Adriaen Peys: Klucht-spel van het gedwongen houwelyck. Amsterdam 1680.
Uitgegeven door Madelon Monté.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton06679
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
De regel ‘Wat salt’, het rijmwoord na ‘bevalt’ hebben wij als een apart vers geteld (vs. 570).

Continue

KLUCHT-SPEL,

Van het

GEDWONGEN

HOUWELYCK,

OF

Mariage Forcè.

Van Monsr. MOLLIERE.

Vertaelt door A.P.

[Vignet: Stadswapen van Amsterdam].

t’AMSTERDAM,
______________________

By MICHIEL de GROOT, Boeckverkoper,
woonende tusschen de twee Haerlemmer-sluysen. 1680.

VERTOONDERS.

SGANAREL, een oud Man.
LUSETTE, de Meyd.
JERONIMO, sijn Gebuerman.
DORIMENE, sijn Bruyd.
PAPINETTE, haer Meysjen.
LYCASTE, Minnaer van Dorimene.
ALCANTOR, Vader van Dorimene.
ALCIDAS, Broeder van Dorimene.
PANCRACE, & MARPHURIUS, } 2 Philosophen.
Twee Heydinnen.

        Speelt voor ’t Huys van Sganarel, en
            daer na voor ’t Huys van Alcantor.

Continue

KLUCHT-SPEL,
Van het
GEDWONGEN
HOUWELYCK.

Eerste uyt-komst.

            Sganarel, Lusette.

Sga.   ’k BEn in een omsien t’huis, doet soo ick heb bestelt.
Luset.    Seer wel mijn Heer, ick sal
Sga.                                       Maar brenght’er yemant gelt,
        Soo doet my haelen, ’k moet Jeronimo gaen spreken,
        Van een gewichte saek, blijft dan in geen gebreken,
        (5) Het Huys gelijck ’t behoort te vagen, hoorde wel!
        ’k Brengh licht een Huysvrouw mee!
Lus.                                                    Doet dat Heer Sganarel.
        Ghy zijt noch jeughdigh, en sult licht een Vrouw bekoren.
Sga.   Daer twijffel ick niet aen.
Lus.                                        Aers gaet u jeught verlooren,
        En dat was jammer, ’k wensch mijn Heer alree geluk
        (10) Met sijn beminde.
Sga.                               Wacht een heerlijk Bruygoms stuck.
Lus.    Daarom ist dat ick dien.
Sga.                                       Ick sou met u wel trouwen,
        Want ghy verstaet genoegh, hoe datmen huys moet houwen;
        Maar siet ghy zijt my wat te jarigh en te oud,
        Ick moet een jonger.
Lus.                                Best een Jonger dan getrouwt.
Sga.   (15) Dat ben ick ook van sin, daer dien ik op te letten
        En schoon oock...
Lns.                            ,, Soo kans’ u te beter horens setten,
Sga.   Hoe seghje?
Lus.                    Dat een jongh, en schoon u dienen sal.
Sga.   Dat weet ick oock.
Lus.                            Geluck dan in u trou geval.
Sga.   Gaet binnen, volgh mijn last.
Lus.                                                ’t Werd van my waer genomen.
Sga.   (20) Dat gaet dan na mijn vriend: maer schijn ick niet te droomen?
        Soo komt hy ginder aen, wat is ’t geluck my goet.
        Mijn Heer Jeronimo, dat ick u hier ontmoet.

                    Ieronimo uyt.

Ier.    Wat reden Heer?
Sga.                           Ick was van sin by u te komen
        Om saken van gewicht: want ick heb voor-genomen
        (25) Een groote saeck, die ick aen u ontdecken moet.
        Ik bid u togh, neemt dan mijn stoutigheyd in ’t goed.
Ier.    Ick ben u Dienaer.
Sga.                               Ghy moet my tot raed verstrecken,
        En van de saek, u rechte meyningh my ontdecken
        Die ick u seggen sal. Ghy moet op mijn begeer
        (30) U oordeel geven.
Ier.                                    Wel
Sga.                                       Zijt dan gedeckt* mijn Heer.
        Maer spreeckt u hert recht uyt.
Ier.                                                    Ick sal my daer in quijten.
Sga.   Dat gy my vleyde in dees saeck, dat sou my spijten:
        Ghy moet u naer u verstant en oordeel Rechter zijn,
        En u gevoelen...
Ier.                            Ay! en stelt u in geen pijn.
Sga.   (35) Belooft gy my dan u gevoelen te verklaren?
Ier.    ’k Beloof u.
Sga.                   Spreeck recht uyt.
Ier.                                                Ick sal geen waerheyt sparen.
        Seght my dan wat ghy wilt.
Sga.                                           Het geen ick dan begeer
        Van u te weten, is een groote saeck mijn Heer!
Ier.    En welcke?
Sga.                   ’t Is een saeck van groot gewicht en reden
Ier.    (40) Laet hooren!
Sga.                       Wel! ick sou in d’Echten-staet gaen treden.
Ier.    Wie, gy?
Sga.               Ja ick: dies wou ick wel van u verstaen,
        Of ’t wijslijck waer van my, of sottelijck gedaen?
        Wat oordeel strijcktg’ hier van?
Ier.                                                Ick dien wel eerst te weten,
        Hoe oud gy zijt!
Sga.                       Hoe dat ick word Sganarel geheten.
        (45) En ben gesont.
Ier.                                Weet ghy dan niet u ouderdom?
Sga.   ’k Weet die soo nauw niet, wel ick ga niet slim noch krom
Ier.    Dat is de vraegh niet, naer ick kan mijn gissingh maken.
        Zijt ghy wel tsestigh jaer? en nu in Min te blaken!
Sga.   Ick ben soo oud niet, ’t scheelt noch wel ses maenden Heer!
Ier.    (50) Dat is een kleyn verschil, ick sal dan op u begeer,
        Gelijck ghy hebt versocht, mijn rechte meyningh seggen
        In sulck een ouderdom: nu gaen de knoop te leggen
        Van Huwelijcken staet, en staet my gantsch niet aen.
        ’t Is quaet genoegh, als het van jonge werd gedaen.
        (55) De jonge Vrouwtjes schier geduerig hen beklagen,
        Dat hen de Mans in ’t Bed, niet als sy wenschen, dragen,
        En wat sal dan een Man van sulck een ouderdom?
Sga.   Wat bruyt de outheyd, wel ick ben niet slim noch krom,
        Dat segh ick u nog eens.
Ier.                                        Mijn Heer, ’t zijn dwase saken
        (60) Dat ghy tot noch toe vry, u nu wilt vast gaen maken
        Aen sulck een zwaere block, gelijck het Huw’lijck is.
        Dat is mijn meyningh
Sga.                                   En u meyningh slaet hier mis.
Ier.    Ghy sult gewis een spot van al de wereld wesen
Sga.   Mijn Heer, ick heb daer voor in ’t minste niet te vresen.
        (65) ’k Wil trouwen, nu weet gy hoe dat mijn meyningh leyt.
Ier.    Ja ghy wilt trouwen, dat had gy my niet geseyt.
Sga.   Het is een Dochter, die ick lief met hert en sinnen.
Ier.    Met hert, en sinnen? wel wilt dan die Dochter minnen.
Sga.     Soo ist, en ’k heb haer van de Vader al versocht.
Ier.    (70) G’hebt haer versocht, seer wel, dat had ick niet gedocht.
Sga.   Ja, ’k wil noch desen dagh met haer in ’t Huw’lijck leven.
Ier.    Noch desen dagh?
Sga.                           O ja, en ’k heb mijn woord gegeven.
Ier.    Wel trouwt dan Sganarel, trouwt vry, ’k spreek niet een woort.
Sga.   Ja desen avond gaen ick met het Houw’lijk voort.
Ior.    (75) Seer wel mijn Heer.
Sga.                                   Hoe sou ick mijn voornemen breken,
        En trouwen niet die schoon’!
Ier.                                                Mijn Heer! g’hoort my niet spreken.
Sga.   Spreeckt van mijn oudheyd niet, maer siet mijn swackheyd aen.
        Segh, siet ghy wel een man van dertigh jaeren gaen
        Soo recht, en soo geswint, sie let vry op mijn Kuyten
        (80) Daer sittense mijn Vriend.
Ier.                                            wilt dan u Huw’lijck sluyten.
Sga.   Beweegh ick niet mijn leên, en armen als ’t behoort,
        ’K heb noch geen Chees van doen, noch Paerd, om rechte-voort
        Te reysen daer ’t my lust, ick heb mijn mond vol tanden,
        Die vier-mael op een dagh na kost en eten branden.
        (85) Wat meynt Jeronymo! als yser is mijn stem,
        Hoort hoe ick geef geluyt, Jeronimo, hem hem.
Ier.    Gewis ghy hebt gelijck, ’k moet my bedrogen houwen,
        Neen gy sult wel doen met soo daetelijk te trouwen,
        Trouwt dan Heer Sganarel
Sga.                                           Dat meyn ick oock te doen.
Ier.    (90) ,, De duyvel hael de geck, hoe staet het hem soo groen
Sga.   Wat seyt mijn Heer?
Ier.                                    Dat ghy sult wel doen u te binden.
Sga.   Gewis, want boven dat, ick heb tot mijn beminde
        Een schoon en jonge Vrou, die my met minlijckheyd
        Sal vliegen om den hals, en die my soet bescheyt,
        (95) Met kus op kus sal doen, sal ick uyt my gesproten,
        Tot meerdringh van ’t geslacht van Sganarelle loten,
        Sien hupp’len om mijn Disch, wat sal my vreugt geschien
        Als ick dat klein gespuys sal voor mijn oogen sien,
        Op springen, loopen, datse hygen saemen sweten,
        (100) Om my Papake-Lief, en dan Monpeer te heten.
Jer.    Heer Sganarelle daer ’s niet aengenamer, en
        Niet soo vermaekelijck als dat, ja ick beken
        Dat gy sult wel doen soo g’ u haesten wilt tot trouwen.
Sga.   Soo sout gy dan mijn trou voor goet en redelijck houwen?
Jer.    (105) En sou ick niet, o ja, de Houwelijcke staet
        Is goet voor u,
Sga.                       ’k Ben bly dat gy my soo een raet
        Kom geven. ’k dorst het sonder goeden raet niet vragen.
Jer.    Maer wie is dese Schoont’ die u so kan behagen?
Sga.   Wel Dorimene
Jer.                            Hoe de schoone Dorimeen
        (110) Die soo uitmuntend’ is een jongh?
Sga.                                                               Dat isser een,
        Wat dunckt u daer van, he!
Ier.                                            Gy meint Alcantors Dochter,
        Alcidas Suster,
Sga.                       Ja, kon ick wel uit-gesochter
        Verkiesen.
Ier.                    Neen mijn Heer, het Huw’lijck is seer goed.
        Ghy raekt haer nog wel quijt, soo ghy u niet en spoet
        (115) Met dese Trouw.
Sga.                                   O neen, ’k heb daer niet voor te vresen,
        Sy is de mijne, en sy moet de mijne wesen.
        Ten eersten, ick bedanck mijn vriend voor sijnen raedt,
        En nood’ u op mijn Feest.
Ier.                                        Het Huw’lijck is niet quaedt.
        De jonge Dorimeen, ontrent oud sestien jaren,
        (120) Met Sganarel seer na sestigh, dat is paren,
        Dat is een Huwelijck dat schoon is, ô gantsch bloet,
        Dat is een Huwelijck, dat kost’lijck is en goedt.
Sga.   Gewis ’t Huwelijck goed, ’t sal yeder een behagen.
        Neen, van dit Huwelijck sal ick my niet beklagen.
        (125) Ia, ’k sal gaen trouwen met de schoone Dorimeen,
        Dat jonge Schepsel, ha! wat ben ick wel te vreen.

            Dorimene, Papinette uyt.

Sga.   Daer is mijn soet backesje, ay sie eens, dat zijn oogen,
        Dat is een swier, een geest, wat heeft sy niet vermogen
        Op mijn bekoorlijckheyd, sie wat een luchte tret,
        (130) Wat aengenaem gelaet, en wesen!
Dor.                                                                Papinet
        Is alles soo ’t behoort, de Neusdoek, en mijn Stricken?
Pap.    ’t Is alles wel Me-vrou.
Sga.                                   Hoe net kans’ haer op-schicken!
        Dat is een Troniken, alwaer ’t van Was gedraeyt,
        Ick sal haer trouwen, eer den Haen de morgen kraeyt.
        (135) Wie sou niet vlammen, om dit Engeltjen te trouwen?
        Neen s’ is voor Sganarel, ’k moet haer alleenigh trouwen:
        Aanstaende Bruyt van u aenstaende Bruydegom,
        Waer gaet ghy henen, segh mijn schoone Koore-blom?
Dor.    ’k Ga na de Naeyster, om te sien of alles klaer is.
Sga.   (140) ’k Geloof mijn Lief, dat u de Maegdom nu te swaer is.
Pap.    ,, Dat ist niet dat haer schort.
Dor.                                            Mijn Lief, gy maekt my root.
Sga.   ’k Sal nu haest baden in de wellust van u schoot,
        Daer ’k mijn ontsteken vlam met weelde in sal boeten
        En gy sult mijne sin van ’t hooft tot aen de voeten,
        (145) ’k Sal meester wesen van u oogen, van u mont,
        Van uwe Neus en Kin, u borsjes hart en ront,
        Die sullen wesen mijn oorkussen om te rusten,
        En ick sal met u doen, al wat mijn hert sal lusten,
        Zijt gy niet wel te vreê?
Dor.                                    Op ’t hoogst mijn Heer, ô Ja?
        (150) ’k Sal nu verlost sijn, van mijn Vaders ongena,
        En strengheyt, daer hy my te nau mee hiel gevangen,
        ’k Heb naer het Huwelijck gehaekt, met groot verlangen
        Om my ’t ontlasten van de smert daer ick in was.
        Nu ben ick eind’lijck vry, en hoop dat gy soo ras
        (155) Als wy getrouwt zijn, my mijn vryigheyt zult geven,
        Om meerder na mijn sin en sind’lijckheyt te leven:
        Gy sijt tot mijn geluck gekomen om de tijt,
        Die ick tot noch toe al met herte-leet verslijt,
        Weer in te haelen, en met weelde te vergoeden.
Sga.   (160) ,, Wat dunckt u daer van?
Dor.                                    Dus mijn Lief, gae ick mijn spoeden,
        Om my te geven alle vreught en vrolijckheydt,
        ’k Weet dat gy niet en zijd, van sulck een onbescheyt,
        Dat gy my houwen zult gesloten en gevangen,
        Maer dat, als ick een vrient sal in mijn Huys ontfangen
        (165) Gy die onthalen zult gelijck u eygen vrient.
Sga.   ,, Daer twijffel ick wat aen.
Dor.                                        Weet dat ick ben gedient,
        Met kaertspel, daer nu meest de rijk en ed’le Vrouwen,
        En al wat iet wil zijn, seer wonder veel van houwen,
        Ick heb zeer gaerne datm’ een Edelman visiteert
        (170) Of de visiten geeft, want alsmen my vereert,
        Soo eertmen ook mijn man.
Sga.                                   ,, Men moet haer visiteren,
        ,, De Duvel hael ’t visiet, is dat de man vereeren
        ,, Daer speelt de Duvel mee.
Dor.                                        Verstaet gy mijne sin,
Sga.   ,, Niet dan te veel.
Dor.                            En heb ick kennis van u min,
        (175) Tot my zult gy mijn vreugt noch vrolijckheyt niet stooren.
        Mijn Neef is my gewent, ick zegh ’t u van te voren,
        Somtijts te spreken, en te leyden op de handt,
        Maer stoort u daer niet aen, ’t is sijn gewoonte: want
        Hy is op ’t hoogst beleeft, en weet van eerlijck leven
        (180) Ick weet wel dat u dit geen Jalousy sal geven,
        Want gy zijt veel te wijs, en goedertier daer toe,
        Gy kent mijn trouwigheyt!
Sga.                                       ,, Ick mocht de Duyvel.
Dor.                                                                            Hoe!
        Gy schijnt ontstelt mijn Heer. Wat hebt gy?
Sgr.                                                                Niet met allen,
        Daer is my soo een damp uyt ’t hooft op ’t hert gevallen,
        (185) Dan dat is nu gedaen.
Dor.                                        Het is gemeene quael.
        Dan ick sal dese Damp minnelijck onthael,
        En onse vriend’lijckheyt u uyt het hooft verjagen.
        Vaer wel mijn Lief, ick moet gaen vorder sorge dragen,
        Dat alles sy gereet, het geen ick hebben moet.
Pap.    (190) Me-vrou ’t is tijd, om op te soecken al u goet.
Dor.    ’k Ga alles koopen, Papinet gy sult het haelen,
        ’k Send u de Koopliên Heer, die moocht gy dan betalen.
Sga.   Dat mocht de duyvel doen, wat dunckt u van dat kint?

                        Jeronimo uyt.

Jer.    ’k Ben bly Heer Sganarel, dat ick hier u noch vindt,
        (195) ’k Heb daer soo datelijck een Juwelier gesproken,
        Die soo ick mercken kon, u Huw’lijck had geroken,
        En bad my ernstigh dat ick u toch seggen sou
        Dat hy versien van goet tot vord’ringh van u trou,
        Als Diamant, Robijn, en Paerlen wilt verkoopen,
Sga.   (200) Dat heeft noch soo geen haest.
Ier.                                            Hoe is soo haest verloopen,
        De yver tot u trou hoe sal ick dat verstaen?
Sga.   Daer quam my datelijck iet vreemts te voor om aen
        Geen saeck van sulck gewicht soo haest gehoor te geven,
        Oock wert ick dese nacht door eene droom gedreven,
        (205) Die my soo daetelijck in mijn geest geschoten is,
        Waer van ick wensten gy my de geheymenis,
        Wout melden, ’k was als in een schip geseten,
        Dat van de baren wert vast heen en weer gesmeten,
        En dat...
Ier.                Heer Sganarel, verschoon my ’k heb geen tijt,
        (210) Oock heb ick geen verstant van dromen, soo gy zijt
        Genegen, het geheym van dese Droom te weten,
        Daer woonen twee Docteurs met wijsheyt bey beseten,
        ’t Zijn u geburen, gaet, sy sullen u de Droom
        Uitleggen, en ’t geheym, gy kunt hen sonder schroom
        (215) Eens ondervragen, en u saeck te voren leggen,
        U slaef
Sga.           hy heeft gelijck, ’k moet hooren watse seggen.

Pancrace uyt, kijvende tegen een van binnen.

Pan.    Voort voort, gy zijt een Beest, een Ezel, ja een Swijn.
        Die uyt ons faculteyt al most gebannen zijn,
Sga.   Sie daer een wel te pas.
Pan.                                    Ja ick sal staende houden,
        (220) Soo lang ick leven sal, wilt my dat toe vertrouwen,
        Dat gy een Ezel zijt, de botste bottemuyl,
        Die ’k immer heb gesien, een welgevormde Uyl.
Sga.   Het schijnt hy heeft verschil, Mijn Heer.
Pan.                                                                Gy u bemoeyen
        Met redeneren, gaet drijft Varkens voort, en Koeyen,
        (225) Of Ezels, die gy lijckt, loopt voor gans felten vent,
        Gy weet de gront niet noch begin van argument
Sga.   Sijn gramschap oorsaek is, dat hy my niet hoort spreken,
        Mijn Heer Docteur.
Pan.                                Wilt gy u neus wijsheyd steken,

        Loop steeck die ergens daer ’t niet wel en riekt.
Sga.                                                                       Mijn Heer...
Pan.    (230) Proposito illa est damnabilis apud omnes Philosophos.
        De Propositie is verdoemt by Wet en Leer,
        En by Philosophi.
Sga.                           Men quam hem seer verstooren.
        Ick?
Pan.          Voort uit mijn gesicht, ick wil u sien noch hooren,
        Toto coelo tota via abarras.
Sga.                           Ick kus mijn Heer de handt.
Pan.                                                                U dienaer.
Sga.                                                                           Sou ick wel
        Signeur Doctoor?
Pan.                                Ay sie, dat is een duyvels spel,
        (235) Wat maekt ghy? ’t is een silogismus in Baroco,
Sga.   Ick heb u maer een woort.
Pan.                                            Mentiris tam in loco
        Quam forma.
Sga.                   Ay mijn Heer!
Pan.                                            De Major vat geen sté,
        En de conclusie sluit van achter met een pé.
Sga.   Mijn Heer! ick bid u, hoor!
Pan.                                            Hoe sou ick dat verdragen?
        (240) De leste druppel Inckt, wil ick daer tegen wagen:
Sga.   Magh ick wel Heer Doctoor?
Pan.                                            Ick salder tegen staen,
        En die bevechten, al sou ’t noch soo qualijck gaen,
        Pugnis, en calcibus unguibus & rostro.
Sga.   Heer Aristoteles. Hoe soo gestoort
Pan.                                                            In nostro
        (245) Collegio, O bloet, ick spou mijn gal van spijt,
Sga.   Segt my de reên waerom gy soo verbittert zijt,
Pan.    De reden? reen genoegh, hoe kan hy dat doen blijcken,
Sga.   Wat isser dan mijn Heer,
Pan.                                        Hoe sulck een vonnis strijcken,
        Neen dat verstae ick niet,
Sga.                                   Wat ist dat u ontstelt,
Pan.    (250) ’t Is tijdt om toe te zien d’ heel’ wereld lijd gewelt,
        ’t Is al verkeert Heer Sganarel, en al verloren.
        Een ongeboren eeuw wort in des eeuw herboren.
        De Werelt die vervalt: O Goon! hoe leeft men dus!
        Generatio unius est corruptio alterius.
Sga.   (255) Wat is het dan?
Pan.                        Is ’t niet yslijck om te hooren?
        ’t Roept in den Hemel wraeck,
Sga.                                           Wat komt u soo verstooren?
Pan.    De Vorm van een Hoet:
Sga.                                   De Vorm van een Hoet?
        Wat Droeskop, wat is dit?
Pan.                                        Ick sal met goed, en bloed
        Vaeck staende houden, datmen die figuer moet noemen,
        (260) En dat m’ in onse school die schelmen moet verdoemen
        Die ’t houden by de Vorm!
Sga.                                       Figuer of Vorm mijn Heer,
        Is dat niet een?
Pan.                        Neen Sganarel, ick sweer
        Want dit verschil is tusschen de Figuer, en Vormen,
        En soo lang als ick leef, sal ick die Leer bestormen,
        (265) Quod forma sit dispositio extrinsica corporum
        Animatorum
        Et figura, dispositio intrinsica corporum
        In animatorum.
        Ergo, terwijl den Hoet is sonder Ziel, soo moet
        (270) Men seggen de Figuer, niet Vorm van de Hoet:
        Maer de Figuer, niet Vorm, gy Uyl, dat moet gy weten,
        Of meynt gy dat my reets de Leeringh is vergeten
        Van Aristoteles in ’t* Capittel van den Hoet.
Sga.   Ick dacht den Hemel werd getreden met de voet.
        (275) En is het anders niet, gaet u dit soo ontsteken?
Pan.    ’k Ben so ontstelt, dat ick byna niet meer kan spreken.
Sga.   Ay laet Figuer, en Vorm van Hoeyen toch in vreê,
        Ick heb wat anders u te seggen op dees steê.
Pan.    Ghy onbeschaemde geck.
Sga.                                           Ick bid u wilt bedaren.
Pan.    (280) Hy sal met dese Leer, recht voor den Duvel varen.
Sga.   Heer.
Pan.            Aristoteles in rectis terminis.
        Heeft hy die Leer gedoemt?
Sga.                                   Ick weet wel dat ’t soo is.
Pan.    In primo capite articulo secundo.
Sga.   Gy hebt gelijck mijn Heer.
Pan.                                            Tolleratur hoc in Mundo?
Sga.   (285) Wat zijt ghy voor een Beest, die hier maeckt al die stanck?
        Die noyt geseten hebt als op de Ezels-banck.
        Ghy disputeeren, ghy een ongeleerden bengel,
        Met een Doctoor, die verstant heeft als een Engel:
        Een Doctoor die soo leeft, en die soo schrijven kan,
        (290) Hy stilt zijn selven wat, mijn Heer ick bid u dan,
        Dat gy mijn hooren wilt, ick sou u dan wel vragen,
        Hoe ick my in een zaek nootsaeklijck heb te dragen?
        ’k Sou geerne trouwen, en ick weet niet of ick wel
        Of qualijck doen sal.
Pan.                                Uyl.
Sga.                                       Wel dat is hier een spel.
Pan.    (295) Eer ’k toe sta datmen Vorm, en niet Figuer moet seggen,
        Soo sal ick houden staen met al mijn Harssens,
        Quod detur vacuum in rerum natura.
Sga.                                                       ,, Leggen
        ,, Mijn saeken hier niet schoon? de Duvel hael de geck,
        Ay! geef soo lang gehoor, tot dat ick u ontdeck.
        Ick heb maer een woort...
Pan.                                        Ick* bid wilt my verschoonen
        (300) Ick kan niet lyen dat men my soo schelms gaet honen.
Sga.   Ay my! laet alles daer, en zijt toch wat gestilt,
Pan.    Wel aen ick ben te vreen seg my maer wat gy wilt.
Sga.   Ick sprack u geeren,
Pan.                                Per quam Linguam wilt gy spreken.
        Met welcke tong?
Sga.                           Wat sal de geck nu weer gebreken,
        (305) Wel met de tongh mijn Heer, die ick heb in mijn mont.
Pan.    Ick meyn met welcke tael, ’t schijnt dat gy ’t niet verstont,
Sga.   Gy seyt wat tongh?
Pan.                                ’k Meyn Tael.
Sga.                                                   Mijn Heer dat is wat anders.
Pan.    Wilt gy in ’t Italiaens?
Sga.                                   Neen
Pan.                                            Of als d’ Engelanders;
Sga.   Neen.
Pan.                Of in spaens?
Sga.                                       Neen.
Pan.                                                Of Hoogduyts?
Sga.                                                               Neen.
Pan.                                                                In Latijn?
Sga.   (310) Neen.
Pan.                Griecks?
Sga.                           Neen.
Pan.                                Of Hebreeus?
Sga.                                           Wat Duvel sal dit zijn?
        Neen.
Pan.            Ziriacks?
Sga.                       Neen.
Pan.                                Turcks?
Sga.                                       Neen,
Pan.                                                Of als de Portugisen?
Sga.   Neen.
Pan.            Of Arabers?
Sga.                           Neen laet ons geen tijt verliesen?
Pan.    Wat Tael dan?
Sga.                   Nederduyts.
Pan.                                        Gaet dan aen d’ ander zy,
        Dees oor gewent haer maer op taelen van waerdy,
        (315) Maer dees gewent haer maer op moederlijcke taelen.
Sga.   ,, De droes moet dese geck in kleyn Turckyen haelen.
Pan.    Wat wilt gy nu?
Sga.                           Ick heb een kleyn moeyelijckheyt,
Pan.    Is ’t in Philosophie het wert u uyt geleyt,
Sga.   Vergeeft my ick sou u..
Pan.                                Gy wilt misschien maer weten,
        (320) Of het geval of de substantie wort geheeten
        Termijn of equivoocq ten aensien van het zijn,
Sga.   In ’t minste niet ick sou,
Pan.                                        Ay stelt u in geen pijn.
Sga.   Ick sou?
Pan.                Of Logica by ons een konst magh wesen
        Of wel een wetenschap,
Sga.                                       Neen toch ick!
Pan.                                                            Wil niet vresen.
        (325) Of sy tot voorwerp heeft drie krachten van de Geest
        Of maer de derd’ alleen?
Sga.                                   ,, De Droeskop hael de beest.
        ,, Hoe ben ick hier gebruyt?
Pan.                                        Of dat men moet solveren
        Per silogismum, tot een slot van ’t disputeren,
        Of door conclusie, of....
Sga.                                   Neen neen, de Duvel neen.
Pan.    (330) Wel segt dan wat gy wilt?
Sga.                                   Daer ben ick mee te vreen.
        Ick sal u seggen maer gy moet ten minsten hooren.

                Sy spreecken gelijck.

        Weet dan mijn Heer Doctoor, dat ick heb uytverkoren
        Eer schoon en jonge Bruyd, met wie ick ben van sin
        Van desen avond noch, om dat ick haer bemin
        (335) Te trouwen, segh my toch, hoe ick hier in sal leven?

        Pancrace spreeckt op den selven tijd als Sganarelle
                                        spreeckt.

Pan.    Den mensch is van natuer een tong en spraeck gegeven.
        Op dat hy sijn gedacht daer door ontdecken sou,
        En g’lijck ick het gedacht Portret der saecken hou.
        Soo zijn ons woorden het Portret van ons gedachten?
        (340) Door welk Portret men moet de kennisse betrachten;
        Van ons gedachten schoon verscheyden inde saeck,
        Van ons gedaehten nu dan Sganarelle maeck,
        Een end van u versoeck?
Sga.                               Brilt voor de Duvel rekel?
        ’k Ben langh genoeg gebruyt geweest met u gekekel,
        (345) ’k Ga na den and’ren toe, die sal my soo ick meen
        Gehoor verleenen, en meer luysteren na mijn reen?
        Holla?

                Marphurius uyt, sacht spreeckende.*

Mar.            Wat is u wil,
Sga.                           Ick sou u geerne spreken,*
        Van een geringe saeck, en na dat ick bereken,
        Sult gy naer u verstant my onderrichten, en
        (350) Dit is de reden dat ick hier gekomen ben;
Mar.    Heer Schanarelle ’k bid verstaen wy eerst malkand’ren,
        Hoor gy moet u manier van spreken wat verand’ren,
        Want gy verstaet noch ons Philosophie niet wel,
        Dies luystert na mijn les Sinjeur Heer Sganarel,
        (355) Gy moet op dat gy ’t weet u woorden wel besteken,
        En moet niet seecker maer moet twyfelachtig spreken?
        Dies gy niet seggen moet, ’k ben hier gekomen, en
        Ick kom hier, maer my dunckt dat ick gekomen ben.
Sga.   My dunckt,
Mar.                        Ja ja my dunckt,
Sga.                                           Wel ben ick dan niet gekomen,
Mar.    (360) By consequentie wort dat geensins aengenomen,
        Gy kunt niet konnen zijn, schoon gy gekomen sijt.
Sga.   Hier heb ick weer wat nieuws, mijn Heer t’is nu geen tijd
        Om veel te spotten,
Mar.                                Wel ick spot niet, ’k spreeck de waerheyd?
Sga.   Wel is het dan niet waer dat ick hier ben, de klaerheyd.
        (365) Spreeck selver
Mar.                        ’t Gaet niet vast, men kan ’t in twijffel slaen?
Sga.   Siet gy my hier dan niet, en sie ick u niet staen.
Mar.    My dunckt dat ick u sie,
Sga.                                   Gy dunckt met my te gecken.
        Wy staen hier bey, wat wilt gy dit in twijffel trecken.
        Ay die diepsinnigheyt en is niet eens van noo,
        (370) Ick heb wat anders voor ick soeck geen naeld in ’t hoo,
        Weet dat ick mijn van daegh in d’ Echten-staet wil steken,
        En dat ick geerne zou...
Mar.                                ’k Weet daer niet van te spreken.
Sga.   Ick zegh het u,
Mar.                        ’t Kan zijn.
Sga.   De Dochter die ’k bemin, is jong en schoon, na myn
        (375) Goetduncken.
Mar.                            Wel dat is al mogelijck.
Sga.                                                               In dit trouwen,
        Zou ick wel of qualijck doen, met welck sou ’t gy het houwen?
Mar.    Met ’t een of ’t ander.
Sga.                                    Wel hier hebde weder ’t spel,
        Indien ick met haer trouw mijn Heer, doen ick dan wel?
Mar.    Na dat het valt,
Sga.                           Of sal ick qualijck doen?
Mar.                                                                ’t Kan wesen,
Sga.   (380) Antwoort gelijck ’t behoort,
Mar.                                            ’k Sal ’t doen, en wilt niet vresen.
Sga.   ’k Ben zeer genegen tot dees dochter.
Mar.                                                            Dat kan zijn.
Sga.   De Vader staet het toe,
Mar.                                    Dat kan hy doen,
Sga.                                                               Wat pijn,
        Of moeylijckheyt siet gy in ’t Huwlijck.
Mar.                                                                Niet met allen,
Sga.   Soo sal het goet sijn.
Mar.                                Wel na dat het dan sal vallen,
Sga.   (385) Maer ick vrees voor Horens.
Mar.                                                    Ja dat is al doenelijck,
Sga.   En dat gelijckt my niet,
Mar.                                        Dat gild is Horen-rijck,
Sga.   Wat dunckter u van?
Mar.                                Het zijn mogelijcke saeken,
Sga.   Sou sy m’ onteeren?
Mar.                                Sy kan u Cornelis maeken.
Sga.   Maer zeg wat zout gy doen dat gy waert in mijn plaets,
Mar.    (390) ’k En weet,
Sga.                           Wat raet gy my?
Mar.                                                        Ick ben ten enden raets,
Sga.   ’k Word rasend’, en ick barst van spijt,
Mar.                                                            Ick was mijn handen.
Sga.   Bruyt voor den Duyvel.
Mar.                                    Daer zou ick niet wel belanden,
Sga.   De droeskop hael de geck, ick sal u haest van toon,
        Veranderen doen hou daer.        Hy slaet hem.
Mar.                                        Doet gy my dese hoon,
        (395) Hou op wat sal dit zijn?
Sga. Soo sal ick u betaelen
Mar.                                                Wat stoutigheyt is dit een Philosooph te slaen,
        Een Philosooph als my wat boosheyt gaet u aen
Sga.   Heer Philosooph ick bid verstaen wy eerst malkanderen,
        (400) Want gy moet u manier van spreken wat verand’ren,
        Mits gy verstaet toch de Philosophie niet wel,
        Gy moet niet seggen dat u oit sloeg Sganarel.
        Maer wel dat het u dunckt dat hy u heeft geslagen,
Mar.    Wel sloegt gy my dan niet? Ick sal u aen gaen dragen
Sga.   (405) My docht dat ick u sloegh!
Mar.                                Ick voel de slagen wel.
Sga.   Dat is al doenlijck,
Mar.                                De strepen staen in ’t vel
Sga.   Dat is al mogelijck,
Mar.                                Ick sal my aen u wreken.
Sga.   Ick was mijn handen,
Mar.                                Gy sloeght my nochtans braef.
Sga.                                                           ’k Weet daer niet van te spreken.
Mar.    Ick weet het des te meer.
Sga.                           Loop geck ja loopt maer heen,
Mar.    (410) ’k Ga na den rechter toe.
Sga.                           Maer breeck eerst hals en been.
        Wel kan ick van mijn trou dan gans geen uytslag hooren,
        Ick ben nu also wijs gelijck ick was te vooren,
        Wat raet! wat nu gedaen, maer sacht ick hoor gerucht,
        Het zyn Heydinnen hoor wat zijn zy vol genucht.

Twee Heydinnen met bommekens Sin-
            gende en danssende uyt.

        (415) WAt sijn wy vol genuchten,
        Als wy gaen over ’t velt,
        Wy en hebben niet te duchten,
        Want wy en hebben toch geen gelt.
        Getelt of ongetelt,
        (420) Wy vresen geen gewelt,
        Men hoort ons van geen droefheyt suchten,
        Al is het met ons noch soo slecht gestelt.

Sga.   Sout gy my mijn geluck wel weeten uyt te leggen?
1. Heyd.    Siet Heer, hier zijnder twee die u dat sullen seggen.
2. Heyd.    (425) Kom geef ons maer u handt, en daer een penning in,
        Wy seggen u geluck aengaende uwe min,
Sga.   Wel aen ick ben te vreen, daer hebt gy bey mijn handen
        Met elck een penning in:
1. Heyd.                                    Ick zie u oogen branden
        In liefde, ghy bemint.
2. Heyd.                            Ghy hebt een goed gelaet,
        (430) Een goed gelaet mijn Heer.
1. Heyd.                                    Waer in geschreven staet
        U goedertieren aert, sie daer, daer staet te lesen,
        Dat ghy in ’t kort mijn Heer, in ’t kort mijn Heer sult wesen
        Yet...
2. Heyd.            Ja getrout ’t kort, in korten tijd getrout.
1. Heyd.    Gy sult een schoone Vrouw, soo schoon gelijck het Gout
        (435) Genieten, ja mijn Heer.
2. Heyd.                            Een Vrouw, die al de Wereldt
        Beminnen, eeren sal, s’ is schoon en jongh bepeerelt
        Met soet’ aentreck’lijckheyd
1. Heyd.                                        Een die u mettertijd
        Veel Vrienden maken sal.
2. Heyd.                                    Gewis mijn Heer ghy zijt
        Geluckigh, want door haer, sal yeder een u achten,
        (440) Beminnen, goede Heer.
1. Heyd.                                Die altijt sal betrachten,
        Dat de Wereld u sal eeren, goede Heer!
2. Heyd.    Ghy sult voorspoedigh zijn in al u saken.
2. Heyd.                                                            ’k Zweer
Sga.   Wel dat is alles wel, maer wat ick u moet vragen,
        Ick heb een groote vrees, sou ick wel horens dragen?
1. Heyd.    (445) Ja Horens dragen?
Sga.                                       Of ick sal Cornelis zijn,
2. Heyd.    Cornelis, ja mijn Heer,
Sga.                                           Kom help my uyt de pijn.

Sy dansen rom en om hem, en singen.

                WAt sijn wy vol genuchten,
                Als &c.

Sga.           Wat Duyvel wat is dit, is my dat antwoort geven,
                (450) Op ’t geen dat ick u vraegh, seg? sal ick in mijn leven,
                Noch Koeckoeck wesen?
1. Heyd.                            Gy?
2. Heyd.                                    Gy Koeckoeck?
Sga.                                                           Ja: of ick
                Sal Koekoeck wesen, soo ick my met haer verstrickt:

Sy dansen en singen.

                WAt sijn wy vol genuchten,
                Als &c.

Sga.   (455) Bruyt voor den droescop heen gy varckens met u singen,
        En my geen antwoort geeft, en romtom my komt springen,
        En laet my steken in mijn achterdocht en pijn:
        Maer ick moet weten hoe het met mijn trou sal zijn,
        Al sou ’k de waerheyt by een toovenaer gaen soeken.
        (460) Het is niet noodigh dat men Sganarel sal soecken,
        Sie daer dats gangh, maer sacht wat sie ick daer?
        Ick hoef geen toovenaer, ick sie ’t hier al te klaer,

                    Dorinne, Lycaste uyt.

Lyc.    Is ’t waer het geen gy segt, mijn schoone Dorimene?
Dor.    ’t Is waer.
Luc.                        Is dan de hoop van mijne Min verdwenen?
Dor.    (465) Dat zeg ick niet
Lyc.                        Mijn Lief, hoe sal ick dit verstaen
        Gaet gy niet trouwen?
Dor.                            Ja.
Lyc.                                        Soo ist met my gedaen.
        Hebt gy mijn Liefde dan vergeten, o gy wrede,
        Die ’k ingesogen had uyt u aentrecklijckheden,
        Hebt gy vergeten u beloften my gedaen
        (470) Dat gy m’ altijd soud minnen hoe ’t mocht gaen.
Dor.    Neen toch in ’t minste niet,
Sga.                                   ,, Wat duyvel sal dit wesen?
Dor.    Ick min u als voor-heen, dies hebt gy niet te vreesen,
        Mijn Lief dit Huwelijck verstreckt u geen smert,
        Gy sult beswaert zijn van mijn gemoet en hert:
        (475) ’k Sal met dees oude sin van daeg, ’t is waer wel trouwen,
        Maer ’k wensten morgen wel sijn uyt-vaert weer te houwen
Sga.   ’t Dat u de duyvel hael?
Dor.                            ’k Trou uyt geen liefde neen;
        Maer om sijn gelt, hy ’s rijck en dees aentrecklijckheen,
        Zijn d’ alderkrachtighste, die kunnen my bekoren,
        (480) ’k Sal middel vinden, geef de moet toch niet verloren
        Om Wedu haest te zijn’
Sga.                           ,, Wat dunckt u daer van bloet,
        ,, Dat is een Vercken?
Dor.                            En dan sal ick met sijn goet,
        U Trouwend’ onse staet op ’t heerlijckst onderhouwen,
        Want ick noch gy hebt gelt, wilt op mijn woort betrouwen,
        (485) Hy heeft geen hallef Jaer meer levens, sijt gerust,
        ’k Verseker u sijn Doot dan sullen wy met lust,
        Met vreught, en vrolijckheyd moy weer met ’t sijne maken,
        En ondertusschen can ons Liefde blyven blaken
        Die gy wanneer ’t u lust kunt lessen in mijn Min,
Sga.   (490) ,, Wel dat is immers duyts
Dor.                                    Stelt dan voort uyt u sin,
        U droefheyt, en u smert, gy sijt mijn uytverkooren,
Lyc.    Ick ben geluckigh ach!
Sga.                           ,, En ick ben moy geschoren,
Lyc.    Dat ick u handen cus,
Dor.                            ’k Sal haest de uwe sijn
        Lycaste,
Lyc.                Gy verlost mijn Ziel van smert en pijn,
Dor.    (495) Wy spraken al van u van mijn Lief’
Sga.                                           Dat kan wel wesen?
Dor.    En ick heb by mijn Neef u hoogelijck gepresen,
Lyc.        Is dit u Bruydegom?
Dor.                            Ja Neef, dit is de Heer,
        Die met my trouwen sal,
Lyc.                                        ’k Ben bly dat ick de eer
        Geniet, om u en hem in ’t Echt-geluck te wenschen,
        (500) Gy doet zeer wel dat gy u Jeught niet laet verflenssen,
        Maer gaet besteden aen soo schoon en Jonge-Vrou,
        Gy zijt geluckigh Nicht, dat gy u in de trou
        Verbinden moogt aen sulck een man, die m’ uyt zijn oogen,
        De goetheyt blincken siet, mijn Heer ick wil my pogen,
        (505) Om met u eene bant van vrientschap aen te gaen,
        ’k Sal u besoeken..
Sga.                           ,, U besoeck staet my niet aen.
Dor.    Dit is mijn Cozijn,
Lyc.1                        ’k Heb d’ eer dat ick haer Nicht mach heten,
Sga.   ,, Nicht en Cozijn, hoe? ben ick niet wel opgeseten,
Dor.    Kom laet ons gaen Cosijn, ’t is tijt ick moet my spoen,
Lyc.    (510) Geeft my u hant mijn Nicht.
Dor.                                    Cozijn dat wil ick doen.
                                    Binnen.
Sga.   Nicht, en Cozijn, ’t is wel. ’k Sal heden met hem trouwen,
        Maer ’k wensten morgen wel sijn uytvaert weer te houwen,
        Dat u de Duvel hael, dit Houwelijck moet heen
        Nicht en Cozijn, o bloet ick soeck geen hoorens, neen.
        (515) Holla.

                Alcantor uyt.

Alca.        Ha! zijt gy daer mijn Schoon-soon wel gekomen
Sga.   U dienaer.
Alca.                        Nu kom in mijn Schoon-soon niet te dromen,
Sga.   Ick sou u wel een woort...
Alca.                                        Kom laet ons binnen gaen,
Sga.   Dat is noodigh Heer,
Alca.                                Sult gy hier blyven staen,
        Gy komt hier om den Trouw met Dorimeen te sluyten,
Sga.   (520) Verschoon my?
Alca.                        Kom toch in,
Sga.                                   Ay neen mijn Heer kom buyten?
Alca.        Ick haeck soo wel als ghy naer uwe Bruyloftsdagh,
Sga.   Ick kom hier om iets aers,
Alca.                                        ’k Heb alles wat ick magh,
        Besorght en ree gemaeckt,
Sga.                                   Daer van kom ick niet spreken,
Alca.    De Speellien zijn bestelt, mijn kint in ’t nieuw gesteken,
Sga.   (525) Dat ist niet dat ick wil, ick heb gelijck gy weet
        U kint ten echt geeyst.
Alca.                                En sy is oock gereet,
        Kom binnen.
Sga.                   Maer mijn Heer.
Alca.                                        Ghy sult nu u genoegen..
Sga.   ’k Sou u niet raden dat g’ u kint by my sou voegen,
Alca.    ’k Stierf eer als dat ick mijn beloften breken zou,
Sga.   (530) ’k Ontsla u van u woort.
Alca.                                        Neen neen mijn Heer, dees trou
        Moet voortgang hebben
Sga.                           Maer
Alca.                                        Mijn woort dat sal ick houwen,
        En gy sult met mijn kint, spijt al de werelt trouwen,
Sga.   ,, De duvel speelter me!
Alca.                                        Zie mijn genegentheyt,
        Die is soo groot tot u, dat schoon, recht uyt geseyt,
        (535) Een Prins mijn kint versogt om me in d’echt te leven
        Ick hem die weygren zou, om u mijn kint te geven.
Sga.   Mijn Heer ick danck u van de eer die gy my toont
Alca.    In ’t minste niet,
Sga.                   ’k Bid dat gy my verschoont,
        Ick wil niet trouwen,
Alca.                                Niet.
Sga.                                   Neen.
Alca.                                                En om welcke reden?
Sga.   (540) Om dat mijn Vader selfs noyt is in d’ Echt getreden,
        Ick wil hem volgen en met hem mijn heel geslacht
        Die nimmer hebben op het Huwelijck gedacht
Alca.    ’t Is waer de wil is vry, en ick wil niemant dwingen,
        Gy hebt mijn kint versocht ten Houwelijck, alle dingen.
        (545) Zijn vaerdigh, maer terwijl gy nu verandert zijt,
        Ga ’k sien wat ick sal doen, verwacht van my bescheyt.
                                    binnen.
Sga.   Wel is het anders niet, dat sal noch al wel lucken:
        Ick wist niet, hoe ick my sou uyt dit Huw’lijck rucken,
        Ick vreesden van sijn kant voor meerder moeylijckheyt:
        (550) Maer sacht, daer is de Soon, die brenght my meer bescheyt.

                Alcidas met twee degens.

Alci.    Ick ben u dienaer Heer,
Sga.                           Die hoop ick oock te wesen,
        Mijn Heer, soo langh ick leef, ick heb voor geen quaet te vresen.
        ,, Hy spreeckt te seer beleeft!
Alci.                                        Mompeer heeft my geseyd
        Dat gy de sin hebt om te trouwen af-geleyd.
Sga.   (555) Soo ist, maer ’t is my leet.
Alci.                                            O! daer ’s niet aen gelegen.
Sga.   ’k Was tot u Suster, ’k moet bekennen seer genegen,
        Maer ’k moet met hertseer..
Alci.                                        Ay mijn Heer dats niet met al.
        Kiest van dees degens een die ’t u believen sal.
Sga.   Van dees twee degens?
Alci.                                Ja indien ’t u kan behagen?
Sga.   (560) Wat sal ick daer me doen, die voor den regen dragen?
Alci.    Mijn Heer, ick bid u kies, indien gy...
Sga.                                           Waerom dat?
        Ick ben geen Joncker, ’k draegh geen degen op mijn gat.
Alci.    Mijn Heer, gelijck ghy u gaet uyt de strick ontbinden,
        Gemaeckt met Suster: wilt dan niet onreed’lijck vinden,
        (565) Dat ick een kleyne bê van u versoeck.
Sga.                                                       En wat?
Alci.    Een ander mocht gerucht gaen maeken door de Stadt,
        En u door schelden en vervloecken, lichtlijck honen,
        Dat zijn wy niet gewent, des moet gy my verschoonen,
        Dat ick met soetigheyt, indien het u bevalt,
Sga.                                                           (570) Wat salt
        Hier worden?
Alci.                        Of gy my, of ick u sonder spreken,
        Of veel getier de keel malkanderen af te steken.
        Indien het u belieft.
Sga.                           Dat is een compliment.
Alci.    Kies dan mijn Heer, Sa kies
Sga.                                   Dats eerst een dolle vent,
        (575) Ick ben u dienaer Heer.
Alci.                                Kies sonder tegen spreken,
Sga.   Wel ’k, heb geen keel te veel dat gy die al sout steken,
Alci.    Mijn Heer dat moet soo zijn
Sga.                                   En dat staet my niet aen.
Alci.    Soo gy niet vechten wilt sal ick u moeten slaen.
        Indien het u belieft,
Sga.                           Hoe sal ick my hier houwen,
Alci.    (580) Hoor gy moet vechten, of gy moet mijn Suster trouwen,
Sga.   Wat duivel is dit hier?
Alci.                                Mijn Heer ay wilt u spoen,
        ’k Heb noch afferen.
Sga.                           Gy kunt die affeeren doen.
        En laeten my maer gaen.
Alci.                                Soo wilt gy dan niet vechten,
Sga.   Neen.
Alci.                Niet.
Sga.                   O Neen.
Alci.                                ’t Is wel, ’k Sal dan mijn selven rechten,
        (585) Maer ’k bid u Heer met alle Heusheit, en beklaegh,
        U niet soo ick my niet naer uwen wil en draegh,
        Gy wilt niet vechten Heer noch oock mijn Suster trouwen,
        Ick most dan met verlof u strax de keel af douwen,
        En dat en was geen daet die voor een Eelman past,
        (590) Soo moet ick u dan slaen gelijck my is belast,
        En gy zijt al te wijs om dit niet goet te vinden,
        Sta* vast dan Sganarel.
Sga.                           ,, Men most dien dollen binden,
        ,, Wat Duvel sal dat sijn?
Alci.                                        Sa maekt u dan gereet,
        Tot Trouwen, of tot slaen (maer seker t is my leet)
        (595) Dat ick in dese saeck soo met mijn Heer moet leven,
        Wil g u tot vechten of tot trouwen u begeven?
Sga.   ’k Kan niet besluiten om het een of ’t aer te doen,
Alci.    Niet Heer?
Sga.                   Voorseker Neen?
Alci.                                        Soo moet ick my dan spoen.
        Met u verlof mijn Heer.                Hy slaet hem.
Sga.                           Wel Vent wat gaet u over?
Alci.    (600) Ick* moet u slaen mijn Heer                Hy slaet weer.
Sga.                                   Wel maeckt het hier niet grover?
Alci.        Het is my leet Heer dat ick u soo hand’len moet,
        Maer ’k sal niet af-slaen, want gy vint het immers goet,
        Van slaen, tot dat gy trouwt mijn Suster.        Hy slaet.
Sga                                                        ’k Salse Trouwen,*
Alci.    Mijn Heer, wat moet ick my nu niet geluckigh houwen,
        (605) Terwijl ick sie dat gy u na de reden voeght,
        En dat gy met de Trou mijns Susters u vernoeght,
Sga.   ,, Dat mocht de duyvel doen!
Alci.                                        ’k Ga na mijn Vader treden,
        En seggen dat gy sijt ten uytersten te vreden,
Sga.   Dat lieght hy door sijn hals, ick sou te vreden zijn,
        (610) Met horens: Wat baert my dit Huw’lijck niet al pijn.

                Alcidas, Alcantor, Dorimene, Papinette.

Alci.    Mijn Vader t’is gedaen, hy voegt hem na de reden,
        Hy sal met Suster, als gy wilt, in ’t Huw’lijck treden,
        Hy heeft dees saecken met een goe manier gedaen,
        Geeft hem mijn Suster nu,
Alca.                                        Daer twyfel ick niet aen,
        (615) Mijn Heer die heeft verstant, kom hier mijn Dorimene,
        En rijckt mijn Heer u hand, u handt nu oock met eene
        Nu is het Huw’lijck klaer,
Pap.                                    Ick wensch u veel geluck,*
        Nu wacht ick voor het minst een heerlijck Bruygom stuck.
        Niet waer heen Bruyd’gom.
Alca.                                        Gy moet u man beminnen,
        (620) Mijn Dochter als een Vrou,
Dor.                                    Ick sal Papa,
Alca.                                                        U sinnen,
        Moet gy na sijne wil gaen voegen, hoorde wel,
Dor.    O ja Papa ick sal,
Alca.                                Geluck Heer Sganarel,
Sga.   ,, Geluck de Duvel,
Alca.                                Wel wilt gy my niet bedancken,
        Ick spring van blyschap,
Sga.                           En ick sou van druck wel jancken,
Alca.        (625) Wort rijck en zaligh,
Sga.                           Ja in ’t kort heel hoorenrijck,
        Wel dit is immers een gedwongen Houw’lijck.

                        UIT.



Tekstkritiek.

Vs. 30: gedeck => gedeckt
Vs. 273: ’ => ’t
Vs. 299: met inspringen.
Vs. 347: speeckende => spreeckende
Ibid.: speken => spreken
Vs. 600: zonder inspringen
Vs. 603: Ttrouwen => Trouwen
Vs. 617: gelijck => geluck