybia.                                       Wat een pyn!
Archelaus.                                                     Wat druk, en quael!
Florida. Wat duyst’ren nacht! wat leet, wat ramp!
Clarin.                                                           Segt my goe Heeren,
    (1510) Oft wy ook Grieken zyn, ’k en weet niet tot wie keeren.
Lebrel. Ter-wyl men sukkelt en malkand’ren loopt om-ver,
    Soo kruyp ik naer den dis.
Clarin.                                   Ik sien noch eene ster
    In desen duyst’ren nacht, dat ’s genen dis, gesellen,
    Vecht vry’lyk onder een, ik sal het hem doen gellen.
De twee gekken klimmen op de taefel, en vatten malkanderen.
Lebrel.* (1515) Ah wat is dit? een’ leeuw viel my daer soo aen boort.
Clarin. Ah hemel! ik wirdt daer schier van een’ reus vermoort.
Circe. Dat alles hier versink, en weer verschyn den vrede,
Clarin. Het sinkt hier al in d’aerd, en wy versinken mede.
De tafel versinkt, met byde de gekken daer op, en d’ander verdwynen al vechtende in den duyster.
Continue
[p. 51]

VIERDE DEEL.

Het Toonneel verbeeldt het voor-hof van Circe, ende haeren bloem-hof,

Antistes, Lebrel, met d’andere gesellen van Ulysses uyt.
Anti. SChoon gy al-t’samen weet, het geen’ myn’ stem u wil
    (1520) Verhaelen, luystert, en weeft evenwel eens stil.
    Een’ anders reden kan by-wyl in d’on-gevallen,
    Meer als syn eygen, voor gesicht, en oogen brallen,
    Want niemandt en is een goedt rechter in syn’ saek.
    Sint dat wy op dees kust geraekt zyn, en met smaek
    (1525) Vry onderdanen van Trinacria geworden,
    Was door-gaens tegen ons het noodt-lots wet, en orden,
    Hoe wel ons Jupyns vrouw heeft altydt by-gestaen,
    En tegen het vergif van Circe, laeten gaen
    In goude bloemen, ons door Iris toe-gesonden,
    (1530) Een’ kracht van tegen-gif, wy hebben ons gevonden,
    Door dees’, in vryen staet, en als Ulysses, naer
    De zee weer keeren sou, wiens pekel-vloer ons schaer
    Nu hiel voor vader-landt, weet Circe soo te vleyen,
    Dat sy (nu haer vergif hier niet en kon bedyen)
    (1535) Een slimmer leydt in ’t werk, sy raedt Ulysses, dat
    Hy eenen dag hier blyf, om ’t geen’ den windt, en’t nat
    Hem hebben aen-gedaen, te plaesteren, en heelen,
    Hy sich betrouwend’ aen haer listen, en bevelen,
    Daer by geloovende dat binnen diën tydt,
    (1540) Hy kunnen maeken sou de lydende bevrydt,
    Die lydende, seg ik, die in dees’ woeste heuv’len
    Iet slimmer onder-staen, als ’t sterreven oft ’t sneuv’len,
    Is hier gebleven, daer hy aen de schoonicheydt
    Van Circe overgaf syn’ reden, en beleydt,
    (1545) En sonder hoop is, van iet mann’lyks te verrichten.
    Wie sou gelooven dat een’ schoont’ diên prys sou lichten,
[p. 52]
    Voor welken soo veel kunst te licht gevallen is?
    Voor welken ’t helsch vergif nu was geslagen mis?
    Wy moeten ’t nochtans (nu wy ’t sien) al t’saem gelooven,
    (1550) En houden voor gewis, dat liefde kan verdooven
    De krachten van de ziel, dat sy, en schoonheydt, zyn
    Haer rechte toovery, sint dien stondt vol pyn,
    Dat wy hier handt-gemeen, en t’samen vechtend’ waeren,
    En dat diên dikken mist, en duyster op dé klaeren,
    (1555) De straelen van den vré, is hunn’ verholen min,
    Gansch uyt-gestort, daer by ont-dekt hun hert, en sin.
    Waerom Arsidas dol, en yver-siek, vertrokken
    Is naer syn hof, en ook gekeert. Syn thoornig wrokken,
    En is noch niet ten end’, wie weet, oft hy syn’ wraek,
    (1560) Niet in het werk en leydt, ter-wyl Ulysses, braek,
    Noch onheyl en verwacht, maer in den lust versopen,
    En d’armen leydt gestrekt van Circe, ja bekropen,
    Van de vervrouwtheydt is, omheynt van eenen stoet,
    Van volk, dat niet als vuur, en geyle vlammen voedt,
    (1565) Te midden van het spel, van wellust, en banketten.
    Ik dan, nu dat ik kom op alles wel te letten,
    Kreeg eenen lift ter handt, waer door hy in ’t gedacht,
    Syn’ achting krygen sal, schoon hy haer heeft veracht.
    U is al ’t saem bekent, hoe hy, nu korts geleden,
    (1570) Wanneer hy den allarm slaen hoorde, wirdt bestreden,
    Door iever tot den kryg, en daetelyk vergat.
    De flauwt, en slappigheydt van liefd’, die hem besat,
    Oft wy van in ons schip, gelegenin dees’ haven,
    Hem een allarm-slagh met geklank der wapens gaven?
    (1575) Soo dikwils als hy hem verlustigt, met de pry,
    Die hem gevangen houdt, langs ’t water? soo oft wy,
    Haer t’elken quamen dien allarm-slag op te draegen?
    Diên klank sal voor gewis de wellust van hem jaegen,
    En hem doen denken op ’t geen’ hy vergeten heeft.
Polidor. (1580) ’t Is waerelyk heel goedt ’t geen gy te kennen geeft,
    Ik sal den eersten zyn die daer van desen avendt,
    Noch d’onder-vinding neemt.
[p. 53]
Timantes.                                   Wy zyn al half gehavent,
    Ter-wyl den tydt genaekt, dat sich Ulysses, in,
    Dees’ hoven komen sal verlustigen den sin,
    (1585) Mits sy, door eygen min vervoert, gelyk Narcissen,
    Hun spiegelen in ’t nat.
Archelaus.                       Laet ik my niet vergissen,
    Ik wil den man zyn die op zee besorgen sal,
    Allarm-en trommel-slag, Antistes dien ’t geval,
    Met hier te blyven, en te seggen dat ons werken,
    (1590) Op Circes eer alleen, en op haer glori merken.
Lebrel. Soo onder soo veel raedt, myn raden iet vermag,
    Weet dat ik hertelyk met al uw’ treken lag,
    Ik sien doch dat gy als niet-weten komt te dolen.
Floro. Waerom.
Lebrel.             Wel arme bloets, blyft Circe iet verholen?
    (1595) Sy weet van nu af aen wat hier gesproken wordt,
    En heeft, van nu af ook, u vleug’len al gekort.
    ’k Weet wat van hexen is, Clarin kan u sulks leeren,
    Die om dat hy syn bladt quam tegen haer te keeren,
    Soo fraey is uyt-gemaekt, dat heden op den dag,
    (1600) Geen mensch bewust en is, waer dat hy wesen mag.
Floro. Dat ’s yd’le vrees.
Lebrel.                           Ten doet.
Archelaus.                                   Men dient hem te verlaeten,
    En werk te spoeyen, soo wy willen voor-deel vaeten.
Sy gaen, Lebrel blyft alleen.
Lebrel. Gaet al vry henen, ik sal blyven, want ik iet,
    Hebb’ uyt te werken, van wel meer gewicht: men siet,
    (1605) Hier loopen door het veldt soo veele, en vremde dieren,
    Ik wouw’er een wel van uyt-kippen, om te stieren,
    Oft mê te nemen, voor wat seldsaems, naer ons landt,
    Naer Grieken, dat soo naer de nieuwicheden brandt,
    (Soo het gebeurt dat wy Trinacria ontsnappen)
    (1610) O bloedt, is ’t dat ik een kan krygen, oft betrappen,
    ’k Sien Grieken over hoop, om ’t wonder aen te sien,
    En dat, en sou my ook niet wynig voor-deel biên,
[p. 54]
    Daer is een’ Sim, die my met wondere grimassen
    Dees’ daegen liep voor heen, sy scheen my op te passen
    (1615) Met roering, en gebaer, soo ik die krygen kan,
    Soo hebb’ ik voor gewis een* vettien in de pan.
    Ik quam tot sulken end’ een koorde mé te brengen,
    Oft sy te wilt waer, en het juk niet wou gehengen.
    De beest en is niet schuw’, het sal wel licht geschien,
    (1620) Soo ik my maer te deeg kom tot het werk te bien.
Clarin als een sim uyt.
Clarin. Hier liet ik al myn volk, soo ’k niet en ben bedrogen,
    Hoe wel ik ’t (sint dat ik een Sim ben) voor myn ôgen
    Vind’, waer ik maer en gaen, ik sal het met getraen
    En teekenen gaen doen myn ongeval verstaen,
    (1625) En bidden hun, dat sy by Circe soo veel maeken,
    Dat ik mag wederom in mynen staet geraeken.
Lebrel. Daer is sy, ’k werp haer soo de strop om haeren hals.
    Soo ik haer niet en kryg’, en valt sy my te vals,
    Soo is ’t een’ meester Simm’. Maer wie sou my ontsnappen,
    (1630) Vang ik heel menschen, ik sal halve wel betrappen.
Hy werpt Clarin de strop om den hals.
Clarin. Waerom verworgt gy my Lebrel? siet wat gy doet,
    ’k En ben niet die gy meent?
Lebrel.                                     Neen, dat gaet nu voor goedt
    Maekt vry grimassen, gy en sult my niet ontspert’len.
Clarin. Is’t niet een’ wonder saek, myn tateren en dert’len
    (1635) Verstaen ik rechts alleen.’k hebb’ reden, ziel, en sin,
    En rechter niet med’ uyt. Lebrel ik ben Clarin,
    Gaet niet soo rouw te werk,
Lebrel.                                   Ey, siet het dier eens springen,*
    Wat sou ik aerdiger in Grieken kunnen bringen?
    Me-Jonkher Sim, voortaen sult gy myn maetien zyn,
    (1640) Hebt voor de rest geduldt, en koemt al soet met myn.
Clarin. Dat ik niet word’ verstaen,
Lebrel.                                           Ey siet eens wat al kuren,
    Hoe fraey kan sy den eers en al de leden rueren?
Astrea en Lybia uyt.
[p. 55]
Lybia. Men heeft den ganschen dag u niet gesien Lebrel,
    Waer hebt gy doch geweest?
Lebrel.                                     Me-Juffrouwen heel wel,
    (1645) ’k Hebb’ op de Simmen-jacht geweest, en ook gevangen.
Lybia. Wat soeten Sim is dat?
Lebrel.                                   Nu merteken uw’ gangen,
    Eens naer de kunst bestiert.
Lybia.                                     Wat hebt gy daer me voor?
Lebrel. Ik soeker Lybia stil me te sluypen door,
    Myn’ landts-genooten, en den Griek me te vereeren,
    (1650) Ik sal’er sprongen, en op de guitarre leeren.
Clarin. Ont-brak my dat alleen? ik springen? ik den toets,
    Te leeren van dat spel?
Astrea.                             Het is een’ soete boets,
    Maer segt my eens Lebrel, waer is Clarin gebleven?
Clarin. Hier.
Lebrel.         ’t Sedert diën dag dat hy my quam te geven,
    (1655) Dien hoop kleynodien, vernam ik niet van hem.
Astrea. Waer mag den boerter zyn gebleven?
Clarin.                                                         Hoort syn’ stem.
    Soo weet gy ’t.
Astrea.                 Hy heeft hem uyt gierigheydt versteken.
Clarin. ’k Word’ rasend’.
Lybia.                           Ginder komt vrouw Circe aen-gestreken.
Lebrel. Ik sluyp al soetjens door; licht mocht sy om den aep,
    (1660) Die ik gevangen hebb’, bekyven haeren knaep.
Lebrel Clarin binnen, Ulysses, Circe, met al d’andere Vrouwen uyt.
Cir. Op dien bloem-ryken boordt, daer ’t schoon, en lief gesicht
    Van zee, en strandt, in ’t oog, gelyk twee sterren, licht,
    Daer ieder dubben moet, welk ’t kruydt is, welk het water,
    Mits daer een’ bloemen-golf, en ginder het geklater,
    (1665) Eens esmerauden bos, soo soet te saemen gaen,
    Dat sy, by een verdrag, als door malkaer bestaen,
    Moogt gy Ulysses, gansch vermoeyt en mat van jaegen,
    U wat verpoosen, in myn’ armen.
[p. 56]
Ulysses.                                             Myn behaegen,
    Wordt hier wel opgepast, gy segt seer wel, in dees’,
    (1670) Vindt rechts myn ziel een plaets van rust, en vry van vrees!
Circe. Schoon dit Ulysses seydt, ik vrees noch al voor treken,
    En houw’ het voor bedrog.
Ulysses.                                 Waerom?
Circe.                                                   Om ’t geen’ besteken,
    Voor desen was, en dat ik vrees’ dat gy noch veynst.
Ulys. ’k En hebb’ u noyt geveynst, maer ’t geen’ ik sey gepeynst.
Circe. (1675) Wie maekt my sulks gewis?
Ulysses.                                                 Myn anxten.
Circe.                                                                Wie kan ’t seggen?
Ulysses. Myn hert.
Circe.                     Dat’s vals.
Ulysses.                                   Dat ’s recht.
Circe.                                                         Neen ’t kan wel wat beleggen
    Ulysses hoe komt my daer van het seker aen?
Ulysses. Wel luyster toe, ik doen ’t u daetelyk verstaen.
Klinkdicht.
    Wraekgierige Goddin, Goddin vol wreede treken,
            (1680) Die tegen Jupiter, en Juno dy verstout,
            Die op diên gront van snee uw’ herberg hebt gebout,
            En buur-vrouw zyt der zee, en van dees’ silvre beken.
    Hoe vele jaren hebb’ ik naer myn landt gekeken?
            Wat hebt gy my al leets en on-geval gebrouwt?
            (1685) Op vasten grondt hebt gy my in den grondt gestout,
            En in dees’ haven doen myn schip in stukken breken.
    Ik quam’er veylig in, schoon sy onveylig was,
            Schoon sy ons niet en quam als grouwelen te bieden,
            Van menschen, nu verschept tot dieren, boom, en gras,
    (1690) Ik kon de toovery, en al het spook ont-vlieden,
            Maer noyt de min, uyt dees’ was ’t dat ik ’t onheyl las.
            Geen grooter toovery, als liefde doet geschieden.
Circe. Met alle dit, en kunt gy my noch niet betaelen.
Ulysses. En waerom dat?
Circe.                             Hoort toe ik sal het u verhaelen.
[p. 57]
Klinkdicht.
Circe. (1695) Ik die, als koningin, van gansch dit dieren-ryk,
            Van desen menschen-kolk, heel vredig plag te leven,
            Hoe is het mogelyk, dat ik u in kan geven,
            Al de Godts-lastering die gy hier maekt een dyk?
    Geen’ mensch en quam hier aen, oft voelde te gelyk,
            (1700) De kracht van myne konst, en wirdt terstont gedreven
            In een’ verandering, soo die hem voor geschreven,
            Van myne lusten wirdt, hier van hebt gy al blyk.
    Gy quaemt hier ook te landt, en als ik u sou bieden,
            Het lot van ieder een, loegt gy myn’ kunsten uyt,
            (1705) Ik bleef verwonnen, als myn’ sege sou geschieden,
    Ik lyd het met gedult, myn’ konst viel u ten buyt,
            Het wonder werk der minn’ en kon ik niet ontvlieden
            Geen grooter toovery als liefd’ in sich besluyt.
Terwyl Circe dit klinkdicht geseydt heeft, heeft Ulysses
het hooft in haren schoot geleydt, alwaer hy is
in slaep gevallen.
Lybia. De sangers wachten vast Me-vrouw op uwen last.
Circe. (1710) Het singen blyf nu daer, terwyl het niet en past,
    Ulysses heeft sich aen een’ sluym’ring op-gedraegen,
    Die al syn krachten ook geboeyt houdt, en beslaegen.
    Dees’ maeg’re schaduw’ is hier tot een’ vooghdt gestelt,
    En wil niet datter iet gedaen word’, dat hem quelt.
    (1715) Gebloemt en vog’len stort een stilt’ in al de blaed’ren,
    Op dat syn herte rust, dat het geen leedt mag naed’ren,
    Al-waer ’t ook door uw’ liefd’, ’t cristal van desen vloet,
    Swyg stil, en ruys niet heen, dees’ bron loop stil, en soet,
    En schuw den harden stroom, ik wil door alles thoonen,
    (1720) Wat eer-biedt, tot syn’ rust, hier binnen komt te woonen.
Van binnen. Op, in de wapens kryg.
Daer wordt van binnen aen eene syde de trommel geroert.
Circe.                                             Hoe wat is dit? wie stoot,
    De rust’ en stilt om ver, als ik die hebb’ genoot?
Ulysses waker wordende.
Ulysses. Die trommel, dat gerucht komt oorloog te verklaeren,
[p. 58]
    Wie komt den loomen slaep hier tot een’ heer te baeren,
    (1725) Van ’t edele gemoet? ken ben niet die ik was,
    Nu my de wellust toomt, en dat ik niet en pas,
    Op ’t mannelyk gerucht. Vergeef my dese woorden,
    Myn’ waerde Circe, sint dat ik die trommel hoorde,
    En heeft geen’ liefd’ op my.
Circe.                                     Aenhoort ons, stapp’ niet heen.
    (1730) Wie roert de trommel daer.
Antistes uyt.
Antistes.                                         Die door diên gallem, een,
    Vereering bieden wilt aen Circes her-waerts komen.
Ulysses. Het marren is nu uyt, de nev’len zyn genomen,
    Van myn vervallen ziel, den lust dient uyt-gebraekt,
    Ter-wylen d’ooreloog my wakker heeft gemaekt,
    (1735) Die kryg-Siren’ quam my het binnenste te treffen.
Circe. Om haer te matigen sa wilt de stem op-heffen,
    En singt ons van de min.
Men singt van d’andere syde.
Musyk.                               Waer gaet Ulysses heen?
    Liefd’ is een toovery geen grooter hier beneen.
Ulysses. Wat sang, wat lieve stem komt hier myn’ sinnen strêlen?
    (1740) En trotst de soetigheydt der snaer, en vog’len kelen?
    Hoe klinkt my liefd’ in d’oor, en hoe kont gy door min,
    Al-waerde Circe my niet gaen naer uwen sin,
    Ik stap uw’ gunst weer toe, sy gaf myn’ ziel nieuw krachten.
Van binnen. Op, in de wapens, kryg.
Ulysses.                                       Maer hoe kan ik noch wachten?
    (1745) De wapens roepen my, ik wil haer volgen naer,
Musyk.Verlaet die, volgt de min.
Ulysses.                                       Dat ’s weder een beswaer,
    De liefd’ trekt my te rug als sy haer stem laet hooren.
Antist. ,, Al kosten ’t my myn’ doodt, al sou ik hem verstooren
    ,, Noch wil ik dond’ren, en hier spreken als het dient:
    (1750) Onwinnelyken Griek, Ulysses, goeden vriendt,
    Hoe koemt dat gy, naer de basuyn u quam te roepen
    Tot mannelyk bedryf, den tydt dus kunt versnoepen
[p. 59]
    In wellust en genucht? weet gy niet dat den man,
    De liefd’ een’ vinger geeft, de handt verliesen kan?
    (1755) Weer gy niet hoe hy doolt, die ’t syn meent te gedenken,
    Ter-wyl hy aen de liefd’ de sinnen koemt te schenken?
    Ik seg ’t u, om geen sond’ te doen door stil-geswyg,
    Hoort doch dees’ stem eens aen,
van binnen.                                     Op in de wapens, kryg.
Ulysses. Antistes heeft gelyk, myn sinnen zyn verlegen,
    (1760) ’k Hebb’ blindt, en doof geweest, maer wederom gekregen
    Myn’ ooren, en gesicht, dat mannelyk geluyt,
    Jaegt my den snooden lust, de min, ten boesem, uyt.
    Ik wil myn’ banden dan en hechtenis door-breken.
Circe. Den kerker die gy hadt, ik voor geen’ kerker reken.
    (1765) Hebt gy soo qualyk in myn’ armen dan geweest?
    Hoe is het mogelyk, dat uwen vluggen geest,
    Die ’k soo getroetelt heb, jae met al ’t soo door-trokken,
    Sich van een’ andere genegentheydt laet lokken?
    Valt myne boey soo swak? en uwen drift dus herdt?
    (1770) Is dat den loon, die my voor liefd’ beschoren werdt?
    Ey luystert naer den stem, die door gebloemt, en boomen,
    U met een’ soeticheydt komt soo als t’over-stroomen.
Musyk. Laet d’oorloog, volgt de min
Antistes.                                           Dat Mavors niet en swyg.
Musyk. Laet d’oorloog volgt de min
Soldaten van binnen.                       Op, in de wapens, kryg,
Circe. (1775) Liefd’ roept soo landt als zee.
Antistes.                                           Kryg roepen de soldaeten.
Musyk. Laet d’oorloog, volgt de min.
Soldaten van binnen.                         Kryg wilt de min verlaten.
Ulysses. Hier hoor ik liefd’, daer kryg’, ik staen in eenen strydt,
    En vecht vast tegen my, op dat ik my wel quyt,
    Dat ik my van my self eerst vry maek.
Antistes.                                                   Dat ’s een’ reden
    (1780) Die d’eer voert in het top.
Ulysses regen Antistes.                   Hoe soet zyn uwe zeden.
Circe. Baert dan myn’ liefd’ geen eer?
[p. 60]
Ulysses.                                               Ah Circe myn’ vrindin
    De schoonste bloem van d’eer ont-staet uyt uwe min.
Circe. Den smaek behelst al ’t soet.
Ulysses.                                           ’t Is waer.
Antistes.                                                           En in de zege
    Is alle heerlykheydt, en helden-roem gelegen.
Ulysses. (1785) En gy hebt ook gelyk.
Antistes.                                               Gy wordt van kryg, en min
    Op ’t hevigste bemaent, hebt eens den besten sin,
    En komt de bloode vrees’ in ballingschap te jaegen,
Musyk van binnen.
    Laet d’oorlog volgt de min, soo raekt gy uyt de plagen.
Soldaten van binnen.
    Op in de wapens kryg, d’eer breng doch alles in.
Al gelyk van binnen.
Circe. (1790) Seg wie u endeling verwonnen heeft?
Ulysses.                                                                   De min.
    Ik blyf, en ben uw slaef, wat sou my anders trekken
    Daer gy u schoonicheydt, en wesen komt t’ontdekken?
    ’k En staen naer geenen roem, als die my liefd’ en biedt,
    Naer geene glori, als die gy uyt d’oogen schiet,
    (1795) Gelukkig dusent-mal den dag, op welk uw’ gunsten
    Myn’ ziel veroverden, en dempten alle kunsten.
Circe. Komt dan al-t’saem by een, singt vrolyk, ende bly.
    Dat liefd’ op d’ aerde doet de grooste toovery.
    Trekt gy naer binnen toe, en gy verstelde Grieken,
    (1800) En pynt myn’ lusten niet te korten meer de wieken,
    Maer weet my grooten dank dat ik u al gelyk,
    Door mynen thoren, uyt het wesen niet en stryk,
    Oft, door een slindend’ vier en mael tot gruys, en assen.
Al binnen behalvens Antistes.
Antistes. Wee my het slimste lot quam ons dan te verassen.
    (1805) Nu moeten wy al-t’saem hier sterven, en vergaen.
    Wat immer Griek bedreef, oft mann’lyk heeft gedaen,
    Sal d’aerde van dit landt gaen tot een graf verstrekken,
    En met den sluyer van vergetentheydt bedekken.
[p. 61]
    O snooden lust, wat brengt gy ons niet in de ly
Antistes binnen, ende in syn binnen gaen
herhaelt de Musyk het volgende vaers.
    (1810) Liefd’ doet op d’ aerd’ altydt de grooste toovery.
Soo dit gesongen is, wordt op d’ander zyde den allarm geslaegen, en roept Arsida van binnen het
volgende, waer op alle de vrouwen
met Circe weder-komen.
Arsidas. Op, in de wapens, kryg.
Circe.                                         Wanneer ik hebb’ geboden
    Het stille swygen, van metael, geschut, en loden,
    Wie is soo stout dat hy ’t beswangert bronse lost?
    En ons een nieuw gesucht, en achter-denken kost?
Florida. (1815) Gradivus tael, dewelk haer wederom laet hooren,
    De bergen schudden doet, den Echo kan bekoren,
    Is geenen Grieken-trek, den hemel stort ons al
    Meer lasten op den hals, meer leet, en on-geval.
    ’t Geen’ hier berokt wordt heeft Arsidas ons besteken,
    (1820) Die soo veel daegen u van liefd’ quam aen te spreken,
    Die gy verstooten hebt, en tsedert gy uw’ min
    Ulysses overgaeft, als rasend’ wirdt van sin.
    Hy dreygt dees’ bergen, houdt de gansche zee beslaegen,
    In sulker voegen dat sy van den last moet klaegen,
    (1825) En onder ’t juk versucht, van ’t schrikkelyk gewicht
    Dat door haer leden snydt, en sich niet eens en licht.
    Hy kruyst door ’t blauwe veldt der christalyne stroomen,
    Syn’ roerend’ Etna doet hier alle menschen schroomen,
    Hy sticht een dolende Trinacria op ’t nat,
    (1830) En dryft, alwaer hy wil, in een’ besloten stadt.
    Voort Lisidas, door my gehoont, en van gelooven,
    Dat ik veranderden, en hem quam af te rooven
    Myn’ goe genegentheydt, oft die Ulysses boodt,
    (De reden waerom ik sulks veynsden sproot uyt noodt,
    (1835) Gelyk gy weet) verselt den man, hy wilt my trekken
    Op dees’ manier van u, en sellef van dees’ vlekken,
    Want een gehoonde min legt wet, en op-sicht neer
    Ik weet het, mits ik flus uyt-kykende naer ’t weer,
[p. 62]
    Op ’t punt van geene rots, de vloeden sag beslaegen,
    (1840) En sulken machtig heyr te wil zyn, en verdraegen,
    Als immer wirdt gesien, ik heb ’t sien landen ook,
    Gelyk een’ byen-swerm, en op-gaen als een rook.
    Het quam’er sonder ons met eenen scheut te wekken,
    De schepen schenender hun dermen uyt te rekken
    (1845) Van stael, en oorloogs tuyg, ’t scheen dat een ander paerdt
    Van Troeyen moeder wirdt van soo veel vremt gevaerdt.
    Ik sag hun beyde, soo als sy te lande traden,
    En hoorde neven diên Arsidas ongenade
    Dees’ woorden brengen voort: He’en sult gy sien een bres
    (1850) Door al uw’ duvelry vervloekte tooveres,
    Diên berg, dien Atlas van Trinacria, wiêns toppen
    Voor u tyrannig juk, hun selven moeten stoppen,
    Sal ik ont-blooten gaen, ik sal hem als syn heer,
    Beslechten, en gedweegt voor my doen leggen neer.
    (1855) Ik, merkende ’t gevaer het welk u quam te drygen,
    Hebb’ u daer willen soo de boodschap van doen krygen,
    Past op verdediging, soo dy verdediging,
    Noch over-bleven is, voor sulken dondering,
    Voor twee verliefde die van bloedt en wraek-sucht branden,
    (1860) En door de jalousy ont-komen zyn ons handen.
Circe. Soet soet, en gaet niet voort, dat Mavors Echo niet,
    Ulysses slaep en stoort, die licht’lyk hem ontschiet,
    Dat ooreloogs gerucht en sal het soo niet maeken,
    Dat hy daerom myn min vergeten sal, oft staeken,
    (1865) ’k Sal dien verwaenden, met myn’ rey alleen, verslaen,
    Gy zyt my kloek genoeg, gy hebt my voor te staen,
    En vreest niet dat u macht oft krygs-volk sal ontbreken,
    Ik sal u wapenen, en mannen gaen besteken
    In ’t blauwe veldt der lucht, te voet, soo als te paerdt,
    (1870) Wiens schyn alleenelyk hun ploffen sal ter aerdt.
    ’k Maek u tot leger-hooft, op dat’et onder ’t spooken
    Van dese schaduwen, niet al te seer en smooke,
    Maer levend’ volk verschyn, gy sult’er, met myn schaer,
    Vast tusschen spelen gaen, komt dan myn volk, vergaer,
[p. 63]
    (1875) Trekt Mavors wapen-rok soo dat’lyk aen de leden,
    Gaet met de geesticheydt van Venus u beklêden,
    Een Diamanten schildt zy u tot borst-geweer.
Casimira. Dit leven, en dees’ borst leg ik soo voor u neer.
Clorisbe.* Ik sal bethoonen gaen dat vrouwen wat vermogen.
Sirene. (1880) De sonn’ sal heden myn’ man-hafticheydt be-ôgen.
Thisbe.* De wereldt hiel de vrouw voor d’oorloog onbequaem,
    Ik sal haer trekken uyt die dolingen, en praem.
Astrea. Men sal in my gaen sien een’ Pallas in de wapen.
Lybia.* In my een’ Venus, die Godt Mars velt door haere knapen.
Cir. (1885) Laet op dees’ voorwaerd’ dan de trommel daet’lyk slaen.
Casimira. Men steke de trompet.
Clorisbe.                                     Dat vuur en vlammen gaen
    Ten hemel op.
Sirene.               ’t Geschut ontlast sich van syn’ looden,
    En donder vaerdig uyt.
Thisbe.                             Men stapel doon op dooden.
Lybia. Dat gansch Trinacria een heeten hoven zy.
Astrea. (1890) ’t Getier der wapenen breng yder gruwel by.
Florida. Lang leve Circe, d’eer, en wonder van dees’ landen.
Circe. Op dat sy brengen mag Ulysses in syn handen,
    Ulysses die daer slaept, een kostelyken buyt,
    En eenen stagen duur van liefde, tot besluyt.
Continue

VYFDE DEEL.

Verbeelt Circes thuyn, en voor-hof met de zee op
het lest, welk voor-hof verandert in eene ruïne.

Arsidas, Lysidas, met soldaten uyt.
Arsi. (1895) VAn ’t spits van geen’ gebergt, dat stoutelyk de stralen
    Der sonne naeken derft, en daer mê sellef praelen,
    Ont-dekt sich, tusschen een Topaze en roode wolk,
    Het Konninglyk paleys van Circe. Op myn volk,
    En wakker ridderschap, dat mannelyk en moedig,
    (1900) Tot ’s hemels voordeel, dees’ myn’ oorloog, ook hoe bloedig,
[p. 64]
    Handt-haven wilt, dat heen diên gruwel sterf, en dat
    ’t Geheugen onder-ga van dese beest, die wat
    Trinacria besluyt tyranniseert. Wy, moeten
    Verlossen, al die hier in haeren kerker vroeten,
    (1905) En al haer swerte kunst vermeest’ren, laet ons door
    Ons doodt, oft leven, aen ons vader-landers, ’t spoor,
    Dat hier onveylig is, vry maeken, en ontsluyten,
    Op dat de schipbreuk hier éns troost vind’, voor ’t vrybuyten,
    Der zee, den vremdeling een toe-vlucht, en geen doodt,
    (1910) Naer dat hy meent de doodt ontsnapt te zyn. Ontbloot,
    Nu Lisidas uw’ kracht, uw’ stem alleen, kan dryven,
    De bleeke doodt te rug, en tot een statuw’ styven,
    Jae maeken machteloos, verlost u Florida,
    Van sulken hechtenis, van soo veel ongena,
    (1915) Als sy door Circe lydt, oft wil zy ’t tegen spreken,
    Soo komt u in haer self te koelen, en te wreken,
    Dyn iever-sucht wil het.
Lysidas.                             Arsidas, kloeken heldt,
    Ten is geen’ jalousy die my inwendig quelt,
    Ter-wyl ik seker ben dat Florida de treken,
    (1920) Van liefd’ en minnery (Ulysses toe gesteken)
    Niet mett’er herten heeft gemeent, noch toe-gestaen,
    Maer dat sy sulks alleen by veynsing heeft gedaen,
    Vrouw Circe te geval, dat Sphynx hadd’ haer bevolen,
    In soo een’ staet te zyn, Ulysses doen te dolen.
    (1925) Het is dan drift alleen, die my in-wendig jaegt,
    Om haer te trekken uyt de macht, van die haer plaegt,
    En dat om myn meesters, om Florida te krygen,
    In myn bewin, en macht, en my te maeken eygen,
    Die bloem des hemels, en die schoone ster van ’t veldt.
    (1930) Ik sweer dan aen uw’ zyd’, als ridder voor een heldt,
    By dees’ myn’ morgen-ster, myn’ schoone roos, wiens luyster,
    Wanneer wy hem besien, ons stelt als in een’ duyster,
    Als wy hem niet en sien, ten uytersten verlicht,
    U niet te laeten, voor gy vindt, voor u gesicht,
    (1935) Die snoode neer-gevelt, met dees’ behexte bossen,
[p. 65]
    Daer liefd’ de pylen van syn toovery kan lossen,
    Schoon dat’er den April syn beeldt heeft af-gemaelt,
    En ’shemels soetheydt self hem schynt als toe-gedaelt’
Arsidas, Een kryg van jalousy, en liefde, sou de sterren,
    (1940) En al de hemelen doen raeken aen het werren.
Al de vrouwen van binnen.
    Sluyt, sluyt Trinacria.
Lysidas.                         Sy antwoorden ons daer.
Al de vrouwen van binnen.
    Op in de wapens kryg.
Soldaten.                         Gy brocht ons in ’t gevaer
    Arsidas, jae in ’t graf.
Arsidas.                         Hoe dat?
Soldaet.                                         Gy quaemt te seggen,
    Dat hier geen volk en quam, oft macht in ’t bos te leggen.
    (1945) En nauwelyks en was uw’ leger-schaer aen ’t landt,
    Oft vonden ruytery, en voet-volk daer geplant,
    Die om den in-gank van diên heuvel te bewaeren,
    Een uyt-val deden.
Arsidas..                   Dat en moet u niet beswaeren,
    Dat on-geoeffent volk zyn schaduwen alleen,
    (1950) Oft schimmen sonder lyf, die kryg-schaer, en is geen.
    Van dees’ en is verniel noch on-gemak te wachten,
    Hunn’ dreygementen zyn alleenelyk hun krachten
    Die, nimmer uyt-gevoert, vervliegen in de lucht,
    Sy dreygen door-gaens wel, maer dreygen sonder vrucht.
Soldat. (1955) Hoe is het moog’lyk gaet Appollo voor hun onder?
    Zyn sy met ’t blixem-vyer gewapent, en den donder?
Arsidas. Ik sal den eersten zyn, die dy de vrees’ ont-licht,
    En dese rots door-breek.
Soldaten al-t’samen.         Soo volgen wy u dicht,
    Op dan in ’t harnasch, kryg.
Arsidas.                                   Komt slimsten van de Grieken,
    (1960) En bluscht dat reden-vier.
Circe met al de vrouwen uyt die een casquet op ’t hoofdt, schildt aen den arm, en degen in de handt hebben.
[p. 66]
Circe.                                             Ik sprey alleen de wieken,
    Tot desen tocht uyt, want soo kleen geheugenis,
    Van roem, en glori, rechts belabb’ring voor hem is.
Astrea. Geen’ mensch, en blyf hier vry.
Florida.                                         Noch minnaer die wraek-gierig
    De jalousy naer-jaegt.
Lisidas.                         Gy hoont my al te vierig,
    (1965) Maer ’k hoon u wederom, ’k acht meer myn’ faem, als min,
Circe. Ons wapens’ raeken haest, uw’ lenden uyt, end’ in,
    Val aen.
Al de Vrouwen.    Val aen.
Arsidas.                             In eenen strydt soo herdt en vinnig,
    En wacht de schoonheydt geen gesag, wy zyn uyt-sinnig,
    Vrouw Circe, neer-geveldt, moet wesen ons trofé.*
Den slag wordt gelevert, de mans wyken, en terwyl sy al schermutserende binnen geraekt zyn, komt Lebrel, en Clarin als een Sim uyt.
Lebrel. (1970) Nu dat ons Circe liet, met toe-gesloten deuren,
    En dat wy hier allen uw’ leering mogen keuren,
    Is ’t merteken recht tydt dat gy een’ les aenvaerdt.
Hy doet hem springen.
    Maer d’oude eerst herhaelt, spring op dan, dat ’s geklaert.
    Draeyt nu eens ’t moleken, soo soo, dat gaet te dege.
Clarin. (1975) Wat dunkt u, hebben sy niet moeytjens my gekregen?
    ’k Moet springen, oft ik moet met honger slapen gaen,
    O snapper, u gesnap komt u dier in te staen.
Lebrel. Stelt u nu op de been.
Clarin.                                   Hier baet geen tegen-dingen,
    Ik moet oft vasten, oft myn hert te bersten springen.
Leb. (1980) Dat gaet voorseker moey, maer nu ’k geen kamer-knecht,
    En hebbe die my kleedt, hebt gy vol-komen recht,
    Tot desen staet, ik stel u in dit ampt myn beestjen,
    Gy sult ’et seer wel doen gy zyt een aerdig geestjen.
    Draeg my diên spiegel wat, maer breek hem niet, soet soet,
    (1985) Volg als myn’ dienaer my, recht over end’, te voet.
Clarin. ’k Mag wel eens spiegelen myn aerdig apen-bak-huys.
[p. 67]
    Die my wat veel besag liep licht met grooten kak ’t huys.
Ter-wyl hy hem spiegelt valt hem het apen kleedt af.
Lebrel. Wie was het die daer sprak?
Clarin.                                             Wie sou het zyn als ik?
Lebrel. Dat ik u sien Clarin baert my geen’ kleenen schrik.
Clarin. (1990) Hoe ik Clarin? Ik ben een Sim.
Lebrel.                                                               Waer is sy henen?
Clarin. Zyt gy verschrikt, my is al mede schrik verschenen.
Lebrel. Den aep, die ’k hier hadd’, seg waer is hy schuyl gegaen
Clarin. Wel dat ben ik.
Lebrel.                         Nu laet uw’ gekken-treken staen,
    Ik vraeg u naer myn’ sim.
Clarin.                                 Ik seg u die te wesen.
Antistes en d’andere gesellen van Ulysses uyt, mede-brengende een harnas.
Antistes. (1995) Wien vind’ ik hier.
Clarin.                                         Ons beyd’
Lebrel.                                                         Sint dat hier op-geresen,
    Clarin is, nam myn’ sim de vlucht, en daer me leydt,
    Myn’ moeyt, en hoop om ver.
Antistes.                                     Wel wat is dat geseydt?
Lebrel. Ja mynen aep is weg, ô hemel!
Antistes.                                                 Laet dat gekken,
    Waer is Ulysses?
Lebrel.                   Daer slaept hy, wilt gy hem wekken?
Daer ryst eenen throon op in welken Ulysses slapende is.
Antistes. (2000) Wy mogen hier al t’saem wel in-treen, wylen dat
    Vrouw Circe Ulysses vry gelaten heeft dit padt,
    Wanneer sy henen gingk naer zee, de vloot aenschouwen
    Die hier gehavent is. Om haer verderf te brouwen,
    Is ’t nu den rechten tydt, en al-hoe-wel wy hem
    (2005) Nu niet en mogen gaen op-wekken met ons stem,
    Noch wapenen gerucht, ten geef niet, daer ’s* gevonden
    Een middel, die den man wel maeken sal ont-bonden.*
    Achilles harnas sal de tromp zyn, die hem uyt
    syn sluym’ring trekken sal, men leg den waerden buyt,
[p. 68]
    (2010) Hier voor syn’ voeten neer, op dat hy hem mag merken
    Soo dra hy wakker wordt.
Timantes.                             Het sal licht soo veel werken,
    Dat het hem brengen sal in het gedacht, den tydt
    Toen hy slag leverden, en midden van den strydt
    De lauwers plukten, die daer naer syn voor-hoofdt cierde,
    (2015) Die geen geloof en gaf aen stem, oft woordt, bestierde,
    Voor desen ’t teeken wel van mannelyk bedryf.
Polidor. Vermogende trofeen, die, tusschen ’t on-geryf,
    En d’assen, Troyen vast be-weent, en met de traenen,
    Noch zyt uyt-sweetende het bloedt van de Troyanen,
    (2020) Koemt tot u self, en ly niet, dat een’ snoode min
    U dynen luyster doof, want gy bewaert noch in
    U self, de krachten van Achilles doode hitte.
Sy gaen, en Ulysses wordt wakker.
Ulysses. Wat swaeren slaep-sucht is ’t die my komt te besitten?
    Ten is geen sluym’ren, noch geen waeken, het is yet
    (2025) Dat rechts een loomheydt aen myn breyn en sinnen biedt,
    ’t Syn schitt’ringen der ziel, die juyst tusschen twee lichten
    Hun werk doen.Wien is hier? ’k ben eenig, zyn myn’ plichten
    My gansch ontweken? hoe kan ik van Circe zyn?
    My docht wel dat ik was gansch sonder licht en schyn,
    (2030) Want schoon den hemel gansch vol sterren is, de stralen
    Der sonne, doen alleen hem heer’lyk zyn, en praelen.
    Ah Circe, wonder vrouw, hoe qualyk kunt gy een
    Af-wesentheydt als dees’, en seker niet gemeen,
    Vergoen met u geheug, maer wat kom ik t’ontmoeten?
    (2035) Achilles harnas leydt gestrekt hier voor myn’ voeten,
    Vergeten, vruchteloos, gansch loom en traeg, het is
    Aen myne voeten wel, ik oordeel doch, en gis
    Dat het sich op geeft aen myn’ liefde, en dat geren
    Liefd’ voor de tweede reys den wapen-Godt sou scheren,
    (2040) Gy komt hier al te laet, ô lang vergeten stael,
    Om my in ’t binnenste te schieten eene strael,
    Die my sou tegen my op-hitsen, en versterken,
    U doen is vruchteloos, gy komt om niet te werken.
[p. 69]
    In desen tempel daer de loom vergetentheydt,
    (2045) Al u geheugen in een’ graf-sté heeft geleydt,
    Dient gy gehangen op.
Achilles van onder het thoonneel.
Achilles.                           En will’et soo niet hoonen,
Ulysses. Wie koemt dees’ nieuwe gunst my weder te bethoonen?
    Wat stem is ’t die ik hoor? ’k verneem een’ trommel-slagh
    Als van een uyt-vaert? wie oft dit verrichten mag?
Achilles van onder ’t thoonneel.
    (2050) Die vast syn’ wraek bereypt.
Daer wordt op een’ ontstelde trommel geslagen, oft een die met rou overdekt is.
Ulysses.                                         Hebb’ ik ’t gebruyk van d’ôgen
    Soo ’k ooren hebb’, en hoor, soo koemt die stem gevlogen
    Uyt d’aerdes* rust-plaets, die het pak dat haer beswaert
    Vast af-schudt, en een’ mondt vol droeve klachten baert,
    En desen, met dat hy sich open-set, en aesemt,
    (2055) Een’ wolk van rook, en vyer, en duyternis uyt-waesemt,
    Hoe koemt dat, tegen aerdt, in d’aerdes rust-plaets, wordt
    Het blixem-vier gesmeedt? den schrik sich meer uyt-stort,
    Daer ryst een graf uyt d’aerd’, het welk van mist, en dampen
    Een Chaos maekt. O gy die vry nu zyt van rampen,
    (2060) En hier in assen light, wie zyt gy?
Daer ryst een graf van onder het thoonneel op, en Achilles in ’t selve, met een doodt-kleedt overdekt.
Achilles.                                                       Op dat gy
    Daer wetenschap van krygt, soo doet dit kleedt van my,
    En maekt myn’ tronie bloot. Koemt gy my nu te kennen?
Ulysses. Al schoon uw’ beender-rif, en bleek gelaet, ons bennen
    Uyt-wissende, het beeldt dat gy voor desen hadt
    (2065) In ons geheug, noch hebt gy even-wel al wat,
    Daer ik uyt sien dat gy Achilles komt te wesen.
Achilles. ’k Ben synen geest alleen, die, hier dus op-geresen,
    Het elyzeesche veldt verliet, en’t drabbig nat
    Van Acheron door-sneedt, op dat ik weder hadt
    (2070) Myn’ wapenen, en liefd’ die niet en kom te doemen
[p. 70]
    Tot synen tempel-buyt, oft loom, oft traeg doe noemen,
    De Goon en willen niet, dat haer een ander heer
    Sou hoon, oft smaedt aen-doen, maer trachten, dat sy d’eer
    Haers meesters voor-staen, in syn graf, soo lang de jaren,
    (2075) En eeuwen loopen, die den tydt hun noch sal baeren.
    En gy vervrouwden Griek, de welk hier uyt-gestrekt,
    In uwen lust ver-smoort, en haeren glans bedekt
    Met swerte schaduwen, ten is voor-waer geen reden,
    Dat gy daer mé beschut verliefde, en stramme leden.
    (2080) Begeert gy die, breekt door de toovery der min,
    Stelt haeren luyster vry, en loopt weer zee-waerts in,
    Ruym, ruym Trinacria, betrouwt u op de winden,
    En laet u op het veldt van vloedt en baeren vinden.
    De Goon begeren, dat gy die soo lang door-ploegt,
    (2085) Tot gy den outaer (daer te saemen zyn gevoegt
    Myn’ beenderen, en die myn graf is) sult ont-moeten,
    En daer dees’ wapenen ten thoon hangt. Wy begroeten
    U dan voor ’t lest, en doe nu ander-mael ’t gebodt,
    Het geen’ u is gedaen. Siet dat gy niet en spot
    (2090) Met ’t geen u is belast, oft gy sult oorsaek wesen,
    Dat ik een blixem u toe-senden sal naer desen.
    Vaer wel, ’k verdwyn in ’t dik van eene vuur’ge wolk.
Het graf met Achilles sinkt neder, en verdwynt.
Ulysses. Vertoeft, koudt beender-rif, sinkt niet in uwen kolk,
    Wyl gy soo leersaem zyt, ik lig hier voor u neder,
    (2095) En geef u ook myn woordt. Maer het is hier al weder
    Gelyk ’t te voren was, het is een swaere kracht
    Van d’inne-beelding’, die my dus aen ’t droomen bracht,
    Maer schoon het waer een’ droom, ’t is reden te gelooven,
    Dat hy my voor-schreef, en myn minne-vuur te dooven.
Al de Grieken uyt.
Antistes. (2100) Wat is hier gaens Myn-heer?
Timantes.                                                       Hebt gy iet dat u let?
Polidor. Wat voor een toe-val is ’t de welk u heeft ont-set?
Archelaus. Waerom riept gy dus uyt?
Floro.                                                 Wat vrees’ hadd’ u beseten?
[p. 71]
Lebrel. Ey heerken quaemt gy ook iet van myn’ Sim te weten?
Antistes. Waer voor is ’t dat gy schrikt?
Clarin.                                                   Wat is het dat gy schroomt?
Lebrel. (2105) Voor wiën vlucht gy?
Ulysses.                                           Voor my selven, ’k hebb’ gedroomt.
Archel. Wat doch?
Ulysses.                 Niet veel, en veel, goe lien den tydt is komen,
    Dat ik de toovery, die my verwon, sal tômen,
    Myn’ kloekheydt haelt den prys, de liefde moet’er uyt.
    Waer ’s Circe heen gegaen?
Antistes.                                 Naer zee, daer zy ’t geluyt,
    (2110) Der schepen heeft gehoort.
Ulysses.                                             Ter-wyl sy komt te denken,
    Dat liefdes toovery my noch al komt te krenken,
    Gaen wy langs d’ander zy des oever ’t zee-waert in.
    En op dat geen gerucht haer oor en raek, noch win,
    Oft ons beletsel doe, laet ons het schip daer laten,
    (2115) En springen in den boot.
Antistes.                                       Myn-heer.
Ulysses.                                                       Nu staek het praten,
    Laet ons van hier, de vlucht is nu een eer’lyk werk.
    Geen man thoont sich voor liefd’ zyn tooveryen sterk,
    Dan die haer snel ont-gaet.
Antistes.                                 Wy antwoorden met traenen,
Ulysses., Schoon Juno, en wilt my niet langer doch vermaenen,
    (2120) De grootste toovery (’k meyn liefde) vallend’ aen,
    Ter-wyl ik nu gereedt op uw’ geboden staen.
    Uw’ bloemen kosten al de toovery verkrachten,
    Maer nimmer die der liefd’, dit kan alleen betrachten,
    De vlucht by ons ter-handt.
Lebrel.                                   ’k Gaen immers sonder aep.
Clarin. (2125) Hy blyft noch twyfelen, wat dunkt u van dat schaep?
Sy vertrekken al d’eene zyde, langs d’ander komen al de Iuffrouwen, die Arsidas, en Lisidas gevangen brengen, uyt.
Circe. Laet voor myn’ hof-sael nu het zege-vyer ont-steken,
    Laet trommels, en trompet door lucht, en hemel breken,
[p. 72]
    En hun verkondigen, dat Circe zege-ryk
    Is uyt het veldt gekeert, en dat met volle blyk,
    (2130) Dat sy Arsidas heeft en Lisidas gevangen,
    Dat sy, in d’armen van Ulysses, met verlangen
    Haer nu verpoosen gaet.
Arsidas.                             Al hebt gy dit gedaen,
    Ten is niet, als het hoort, met ons, en u gegaen,
    Gy hebt als tooveres, niet als heldin verwonnen,
    (2135) Den schyn van uwe macht heeft al myn volk geschonnen,
    U schimmen leger heeft myn daed’lyk heyr vernielt,
    Gedreven in de vlucht, en voor een deel ont-sielt.
Lysidas. Ik socht myn’ Florida uyt uwe macht te trekken,
    Dat niet wel lukken kon, wyl sy haer liet verwekken,
    (2140) Om tegen my in ’t veldt, en vollen slag te gaen.
Circe. Zyt gy om haeren ’twil gevangen, ik verstaen
    Dat gy om haeren twil sult vry zyn van die banden,
    Ulysses grooten Griek, laet nu die soete landen,
    Diên cierelyken thuyn, op dat gy over-treedt
    (2145) De pracht der jalousy, en haer als modder kneedt.
    Denkt dat ik zege-ryk, en onder ’t handen klappen,
    Weer naer uw’ armen keer, en vaerdig stier myn’ stappen,
    Op dat ik daer in heersch, en dartel zege-prael.
Den trompet wordt gesteken, van in den boot daer Ulysses in is, die sich allenxken ontdekt ende sien laet.
    Maer ah wat hoor ik voor on-aengename tael?
    (2150) Wat bastert-tromp is dat? wat koper mag dus suchten!
Florida. ’t Schynt dat het pekel-nat ons voort-brengt des geruchten.
Lyb. Den boot van ’t Grieksche schip ont-dekt sich daer in zee
    Ulysses spreekt’er uyt, hoort hem, en staekt u wee.
Ulysses van in den boot.
    Trinacria, schoon landt, wiens steil, en spitse bergen,
    (2155) Den hemel, en ’t gesternt met hunne punten tergen,
    ’k Heersch end’ling over al de kracht uws toovery,
    Ik ben den Thesêus van dyn’ dool-hof, siet in my
    Den Oedipus uws Sphynx, de reen quam my te maeken
[p. 73]
    Vry van het slot, daer my de liefd’ ded’ in-geraeken,
    (2160) En ruylt my vast dyn hof op Amfitrites veldt.
Al t’samen. Goe reys.
Florida.             Goe reys, hoor ik, woordt toe-gewenscht den heldt
    Van all’ de winden.
Circe.                         Hoor tyrann’gen Griek, wilt toeven,
    ’k Spreek als verliefde, niet als wreede, met ik schroeven
    Voor uw’ triumf berey, op dat gy daer op staet,
    (2165) Hoe is het dat gy my soo goddeloos verlaet?
    Wilt gy, dat ik gelyk dyn overwonne weene?
    En tot bermherticheydt bewegen gaen de steenen?
    Ik sal het doen, hoort toe. Maer ah! ten mag niet zyn,
    Het suchten, en ’t geween vermeerdert myne pyn,
    (2170) Krygt gy door d’oogen nat, en winden door myn suchten,
    Soo kunt gy beter uw’ reys spoeyen, en door vluchten.
Florida. Me-vrouw vergeefs klaegt gy, terwyl Ulysses doof,
    Uw’ klachten scheert, en vast voort-schiet met synen roof.
    Nu is hy als een zier, en daer mé uyt ons ôgen.
Astrea. (2175) ’k Sien als een vogel hem, u, en ons al ont-vlogen,
Circe. Arsidas gy hebt nu uw’ wraek, maer ik slaen mis,
    Aen een die soo te grondt, en soo rampsalig is,
    Wrook sich noyt edel hert, doch soo gy u wilt wreken,
    Soo trekt u stael, en wilt het in myn’ boesem steken,
    (2180) Kom doop het in myn bloet, het is medoogentheydt,
    Geen wraek, te maeken dat sulk een uyt ’t leven scheydt,
    Ey dat het zy, eer dat hy gansch is uyt ons oogen,
    Het sal de waerdicheydt van u geweer verhoogen,
    Ey staet dit toe ’k en mag hier doch niet langer zyn,
    (2185) Het suchten, en geween vermeerdert vast myn pyn,
    Krygt hy door d’oogen nat, en windt door myn’ versuchten,
    Soo geef ik hem rechts stof om sneller ons t’ontvluchten.
    Maer wat beklaeg ik aen den hemel my? ben ik
    Niet Circe? wiëns kunst, in eenen oogen-blik,
    (2190) Haer wreken kan, aen die haer hoonden, oft verstoorden?
    Al is ’t dat Junoos thuyl hem hollep, in dees’ oorden,
[p. 74]
    Van myne toovery, ten midden van het nat,
    En is hy niet bevrydt door diën bloemen-schat.
    De zee werp vlammen uyt, en gae een Etna braeken,
    (2195) ’t Azuur turkoische veldt gelyk een roodt scharlaken,
    Dat blixems uyt-schiet, en vier-pylen over al,
De zee werpt vuur uyt, en begint t’ontstellen.
    Besien wy oft hy noch een’ Godtheydt vinden sal,
    Syn snoodt bejag ten dienst.
Het water stilt, ende op het selve verschynt de
Nymphe Galathea in een triumph-wagen,
die van Mereminnen voort-getrokken wordt,
een deel Tritons, om den selven, met instrumenten.
Galathea.                               Hy sal’er noch een’ vinden,
    Die al de tochten sal van ’t waeter inne-binden.
Circe. (2200) Wiên zyt gy, die hier uyt dit vochte bedd’ op-staet
    In eene zege-koets? en met een kalmt beslaet
    De vloeden, die ontsieldt door mynen thoren waeren?
Galathea. Ik die in dees’ karos met pracht komt uyt-gevaeren,
    Verselt met Tritons, met Sirenen, en Dolfyn,
    (2205) Ben Galathea, ’t kroost van Doris, die Jupyn
    Tot, halven Godt der zee aen-nam, ’k ben de beminde
    Van Acis, d’edel borst die Polipheem’ verslinde,
    Die onse bruyloft, en ons bruydts-bedd’, heeft bedekt
    Met eene rots, die tot een’ tombe ons byd’ verstrekt.
    (2210) ’t Bloet dat dees’ graf-naeld’ ons quam uyt de leen te drukken
    Is een christal, dat noch beweent ons on-gelukken.
    Van desen snooden reus, wrook ons Ulysses, diên
    Ik ook, in synen noodt, myn hulpe kom te bi’en.
    Ik hebb’ van Amfitrit, en Godt Neptun’ verkregen,
    (2215) Dees’ soeticheydt en kalmt, dat alles is gelegen,
    En blyven liggen sal, soo lang het grieksche volk,
    Het vlak berennen sal van desen souten kolk.
    Voorts, als een’ Nymph der zee verkreeg ik daer-en-boven,
    De kracht, om ’t vier, dat gy op ’t water bracht, te dôven,
    (2220) En doen ver-gaen, hier weet gy wie ik was, en ben,
[p. 75]
    En door wat machten ik den pekel-vloer beren.
Circe. Zyt gy een’ zee-goddin, soo moet de zee bepaelen,
    De macht die gy besit, ik sal op d’aerde praelen,
    En kan ik aen myn’ wraek niet komen, en den man,
    (2225) Beschadigen, die my soo vry ont-vluchten kan,
    Soo val ik aen my self, dees’ prachtige gebouwen,
    Die door de toover-kunst den trots alleen behouwen,
    Set ik terstondt in gruys, een woordt, een stem alleen,
    Brengt haer te hoop, en maekt haer wesen soo als geen.
    (2230) Dat dit gesticht dan val, onthecht word’, en gebroken.
Den Thuyn en ’t Paleys verandert in eene ruïne.
    Dat voor syn’ thuynen word’ een’ eys’lyk hol ontloken,
    Een berg Gibel die niet als vlam, en swavel braek,
    Soo dat de maen verbrand’, de Sonn’ aen ’t duyst’ren raek.
Astrea. Wat werring staet hier op!
Lybia.                                           Wat schrik, wat eyslykheden?
Florida. (2235) Vlucht Lybia.
Lybia.                                     Vlucht Astre.
Astrea.                                                       Waer bergen wy ons leden?
Al de Vrouwen en Mans binnen, Circe en Galathea blyven.
Circe. Dat al de geesten, die ik in myn’ hecht’nis hiel,
    De lucht besmetten, en voorts wenden hunne kiel,
    Naer ’t onder-ryk, en nu ik seker quam te weten,
    Wat voor een’ toovery men mag de grootste hêten,
    (2240) En dat het is de liefd’, nu sy my over-gaf,
    Geef ik haer over ook, op dat sy kryg haer straf.
    Dat sy vergae, en sterf, in myn vergaen, en sterven,
    Komt droeven nacht der doot sticht ons gemeyn bederven.
Sy sinkt onder het Thonneel weg.
Galat. ’t Nat leydt dan stil, en neer, door ’t welk Ulysses snydt,
    (2245) Van daer siet hy den storm die d’aerde draegt, en lydt,
    En onder desen raekt de zee aen ’t vrolyk wesen,
    Wyl sy haer zege komt daer uyt te sien, en lesen,
    De Tritons met al de Syrenen loopen ’t saem,
    En maeken banden, die hun beyd’ zyn aen-genaem,
[p. 76]
    (2250) Sy lacchen met het landt, en met al de gebouwen,
    Die daer te vinden zyn, en hemel hoog t’aenschouwen,
    En seggen tot besluyt, verlustigt, en heel bly,
    DAT LIEFD’ OP D’AERDE DOET DE GROOTSTE TOOVERY.


EYNDE.

Continue

Tekstkritiek:

vóór vs. 88 Ulysses. er staat: Ulyssel.
vs. 89 rechten. er staat: rechten-
vs. 434 gewest, er staat: geweest,
na vs. 547 een haakje toegevoegd
na vs. 658 Arsidas er staat tweemaal: Aridas
vs. 702 on-hebb’lyk er staat: om-hebb’lyk
vs. 708 veyns er staat: venyns
vs. 709 alleen er staat: allen
vs. 720 niet er staat: met
vs. 753 uyt er staat: nyt
vs. 798 dat er staat: dat dat
vs. 828 duynen er staat: duyven
vs. 910 Sprekeraanduiding ontbreekt.
vs. 986 bien Hier moet waarschijnlijk baen staan, rijmend op bestaen.
vs. 991 swaerste er staat: s’waerste
vss. 1025-29 Deze verzen zijn alleen tot Circe gericht, zonder dat dit in de tekst is aangegeven.
vs. 1041 Vergeeft het my, er staat: Vergeeft, het my
vs. 1188 Clarin. er staat: Glartn.
vs. 1205 toe. er staat: toe?
vs. 1333 gelegentheydt, er staat: gelegentgeydt,
vs. 1390 avent-mael er staat: avent-mal
vs. 1396 is een half vers, niet rijmend op vs. 1385 ‘saeyen’
vs. 1480 my myn er staat: my my myn
vs. 1515 Lebrel. er staat: Lebril.
vs. 1616 een er staat: eeen
vs. 1637 het er staat: het het
vs. 1879 Clorisbe. er staat: Cloriste.
vs. 1881 Thisbe. er staat: Fhibe.
vs. 1884 Lybia. er staat: Lybea.
vs. 1969 weesrijm
vs. 2006 daer ’s er staat: daer s’
vs. 2007 ont-bonden er staat: ont ont-bonden
vs. 2052 aerdes er staat: aerders