C.v.B.: Klucht van Lammert met syn neus. Rotterdam, Isaack van Waesberghe, 1641.
Uitgegeven door Adinda Wessels.
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. Ceneton017700 — Ursicula.
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Lammert. HOor Wijf eer ick vertreck heb ick noch wat te segghen,
Komt hier en luystert gau, icksaltje gaen uytlegghen. Wijf. Wel mijn Lammert-vaer wel al wat ghy my gebiet
Soo veer ’t is in mijn macht, ’k en sal het laten niet. Lammert. (5) Wel hoor ’tis nu soo ’k meen, ontrent drie Jaer gheleden
Dat wy in d’Echten staet te samen zijn ghetreden,
Dat wy in soeticheyt te samen sijn ghepaert,
En ghy weet wel dat ick gheen moeyten heb ghespaert,
Om myn schuldige plicht zeer vlijtich naer te komen, Wijf. (10) Ja dat docht ick wel, ’tis al het oude clomen,
Die praet is my geen nieuw ick ben dat al ghewoon,
Hier heb ick weer ’tgekerm om de gheneusde Soon. Lammert. Hoe heb ick wel gepoocht met woelen sweeten hijghen,
Om dat ick me een fraey geneusden Soon sou krijghen,
(15) Maer daer en komt niet van, ’tis al arbeyt om niet. Wijf. Heb ick niet wel gheseght. Lammert. Ja wel t’is groot verdriet,
Daer ick mijn best soo doe, wel sou my dat niet moeyen,
Dat het aen my ghebrack, ick sou myn selfs verfoeyen,
Ick sou dan swijghen stil, en spreecken niet een woort,
(20) Daer sou by u gheen klacht van my werden ghehoort,
Maer ’t waer mijn Neus groot schand, ’k nam liever al den brabbel,
En scheurdent van myn lijf, en wirp het inde grabbel,
Maer myn Neus wijst wel uyt, dat het aen my niet schort,
Dus Wijf hoort wat ick segh, wilt ghy niet zijn beknort
(25) Maeckt dat ick heb’ een Soon, ick wilder doch een hebben. Wijf. Wel dit komt seecker schoon, komt snijt hem uyt myn Rebben,
Maeckt dat ick heb’ een Soon, wel dat komt oock wel by,
Ick meen ick doe myn best, Ja alsoo wel als ghy,
[fol. A2v]
En alst niet lucken wil, wel wat kan ick dat helpen,
(30) Meent ghy dat icker een kan halen uyt de schelpen,
Of erghens uyt een kool, g’lijck men de kinders secht,
En als ick kreech een Kint, ’t most juyst wesen een knecht,
Of anders soo ick hoor, en sout u niet behaghen,
Wie hoorden sulcken praet van al zijn leven daghen,
(35) Is het alleen mijn schult, wel dat is oock een deun. Lammert. Jaet, Jaet het is jou schult, maeckt dat ik heb een Seun,
Of siet ick segh u dat, het salder slecht afloopen. Wijf. Wel Lammert geeft mijn gelt, ick salder een gaen koopen. Lammert. Maeckt my de Kop niet kroes of ghy krijcht licht een schop,
(40) Ick seght en blijfter by, gantsch blommen wachter op,
Scheert hier niet veel de Sot, maer doet na mijn begeren,
Want eer heb ick gheen rust, wats hier niet al u scheren,
Wat meent ghy dat ghy my met praetghens payen sult,
’K heb langh genoech ghewacht, ’k ben teynden van ghedult,
(45) ’K en kan doch sonder Soon mijn leven niet verslijten. Wijf. Is dit niet groot verdriet, wel sou my dit niet spijten,
Dits alle daegh te doen, met dit verbrast ghekijf,
Om dat ik krijgh gheen Kint, hadj’eer of schaemt int lijf,
Ghelijck een Man behoort, ghy sout u wel bedaren,
(50) Maer nu ist nacht en dagh te tieren en te baren,
En altijdt om een Soon, g’lijck of men die naer wens
Kon schudden van een Boom? wat ben j’ een drollich Mens,
Ghy Man swijght daer van stil, wilt reden plaetse gheven. Lammert. Van swijghen neen maer soo langh als ick leve
(55) Soo roep ick om een Soon, eer ben ick niet verblijt,
Maer hoort wat dat ick u segh, Ick geef u noch respijt,
Soo langh mijn reyse duert, die ick heb’ voorghenomen,
Want ick voor de twee Jaer niet weder t’huys sal komen,
Daer hebt ghy tijdts ghenoech, naer ick het kan bevroen,
(60) Ons Buer-wijf had bylangh soo veel tijdt niet van doen,
Want die kreech wel een Kint, in thien of elf weecken,
Had Jy oock dat gheluck, wie sou dan kunnen spreecken,
Wat vreucht ick scheppen sou, in soo een groote saeck,
Gheen dinck ter weerelt en sou mijn wesen sulck vermaeck,
(65) Och Wijf hoe soud’ ick u dan oock houden in eeren,
Ghy kreeght dan al van my, ja wat ghy sout begheeren,
[fol. A3r]
O soo ghy dat beschickt, dat als ick weder kom,
Dan vint een jonghe Soon, ick springh van vreucht rontom,
Ick segh gheen blijder Mens en souder zijn op aerden,
(70) Je weet niet hoe ick hem dan sou houden in waerden,
Och waert dan soo een Soon, die my zijn lieve Vaer
In alles wel gheleeck, en wesen wel quam naer,
Die soo een fraeye Neus, als ick, ten thoon mocht draghen,
Och dat waer my een vreucht voor al mijn leven daghen,
(75) ’Twaer jammer ja ’t waer schant, dat soo een Neus als mijn,
Gheen Neuse van dien slach, sou brenghen ten voorschijn,
Want siet ons gantsch Gheslacht, van over menich Jaren
Met Neusen wonder groot op ’t deftichst verciert waren,
Hoe wel het is wel waer, ick heb’ die niet ghekent,
(80) Maar de beschrijvingh heb ick net en pertinent,
De Neusen me daer by gheconterfeyt naer ’t leven,
Haer gantsche qualiteyt, en wat sy oyt bedreven.
Sy waren over al, gheeert en seer gheacht,
Ghesproten, soo ick meen, van Keyserlijck Gheslacht.
(85) De tijdt viel my te langh, sou ickt u al vertellen,
Int kort sy waren al verschien met gau Ghesellen,
Myn over Beste-vaer naer ick wel heb verstaen,
Die kond’ wel met syn Neus, een Bier-kan stucken slaen,
Wat dunckt u van die Neus? was dat niet een beknopte,
(90) En als hy met syn Vingher daer maer eens teghen klopte,
Soo stond hy en trilde wel een half uyr,
En die had drie Sonen met Neusen van een postuer,
Maer den Jonghsten die won het noch inde groote,
En daer uyt is myn Vaertje saligher ghesproote,
(95) Die was oock niet misdeelt, O die hadt sulcken quant,
Als hy hem soo maer eens vatte, soo had hy een volle handt,
En sy bleusden soo schoon oft een Calcoensen-haen was,
En dat insonderheyt, wanneer het Volle-maen was,
En daer by had hy oock een bijster groot Verstandt,
(100) Hy deed’ gelijck als ick, hy reysde buytens Landt,
In Vranckrijck daer quam hy in grooter eeren,
Daer most hy daghelijcx ten Hove compareren,
O! Henrij de Bourbon die mocht hem soo garen sien,
Wat sulcke reverentie als hy hem daghelicx quam bien,
[fol. A3v]
(105) ’T was te verwonderen, ja had hy daer langher ghebleven,
Hy had hem wel een Marquisaetschap of Hertochdom ghegeven.
Siet alsoo heeft van outs her ons gantsche Gheslacht,
Al sulcke treffelijcke Neusen ten voorschijn ghebracht,
En sout nu op myn steuyten, dat waer om te krackeelen,
(110) Waerom soud’ ick oock niet een fraeye Neus voort teelen,
Ick en hebber gheen twee, maer een die is ghewis,
’Kweet niet offer int Landt wel myns ghelijck en is.
Ick hebbe veel ghereyst, maer noch tot desen stonden
En heb ick sulcken Neus als myne noyt ghevonden,
(115) Soo effen en soo glat, soo fraey ghefatsoeneert,
En dan noch boven dien, soo schoon ghecoulereert,
Veel proncken over straet met kostelijcke Kleeren,
Maer ick pronck met myn Neus, en dat doe ick met eeren,
Wat isser dat een mensch, doch deftigher verciert,
(120) Dan soo een brave Neus, daer yders oogh op swiert,
Daer yder die my siet, in schept soo groot vermaken,
Datse myn kijcken aen, en haer besoinghe staken,
Ha ’tis een groot respect, want waer ick heb verkeert,
Daer wierd ick altijdt om myn Neus gherespecteert,
(125) Waer ick was ghelogeert, en datmen sou gaen eten,
Niemant en nam eer plaets, voor dat ick was gheseten,
Elck een seyd met respect, Ey Vrient sit boven an,
Op datmen met ghemack u fraeye Neus sien kan,
Een yder had een lust te sijn in myn presentie,
(130) En waren seer gheneyght te doen haer reverentie,
Ick was by yeder voor een groot Persoon gheacht,
Sy dachten O die Neus die komt van groot Gheslacht.
Wat dunckt u, is dat niet een groote speculatie?
’K ben daer oock moedich op, en hou myn reputatie,
(135) Meent ghy dat ick verkeer by eenich slecht persoon,
Dat waer myn Neus groot schant, dat ben ick niet ghewoon,
Maer by den Adel en groote Officieren
Daer ga ick als een Paeuw, me langhs de straeten swieren,
Ick steeck myn Hooft voor uyt, op dat sich yder ien,
(140) Myn Neus in syn postuer heel fraey sou konnen sien,
Hey dats een Neus, seyt dan die ghene die my moeten,
Hey die is eere waert, stracx gaen sy my oock groeten,
[fol. A4r]
Met sulcken eerbiedingh, met d’Hoet tot aen de aert,
Wel waerom soudense niet, myn Neus die isset waert,
(145) Ick ben een wonder, ja een vreucht voor alle mensche,
Heb ick dan onghelijck, dat ick staegh roep en wensche,
Te hebben eenen Soon, die oock is ghestoffeert
Met soo een schoone Neus, waer voor hy wert gheeert,
Neen ick voor seecker niet, daerom sal ick niet rusten,
(150) Voor dat ick heb een Soon, daer ick me boet myn lusten.
Och waer het doch soo ver, och mocht het doch gheschien,
Dat ick noch eenmael mocht hier van afsetsels sien,
Dan was ick in myn schick, dan was myn vreucht volkomen,
Dan sou myn Buer-man Claes niet meer soo legghen clomen,
(155) G’lijck hy nu lestent de, Gans bloet het spijt my noch,
Als icker maer om denck (Wijf.) Maer Man wat seyd’ hy doch
Dien bedil al wat had hy al te segghen, Lammert. Wat dat hy sey, wel hoor ick saltj’ gaen uytlegghen,
Lest quam hy my te moet juyst op een Sonnendagh
(160) Wel Lammert met jou Neus, seyd hy mit hy my sach,
Wat benj’ een deftich Man, jou Neus thoont soo uytwendigh,
En soo manhaftelijck, maer een dinck is te schendigh,
Seyd hy, waer door u Neus seer schandigh wert ghelaeckt,
Dat is om dat ghy niet een jonghe Neus en maeckt,
(165) Of deucht jou koot-spul niet, dat gy vergeefs soo schrepelt,
Die nochtans wel geneust is, seyd hy, is gemeenlijck wel geklepelt,
En daer me ginck hy deur, en ick bleef daer staen sien
Beschaemt, en ick was juyst by treffelijcke Lien?
Denckt by u selven eens hoe my dit heeft ghespeten,
(170) ’K had van mismoedigheyt myn Neus schier afghebeten,
Daerom ick segtje Wijf, myn moet die is soo vol,
Soo ick gheen Soon en krijch, soo wort ick sot of dol,
Dus wilt ghy hebben vre, wilt my een Soon beschicken,
Hoe staeje dus en dut, men hoortje nau eens kicken,
(175) Spreek op kom ras, wat segje beloofjet my, (Wijf.) Wel is dit niet een sul,
’T is best dat ick hem nu, aerdig de kap wat vul,
En beloof hem een Soon, om dat icker af soud, raecken,
’K mach onder tusschen sien, hoe ick het best sal maecken,
Hy wort anders heel geck, (Lam.) Wat spreeck j’ al binnens mont. Wijf. (180) Ick segh terwijl ghy my soo veel tijt hebt vergont,
[fol. A4v]
Tot dat ghy van u reys wederom t’huis sult komen,
Ick beloof u een Soon, al sou ick hem ’snachts droomen,
Weest immers nu gherust, en voordert uwe reys. Lammert. Maer met sulcken fraeye, weet wel want dats den rechten eys,
(185) En ’t principaelst van al, dus slaet het inde wint niet,
Heeft hy gheen Neus als ick, soo hou ’k hem voor myn Kint niet. Wijf. Ja, Ja, met sulcken Neus, of misschien wel soo groot. Lammert. Hey dats een woort, O by gans bier en broot,
Hoe springt myn hert van vreucht, kom jou hant die moet gy doen op
(190) Belooft gy my dat vast. (W.) O jaeck, (L.) och daer smaect een soen op,
Och myn suyckertge, nu ben ick heel gherust,
Och waer de tijt al om, soo boeten ick myn lust. Wijf. Wel heb patientie toch, die tijt sal haest om loopen. Lammert. Sou ick dien dagh wel sien, (W.) Wel jaje, sou ick hoopen,
(195) Slaet daer gheen twijffel aen, twee Jaren zijn haest om. Lammert. ’T is waer, nu ick moet gaen, wel dan myn kom,
Ick segh u nu Adieu, komt geeft my noch, een schey-soen. Wijf. Wel Lammert ick gae me, ick sal u uytgheley doen. Lammert. Wel myn liestentie, kom gaen wy t’zamen voort,
(200) Regel-richt naer het Schip, myn goet is al aen boort. Lammert binnen.
Wijf. Hoe bly ben ick, dat ick nu wat sal zijn ontslaghen
Van die temtatie, die niet is om te verdraghen,
Wat heb ick naest een wijl al kneuterens gehoort,
En altijt van een Soon was ’t eerst en ’t laetste woort,
(205) Die oock met sulcken Neus ghelijck hy mocht verciert sijn,
Dit meent hy sou de heele weerelt deur geviert zijn:
Wie hoorden oyt noch meer van sulcken sotten Man,
’K weet hy is nu soo bly, dat hy ’t niet herden kan,
Nu ick hem met een klucht soo aerdighlijk verdooft heb,
(210) En na syn wens een fraey gheneusde Soon belooft heb,
Maer dat is nu al wel, soo langh hy uyt sal zijn,
Maer als hy weerom komt, wat raet is dan voor mijn,
En hy vint dan gheen Soon, hoe sal die Man dan tieren,
Ick wet niet hoe ick hem dan zal kunnen bestieren,
(215) Want als hy merckt, dat ick maer met hem heb ghespot,
Daer is geen houwen aen, hy wort voorseecker sot,
[fol. B1r]
Wat sal ick reddement gheduerich moeten hooren,
En nimmer hebben rust veel slimmer als te vooren,
Want siet ick heb het hem al vastlijck toegesecht,
(220) En hy hout dat voor wis, de Sul die is te slecht,
Hoe wel ick dat maer deed, om hem gherust te stellen,
Want hy en hiel niet op, van my al staech te quellen,
Ja wel goe raet is dier, wel wat heb ick bestaen,
Ick mach nu eensjens naer myn ouwe Buerwijf gaen,
(225) En gaen haer dese saeck ten rechten openbaren,
Misschien weet sy wel raet, hoe ik het best sal claren,
Want sy is soo deurtrapt, ’t is sulcken snooyen Vrouw.
En is hier niemant in, waer benje Buerwijf houw. Buerwijf. Ja ick kom, wacht wat, ick salje stracx inlaten:
(230) Ben jey dat Clijntje Buer. (Wijf.) Ja Buerwijf, ic kom wat praten. Buerwijf. Och dat is wel gedaen, ghy bent my wellecom,
’K heb soo garen gheselschap, ’k sit aers een heelen dagh stom,
Want ick heb niemant daer ick teghen kan spreeken,
En de Vryers en comen mijn hooft nu niet breecken,
(235) Want ick wort nu al out, en heb myn tijt ghehadt,
Och doe myn Man leefde, wat had’ ick wils inde Stadt,
Wy gasten soo dickwils wy hadden soo veel kluchten,
Maer naer zijn doot heb ick alleen thuys moeten suchten,
Ick wensche noch soo dickwils, och Man had ick u weer. Wyf. (240) En ick wensch mynen Man wel dickwils by den Heer,
Soo sou ick vant verdriet en quellingh wat verlost zijn. Buerwijf. Wel hoe dat? (Wijf.) Ja Buerwijf het cost mijn
Myn vleys en mijn bloet, soo heb icker myn in gequelt. Buerwijf. Wel kint hoe praetje dus ghy maeckt myn heel ontstelt,
(245) ’K dacht dat ghy heel gherust, en als twee lamren leefden,
Want ick hebt noyt ghehoort, dat ghy te samen keefden. Wyf. Ja ick sweegh al stil, al quamper een qua buy,
Ick hebt al verdraghen, al riep ick het niet luy,
Ghy bent noch d’eerste daer ick het teghen bekenne,
(250) ’K dacht altijt bijt ick in myn neus, ick sou myn aensicht schenne,
Maer nu ist soo veer ghekomen, met my en mynen Man,
Dat ick het langher niet verborghen houwen kan,
Daerom kom ick by u, om myn verdriet te klaghen,
En oock met eenen om, nae goeyen raet te vraghen,
[fol. B1v]
(255) Want ghy verstaet u stuck wat beter als ick doe. Buerwijf. ’K wil u ten best wel raen, als ick maer recht weet hoe
Wat vande saecke is, en hoe sy is gheleghen. Wyf. Wel Buerwijf, ick salt u vertellen gaen ter deghen:
’K ben met myn Lammert nu ghetrouwt ontrent drie Jaer,
(260) En noch tot deser tijd, heb ick noyt geweest swaer,
Dits d’ oorsaeck van ons twist, dit dunckt hem teghen reden,
Dit maeckt dat wy in huys nu nimmer hebben vreden,
Want hy is soo sot kints noyt hoordje vreemder deun,
Dit duert een heelen dagh, Och had ick eenen Seun,
(265) Die me een fraeyen neus oock mocht aent aensicht draghen,
Gelijck de myne is, och dat waer myn behaghen,
En dat geprevel duert by nachten en by daegh,
Daers nimmermeer gheen rust, en dan ist even staegh,
’T schort nochtans aen myn niet, dat blijckt wel aen myn fraeyen
(270) En treffelijcke Neus, dat myn haen wel wil kraeyen,
Dan moet ick houwen aen, Ja Wijf het is jou schult,
Datter gheen kint af komt, soo leyt hy staegh en brult
Dan tijt hy aent suchten en aen ’t krijten,
Dan wil hy van mismoedicheyt syn Neus afbijten,
(275) En duysent dinghen meer, die ’k niet al segghen kan. Buerwijf. Maer Buerwijf is dat waer, is Lammert sulcken Man,
Dat had ick noyt ghedocht, ’k sou hem daer niet voor aensien,
Wat domme cracht is dat, meent hy dat soo kan schien,
Juyst alsment hebben wil, wel daer is hy bekaeyt. Wyf. (280) Maer hoort eens waer me dat ick hem heb gepaeyt,
Doen hy vertrecken sou, en van myn af sou scheyde,
Deed’ hy een heel sermoen, en al wat dat hy seyde,
Dat was al van een Seun, en van een fraeye Neus,
Want daer op is hy doch te bijster amoreus,
(285) Ick dacht met soeticheyt, hem dat uyt hooft te steecken,
Maer hy wierd te verstoort, ’k mocht daer niet eens van spreecken,
Want hy beloofde my soo veel, ’ken weet niet wat
Hy myn al gheven sou, kon ick maer maecken dat
Ick had een jonghen Soon, teghens hy thuys sou comen,
(290) Hy sou myn al koopen, wat ick ’snachts sou dromen,
Hy hielt gheduerich aen, en hingh myn aen het lijf,
’T was al beloofje myn een Soon, kom an wat seghje Wijf,
[fol. B2r]
Somma sommarum, eer dat icker kond af raecken,
Ick most het hem beloven, ’t was anders niet te maecken. Buerwijf. (295) Wel wat beloofdje hem? (Wijf.) Wel een jonghe Soon. Buerwijf. Ha, Ha, ick lach schier aen myn ent, wel dat komt seper schoon,
Een jonghe Soon belooft, a my ick lach en kan my niet bedaren,
En gaje nu niet swaer, wel hoe sult ghyt dan claren. Wyf. Ja dat en weet ick niet, daerom kom ick om raet:
(300) Maer hoort noch meer, noyt hoordje vreemder praet,
Ten was noch niet ghenoech, dat ick hem een Soon beloofde,
Maer dit wast principaelst daer hy so seer om sloofde,
Dat hy een groote Neus moest brenghen oock ter baen,
Of anders wou hy ’t voor sijn kint niet nemen aen. Buerwijf. (305) En hebj’ hem dat belooft? (W.) Ick most wel. (B.) My dunckt ick myn sinnen misse
Och swijgt, of ic sou my van lachen bepisse,
O myn, myn buyck, och ick en kan niet meer,
Een groote Neus, roept hy daerom soo seer,
Wel wie hoorde zijn daghen van sulcke treecken,
(310) De Man wort heel simpel, als ick de waerheyt sal spreecken. Wyf. Och hy en is niet recht wijs, datje dat mient,
Die hem aengenomen had’ Sot te maecken, had’ ’t gelt al half verdient,
Maer hadje eens gesien, hoe dat hy hem verheuchde,
Doen ick’t hem had’ belooft, hy sprongh eens op van vreuchde,
(315) Hy kuste myn, hy hadt soo druck, hy was soo verblijt,
Hy ginck vol vreuchde wech, en soo raeckte ick hem quijt,
Daer ick wel bly om ben, maer nu ick wel ter deghen
Dit stuck heb overleyt, vint ick my heel verleghen,
Ick kan niet bedencken, hoe ick hem best sal stellen te vreen,
(320) Als hy nu weer komt thuys want hy verstaet gheen reen,
Dat ick hem heb belooft, dat sal hy hebben willen. Buerwijf. Indien hy hem met reden niet en laet stillen,
Soo moet ghy door practijck u tot de saecken spoen. Wyf. Dat heb ick oock ghedacht, maer hoe sal ickt best doen,
(325) Mijn lieve Buerwijf, raet my toch wat ten besten,
’K weet als ghy u bedenckt, ghy vint wel watten lesten. Buerwijf. Wel hoor, dewijl ghy my dus vercht om goen raet,
Soo dunckt mij dan dat dit niet en sou wesen quaet,
Dat ghy een Seuntghe naemt van Gysie vroech bedurven,
(330) Want siet die goede Vrouw’ die is onlanghs gesturven,
[fol. B2v]
Nu sit de Man daer met vijf Kinders sonder goet,
Och ’tsal hem zijn een vreucht, soo ghy dit maer en doet,
Dit zal de goede Man wat van zijn druck ontlasten,
Tis werck van caritaet voor sulcke povre gasten,
(335) Voorts moest dan dese saeck soo worden aengheleyt,
Dat vande heele buert niet anders wert geseyt,
Aen Lammert uwen Man, als dat dees Soon verkoren,
Sijn eyghen Soontgen is, en van u lijf geboren,
Ick wedt den slechten bloet dat stracx geloven sal,
(340) Want na dat ick het merck soo is hy wel soo mal,
Dat hy hoewel de Jonghen lang is opgheschoten,
Hem niet sal stooten aen zijn ouderdom of grooten. Wyf. Ja Buerwijf dats al wel, maer wat raet met de rest,
Die heeft geen* grooten Neus, en dat is al de quest,
(345) ’T waer altemael heel wel, kond’ ghy daer raet toe vinnen. Buerwijf. Wel om u te gerieven, sal ick noch meer versinnen,
Daer loopt myn deur myn hooft een heele fraey History,
Laet sien, ets kinderen hoe kranck wert myn memory,
Ja daer heb ickt noch, ’tis lest gebeurt dat onse Jochum gilt,
(350) Grietge Sybrants Seun die steldent heel int wilt,
’T was sulcken fraeye knecht, maer hy liep by Hoeren en snoeren,
En liet vant vuyl gespuys, hem jammerlijk vervoeren,
Dat hy al zijn goetje verteerde, ja tot de leste gruys,
Doen quam mijn Joncker moytjens met de spaense pocken thuys,
(355) En die tracteerden hem soo, datse zijn Neus heel op aten,
Je saecht aen zijn aensicht niet aers als holle gaten,
Maer Floris Jeurtaens dat was hem een goet vrient,
Hy sey Jochem ick beklaeghje, en goe raet u nu wel dient,
Om jou aensicht nu weer te fatsoeneren,
(360) Op dat ghy weer by ’t gheselschap mocht komen met eeren,
Ick kan een fraeye kunst die ick in* Vrancijck heb geleert,
Ick kan een Neus maecken, seyd hy, op wat fatsoen datje begeert,
En die kan ick aen ’t aensicht so fraeytjens setten,
Datjet niet sien cont, ofje moester heel nau op-letten,
(365) Gelijc hy ooc deed’, hy maeckte hem een neus soo net en soo gladt,
Juyst opt selfde fatsoen gelijcxe te voren geweest hadt.
[fol. B3r]
Wat duncktje Moer, zijn dat geen fraeye saecken,
En of wy hem oock sulck een Neus lieten maecken,
Groot effen glat, recht na Lammerts fatsoen,
(370) En lietens’ de Jonghen over zijn Neus vast aen doen,
Ghy sout hem met schoon beloften daer wel toe krijghen,
O de lecker is loos, alsje hem wat gaeft, hy souwt’ wel swijghen:
Wat dunckt u, heb ik dat qualijck bedacht. Wijf. Och Buerwijf, ick kan nau spreecken, och myn herte lacht
(375) Van blyschap, ick ben soo verlicht, ic kant niet seggen,
Dier raat is Gout waert, laten wyse stracx int werck legghen. Buerwyf. Wel, com an, eerst na Vroech bedurven, alst immers wesen moet. Wijf. Myn goe Buerwijf, ock ic salt u soo loonen, voor de vrientschap die ghy my doet. Binnen.
’t Buerwijf ende Lammerts Wijf met de Ionghen uyt.
Buerwyf. Aye myn, ick kan niet meer, och ick lachme schier doot. Wijf. (380) Och het comt seker cluchtigh, ja wel myn vreucht is soo groot,
Dat ick niet seggen kan, com an myn Seun, laet ick noch eens kijcken,
Ja wel siet daer ’t is Lamberts Neus, ten can niet beter gelijcken. Buerwyf. ’Tis seper waer, ’t gelijck soo natuerlijc ofser uyt gedraeyt was. Wijf. Wie zou nu segghen datser aengeset of aengenaeyt was. Buerwyf. (385) Och niemant niet, het staet te bijster aerdigh. Wijf. Ja wel ic segh het noch, die kunst is gout waerdigh,
Sepers Buerwijf, ghy hebt my nu een Keysers dienst gedaen. Buerwyf. Wel Kint soumen niet, Gebueren moeten malkaer bystaen,
Ic ben bly dat het soo wel geclaert is, nu hoefje niet te vresen
(390) Voor Lammerts comst, hy sal wel lustigh bly wesen,
Als hy siet dat de Neus de zijne wel gelijckt,
Tis ofje Lammerts Neus saecht, alsjese wel bekijckt. Wyf. Als ’tis, och com hier myn Seuntge, com hier myn blockhaertge
Hoort als Lammert-buer thuys compt, segt dan welcom Vaertge,
(395) Neemt jou hoetjen of, en myn altijt Moertjen heet,
Daer moet ghy ons oock voor houwen, datje dat niet vergeet,
Gelijck ic u gheseyt heb. (S.) Wel Moertje ic salt wel onthouwen. Wyf. Ghy sult nu al krijgen watje hebben wilt, jaje trouwen. Buerwyf. Hy sal hem wel laten voorstaen, datter niemant zijns gelijck is. Wyf. (400) Och Jay, hy zal meenen dat hy alde weerelt te rijck is,
[fol. B3v]
Hy sal soo bly zijn, ick en weet niet hoe. Buerwyf. Wel Buerwijf, ick mach nu gaen, en sien dat ick wat doe. Wyf. Neen, kom wat binnen, hier sal een dronck op smaecken,
Wy moeten nu alle daghen lustigh goet cier maecken,
(405) Het macher nu op staen, ick ben nu onbeschromt,
Myn Seuns Neus zalt al betalen, als Lambert thuys kompt.
Binnen.
Lammert weder van syn Reys komende, spreeckt:
Lammert. Alle dinghen neemt een Eyndt, alsmen de tijt kan uytwachte,
Die Reys ben ick deur, ock die my nu de tijdingh brachte,
Dat myn Wijf een Seun heeft soo lustich gestoffeert,
(410) Die wert met hondert Daelders voor een drinck-penninck vereert,
En boven dien sal hy noch hebben tot een buyt
Het eerste dat ick uyt myn Seuns Neus snuyt.
Ock ick verlangh soo, ick kant nauw’ uytspreeken,
Sien ick hier niemant van kennis, waer meugens al steecken,
(415) Och nu staet my voor deur, Blyschap of groot verdriet,
Want ick weet niet, of ick een Seun sal vinden of niet,
Wel soo ick geen Seun vint, wat sal ick gaen maecken,
Voorseker zal myn ’t hooft dan voort heel op de loop raecken,
Dan jaegh ick alder-eerst, hoewel het niet veel sluyt,
(420) Met eenen dollen Kop het Wijf ten huysen uyt,
Maer neen zy heeft my ’t vast belooft, zy salder woort ooc houwen,
Sy heeft nu al een Seun, sou ick vastelijck vertrouwen,
Sou ick soo voor niet verlanght hebben, dat waer te grooten spijt,
Als icker noch om denck, hoe dat ick al dees tijt
(425) Vol onrust ben gheweest, ja ’snachts kon ick niet slapen,
Soo lagh myn dit int hooft eens was ick soo rechtschapen
Bedroghen in myn droom, het smaeckte me ’k weet niet hoe soet,
Myn docht ic had een Seun met een Neus soo groot als een koevoet,
Ick was soo verblijt, myn docht s’hem soo wel pasten,
(430) Doen ick wacker wiert doen wou ’ker noch na tasten,
Maer juyst was ick bedroghen, denckt hoe myn dat speet,
Ick was den heelen dag soo droevig dat ick myn oogen schier uytkreet
[fol. B4r]
Ets hoe langh valt my de wegh, wel of ic wel thuys sal komen,
Laet sien voor al de korste wegh ghenomen,
(435) Dat ick my niet vergis, want door grooten haest men licht feylt,
Dit straetghe uyt dat steeghjen deur, ’thoeckjen om ’t is gheseylt,
Al moytjens een pas, soo werd’ ick niet licht moe,
Ick sie het huys al wel, maer de deur is toe,
Och hoe bangh word ick, ick krijgh een schrick deur myn leden,
(440) ’Kvrees ic niet hebben sal, ick durf niet naerder treden,
Tut tut, ’ksal ancloppen, wat wacht ick langher hier,
Soo dats gheklopt, noch op myn ouwe manier,
Och myn bienen trillen, och ick verlies myn krachten,
Wel waer blijfse, hoe laetse my dus langh wachten,
(445) Kentse myn klop niet, ’tis nochtans d’ ouwe Leus. Wyf. Ock wellekom. (Lam.) waers’ myn Seun met zijn Neus. Wyf. Hoe is myn hert verlicht, om dat ghy zijt ghekomen, Lammert. Ick segh waer is myn Seun, maeckt hier niet veel te clomen.
Ghy weet watje hebt belooft. (Wyf.) Ghy zijt myn wellekom. Lammert. (450) Wellekom of niet, ’kgeef daer niet veel om,
Seght of ghy een Seun hebt, ras wilt u wat spoeden,
Och, och daer komt niet uyt, och hoe wee wert ick te moede. Wyf. Wat ick ben soo verblijt, dat ick niet spreeken kan,
Ick heb’ al een Seun, Och jaeck myn lieve Man. Lammert. (455) Maer de Neus mach hy by myne g’lijcken. Wyf. Treffelijck. (Lam.) Ras laet ick hem kijcken.
Wat nu krijgh ick myn Lyf weer, maar flus was ick benoudt, Wyf. Ghy sult u verwonderen, als ghy hem maer aenschoudt. Lammert. Get ghy maeckt myn tanden soo waterich, haelt hem hier loopt heen ras. Wyf. (460) Het gelijckt jou Neus soo natuerlijck ofs’er na gesneen was. Lammert. Gans blommert-hert, ic wert so verlieft, ic kant niet langer lyen. Wyf. Ick segh ’tis een Neus, men souder een Hutspot af-snyen,
En ’t sou evenwel blyven een fraye Neus. Lammert. Gans zelder weecken wyf, maecktme niet beus,
(465) Laet ick myn Seun sien, ic kan niet langher wachten,
Ic verlangh ’thert uyt myn lyf, ick verlies myn crachten,
Haelt hem hier datelijck, geeft my immers gehoor. Wyf.* Waer benje myn Seuntghe komt hier datelijck voor,
[fol. B4v]
Jou Vaertjen is hier. (Lam.) ick kan my niet bedwinghe,
(470) Ick weet nauw of ick ga of sta of dat ick springhe: Wijf. Siet kindt dats jou Vaertje hoe sechje (Seun) wellekom Vaertje Lammert. By myn keel het g’lijckt myn neus op een haertje,
Kom myn langh ghewenste Seuntje, kom geeft my nu een soen,
Wel ick weet niet wat ick van blyschap wel zou doen,
(475) Ick sou wel om een haverstroo gelt te grabbel gooyen,
Sulcken grooten, sulcken gladden, sulcken schoonen, sulcken mooyen
En fraey gecoleurde Neus wel sie daer ick ben soo verblijt,
’Tschijnt dat myn Neus met al dat aen myn lijf is uyt spelen rijt,
Kom myn eygen Neus, ick kanme niet moe kijcken,
(480) Hoe sullen wy nu proncken, en langhs de straet gaen strijcken,
Wy sullen braveren de beste vande heele Stadt. Wijf. Maer man ghy hebt het soo druck praet tegen myn oock wat,
Wat seghje heb ick myn woort niet wel gehouwen. Lammert. Jaje, myn suycker-mont, jaje trouwen,
(485) Ic moet jou me eens soenen sout aers wel gaen,
Koopt nu al watje wilt, al watje doet is wel-gedaen,
Ick heb doch goets ghenoech, en een Soon na myn begeeren,
Ontbiet de Kleermaecker, dat hy stracx nieuwe kleeren
Voor myn en voor mijn Soon, maeckt g’lijk dat betaemt.
(490) Komt hier by jou Vaertje, wat weest niet beschaemt,
Ghy sult een nieuwe mantel hebben, rond’ om met canten,
En kraech allemode, een ringh aende handt vol diamanten,
Ponjetten op de hant, nieuwe schoenen aen de voet,
Couse-banden aende beenen, en een pluym op de hoet,
(495) Dan moetje lustigh treen, dat al de lien opje letten. Wijf. Ghy mocht hem met een wel een pluym op de Neus setten.
Dan sou hy bekijcks genoech hebben, ist jou daerom gedaen. Lammert. Wat seghje wijf? (Wyf.) ick segh laet ons wat binnen gaen,
En wat eten, soo rustje wat je moe leen. Lammert. (500) Wel kom ic moet dan na de Schoolmr. om hem school te besteen,
Niet waer myn Seuntge, niet waer myn fraey Neusje,
Wat benje een proper mannetje, je bent sepers een amoreusje.
Binnen.
[fol. C1r] Lammert alleen uyt-komende, spreeckt:
Lammert. Ja wil ’tis teghen myn hert, dat ick uytgaen moet,
’t Aenschouwen van de Neus, och dat smaeckt soo soet,
(505) ’Ksou wel een heelen dagh daer op staen speculeren,
Maer laet hy versien zijn van nieuwe kleeren,
Soo sal hy altijt me gaen waer ick te gaen heb,
En weer met myn thuys komen, als ick gedaen heb,
Maer als ick my bedenck, soo moet ick hem eerst voor al
(510) Gaen besteen by een Meester, daer hy fraey leeren sal,
Voor eerst lesen en schrijven oock alderley Talen,
Frans, Latijn, en al watmen meer voor den dagh weet te halen.
Want dat voucht wel by lien van reputatie,
Datse weten te spreecken tegen alderley Natie,
(515) ’Tis nu oock veel t’gebruyck, en daer door wertmen ge-eert,
Want die nu onder de rijcke maer door een grootje Latijn heeft geleert,
Wert datelijck gerespecteert by de lien vande Stadt,
Men werpt hem straet een men Hr. of een Mr. na zijn gadt.
Wel laet sien, waer woont hier myn ouwe kennis Mr. Goris,
(520) ’T is nochtans hier ontrent, wel offer geen bort voor is,
Ja, ja, al gevonden, Ecole Francoise, ja hier zalt wesen,
O die Mr. kan fraey schrijven, dat schrift kan ick braef lesen,
Waer benje Mr. Goris, waer benje vaer. Goris. Alhier, wel Lammert met u Neus zyde ghij daer,
(525) Wat is den roep dat ghy naer myn komt vraghen,
Dat deed’ ghy noynt te voor van al u leven daghen,
Die ben ickt ongewent, wel zecht wat zijn de reen. Lammert. Wel ick heb een Soon, die wou ’kwel school besteen,
Om te leeren lesen en schrijven, maer voor alle saecken
(530) Perfect ende pertinent alderleye spraecken,
Maer al in korten tijt, want ick hem niet langh missen mach,
Kont ghy’t hem altemael leeren in eenen dach,
Ick sou ’t u voor-seecker wel dubbelt betalen. Goris. Maer Lammert waer meucht ghy al dit onverstant halen,
(535) Hoe is dat al mogelijck dat ghy hier spreeckt. Lammert. Ja maer hy heeft een Neus daer wat wonders in steeckt,
[fol. C1v]
’Tis met hem wat aers als met gemeene ghesellen. Goris. Ja ick geloof dat hy wel voorsien is met snottebellen. Lammert. O hy heeft een Neus als ick, en daer by oock ’tverstandt. Goris. (540) Tje maer Goeliens wat sijnder al gecken int Landt,
Maer ist u eyghen Soon daer ghy aldus van romt. Lammert. Wel jaet het is myn Soon, wel wat of hier voor den dach komt. Goris. Om dat ickt niet versta, daerom wast dat ickt vraeghde,
Maer staet het u niet voor dat ghy my dickmaels klaeghde
(545) Dat ghy geen kinders kreecht, dats maer twee Jaer gheleen,
En hebt ghy nu een Soon, die ghy wilt school besteen,
Hoe groot is hy doch wel? (Lam.) ’kheb daer niet op gelet,
Ick sie maer naer de Neus, en die g’lijckt myne net,
En ’tis myn eygen Soon, daer voor houw ick hem met eeren,
(550) Ick hoor wel, ghy zout wel aende Neus willen pretenderen,
Ick hou hem liever thuys, dat gat en boorje niet. Goris. Nu Lammert goeye vrient, ey en verstoorje niet,
Ick spreeck naer myn verstant en na ickt mercke an,
Soo dunckt my dat u Soon, soo out niet wesen kan. Lammert. (555) Out of niet out, ’ksegh dat dat niet en raeckt,
’Tis myn Soon, ’tis myn Neus, en na de mijne gemaeckt,
Wel wat gebras is hier, wilje daer niet van swijghen,
Ick zal hem wel op een aer geleert krijghen,
Sout ghy daer aen twijffelen oft myn Soon is of niet,
(560) Maer ghy zult dat niet segghen, alsje zijn Neus aen-siet,
Wel nu wat seghje, wat moet ick geven voor ’t leeren. Goris. Brenght hem als ghy wilt, wy zullen wel accorderen,
Ick ga weer na myn school, en wens u goeden dagh. Lammert. Ick ga hem halen, wel wat of hy al segghen magh,
(565) Ick dacht dat hy met meer verstant zou spreecken,
Maer de luy weten niet wat viertuten datter inde Neusen steecken,
O daer steeckt vry wat meer in, als inde kleyne dats wis,
Geluckig is hy dan, die so braef geneust is.
O Soontje, o Neusje, hoe verlangh ick naer dy,
(570) Ick rij aen’t loopen och was icker al weer by. Wyf. Wel wat mach Lammert letten, dat hy soo komt geloopen,
Of vreest hy datter yemant zijn Neus zal stroopen,
[fol. C2r]
Wat, de Man loopt, of Heyntje-man achter zijn gat was. Lammert. Soo maecktmen korte mylen, wel hoe sweet ick, ’kwist niet dat ick so nat was. Wyf. (575) Och Man wat isser, dat ghy u soo komt spoen. Lammert. Is myn Soons Neus noch al in goeyen doen. Wyf. Wel ja hy in trouwen, waerom soud’ hy niet. Lammert. Och ick vreesde dat hem ongeval was geschiet,
Ick verlange dat myn ’t herte kraeckt, Wyf. (580) Wel hoor hier hoe hebjet met de Schoolmr. ghemaeckt. Lammert. Die had soo veel te segghen, hy maeckte my soo beus,
Maer ick weet wel waer hy hen wil, hy heeft sin inde neus,
Maer ick ben soo slecht niet, ick saltje wel soo anleggen,
Dat hyder niet achter komt. (Wyf.) Wat had’ hy al te seggen? Lammert. (585) Hy reeckende myn daer de tijt, en na hy ’t ondervon,
Soo dicht hem dat myn Soon, soo out niet wesen kon.
’Tis jou Soon niet, ’twas onmogelijck soo ’t hem docht,
Had’ niet door de Neus gheweest, hy had my wel in twijffel ghebrocht,
Hoe out is hy wel, seyd’ hy, datj’ hem school wilt laten gaen,
(590) Ick weet niet, seyd’ ick, ick treck my dat niet aen,
Ick beriep myn op de Neus, en dit was myn besluyt,
Siet die eerst en spreeckt dan, want die wijst dat wel uyt. Wyf. Ja voorseecker, wel wat een mens al moet hooren. Lammert. Wel of hy my flus weer wou verstooren,
(595) Seght myn zijn ouderdom, soo weet ick recht bescheyt wis,
Want de Jongen is al wat groot, als al geseyt is. Wyf. Wel hy is elf Jaer. (Lam.) Elf Jaer, elf Jaer, hoe kan hy soo oudt sijn. Wyf. Ja, maer ghy moet reeckenen vande tijt dat wy getrouwt zijn.
Van dat wy getrouwt zijn, dat loof ick myn leven niet. Wyf. (600) Wel hoe na meenje dat dat niet meer en is geschiet,
Dat sommige kinders krijghen soo haest of eer sy trouwen,
’Kmeen wy jou daer wo soo veel af vertellen souen,
G’lijckt nu lest noch beurde van een jonghe knaep,
Die bekroop met soeticheyt een wolligh schaep,
(605) En dat soo stilletjens dat het niemandt hoorde,
Dat was soo een gauwicheyt het was voorde,
[fol. C1v]
Trouw den die konse alderbest bewaren,
’Tonnoosel Lam dorst het haer moertje niet openbaren,
Voor op het lest doen wast, och trout, wacht nergens naer,
(610) Doen quamt soo krap datmen bruyloft hiel en kinder-mael te gaer,
Soo kunnen de Meysjens nu in stillicheyt al binnen slurpen,
’Tis wel meer in Stadt gebeurt dan in de Durpen,
Sulcke dinghen sietmen noch daghelijcx geschyen. Lammert. Wel hebje hem dan soo langh gehadt, ick heb hem noynt gesien. Wyf. (615) Neen, dat segh ick niet, ’tis hier me wat anders als met gemeene luyden, Lam. Hoe dat? (W.) wel hoor ic zalt u gaen ter tegen beduyden,
Zijn Neus is seer wonderlijc, want int heele lant vintmen sijns gelijc niet,
En daerom ist met zijn geboort ooc wonderlijck geschiet,
Want vande tijt dat wy trouden wilt myn verstaen,
(620) Doen bleef ick al van dees geneusde soon swaer gaen,
En om dat syn Neus sou zijn volkomen en volslaghen,
Daerhom heb ick hem soo langh moeten draghen,
Dit seyd’ myn ’tvroed-wijf, want ick wister self niet van,
En ’tgeeft heel goe apparentie dat verstaje wel man,
(625) En daerom moetje zijn ouderdom reeckenen vande tijdt dat wy trouwde,
Want doen ick hem kreegh was hy al van tamelijcken oude. Lam. Ja nu verstaen ickt ha ha om de Neus, ja dat geloof ick wel,
Dat heb ick glad wech/ maer noch een dinck ick vraghen zel,
Sijn sy dan wlf jaer getrout, wel kint moetje bekayt vallen. Wyf. (630) Ja ick salt u reeckenen, laet ons met bescheyt kallen. Lam. Wel teeckent my dat eens maer paytme met geen seuren,
’Ksel u anders door myn cijfferen datelijck contuleuren. Wyf. Wel hoor voor u vertreck hadje my doen niet ghehadt drie Jaer. Lam. Wel ja ja moer, wel ja, dat is noch waer. Wyf. (635) En had ick u doen oock naet drie jaer gehadt. Lam. Wel ja. (Wijf.) Dats iets dat ghy ’t ter tegen vadt,
En doen waren wy drie Jaer tesamen getrout,
En reeckent dat tesamen dats neghen sonder fout,
En nu wee Jaer uyt geweest dat maeckt samen elf,
(640) Kunjet beter reeckenen wel reeckent het eens self. Lam. Dats wel geseyt moer, ’tis heel wel gesproocken,
Ick sal u dat eens na cijfferen op myn vingeren door ’t gebroocken,
[fol. C3r]
Een en twee is drie nul is nul dat ick wel besie,
En twee is vijf, en een is ses, ses ik hous’ drie,
(645) Ja dat kan niet missen dats t’samen negen,
En dan noch twee, ja moer ghy hgebt gelijck ’tis alter degen. Wyf. Kunje dat soo cijfferen sonder kryt, sonder pen, soo uyt de bost. Lam. Ja dat loof ick wel, ’theeft my oock gelt genoech gekost,
Ick weet den regel van dryen in’t gebroocken pertinen,
(650) En van Boek-houwen weet ick myn Mr. niet niet ontrent,
En nu doet het my deucht in sulcke wichtige saecken,
Daerom sou ick garen van myn Soon oock sulcken geleerde man maecken,
Doe wat leert die kan wat, en die komt het te pas. Wyf. ’tJe ick wist niet dat lammert sulcken geleerde man was. Lam. (655) Wat ghy hout my nier soo langh met u kallen,
Ick moet eens sien of myn Soons Neus neit int vier is ghevallen. Wyf. Loop geck loop wel komt die reeckeningh niet fijn,
Men sou hem wel wijs maecken dat paerde-stront vyghen sijn,
Wie heeft zijn leven van sulcken Sul gehoort,
(660) Maer ick moet gaen tyen de Schoolmr. aanboort,
En doen hem sijn mont houwen, van hem soo wijs te maecken,
Ick sou anders wel bekaeyt vallen inde saecken,
Wat heb ick al moeyten, eer yder de mont is gestopt,
Ick moet hem de kap noch soo vullen datse propt,
(665) Nu ick machse gaen schicken op, en de nieuwe kleeren aentrecken,
Dan sullense op straet gaen proncken gelijck twee gecken.
Binnen.
Lammert met syn Soon uyt.
Lam. Kom Soon sa lustich als een braef quant,
Treet neffens myn sy, komt gaet aen die hant,
Gaet recht op u lyf, ja soo dats ter deghen,
(670) Kijckt het volck vry aen, al die ons komen teghen,
Gaet recht op de middel-straet soo frae als een man,
Strijckt u hoet voor op, gelijck ick, soo datmen u Neus sien kan,
En let u hooft dan altemet eens om swieren,
Ja dats braef, die Jonghen gelijck my in alle manieren,
[fol. C3v]
(675) Treet soo manhaftigh, neemt u stappen wat groot,
Hey volck siet voorje, datje myn Soons Neus niet en stoot,
Hoe staense nu en gapen, hoe kijkens’ altemael,
Nu raeck ick eerst ter deghen in myn bonteficael,
Laet ons gaen daer ’t meeste volck is op den dam,
(680) ’Kwou dat me Claes-buer nu weer eens teghen quam,
Die my nu lest soo beschaemt maeckte,
Eer ick myn Soon had’, maer dat hy my nu eens naeckte,
’Kwed, ick hem de mont wel haest stoppen sou,
Kom hier spotvogel, soud’ ick seggen, wat seghje nou.
(685) Siet wat al monsieurs datter ginder staen,
O! ho s’hebben ons al in ’t oogh, sy maecken al ruym baen,
’Kwed’ s’ons eeren sullen met de hoet tot aende aert,
Maer laet ghy u hoet staen, gelijck of ghy een Prinsgen waert,
Wy zullen den Dam soo een reys vijf ses over wandelen,
(690) Hoe druck hebbent dees jonge koopluy, waer ofse al van handelen,
Sout van negocij zijn, neen dat denck ick niet maet,
Daer toe is de Beurs, maer hier valt een ander praet,
Hier van die en geen die daer gaen byder straten,
Kompter dan een fraeye Jufvrouw die moet van haer veren laten,
(695) D’een seyd, dats een fraeye Jofvrouw, maer haer hals staet stijf,
Die Jufvrouw waer een fraey meysken, maers’ heeft een slim lijf,
D’ander heeft pocdalen of ’taensicht vol sproeten,
Elysabet is een blanck meysken, maers’ heeft slimme voeten,
Jacob Mintgen heeft bruyn ooghkens, maers’ heeft root haer,
(700) Ploontge is vol courtesye, maer die is van kinde swaer,
Claertge is getrouwt met Jan de weytse schrinckel,
Ick hoort hem alreets rout, en nu woonter Scherminckel,
Mariken is een schoone dochter, en die waer garen die bruyt,
Anna is een resoluyt meysken, maer die slaet achter uyt,
(705) Grietge is best ruyst, nu siemen ’thooft te klouwen,
Haer Vryer scheyter uyt, en wil haer nu niet trouwen,
Trijn is een lange loop, en Barber is te kort,
Somma daer isser geen daer niemendal aen schort,
Daer weetmen op een prick yder zijn gebreecken,
(710) Maer van onse Neusen en kunnense geen quaet spreecken,
[fol. C4r]
Laetse sien die wil hoe spottigh datse van aert sijn,
Soo sullense noch moeten bekennen datse eere waert sijn,
Daerom moghen wyder met eeren me gaen proncken,
’Tje hoe staen de luyt hier van ter syen en loncken,
(715) ’Kwedse nu wel dencken wat fraeyer Neusch is dat,
Die oock soo geluckigh waer, dat hy soo een voghel hat,
Dan souwen sy me oock soo moedich gaen strijcken,
Maer wy hebbense, spijtge dat niet, ghy moeter op kijcken,
Ja besietme vry, eer ick gae, want ick bent hier al moe,
(720) Kom Soontje dese straet in soo nae de Schoolmeester toe,
Hout al u ouwe tret, wat hebben wy ras te loopen,
Hier zijn wy voor de School, wel de deur staet open,
Komt gaen wy voort in huys en hout u neffens my.
Goeden dagh Mr. Goris, hier komen wy u al by. Goris. (725) Wel Lammert goeyen dagh, ghy komt ter goeyer uyren. Lammert. Wel wat segje nu, wilt die Neus eens betuyren,
Dits myn Soon. (Goris.) ’Ksegh dat hy u heel wel gelijckt. Lammert. Maar eerst syn Neus eens ter tegen beijckt,
En siet hem by de myne wilter ter tegen op letten. Goris. (730) Men soud’ op beyd’ een bril van een kakhuys kennen setten,
Ick segh die Neus gelijckt u, al waerser na ghemaeckt. Lammert. Dat meen ick oock soo dat hebje recht op zijn kop gheraeckt,
Weetje nu teghen zijn ouderdom of groote yet te segghen,
Ick selje de heele History van stuckje tot beetje uytlegghen,
(735) Want siet ick ben nu van alles wel onderrecht. Goris. Ghy hoeft niet, ’tis een saeck daer my niet aen en lecht,
Ick ken hem voor u Soon en sal hem oock wel leeren. Lammert. Dats wel geseyt, maer een dinck moet ick u recommanderen,
Dat is datje hem niet en slaet noch en smijt;
(740) En als hy ’t immers verdient, datje zyn Neus doch mijt,
Want sooje die quaemt te quetsen oft yet te misdoen,
Ick sout op u verhalen, en ghy sout het my moeten vergoen,
Want dats myn kostelijcxte pant dat ick inde weerelt weet. Goris. Weest daer niet voor besorght, hem sal geschien geen leet. Lammert. (745) Wel doeter u best me, ick sal u sulcken loon geven,
Alset ymant oyt gedaen heeft van al zijn leven.
[fol. C4v]
Nu myn Soontje gaet sit ginder op die banck,
Maer Mr. hout me die stoute Jonghens wat in dwanck,
Datse myn Soon niet en quellen of niet en verwijten,
(750) Of ick salse soo lustigh om haer ooren smijten,
Hoorjet wel Jonghes, datje myn Soons Neus geen quaet en doet,
Soo ickje dan kan krijghen, soo trap ickje onder myn voet,
Ic souje soo cornelis duymelen en soo lustich betalen,
En met eenen dollen moet de darmen uytje kop halen,
(755) Maer wilje syn maet zijn, soo sulje wat van my krijghen,
Elck een groote peperkoeck en drie pont vyghen,
En ander snoepery, geeft my maer slechts gehoor,
Nu Mr. ick beveel u de wijsheyt draeghter wat sorgh voor. Goris. Ja ja weest ghy gerust daer zal niet aen mancqueren. Lammert. (760) Wel Soontge weest schappelijck, ghy moet wel leeren,
Och myn hert doe my seer, dat ick van hem scheyen moet,
’Tgaet my soo na dat het my schier schreyen doet,
Wel Mr. goeden dagh, ick mach naer huys gaen strijcken. Goris. Goeyen dagh Lammert. (Lam.) Hem Soontje laet ick u Neus noch eens kijcken,
(765) Och wat een vreucht ick kan hier niet van daen,
Hem, wel noch eens, och dat smaeckt, ja ick moet evenwel gaen,
Dat het geen schand’ was, ick souder staegh by blijven,
Maer ick moet na huys toe, myn wijf sou anders kijven.
Binnen.
De meester met de School-Ionghens.
Goris. Nu Jonghens sitmen stil, ick kom weer boven strack,
(770) Past yder op u les, soo niet ghy krijckt een plack.
De Meester gaet dan wech.
Iongen. Ha wat een Neus, men souder een zaal op-legghen. Soon. Jongens hout u mont, of ick salt de Meester segghen. Iongen. S’is gecoleurt als een calcoense-haen. Soon. ’Ksegh datje swijcht, of ick salder op slaen.
[fol. D1r] Iongen. (775) S’heeft twee hollen gelijck een boeren kackhuys. Soon. Seght noch eens hejet hart, soo sla ickje voor u backhuys. Iongen. ’Tis een Neus men osuder leer op touwen. Soon. Houter dat voor ick sal u leeren je mont houwen. Iongen. Ick sal u groote Neus nu lustigh murruw slaen. Soon. (780) Ay, Ay, blijft van myn Neus, nu Jongen laet my opstaen. Iongen. Ick moet u eerst die fraey Neus wat verschicken. Soon. Ay, ay, ay, (Iongen.) Wat drommel s’is aen sticken,
Wat schelmery is dat, s’isser maer aen gemaeckt,
Sy blijft in myn hant, ick hebber pas aen geraeckt. Soon. (785) Och wat sal ick gaen doen, hoe sal myn Vaertje kijven,
Ick loop na huys, ick wil in school niet blijven,
Ick durff niet thuys komen, neen ick toch,
Hoe zal mijn Vaertje tieren, och, och, och.
Goris. Hoe hebt ghy soo geraest, wat isser weer bedreven,
(790) De Jongen met sijn Neus, wel waer is die ghebleven. Iongen. Meester hy is naer huys ghegaen. Goris. Wat sijn de reen of hebj’hem quaet ghedaen. Iongen. Mr. zijn Neus is gebroocken. (Goris.) Wat zijn Neus gebroocken. Iongen. Hy sloegh my eerst, om dat ick een woort had’ gesproocken,
(795) Ick raeckte maer aen zijn neus, en sy brack aen tween. Goris. Hout daer ghy lecker, waerom lietj’ hem niet met vreen,
Stracx krijgh ick hier de Vaer, hoe sal de Man nu kijven,
Maer maeckt hy my te veel, soo zal ick al ’tbedrijven
Hem maecken openbaer, wat roert de saecke mijn,
(800) Ick wil om sulck gebras, hier niet bekeven sijn.
Lammert alleen uyt.
Lammert. Ja wel ick verlangh, ick kan in huys niet dueren,
T’school gis ick il al uyt, want ’tis al welf uyten,
Sie ick hem noch niet, waer blijfje myn soete man,
Ick verlangh om te hooren, wat hy nu al kan,
(805) Ick zal voor eerst eens Frans teghen hem spreecken,
’Kmeen datter veel verstants inde jonghens Neus sal steecken,
[fol. D1v]
Als ick het oock bedenck, wat ben ick een geluckigh mens,
Dat ick soo een Soon heb met een Neus na myn wens,
Ick durf nu de beste vande heele Stadt braveren,
(810) Waerom niet, ick mach nu myn hooft op steecken met eeren,
’Kwouder ymant soo koen was, die myn yet en na-sprack,
’Ksou niet veel segghen, maer toonen myn Soons Neus strack.
Wel sie ’k hem ginder niet staen, wel jaeck, of sou ick missen,
Hy ist, hoe staet hy soo en reult op sou hy staen pissen,
(815) Benje daer myn soontje, myn Neusje, benje daer,
Hoe heb ick na u verlanght, komt hier myn soete vaer,
Ist school al uyt, wel nu wat sal dit lijcken,
Spreekje niet, en laetje my u Neus niet kijcken,
Wel ghy weet wel dat u dat niet en betaemt,
(820) Ick segh kijckt op, dat ghy u Neus niet en schaemt,
Sy mach wel besien sijn, wat dinghen sijn datte,
Ja ja, wiljese niet laten sien, soo moet ickse eens vatte,
Ick moetse voelen, of ick moetse sien,
Ben ick betoovert, wel wat zal hier gheschien,
(825) Droom ick ook, ey seght my toch myn leive macker,
Wel neen, ’ken slaep nochtans niet, ick ben immers wacker,
Kom hier, laet ick een ster tergen sien dan,
De duyvel s’is weck, och moort, moort, ick ben een bedurven Man,
Och waer ben ick, ’tschijnt dat myn sinnen dolen,
(830) Hout den dief, hout den dief, die myn Soons Neus heeft gestolen,
Hebt ghyse niet broer, de uwe toont al wat groot,
Och Burgers kijck uyt, staet my by in myn noot,
Och ick bewijm, ey siet myn beenen trillen,
Och myn buyck, och myn knien, och mtyn broeck, och myn billen,
(835) Het schut altemael, ick weet niet wat,
Min of meer, offer een Smit met sijn voor-hamer op sat,
Wel kan ick hem niet na-loopen, ben ick dan vast gebonden,
Gut vogel kan ick u krijgen, die myn Soons Neus heeft geschonden,
Ic scheurje van malcander niet een stuck icker an liet,
(840) Hoe mach ick oock dus varen, ick en sie noch de man niet.
Kom seghje ghy Rabout, wie heeft u Neus afgetrocken,
Spreeck of ick salje de rest oock af trecken,
[fol. D2r]
Wie heeft myn berooft van dees kostelijcke schat,
Wilje niet spreecken, ick geefje wel een voet int gat,
(845) ’Ksegh dat ghy ’t my datelijck seght, of ick neem u ’tleven. Soon. Vaertje, s’is inde school ghebleven. Lammert. Int school gebleven, dat gater na toe, ick bender hier ontrent,
Waer benje hier jou uyt-snyper, jou neus-dief alsje bent,
Komt voor dendagh wilje verdefenderen. Goris. (850) Wel Lammert hoe dus gram, wel wat is u begeren. Lammert. Durft ghy dat noch vraghen, ghy valsche schoon-praet,
Ick sou u dat wel verleeren, had ick u maer op straet. Goris. Wel wat gebreeckt u hier op myn aldus te baren. Lammert. Hebje myn niet belooft myn Soons Neus wel te bewaren. Goris. (855) Wel wats ’t nou, (Lam.) Wats nou, wel is hyse niet quijt,
Fraey bewaert, jaet jou leugenaer als ghy sijt,
Had’ ick dat geweten, ick had hem wel t’huys gehouwen. Goris. Maer Lammert ghy sijt myn goeye vrient, ja ghy trouwen. Lammert. Jou goede vrient, dat acht ick dat myn schant was,
(860) Daer ick eerst de rijckste van’t heele lant was,
En door u ontrou ben ick nu voorwaer
Soo arm als de armste bedelaer.
En sou ick u noch voor myn vrient houwen, daer af geswegen. Goris. Is al u rijckdom dan in soo een Neus gelegen,
(865) Die maer en is ghemaeckt van steen of van hout. Lammert. Wat seghje daer jou stucke rabout,
Wilje mijn hier nu met een praetghen paeyen. Goris. Nu Lammert laet u toch sulcke ooren niet aennaeyen,
Soo ghy myn hooren wilt, soo sal ick u gewis
(870) Nu maecken openbaer, wat vande saecke is. Lammert. Wel wat sulje myn doch al wys maecken. Goris. Naer waerheyt sal ick u nu oopenen de saecken,
U wyf die heeft u maer bedrieghelijck gepeyt. Lammert. Laet ick eens hooren toch, waer int bedrogh dan leyt. Goris. (875) Wel hoort eens, dese Soon heeft sy van straet genomen,
En maeckten hem een Neus tegen ghy t’huys sout komen,
Die uwe wel geleek en setten hem vast an,
Oover zijn eijgen neus, ghelijckmen mercken kan,
[fol. D2v]
En hier me hebt ghy dus hoovaerdich lopen malen. Lammert. (880) Soo dat, waer is, soo machet de duycker wel halen,
Hoe schendech wert sy nu van myn uytgeluyt. Goris. Ic segh u het is waer, de stucken wsent uyt. Lammert. Dat gater na toe, ick zal by lo geen hout sparen,
Gyt wyf hoe wilje van Duynkercken ten harigh varen. Goris. (885) Nu Lammert niet te gram, ick bid u spaertse wat:
Daer loopt de gecx cap heen stracx krijgh ick ’t wyf aen ’t gat,
Om dat ick al ’tsecreet hem hebbe gaen ontdecken,
Wat roert de saecke myn, ick wilt myn niet aen trecken.
Binnen.
Lammert met zijn Vrouw uyt.
Lammert. Ick segghet noch eens, en ’tis oock waer. Wyf. (890) Ick segh ’tis leughen, de Meester is een leugenaer. Lammert. Gaet seght hem dat self, wat staje hier jangh te malen. Wyf. Dat sal ick oock doen, ic sal hem de ooghen uyt syn kop halen,
Sal hy dat segghen die leugenachtige vent,
Ick sal hem soo groeten kom ic hem maer ontrent,
(895) Dat hy segghen zal, dat hy van een vyw grgroet is,
Ic zal hem leeren seggen, dat myn man een slechten bloet is,
En dat ic hem met leugens heb gaen payen,
Nu hy het kint geschondern heeft, nu sou hy’ garen soo drayen,
Dat hy onschuldich is en geven my de wijt,
(900) Soo ick hem niet met een muyl in syn backhuys smijt,
Soo wil ick wel een hoer in myn gat wesen. Lammert. Maer ofje syn neus me schont, wie zou dan dat genesen. Wyf. Daer mach hy omsien dat waer maer leer om leer,
Heeft hy myn kints neus geschonden, ick schen de syne weer,
(905) En ’twaer oock wel besteet, hy was dan recht geloont. Lammert. Wel sie daer, dat ist huys daer hy woont. Wyf. Ick liep al voort in huys, waer de deur maer open.
Ick souse van dollicheyt wel onder de voet loopen,
Soo zal icker op kloppen, en bonsen met gewelt. Goris. (910) Wel hou, hoe klopje dus, wat isser, brengje gelt.
[fol. D3r] Wyf. Jou gelt brenghen, ja een hout op u rebben. Goris. Wat onbescheet is dit, wat wilje van myn hebben. Wijf. Dat ghy die leugens sult halen deur u hals,
Dat wil ick hebben, die ghy soo vals
(915) Hebt gaen liegen, dat ick myn man heb bedrogen. Goris. Wel dat is immers waer. (Wijf.) Ick segh ’tis ghelogen,
Jou leugenaer als ghy bent. (Lam.) Verstaet malcaer met reen,
Dat ick kan hooren wie gelijck heeft van u tween. Goris. Ick ben te vreen, laet my met vreden spreecken. Wijf. (920) Ick sal u noch dat hersebecken aen stucken breecken,
Durft ghy noch spreecken, daer de saeck soo klaer is. Goris. Ja ghy hebt die neus gemaeckt, ic segh’t noch dat waer is,
Ic kan u daetlijck noch de stucken toonen. Wijf. Hout op van liegen, of ick sal u met vuysten croonen,
(925) En ruckje de baert uyt u backhuys flus. Goris. Wel laet my immers spreecken, hoe reddement ghy dus. Wijf. Waerom sou ick niet tieren, daer heb ick wel gelijck toe. Goris. Maer swijght soo langh stil, dat ic jou blijck doe,
Ghy weet het self wel, hoe het staet met de saecken,
(930) Maer ghy vreest dat ic u beschaamt sal maecken,
En daerom raesje dus, dat ic niet spreecken sou. Wyf. Ic sal u in u backhuys klincken, al ben ick maer een vrou,
Hou daer, bordeel-brock, bordeel-brock, soo sal ic u vatte,
Hou daer, hou daer. (Goris.) O vrouw, wat slagh is datte,
(935) Komje myn weer aen boort, ’tis tijt ick myn verweer,
Soo sal ick toe tasten, kom an lustje noch meer,
Ick kan oock wel wat raecken, alst immers wesen moet. Lammert. Hout, hout, ick segh datje myn vou geen seer en doet,
Of ick salder ooc op slaen, al sou myn Neus mee inde loop blijven. Wijf. (940) Ick zal u dat backhuys noch aen stucken drijven,
Ghy Hoeren-voocht, ghy Wijve-smijter sult ghy my slaen. Lammert. ’tSa Wijf verweerje lustich ick salje bystaen,
Houter dat voor, soo sal icker op touwen. Wijf. Kom, ick sal u de ooghen uyt u kop krouwen. Lammert. (945) Sa hout hem vast, tijt hem nu aen boort. Goris. Help, help, help, och ick wort vermoort,
Sy willen my hier levent het vel af stroopen.
[fol. D3v] Wyf. Ja, meent ghy deur te gaen, wy sullen u wel na loopen, Lammert. Daer tyt hy aent loopen, tsa hem gevolcht, loop, loop, loop.
t’Samen binnen.
Goris de Schoolmeester alleen uyt.
Goris. (950) Hier ben ick nu vry, soo ick immers hoop,
Ay myn is dat voor t’School-gelt dat myn belooft is,
’Khoef by lo niet te vraghen waer myn hooft is,
’Tis myn daer wel gewesen, de duycker is dat slaen,
Is dat de goe betaling van sijn Soons school-gaen,
(955) Hy mocht my wel beloven, dat hy my soo sou betalen,
Als oyt ymant gedaen had’, de droes mach dat wel halen,
’Tis voorseker waer, sulcke betalingh heb ick noch noyt gehadt,
Soo ellementich alsser dat Wijf op sadt,
Neen sy hebbender leet daer wel gewroocken,
(960) Waer sijt ghy Jonghens, die de Neus hebt gebroocken,
Ghy sijt de oorsaeck, dat ick soo was in de ly,
’Twaer onbetamelijck dat ghy sout wesen vry,
Dies moet ick vande gift u rijckelijck wat met deelen,
Heb ick ter Feest geweest, ick zal u vant bancket deelen,
(965) Hou daer, hou daer, en ghy lust ymant daer bancquet,
Die steeckt sijn vingher op, soo deel ick hem wat met,
Wel spreeckter niemant niet, Adieu dan voor Besluyt,
Loopt altemael naer huys, de Schoole die gaet uyt.
EYNDE.
[fol. D4r-D4v: blanco]
Brusselse bewerking als Lemmen met syn neus (1700) toegeschreven aan Joan de Grieck
