Cornelis Pietersz Biens: Piramus en Thisbe. 1623.
Uitgegeven door drs. G.C. van Uitert
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden.
Ceneton010460 — Ursicula
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.

Continue
[fol. A1r]

TREURSPEL

van

PIRAMUS

en

THISBE.

op den Reghel.

Wie d’eyghen Herten-lust, te yverich betracht
Werdt lichtelijck daer door in prijkelen ghebracht.

[Typografisch ornament]

GHEDRUCKT TOT ENCHUYSEN.
__________________________
By Jan Jacobsz Palensteyn, Boeckverkooper op’t Zuyder Speuy inde Boeck-druckery. 1623.


[fol. A1v]

PERSONAGIEN.

            Piramus.
            Thisbe.
            Thisbes Vader.
            Phillido vrient Piramy.
            Iuliana Thisbes-gespeel.
            Nescio.
            Echo niet verthoonende.


[fol. A2r]

VOOR-REDEN

tot den Leser.

ALsoo de heuch-lijcke Rijm conste ende de vermaeck-lijcke Poësye my, als willende aenporren, om de leedighe uren in haer vermaeck te besteden, heb ick my beneersticht om tot haerder oeffeninghe mijn Penne te ghebruycken, ende de cleyne Wiecxkens (die noch Teer en Swack zijn) mede (op mijn maniere) uyt te breyden.
    Onder ander is dit cleyn Truer-speelken, dat ick nu so dan te-samen ghestelt hebbe, ende al-hier den goet-willigen Leser presentere, met bedingh dat hy mijne fouten door gunste wil excuseren, ende dit (hoewel slecht) danckelijck ontfanghen.
    Dese Historye waer van al hier gehandelt wort, vint ghy in verscheyden Boecken: onder and’ren hebbe ick de beschrijvinghe van den Poeet Ovidius Naso ghevolcht, staende int beginsel sijns vierden Boecx der Transformatien, ende is daeromme on nodich eenighe voor-beschrijvinge hier van te stellen, te meer, ter wijle dit cort, ende de Historye selfs wel in yeders Memorye is. Alleen eenige dinghen isset dien ic na mijn Fantasye hier by gevoecht hebbe.
    Ick weet wel, beminde Leser, dat ic Momus niet en sal ontgaen, want die noch al leeft, ende altijt gereet staet yeders werc te berispen, maer tegen desen wil ic geen Wapen aen-nemen, anders, als een discretelijck oordeel eenes gunst-draghenden Lesers, den-welcken ic dit mijn werc wil toe-eygenen, en hem (niet een Heydens Helicon, maer) den Hemelsche Regeerder bevelen.         Vale.

C.P. Biens.           

            Aensiet den tijt.
Continue
[fol. A2v]

EERSTE HANDELINGHE.

Piramus.               Philido.

T’Heeft alles sijnen tijt, Sijn eyghenschap en wesen,
Sijn op, en nederganck, na dat het is gheresen:
Sijn stonden, maet, en Wet, sijn plaetse juyst bepaelt
Waer in het op het lest tot ydelheden daelt.
(5) De Weerelt al en al, den tijt haer tijden leeret:
Den Mensche na den tijt hem altijt reguleeret:
Want soo ghy met voordacht eens op syn tijden let,
Ghy vindet dat den tijt hem stadich Wetten set,
Den aenvanck sijnder tijt sijn tijden doet beginnen,
(10) De vorderingh hem doet de tijden bet versinnen:
Hy eyndelijcken leert, dat tijt hem komen doet,
En inder tijt oock haest hier vander Aerden moet.
Een dinck tot dit ghepeyns de waerheydt ick versinde
En in mijn eyghen selfs ick ’t even soo bevinde:
(15) Dat’s dat in een ghedicht ick nu laest-leden las
Den Mensche en het Jaer ghelijck in tijden was:
Want even als den tijt van S’winters droeve vlaghen
Verandert door de Lent in Soomers blijde daghen,
So is oock onsen tijt vermakelijck en bly
(20) Wanneer Natuires Son komt in sijn Gemini.
Dan komt de soete Lent vol alder lieflijckheden
Doordringhen onsen loop, regeeren onse leden:
Dan wort het lieve Groen in ons natuer verweckt
Dat t’eenemael den tijt van alle kintsheydt deckt.
(25) Maer even alsmen seyt, dat waer de Roosen spruyten
Daer koomen te ghelijck de Doornen mede buyten,
Het aldersoetste soet vermeerdert meest den gal,
Hoe hoogher opghevoert hoe leegher tot den val:
Soo gatet oock met my die niet en kan dan suchten
(30) En in mijn groot gheluck nu voor my-selfs ga vluchten,
Ick die gheduerich woel, en voel in mijn ghemoet
Dat my nu beyd in vreucht, en smerte leven doet.
O wonderlijck bedenck! met onbedachter sinnen!
Dit is de vaste strick, dit zijn die lieve Minnen!
(35) Waer door dat onsen Gheest gheduerichlijcken tracht,
En op een seker punt al hoopende verwacht.
Dit isset dat my doet steets voor de ooghen sweven
En prenten in’t ghemoet, een twee-vereenicht leven,
Een twee-vereent ghemoet, ghedronghen door de Wet,
(40) Die Wet die ons Natuer met straf ghebieden set.
De wijle wy dan nu Philido mijn beminden
[fol. A3r]
In stilticheyt te saem ons by malkander vinden:
Ick u gheheel ontdeck, den gront van mijn ghepeyns
En voor u waerdicheyt ick t’minste niet en veyns.
(45) Te meer, ter wijl ick weet, en seker wel mach houwen
Dat ick u alles wel ten vollen mach vertrouwen.
Philido.    Eer dat ghy verder gaet Piramus mijnen vrient
Sal ick u segghen yets, welck u op y’hoochste dient:
U reedens zijn ver-eendt ghelijck met u ghedachten
(50) Gheeft redens-reden plaets, ghy sult de Min verachten:
Wat’s Min (t’is waer) sy heeft een lieffelijcken naem,
Sy is seer hooch ghe-eerdt, en wonder aenghenaem,
Maer, t’is de Minne niet die onsen Gheest verleydet
En op het soet vermaeck van ons ghedachten weydet:
(55) Wat dan? t’is anders niet als tergingh in’t ghemoet,
Als quellingh inden Gheest, door swaer onsuyver bloedt,
Verdruckend’ ons verstant, versmoorende de Sinnen,
En dit wert al ghenaemt, de lieffelijcke Minnen,
Ja lieffelijck! t’is waer, wanneer sy haer vertoont,
(60) Maer bitter in de daet, wanneer sy maer beloont.
Sy doet ons stille Ziel, in onrust haest verkeeren
En veel uytsinniche’en toe-nemen en vermeeren,
Ons weecke Breyn verschrickt, wanneer het eens ghevoelt
Den anghel van de Min, dat steedes leyt en woelt,
(65) Niet anders, dan ghelijck de watersuchte Menschen,
Die door haer grooten dorst altijt te drincken wenschen,
Maer tot een sware scha, sy boeten haren lust
Tot dat haers levens kracht wort t’eenemael gheblust,
Soo gatet inde Min, des Minnes lieflijckheden
(70) Doorstralen het ghemoet, door-kruypen al de leden,
En woonen in de Ziel, beheerschen het verstandt
Tot dat sy al end’ al behouden d’overhandt:
Dus ghy mijn waerden vrient, wilt Minnes schichten weeren
En laet u vromen borst de reden overheeren.
Piramus.    (75) Vrient Philido ick acht, ghy buyten reden dwaelt
En in u eyghen selfs ghegheven oordeel faelt:
Hoe souder konnen zijn, dat ghy mijn wilt bewijsen,
De Min te wesen quaet, die yeder doch moet prijsen,
Die alle Man betracht, die haer ghebieden heeft
(80) In alles watter is, in alles watter leeft:
Sy vanden Hemel is en heerschet op der eerden,
Ja selfs de groote Go’on, haer houden steets in weerden:
Hoe dickmaels zijn sy selfs, door deser groote kracht
Ghekomen en ghedaelt by t’Menschelijck gheslacht,
(85) Haer eysch was niet ghenoech, den Hemel sy verlieten
Alleenlijck om den lust der Minnen te ghenieten.
Philido.    Mijn by-ghebrochte reen, ghy vorder noch verclaert
[fol. A3v]
En t’gheen ick segghen wil Ghy beter openbaert:
Is dit de Gooden selfs door Minne wedervaren
(90) Bracht haer dit wonder Vyer in veelderley beswaren
Wat sal dan zijn een Mensch, die op der Aerden wroet?
Veel eerder sal die dan versmelten inden gloet
Der wredelijcke Min: Hy, die den Glans der Sonnen
Den phoebus in sijn macht wel-eer heeft overwonnen
(95) Hy, die de Blicxems Godt den Iupiter wel heeft
Doen vreesen sijne macht en na sijn wil gheleeft:
Wat meendy soud’ hy ons doen vreesen ende beven
Wanneer wy na sijn wil en sijn gheboden leven.
Daerom ick eer betracht, en wenschte dat ick was
(100) Verselt met t’lieve volck, d’opwoonders van Parnas:
Want al der Minnen brandt gheen kracht heeft t’overwinnen
Minerva met haer volck de neghen Sanck Goddinnen.
Diana (nimmer stil) in’t jaghen steedes dwaelt
Op dat des Minnes Vyer haer nimmer achterhaelt.
(105) O wel-gheluckich volck? wiens weeghen wy betrachten
Soo wy het blinde Kindt Cupido gaen verachten:
Want hy niet baert als strijt, haet, twist, twedracht, ongunst,
Maer ’teghendeel niet, als vreuchd, vreed, lief, heyl, en kunst.
Piramus.    Philido ick bemerck dat wy ons beyder meenen
(110) Door onderscheyden reen, wel haest kunnen vereenen:
t’Is niet als valsche Min en wellust die ghy raemt
En die wort wel met recht Cupido meest ghenaemt:
Als zijnde Kints, naeckt, blindt, met onbedachte sinnen
Dit isset datmen plaetst somtijts by rechte Minnen:
(115) Maer teghen redens recht, daerom mijn Minnes roem
Ick liever nu voortaen de reyne Liefde noem:
Welck is sodanich een, die alles doet verbinden,
Die alles door sijn kracht een seker troost doet vinden:
De Werelt blijft, en is, en wort door haer ghebout,
(120) t’Is haer die ons als noch gheduerich onderhout.
Sy maeckt een valsticheyt selfs onder d’hooghe Gooden,
En ons doet sy verstaen haer willen en ghebooden,
Dat’s dat wy na behoor ons tijden soo aensien,
Dat wy ghehoorsaem zijn wat sy ons gaet ghebien.
Philido.    (125) Maer waerom ist dat ghy soo veel van tijden spreecket?
Piramus.    Om dat des tijts bedwangh my in het herte steecket
En heerscht in dese borst, vermits ick eens verkoor
Waer door ick selven eens my-selven gansch verloor.
Philido.    Is dat niet t’gheen ick segh, sijn dat niet mijne reeden?
(130) Dit blijckt wanneer-men eens de saecke wil ontleden:
t’Is niet als sotterny: t’Is niet als dwaes en blendt.
Piramus.    Ghy niet natueres loop ten rechten noch bekendt.
Philido.    Verschoont mijn dan, ick bits.
[fol. A4r]
Piramus.    Philido ick verwonder
My selven van u doen.
Philido.    Waerom?
Piramus.    Om datter onder
(135) U listelijck gheveyns een ander meningh schuylt.
Philido.    Meent ghy Philido dan met u voorgheven tuylt?
Piramus.    K’ghedencke eenich dinck noch vanden tijt verleden.
Philido.    Dat ick ben in de Min (wel eer) te ver ghetreden?
Piramus.    Ick verder niet versta als t’gheen ick heb ghesien.
Philido.    (140) Ghy doet noch t’heete bloet tot int ghesichte vlien.
Piramus.    De Min is naeckt en bloodt, en komt ons soo te verghen,
Dat niemant wel en kan haer krachten heel verberghen,
Of’t berst ter zijden uyt.
Philido.    Ick willichlijck beken
Dat ick in Liefdes-perck te wijt ghetreden ben:
(145) Maer nimmer ick bedacht dat u onrijpe jaren
En u gheswinde Gheest met Min besoetelt waren.
Piramus.    t’Is waer somtijts het hert van binnen wat besluyt
Maer meestendeel het breeckt met ons ghebaren uyt.
Philido.    De heusheydt my ghebiet my-selven te vernoeghen
(150) En na ons eerster woort my na den tijt te voeghen:
’k Verwonder in mijn selfs.
Piramus.    Vrient Philido ick weet
Dat ghy in alle dinck u draghet so discreet
Dat ick niet laten kan aen u te openbaren
t’Gheheyme van mijn Siel, en grondich te verklaren
(155) Het ghene dat my let, vermits ghy hebt besocht
In wat beswaerden last dat u de Minne brocht:
t’Is dan alsoo, dat Liefd op’t hoochste is ghekomen
En heeft in my de plaets soo vastlijck inghenomen
Dat ick betueghelt ben, Door eenen lieve Maecht
(160) En Thisbe is die gheen die my den breydel draecht,
Die Peerle Alderschoonst, mijn sinnen hout ghevanghen.
Soo dat ick ben vol pijn, vrees, vruechd, hoop, en verlanghen.
Philido.    Maer wat Piramus spreeckt! maer! wat een nieuwicheyt,
k’Verwonder in mijn selfs, dit is ghelijck men seyt
(165) Hoe dat de Fama sweeft, hoe datse gaet verbreeden
En klappet hier en daer veel nieuwe nieuwicheden:
Den Twijfel isser by, de Waerheyt komt op’t lest,
Men wachtet op den tijt, den tijt die leeret best.
Dit selve u bestaen quam kortelijck tot mijn ooren,
(170) En ick door ongheloof street heftelijck daer vooren.
My docht de sake vreemt, maer alsmen t’wel insiet
k’Bevindet in der daet t’en is soo wonder niet.
Hoe onlanghs ist gheleen, dat in u beyder wesen
De lieffelijcke pijn een yeder konde lesen,
[fol. A4v]
(175) En t’heymelijck ghedacht met een Coralen schrick
Quam manen sijne schult in eenen ooghenblick.
Dan nu seer waerden vrient, ick wensch u te vergaren,
Ick wensch u nu te saem gheluckichlijck te paren:
En dat tot uwen loon van alle u verdriet,
(180) Ghy desen lieven Maecht opt liefelijckst gheniet.
Belanghende mijn dienst, wy waren noyt verschillich,
Ghy vindet my bereyt, ghetrouwelijck en willich,
In alles wat ick can, en reedlijckheyt toelaet.
Piramus.    U toegheneghen hert Pyramus wel verstaet,
(185) En offert u tot danck t’gheheyme mijns ghedachten,
Wel wetende dat ghy in alles sult betrachten
Het ghene tot mijn luck en voordeel strecken can:
K’bedanck u gunste seer.
Philido.    En twijfelter niet an:
Weest ylich in de saeck, ghebruyckt u frissche leeden,
(190) En leghert u te veldt met aenghename reden,
k’Verseecker u den prijs.
Piramus.    Waen-vrees de sinnen quelt,
En dickmael het ghedacht so heftelijck ontstelt,*
Dat t’uyten van een woort het swaerst ons comt te schijnen.
Philido.    t’Is niet, als ghy’t bekent.
Piramus.    Het zijn de meeste pijnen,
(195) t’Is d’aldergrootsten last die hartst de Sinnen druckt.
Philido.    Te soeter is t’gheniet wanneer het eens gheluckt.
Hebt ghy haer dan noch noyt ghesproken van te vooren?
Piramus.    Seer meenichmael, ick dee, maer alles is verlooren,
t’Schijnt d’Hemel teghen streef.
Philido.    Den tijt die leeret al,
(200) Wat datter van de saeck, het eynde wesen sal.
Int minste niet en schroomt, vervolget u beginnen,
Volherdet met een moet, ghy sult haer eens verwinnen.
Waer saechdy eenen Boom, die hooch verheven bralt
En na den eersten slach terstont ter aerden valt?
(205) Al isset dat u Lief, haer liefde niet laet mercken
Door openbare reen, sy thoonet met de wercken,
Sy heeft u menichmael voor desen wel betoont
Dat ongheveynsde Min, haers herten-koor bewoont,
Den tijt te scheyden eyscht, ick wensch u wel te varen,
(210) En dat sy uwen Min wil recht’lijck evenaren.
Piramus.    Vaert wel mijn waerden vrient.
Philido.    U lust zy eens vernoecht,
Vaert wel tot dat den tijt ons weer te samen voecht.
    binnen
[fol. B1r]
    Piramus.
    O eenich een’gen een, ghy zijt mijn lust, mijn leven,
Mijn hoop, troost, ooghen-merck: want ghy my rust cundt gheven,
(215) Cundt gheven met een woort van uwen weder-Min,
En stillen so den lust, dien ick in my bevin:
Wat segh ick lust? Ja smert, daer in ick ben begraven,
En steedes nacht en dach gheduerichlijck moet slaven,
En sloven met ellendt en bitterlijck ghequel,
(220) Vermits ick my bevoel als in een droeve Hel
Vol bitt’re teghenspoet, benout aen allen zijden
Van’t gheen in desen loop my heftich comt bestrijden,
Want soo wanneer ick denck mijn Ouders met ghewelt
Gansch teghen mijn voorneem te-samen zijn ghestelt,
(225) En willen mijnen Min met krachte wederhouwen
En letten dat ick soud’ met deser Maghet trouwen:
Hee! wat sal ick dan doen, sal ick volghen haer raet?
En doen het gheen ick selfs uyt s’herten gronde haet?
Sal ick haer derven dan, den Voetster van mijn leven,
(230) Die mijnder Sielen sap, my wederom kan gheven?
Soo zijn mijn krachten dof, mijn Gheest wert uytghepijnt,
Mijn Leven dat vergaet, mijn Siele die verdwijnt:
Mijn Lichaem als een Roos of stamme afghesneden
Sal dorren, tot het vaert in’t duyster graf beneden:
(235) En t’leven dat ick leef, wat sal het anders zijn
Gheduerich als een Doodt, vol bitterheyts en pijn?
En soo ick ga den loop mijns sinlijckheden volghen,
Wat is my anders dan als tooren onverbolghen,
Mijns Ouders lief en waert? wat’s anders my bereyt
(240) Als t’sluyten haerder handt van aller mildicheyt?
Helaes! wat sal ick doen, wat sal ick doch beginnen,
Waer mede sal ick doch ghenoeghens ruste winnen?
Sal ick’t dan laten staen? ach neen! t’en most niet zijn,
Want ick gheduerich ben ghemartelt inde pijn
(245) Haers Goddelijcken glans. Sy sal my niet verachten,
Dies wil ick t’avontuer des tijts, hier van verwachten.
Want sy is doch alleen die mijn ghedachten voet,
Sy is alleene die, die my nu treuren doet:
Sy is alleene die, die my weer sal ghenesen,
(250) Wanneer ick sal (o vruechd’) by haer gheselschap wesen.
Komt dan o Thisbe komt, komt Peerle, komt by my,
Maeckt dit benaude hert, van al sijn lijden vry.
Komt alderschoonste-schoon, verbindt de dulle wonden
Die ghy in mijn ghemoet onwetend’ hebt ghesonden.
(255) Mijn hert brant in u liefd’, ick Lief u eyghen ben,
En niemant voor mijn Lief op aerden, ick beken,
[fol. B1v]
Als u! mijn hert, mijn zin, mijn Phoenicx van die leven,
Ghy zijt alleen dien ick mijn trouwe trou wil gheven:
Ghetrouheyt mijn bewijst, ghetrouheyt weder thoont,
(260) Op dat mijn trouwe trou met trouheyt wert gheloont.
Maer laes! wat ist, hier sta ick als vertoghen,
Dees klachten immers my in’t minst niet helpen moghen,
t’Vermeerdert het ghequel, best dat ick selver ga,
Op dat mijn gulden Ster mijn lijden oock versta,
(265) Ick sal haer doen verstaen, t’gheen ick ghevoel van binnen,
Op hoope dat ick haest mijn Thisbe sal verwinnen.
    binnen.
    Nescio.
Wat’s dat (versta-je-wel)! wat dunckt-je van dat stuck,
Ist niet een droevich werck! ist niet groot ongheluck,
Dat hy! hola! Me-vrou k’sies’ in haer selven lesen,
(270) Wat mach dat voor een Boeck, of voor een Ieurt-jen wesen.
    Hy versteeckt hem aen een zy.
Thisbe, lesende spreeckt.
Wat kan de kriele-Min al snoode daden brouwen?
Wat kan een valschen waen een wijl verborghen houwen?
Maer alles isset niet: hoe listelijck betracht
Men mercket haest t’bedroch die maer den tijt verwacht:
(275) t’Is als een quaet Alloy, dat Gout wel soude schijnen,
Maer set-men’t op den proef, het moet terstont verdwijnen.
O Leerelijcke Boeck, ick ben verheucht van Gheest,
Wanneer mijn droeve Breyn u blijde Letter leest.
    Iuliana, Ghespeel van Thisbe.
Ghespeel wel hoe! wat’s dit? ist altijt inde Boecken,
(280) Daer in ghy u vermaeck en tijt verdrijf wilt soecken?
Thisbe.    Vermaeck en tijt verdrijf, en noch daer-toe veel meer,
Iuliana.    Wat doch! wat vint ghy dan?
Thisbe.    Al t’gheen dat ick begheer: en dat ick wenschen kan.
Iuliana,    k’Verwonder uwer reden.
Thisbe.    Wy nimmer recht verstaen, voor dat wy eens betreden,
(285) Den Tempel van den sin der wijsen (voor ons tijt)
Iuliana,    Wat voordeel doen sy dan?
Thisbe.    Met allen veel profijt:
Sy gheven tucht en leer, hoe wy hier moeten leven.
Iuliana,    En of-men al niet weet, wat leyt daer aen bedreven?
t’Is yd’le fantasy, en t’maeckt den Gheest ont’rust,
[fol. B2r]
Thisbe.    (290) Wat wilt ghy dan, ick bits?
Iuliana.    Dat elck hem na wenschs lust, sijn sinnen hier vermaeckt.
Thisbe.    Meent ghy dan rust te vinden?
Seer wijt is het van daer, wy-selven ons verbinden,
En halen op den hals een Goddelijcke straf.
Iuliana,    Ghy zijt als afgedaelt int nare duyster graf,
(295) En even als een doodt, die niet kan lust verwerven.
Thisbe,    Neen Speelnoot, niet alsoo, ick tracht te leeren sterven,
Op dat ick stervend’leef (terwijl ick sterven moet)
Iuliana,    Ghy een beswaerden Gheest door dese dinghen voet,
En krenckt u Eel verstant, siet aen, u frissche leden,
(300) En wilt u soeten tijt vermakelijck besteden.
Wel op, t’is langh ghenoech, komt laet ons t’samen gaen.
Thisbe.    t’Gheselschap veel vermach.
Iuliana,    Komt dan.
Thisbe.    Ick laet my raen,
Den Gheest verluchtingh eyscht met plaetse te verand’ren.
Waer isset dat ghy wilt?
Iuliana,    Laet ons te samen wand’ren,
(305) Eens buyten onse Stadt, waer nu veel Jongh-mans zijn.
Thisbe.    ’k Bemoey my daer niet mee.
Iuliana,    Wel doetet dan om mijn.
    binnen.
    Nescio.
Ja wel, ja wel, ja wel, wat! heb-je van-jou leven,
Waer mach dit goore goet haer sinnen toe begheven.
Ick tast my selver an. Wat dunght-je van de Meyt,
(310) D’een acht de Wijsheyt hooch, en d’ander (so-se seyt)
Wil na de Jongh-mans toe, ja wonderlijcke dinghen!
Nu loof ick eerst mijn Neef, doen hy nu kortelinghen
My daer so veel van seyd’, (versta-je-wel) my docht,
En k’seydet teghen hem, het niet waer wesen mocht.
(315) Hy deed my een verhael hoe nu de Meys-jes* naeyen,
Hoe dat de Vryers oock daer by dan komen waeyen,
Hoe datter is een rit, daer hael-me Speel-luy by,
Daer is Wafel en Pankoeck en anghder snoepery,
Daer doetmen anders niet als singhen ende springhen,
(320) Soo dat sy al den nacht tot den dach overbringhen:
Eerst wast Avontaed-je, nu heeft t’een anghder naem.
Sus, sus, (seyd’ick) t’is jock, ja (seyd’ hy) dat-jer quaem,
Je souder wonghder sien, ick kant u niet vertellen,
Noch s’hebber sulcken deun, sy koon-en-kaer soo quellen:
(325) Ghy weet niet (seyd’ hy) wat de Werelt nu beschrijft,
En isser juyst een knecht die-der dan buyten blijft,
[fol. B2v]
Die wort de Meys-jes dan, een vyantlijcken hater:
En komt het hem int hooft, soo draecht hy in het water.
Haer Stienen uyt de Stoep, want hy van alles wist,
(330) En noch! wel hoe! maer hey! ick had-me schier vergist.
t’Is al ghenoech gheseyt ick soud’ so wel haest maken
Dat ick versta-je wel, wel uyt de gunst soud’ raken:
t’En dient my niet.
Maer hoe! Piramus by Me-vrou!
Dit most ick nemen waer, best dat ick my hier hou.
    Hy loopt aen d’een zy.
    Piramus en Thisbe.
Piramus.    (335) Gheen ander als mijn Lief,
Thisbe,    U Lief kan elders wesen.
Piramus.    Alleen om uwent wil, is eerst mijn quel gheresen:
En heerscht in dese Borst met bitterlijcke pijn.
Thisbe.    Ick acht het inder-daet als beuselingh.
Piramus.    k’Verdwin
En smelte in mijn selfs, ten zy ghy my wilt helpen
(340) En met u weder Min mijn bitter lijden stelpen.
Thisbe.    Ist dan in mijnder macht?
Piramus.    In uwer macht alleen.
Thisbe.    Dit is altijt den praet der Vryers int ghemeen.
En waerom my alleen?
Piramus.    Om’t ick u heb verkooren
Waer door ick rust en lust, ja alles, heb verloren,
Thisbe.    (345) Alles! verloort ghy dan u selfs?
Piramus.    My selfs Me-Vrou.
Thisbe.    Hoe sal ick dat verstaen, wel hoe u selfs?
Piramus.    Door trou
En liefde dien ick draech.
Thisbe.    Ghy blijft nochtans u eyghen.
Piramus.    Met u verlof, k’en kan, terwijl mijn sinnen neyghen
Alleen tot u, k’en kan mijn eyghen dan niet zijn.
Thisbe.    (350) Hoe leeft ghy dan, ick bits?
Piramus.    Ghestadelijck in pijn,
Gheduerich in verdriet, door wensch met u te wesen.
Thisbe.    En waer is u dit quaet en lijden dus gheresen?
Piramus.    d’Oorsaeck zijt ghy alleen, o suyverlijcke Maecht,
Ghy kundt my helpen weer in dien het u behaecht,
(355) Lief waerde Coningin.
Thisbe.    De Reed’nen veel vermoghen
Ghy maeckt mijn hert en sin, ghelijck als opghetoghen.
Piramus.    Ach, dat Me-Vrouwe wist wat in mijn herte teelt,
En vastelijck staet gheprent.
Thisbe.    Wat’s in u hert?
[fol. B3r]
Piramus.    U Beelt
Ghy selver zijt in my, en sult’er eeuwich blijven.
Thisbe,    (360) Ghy soudt met uwe reen veel wonderen beschrijven,
Die ’k nimmer en gheloof, den tijt ons heel begheeft,
Vaert wel, ick wensch u dat ghy in ghenoeghen leeft.
Thisbe binnen.
Piramus.
Wel hoe! sal nu dan-noch aen Phoebi gulden Waghen
Den Phaeton hem selfs tot inden Grave draghen.
(365) Sal Ycarus noch weer sich heven in de Locht,
Om vallen inder haest, in des Meyrs diepe vocht.
Ha, roockeloose wicht! u selven wilt versinnen,
U selver eens bedenckt wat dat ghy gaet beginnen.
Weecht in uws herten-schael, t’gheen dat ghy hebt bestaen,
(370) Bedenckt u eyghen selfs, wat dat ghy hebt ghedaen:
Te schaemtich is u doen, o Sonne doch betrecket,
En met een duyster cleet, mijn lijden over-decket.
binnen.
Nescio.
Wat heb ick daer ghehoort! Maer, heb ick van mijn daghen:
Ick sal haer Vader dit van alles over-draghen.
binnen.
Iuliana ende Thisbe, sittende ende yets hanterende.
Iuliana.    (375) t’Is waer des vryheyts lof, ick immers prijsen moet,
Want het te achten staet ver boven ghelt en goet,
Wie soud’ den gulden glans der vryheyt niet begheeren
Diemen doch met gheen caat* (ter Werelt) kan waerderen:
Maer wetet oock Ghespeel, dat alsment wel insiet,
(380) Dit Leven dus alleen, t’en is de vryheyt niet,
t’Is een ghebonden pijn, vol ongheruster quellen,
t’Is beter dat-men dan te-samen gaet versellen.
t’Is een ghemeene Wet ons allen inghestort,
Die alles watter leeft tot een vervoeghen port.
(385) Aenschout het domme Vee, met wat een vlijt het woelet
Soo haest het dese Wet in sijne Leden voelet,
Het loopt, het jaecht, het holt, om hebben sijnen wensch:
Wat segh ick van het Vee, aenmercket eens den Mensch,
Gaet tot u eyghen selfs, ghy sult het haest bevinnen,
(390) Bedroeft is het alleen, verselt kan overwinnen.
Thisbe.    Nochtans soo blijft dit vast, die’t Houwelijck bestaen,
Veel moeyten en verdriet ghelijckelijck aengaen,
Dies acht ick het een quaet, datmen wel kan vermijden.
[fol. B3v]
Iuliana,    Een quaet?
Thisbe.    Een quaet.
Iuliana,    Hoe durfdy dat belijden,
(395) Gheeft reden ws voorstel.
Thisbe.    Mits t’altijt d’meeningh mist:
En valt op d’ander boech veel anders alsmen’t gist.
Iuliana,    Ghy doolt in uwe reen vermits ghy soeckt te stellen,
t’Quaet daer het niet en is.
Thisbe.    Wat wildy my voorspellen,
d’Ervarentheyt bewijst.
Iuliana,    Best wy dit laten staen,
(400) Waer bleeft ghy gist’ren?
Thisbe,    Waer?
Iuliana,    Doen wy waren ghegaen, by d’oude Compagny?
Thisbe,    k’Sach na u,
Iuliana,    Heel vergeeten?
Thisbe,    Vermits wy waren in het klavergras gheseten,
Ick door ons langhe reen, u uyt t’ghesicht verloor.
Iuliana,    En wasser doch niet nieus?
Thisbe,    Seer veel! maer wat ick hoor!
(405) Ghy waert’er onder al seer dapper in het noemen,
Iuliana,    Verbeyt Speelnoot verbeyt, ick sie Philido komen,
En met Piraem verselt.
Philido.    Ghy Docht’ren weest ghegroet.
This.Iuli.    De komste van u beyd’, ons welcom wesen moet.
Piramus.    Wy komen tot u hier t’gheselschap te vermeeren.
(410) Den tijt het ons ghebiet,
Iuliana,    Niet anders wy begheeren.
Piramus.    Ick segghe Lief den tijt, vermits ick wil verstaen,
De tergingh des ghemoets, die ons wert aenghedaen,
Alleenlijck door den tijt.
Thisbe,    Piraem ghy u versinnet, den tijt ons niet en tercht,
Philido,    Door reden ghy beminnet,
(415) Acht ick, dat sijnen sin met reden wert gheseyt,
t’Zy hoe sy zijn, hy thoont t’gheen in sijn herte leyt,
Piramus.    Ja meerder als ick kan met mijnen Mond uytspreecken:
Al rust het in dees Borst, het moet’er doch uytbreecken,
Vermits t’ ondraechlijck is.
Iuliana,    Ondraeghelijck Piraem?
Piramus.    Ondraechlijck in mijn hert.
Iuliana,    (420) Ondraechlijck! maer wel hoe! wat ist?
Piramus.    Een bitter smert,
Een rasende ghewoel, een Kancker in mijn sinnen,
Iuliana,    k’Verschrick Piraem! maer hoe! waer ist?
Piramus.    Van binnen,
Van binnen in’t ghemoet, van binnen in mijn Siel.
[fol. B4r]
Thisbe.    Wat’s d’oorsaeck* van u quael,
Piramus.    Dat’s een waer-voor ick kniel,
(425) En offer in haer schoot den gront van mijn ghedachten.
Thisbe,    Is sy d’oorsaeck alleen?
Piramus.    Vermits sy gaet verachten,
Mijn droevich ongheluck en klaghelijcke pijn.
Iuliana,    Ick denck het inder daet maer ydel-heeden zijn.
Philido,    Daer hebdy t’recht ghetreft, sy die de Min ghevoelen,
(430) Gheduerichlijcken zijn in wonderlijck ghewoelen,
Altijt isset dat de Min
Blijft regeerder van den zin.
Die van Minne zijn ghedreven
Hebben een onrustich leven,
(435) En de quellen vant ghemoet
Blijven altijt even soet.
Thisbe,    Een noyt-ghehoorde saeck, vermaecklijck en afkeerich
Bitter en soet, van beyd’?
Piramus.    Seer lieflijck en begheerich.
Is sy niet den wil en wensch
(440) Van den levendighen Mensch?
Is sy niet het Sap en Leven
Van den Hemel ons ghegheven?
Door wiens wonderlijcken kracht
Alles blijft in eenen macht?
(445) Wie sal doch ghenoechsaem loven
Die daer alles gaet te boven,
Die het al is toeghedaen?
Die het al is onderdaen?
Die het alles soo beheeret,
(450) En de Sinnen soo verkeeret,
Dat in plaetse van de vreucht
Men niet vint als ongheneucht?
Iuliana,    Ghy spreeckt u selven mee, ghy spreeckt het weder teghen,
Dees dinghen ick niet kan met reden over-weghen:
(455) Want ick heb altijt ghemeent,
Dat de Minne niet verleent
Als vermaeck in alle dinghen,
Danssen, springhen, vrolijck singhen,
Alle vreuchden en playsier,
(460) Yeder een op sijn manier.
Dat de Minne kan verheven,
Tot een Salichlijcker leven:
En wanneer-men heeft bemint
t’Beste leven eerst begint.
(465) Dat wanneer sy wil regeeren
En de Sinnen over-heeren.
[fol. B4v]
Dat-men altijt is verheucht,
Dat-men altijt is vol vreucht?
Dat, al was-men grof van Leden
(470) Men kond’ werden als besneden:
Ja al was-men quaet van aert
Men soud’ weder zijn ghebaert.
Dat, al was-men niet te Leeren,
Dat de Minne kan verkeeren,
(475) Dat-men lichtelijcken vaet,
Dat-men lichtelijck verstaet,
Wat de Reeden mocht ghebreecken,
Dat sy hem cond’ Leeren spreecken.
Dat-men nimmer en verstondt
(480) Quam als selver voor den Mont.
Philido,    t’Is alles wel gheseyt, t’zijn al des Liefdes daden.
Iuliana,    Wat kan dan eenich Mensch de suyvre Minne schaden?
Philido,    Int minst niet van haer selfs, maer g’lijck-s’ is vreemt van aert,
Soo isset dat sy oock verscheyden vruchten baert:
(485) Want somtijts an, somtijts of,
Somtijts fijn, somtijts grof,
Somtijts suer, somtijts soet,
Somtijts suycker, somtijts roet,
Somtijts vet, somtijts magher,
(490) Somtijts luy, somtijts gragher,
Somtijts quaet, somtijts deuchd,
Somtijts schaed’, somtijts vreuchd,
Somtijts lachen, somtijts grijnen,
Somtijts blijschap, somtijts pijnen,
(495) Somtijts wat, somtijts niet,
Na den gril haer dan ghebiedt.
Som-om, Sommarum, t’is niet moochlijck te beschrijven,
Wat selfs de Minne zy, en watse kan bedrijven.
Thisbe,    Maer ist ghelijck ghy seght, hoe kanse zijn vermaecklijck?
Philido,    (500) Seer wel, en te ghelijck op’t alderhoochst noodtsaecklijck.
Want wat soud’ de Werelt maecken,
Dat sy niet en konde smaecken,
Van dit heuchghelijcke soet,
Dat haer voedtsel wesen moet.
(505) Als de Menschen legghen sterven,
En haer goederen bederven,
Wasset niet ghenoech ghedaen?
Wasset niet ghenoech vergaen?
Yets comt my int ghedacht, en’t dient oock niet versweghen,
(510) Want aen de selve saeck is noch seer veel gheleghen,
Wat van een seker Paer op heeden wel bekendt,
En beyde by malkaer, en beyde hier ontrent:
[fol. C1r]
Wat datter tusschen beyd’ al smerten zijn gheleden,
Wat datter is ghesmeeckt, wat datter is ghebeden,
(515) Wat datter is gheducht, wat datter is ghedacht,
Wat datter is ghesucht, wat datter is ghelacht.
Hoe dickmael stont Diana, en staerde op hen beyden,
Beloerden haer ghelonck, en hoorde wat sy seyden,
Verghetende by na den Breydel van haer Jacht,
(520) En Bloosden van de Schaemt, int midden van de nacht?
Hoe menichmael heeft Sy, haer siende by malkand’ren,
Verwisselt haer ghesicht haer Waghen gaen verand’ren,
Vertraghet haren loop wanneer sy haer aensach,
Verwondert en vertoeft tot aen den lichten dach?
(525) Hoe menichmael heeft wel den Bode van het daghen,
Den Phoebus opgheweckt, de Peerden ingheslaghen,
Die schielijcken terstont, (doordringhende de vocht)
Quam met een harden draf tot boven in de Locht.
Hoe langh dit heeft gheduert, en oock hoe menich reysen,
(530) Dat gheef ick dese twee tot innich overpeysen,
Wat vrolijckheyt en vreucht, wat droefheyt en ghequel,
Dat hebben sy beproeft dat wetense oock wel.
Thisbe,    Best wy dit laten staen een liever yets beginnen,
Dat meer den gheest verquickt om beter tijt te winnen.
Iuliana,    (535) k’ Verkies een soet ghesanck.
Philido,    Ick houdet mee voor goet.
Thisbe,    Wat sal ick’t teghen zijn, wanneer’t so wesen moet,
Iuliana,    Piraem wat seghtg’er van?
Piramus.    Wat soud’ ick meer begheeren?
Ick sal ghelijck den Swaen met droefheyt lammeteren.
Philido,    Wel aen, Me-Vrou, begint.
Iuliana,    Ick sal den Tenor zijn.
Philido,    (540) Den Discant ick verkies.
Thisbe,    s’Is voor u veel te fijn:
Den Contra singh ick best.
Iuliana,    t’ Sal wonder aerdich kommen.
Piramus.    Tot vordringh van de vreucht, sal ick den Bas uyt brommen.
Doch w’hebben noch gheen liedt.
Iuliana,    Siet daer ist al ghereedt.
Piramus.    Me-Vrouwe daer, dat ghy.
Thisbe,    Ick doch de stemme weet.
Philido,    (545) De stem is niet ghenoech, ten zy ghy weet de woorden.
Thisbe,    Ick die al van te voor een ander lesen hoorden.
Philido,    Piraem, kent ghy de Voys?
Piramus.    Ick sanck het menichmael.
Philido,    Die’t meermael heeft ghesien verstaet het principael:
Nu k’heb ghenoech! begint.
Thisbe,    t’ Mijn ick niet wel kan lesen
[fol. C1v]
(550) Vermits ’tseer duyster is.
Iuliana.    Hoe can het duyster wesen:
De fault rust by u selfs, ’tis claer ghenoech gheprent,
En beter als het mijn.
Philido,    En t’mijnen van ghelijck.
Thisbe,    ’k Bekent.
Philido,    Maer haest u tot ’tghesanck, want ’kheb seer groot verlanghen,
Piraem begint ghy eerst.
Piramus.    Wy moeten g’lijck aenvanghen.
Sy singhen.

Op de stemme, Allegez moy.
(555) Neemt mijnder aen, o Ghy, van my ghepresen
Ick die ben in ellendt:
Ghy zijt alleen, die my nu kundt ghenesen
’tHert vyerich brandt, en is op’t hoochst gheresen,
’tHert vyerich brandt, ach! maeckt my doch bekent,
(560) Dat ghy zijt,, die altijt,, my verblijt
Met u lief-tallich wesen.

Thisbe,    Wel vrienden, (met verlof) Wy moeten een-mael scheyden.
Iuliana.    Verbeyt Speel-noot verbeyt, wy sullen u gheleyden,
Verhaest u niet te seer, ’kheb noch een ander Liet,
Besiet soo’t u belieft.
Thisbe,    ’kEn singh doch meerder niet.
Philido,    (565) Iuliana niemant let, een yeder weet sijn dinghen,
Wel op en laet ons gaen, wy sullen haer thuys bringhen.
Piramus.    U past de voorganck best.
Philido,    Wel aen alsoo ghy wilt.
Thisbe,    Nu Vrienden niet vertoeft, waer toe den tijt verspilt?
Alle binnen.
Continue

TWEEDE HANDELINGH.

Thisbes-vader.

    Hoe lustich ist om sien Auroor’ Rosverwich wincken,
(570) Waer by Apollo komt met sijnder stralen blincken,
Ons brenghende ghelijck, den aenghenamen dach,
Waer in dan alle dinck met lusten leven mach.
Hoe wel hebdy ghedaen o Gooden groot van wonder,
Dat ghy den Dach en Nacht gheschapen hebt besonder:
(575) Want als ons doffe Siel schijnt door den slaep verstickt
Dan wortse door den Dach seer heughelijck verquickt.
[fol. C2r]
En Wederom het pack, van s’daechs te pijnlijck slaven
Wort door den stillen nacht versachtet en begraven.
O leerelijck bemerck! ’theeft alles sijnen keer,
(580) De tijden gaen verby, de tijden komen weer:
De Daghen, Jaer en Maent, d’een aen den ander palen,
Maer siet, des Menschen tijt en kanmen niet verhalen:
t’Is eenmael eens ghedaen, den Boom wert neerghevelt,
Den doodt komt eens den Mensch bespringhen met ghewelt.
(585) Ten rechten isset dan, wy werden vergheleken
By Bloemen op het velt die lichtelijcken breken:
Soo haest heeft niet den Wint ghenomen sijnen keer,
Sy dwijnen als de Snee, en vallen haest ter neer.
De Jonckheyt (’tis wel waer) sy schijnt wel wat te wesen,
(590) Wanneer sy tot den trap der vreuchden is gheresen:
Maer wat ist inder daet wanneer-ment naerder siet?
Niet anders als een schijn, ja minder als het niet.
En wilmen verder gaen, tot by sijn oude daghen,
Wy vindent al vervult met suchten ende klaghen:
(595) Int kort, wat is ons tijt, wat is ons levens loop?
Een Herbergh vol verdriet, daer tranen zijn te koop.
Ick, die van alles heb de waerheyt wel vernomen,
Ben tot den hoochsten trap mijns levens nu ghekomen,
Een tijt vol moeyt en pijn, en vol van onghedult,
(600) En met het onghemack tot boven toe vervult.
Doch midden in dit leet van alle mijn verdrieten
Soo isset dat ick noch een vreuchde mach ghenieten,
Een lust, en een vermaeck, nu mijnen gheest verheucht
En doet mijn ouden dach verand’ren in een jeucht,
(605) Dit is mijn lieve Kint, het steunsel van mijn leven,
Nu my mijns Lichaems kracht, en Jaren komt begheven,
Mijn Dochter dien ick min, en die mijn droef ghemoet
Verquicket op een nieu en alle pijn versoet,
En als dan-noch mijn tijt sal werden lanckx hoe quader,
(610) Soo sal sy dienen my, en eeren haren Vader.
En wanneer dat den tijt van haerder Houwelijck
Sal werden openbaer, dan sal ghetrouwelijck
Het Vaderlijcke hert noch voor sijn Dochter sorghen.
    Thisbe.
Mijn Vader weest ghegroet, ick wensch u goeden morghen.*
(615) Hoe zijt ghy doch gheweest in dees verleden nacht.
Vader,    De Gooden zy ghedanckt, noch redelijck: ick acht
Dat u den soeten slaep al beter heeft bekomen,
Als my.
Thisbe,    Mijn Vader door wat reen
[fol. C2v]
Vader,    Van dat ick heb vernomen:
Waer waert ghy gist’ren doch? en s’avonts soo heel laet,
Thisbe.    (620) Verghevet my mijn Heer, t’was door een soete praet
Eens Jonghelinckx, die my door reden ginck beletten.
Vader,    k’En wil niet Dochter dat ghy uwen sin sult setten
Op yemants, als die rijck, en vroom is van ghemoet,
En daer beneven wel versien van s’werelts goet,
(625) Dus meuchdy wel toesien wat dat ghy gaet beginnen.
Thisbe,    Den Jongh-man deuchdich was, die my recht gaet beminnen,
Met toegheneghen trou.
Vader,    En hoe is hy ghenaemt?
Thisbe.    Piramus men hem hiet.
Vader,    Voorwaer ick had gheraemt
t’Een ander waer gheweest, wat had hy doch te segghen?
Thisbe.    (630) Hy heeft my lanck en breet sijn Minne voor gaen legghen,
Met reden dat de schaemt, daer med’ hy was belaen,
Hem letten dat hy my niet eer heeft doen verstaen,
Dees heymelijcke pijn en liefde dien hy draghet,
Waer op hy soeckt u gunst, en hoopt het u behaghet,
(635) Dat hy met my versaem in d’Huwelijcken-staet,
Vader,    Het is seer wel gheseyt, wat dunckt u vanden raet?
Ist dat hy u versoeckt, waerom en spreeckt hy my,, niet?
Thisbe.    Mijn Vader ick gheloof dat hy en is soo vry,, niet
Met u ghelijck met my, t’is moechlijck hy hem schaemt,
(640) Hoe-wel ick wel beken het rechtlijck so betaemt:
De Jonghelinghen dom, bedencken niet de saecken
Hoe dat sy sullen die na recht behooren maecken,
Dus bid ick Vader-lief ootmoedich en beleeft,
Dat Ghy den Jongh-man dit (om mijnent wil) vergheeft.
Vader,    (645) Mijn Dochter ick bemerck en speur uyt uwe reden,
t’Gheen daer nochtans mijn sin niet wel in is te vreden:
Ick hoor ghy hem bemint, Ick sie ghy liefde draecht,
Het welcke my nochtans op’t alderminst behaecht.
t’Is waer, des Jongh-mans deucht ick niet en kan misprijsen,
(650) Sijn heusch en braef ghelaet, sijn reden wel bewijsen,
Sijn wel-ghemaeckte Leen die werden niet veracht,
Sijn Vrome Ouders, noch sijn eerbaerlijck gheslacht:
Maer wat ist alles noch! wat sijn de deucht en eeren:
Soo wanneer-men niet heeft het goet om te verteeren:
(655) Dies als ick my versin, siet soo besluyt ick vast,
Dat u dees Jonghelinck op’t minste niet en past.
Doch wat hebt ghy gheseyt?
Thisbe.    Maer dat ick u behaghen
En u gheraetsaemheyt een antwoort soude vraghen.
Vader,    Wat seghtg’er selver van, laet hooren, ist u sin?
Thisbe.    (660) Vader k’heb hem gheseyt dat ick my niet bevin
[fol. C3r]
Met eenich Liefds bedwanck, en heb hem oock ghebeden,
Dat hy sijn rust vry hout, en laet my oock in vreden.
Vader,    Ick ben niet eer vernoecht tot dat ghy klaerlijck seght,
t’Gheen dat in uwen sin hier-in verborghen leght,
(665) En handelt niet beveynst, noch maeckt my hier gheen treken,
Maer wilt uws herten gront oprechtelijck uytspreken.
Thisbe.    Helaes.
Vader,    Spreeckt, wat seght ghy?
Thisbe.    k’En kan.
Vader,    Wel hoe salt zijn?
Thisbe.    Helaes mijn Vader-lief, ick lijd een bitter pijn:
Om eender die’k bemin.
Vader,    En wie, wilt my niet heelen?
Thisbe.    (670) Een die my overlangh mijn herte heeft gaen stelen.
Vader,    Wie ist, k’wil dat ghy’t seght.
Thisbe.    t’Is desen lieven Helt,
Piramus, die mijn hert en al mijn sin ontstelt:
Want hy in my de plaets al langh heeft inghenomen,
Eer dat hy by my selfs persoonlijck is ghekomen,
(675) Hy is alleen mijn wit dat ick ghestadich ooch,
En ick ben’t oock alleen die hem het herte booch,
Dies ick van herten bid, o Vader weest te vreden,
En laet uw Dochter nu met hem in d’Echte treden.
Vader,    Ach Hemel wat ick hoor! ha Dochter, wat ick ly,
(680) Dat ghy soo grooten saeck beginnet buyten my,
Ja teghen mijnen danck, mijn willen en begheeren.
Wel! k’bender in te vreen en k’salt u consenteeren:
Maer hoe? wanneer deg Go’on, den Hemel ruymen gaen,
En Argy ront-tonneel sal in sijn loop stil staen.
(685) Dus maeckt u daer niet na, t’sal nimmermeer gheschieden.
Thisbe,    Ick bid u Vader hoort, wilt ghy my dan verbieden
Mijns levens soeten loop?
Vader,    Wel Dochter hoe dus straf?
Thisbe,    Ach! door u felle reen maeckt ghy u Dochters graf,
Mijn herte my van vrees en smerte dunckt te breken,
(690) Waer’t dat ghy het mocht sien, ghy sout so straf niet spreken.
Vader,    Dochter gheeft u te vreen bedwinght der Minnen brandt,
En maeckt dat ghy selfs behoudt de overhandt:
Want siet een kleyn begin van’t vyer is licht te dooven
Eer dattet is in kracht, en alles komt te rooven.
(695) En soo dan noch u sin sich neyghet tot der Echt,
Ick weet voor u een Man seer sedich en oprecht,
Die stadelijck u Mint, en die van Werelts goeden
Ghenoechsaem is voorsien, ja rijck van overvloeden.
Thisbe.    Mijn Vader-lief en waert, k’bid dat ghy u vernoecht
(700) Met hem, die d’hooghe Go’on my hebben toeghevoecht.
[fol. C3v]
Vader,    Daer woorden ghenoech van, ’kwil daer niet meer van hooren,
Dus laet hem vrylijck na, die ghy waent u verkooren:
En siet dat ghy hem uyt u sinlijckheden drijft,
Noch spreeckt niet meer met hem want ’tmy also belieft.
    Vader binnen.
    Thisbe.
(705) O bitterlijck ghehoor! o fel en droeve woorden
Die nu als troosteloos dees arme Siel vermoorden,
Beklemmen my het hert, verbinden mijn ghemoet
Met sulcken wedervaer, en reden seer onsoet.
O Vader meucht ghy dit u arme Dochter thoonen,
(710) Die u met allen dienst ghehoorsaem wil beloonen?
Is dit u trouwe liefd’, is dit u Vaders hert,
Dat ghy u teere Kindt aenbrenghet sulcken smert?
Zijn dit de vruchten dan, zijn dit de rijcke goeden?
Om een ellendich Kindt al queeckende te voeden?
(715) Dat moet de Gooden groot, in d’Hemel zijn gheklaeght.
Doch even-wel sal noch van my werden ghewaecht,
Dat ick (t’zy lief of leet van allen die’t benijden)
My houden sal aen hem, en nimmer sal afglijden,
Dees M’alderliefsten vrient, door wien ick ben in rou,
(720) Maer hoop een wederkeer, dat ick sal zijn sijn Vrou.
Want even (alsmen seyt) dat Tantalus wil smaken,
En eten van de vrucht dien hy niet kan gheraken,
Soo gatet oock met my, ick die ben in verdriet,
En daghelijcx moet sien hem dien ick niet gheniet,
(725) Hem dien ick meest bemin en langh heb moeten derven,
Waerom ghestadich ick (al levende) moet sterven.
Dies ick betoonen sal dat Liefde in my werckt,
En dat de soete Min mijn stouticheyt versterckt:
Verhoopend’ dat de Go’on my middel sullen senden,
(730) En allen weder-spoet ghenadich van my wenden.
    binnen.
    Piramus.    Echo.
Piramus.    Ha bitterlijcke Maer dien ick terstont ontfinck,
Rampsalich ongheluck! bedroefden Jonghelinck.
Echo,    Jonghelinck.
Piramus.    Wie zijt ghy die daer roept, en antwoort op mijn woorden?
Echo,    woorden.
Piramus.    Ha Echo zijt ghy dat, my docht dat ick u hoorden.
Echo,    k’hoorden
Piramus.    (735) Ist dan (om dat ghy spreeckt) om my te gheven raet?
[fol. C4r]
Echo,    raet.
Piramus.    Of ick u hoorden dan, sal’t wezen mijnder baet.
Echo,    Jaet.
Piramus.    Och of ghy door u raet mijn smerte kondt verjaghen.
Echo,    jaghen.
Piramus,    Verjaghen, dat’s mijn Siel een innerlijck behaghen.
Maer wat sal ick haer doen die nu mijn hert bemint?
Echo,    mint.
Piramus,    (740) Minnen, ’tis te vergheefs alsmen niet overwint.
Echo,    wint.
Piramus,    Hoe! sal ick winnen als ick niet en kon door beden?
Echo,    beden.
Piramus,    Door beden! ’tniet en volcht, ick hebt ghedaen met reden.
Echo,    reden.
Piramus,    Met reden heb ick haer bestreden meer dan eens.
Echo,    eens.
Piramus,    Maer ’tis al te vergheefs, want sy blijft evenleens.
Echo,    eens.
Piramus,    (745) Sal ick haer dan noch eens ghelijck te vooren vraghen?
Echo,    Vraghen.
Piramus,    Soo sal ick, en haer oock ghestadich Liefde draghen.
Ick dadelijck vertreck om klaghen mijn ghequel
Aen d’eenich hertenlust, nu Echo ’tga-je wel.
Echo,    ’tGa-je wel.
    binnen.
    Thisbe.
Sal ick van nu voort aen steets leven in verdrieten?
(750) Sal ick dan nimmermeer, mijn levens lust ghenieten?
Sal dan de trouwe Min dien ick voor’t best verkoos
Verdwijnen als de Snee, verwelcken als een roos?
Sal my mijn liefste Lief dan nimmermeer ghebeuren?
Soo moghen wy te saem, ons daghen wel betreuren:
(755) Soo mach dees teere Maecht met bitterlijck gheween,
Met klachten vol ellendt haer tijt nu gaen besteen.
Soo sal ick roepen uyt: Zijn dit Natueres daden?
Dat nu een Vader thoont, en bitter gaet beladen
Met ondraech’lijcke last, een broos en tedre wicht.
(760) Is dit dan-noch mijn deel en onderworpen plicht,
Dat ick ghehoorsaem ben, hem die my soeckt te krencken,
En inder tranen vloet al levend’ te verdrencken?
Wat onbedachte reen my vlieghen uyt den Mont!
Is my dan niet bekent, wat my mijn Vader jont?
(765) Sal ick vergheten dan de Vaderlijcke sorghen
Die hy voor mijnen best int herte draecht verborghen?
[fol. C4v]
Ey onbeminde Maecht! En onbestierde zin
Die nu heel onbedacht wil rasen in de Min.
Wat is de liefde doch, wat zijn des Minnes treken?
(770) Wel hoe! wat wil ick doen? wat wil mijn Tonghe spreecken,
Wat reevelt in mijn hooft? ist niet natueres Wet,
Die op de Minne bout? die op de Liefde zet,
Den Ankergront haer’s doens? haer’s wenschs, en vlijtich hoopen,
Wil dat niet op de Min ten lesten noch uytloopen?
(775) Wat seght ick op het lest? dewijl ick reede voel
Des Minnes stercke kracht, der Liefden groot ghewoel:
Wat kan ick anders doen als wenschen en begheeren,
Dat ick in vreden mocht met hem alleen verkeren:
Hem! die mijn yvre Siel soet-jeuckich heeft ghetracht,
(780) En dit ghewenschte Soet soo langhen tijt verwacht.
Waerom dat ick oock ben verwonnen in my selven,
En buyten mijne macht mijn Liefde te bedelven,
Met weygherlijcke schijn van stuer of straffe reen,
De wijl ick van Piraem tot Minne ben ghebeen.
(785) Hola! Piraem ick merck, best ick my hier versteecke,
Op dat ick immers niet met hem nu meer en spreecke:
Ick sie hy is bedroeft, ach wist ick het bediet,
Hoe sal ick’t maken doch dat hy my niet en siet?
    Piramus.
Waerom vliet doch mijn Son! Ha Lief.
Thisbe,    Ay my,
Piramus.    Mijn Leven,
(790) Wat ist dat u miscomt, ach sult ghy u begheven,
Sal nu den schoonsten glans die oyt mijn leven sach,
Verdwijnen en vergaen? Helaes! Helaes!
Thisbe,    Ach.
Ach gaet vertreckt terstont, wilt Thisbe nu verlaten,
Wilt my niet spreken aen, wilt niet met Thisbe praten:
(795) Dees Maghet uwen Min met danckbaerheyden loont,
En biddet dat ghy my gheen Liefde meer betoont.
Piramus.    Mijn hert! mijn eyghen Lief, hoe dus bedruckt te klaghen,
Wat isset dat u nu dus innich komt te plaghen,
Heeft wantrou u beheerscht, of is nu u Piraem,
(800) Mits eenich ongheval, by u onaenghenaem?
Thisbe,    Mijn Vader my verboodt dat ick u niet moet spreecken,
Dus duncket my voor’t best hier by te laten steecken.
De reden my verplicht dat ick my schuldich ken,
En volghe sijnen wil: want ick sijn Dochter ben.
Piramus.    (805) Wil dan mijn Enghelin nu door haers Vaders woorden,
Dees trou benaude Borst tot stervens toe vermoorden?
[fol. D1r]
Heeft niet dees droeve Slaef, sich-selver gansch ontselft,
En mijn begheerich eysch, onbrekelijck ghewelft,
In u discrete gunst, Lief-taelijghe Goddinne?
(810) Zijt ghy het niet alleen dien ick oprecht beminne?
Heeft niet uws Peerlen-glans mijn herte soo bestraelt
Dat ick ben in my selfs verlooren en verdwaelt?
Ja! Ghy, Ghy, Ghy alleen, Ghy hebt nu in de handen
Den Tueghel mijnder eer: den Breydel mijnder schanden.
(815) Ghy hebt in uwer macht mijn Leven of mijn Doodt:
Want ick in mijnen loop ben t’eenemael ontbloodt
Selfs van mijn eyghen wil, van reedens vry regeeren,
Mits aen u mijn gheluck ick laten moet beheeren.
Dus ghy Princesse Schoon, u Dienaer eens aenschout,
(820) Bewijst het seecker is t’gheen u mijn hert vertrout,
En wilt tot mijn behoed, tot mijnen troost en leven,
Tusschen u Vaer en My, verstandich oordeel gheven.
Thisbe,    Mijn oordeel ick bevind, ick volghe s’Vaders raet.
Piramus,    Waer in dan u een quel, en mijnen doodt bestaet.
Thisbe.    (825) Natuer en Wet my leert, sijn wille te g’hoorsamen.
Piramus,    ’t Is waer, wanneer sy ons ghebieden na betamen.
Thisbe,    Sijn wille Wet’lijck is, dies mach het wel gheschien.
Piramus,    ’t Is Reyne liefd alleen die sulckes gaet verbien.
Thisbe,    Ons ouders wil behoort ons Liefde te regeeren.
Piramus,    (830) Liefd selven is soo sterck, s’en lijdt gheen overheeren.
Thisbe,    Set uwe Liefd dan daer gheleghentheeden zijn.
Piramus,    Gheen beter plaets als daer, waer ickse nu bevijn.
Thisbe,    Gheleghentheeden u, u Liefde gaet beletten.
Piramus,    Nochtans ick niet na-laet mijn Min op u te setten.
Thisbe,    (835) U moeyt is te vergheefs, u Liefd en vordert niet.
Piramus,    Dat is in mijn ghemoet een bitterlijck verdriet.
Thisbe,    Vermits ick niet vermach u weder te beminnen.
Piramus.    De Liefd soo krachtich is sy alles kan verwinnen.
Thisbe.    De onghehoorsaemheyt Godts-wetten my verboon.
Piramus,    (840) De Liefde wert regeert, en komt van d’hooghe Go’on,
De Gooden ons te saem, als metter handt gheleyden,
En thoonen door Liefds kracht ’tgheen van haer is bescheyden.
Of schoon u Vader u het Minnen wil verbien
Soo kan nochtans u Gheest den Hemel niet ontvlien.
(845) Wie sal der Liefden brant sijn krachte doch uytspreken?
Veel eerder my de macht der Tonghe sal ontbreken,
Als met een reeden nu verclaren het ghewoel,
Het yverich ghevecht dat ick in my ghevoel:
Leeft in mijn wesen bleeck, den gront van mijn ghepeynsen,
(850) En wilt uyt s’herten treck, niet voor u Dienaer veynsen.
Thoont gunste aen Piraem.
Thisbe.    Beteughelt uwen sin,
[fol. D1v]
Besadight uwen wensch, bedwinght de sotte Min,
Ick u van herten danck ’tgheen ghy my gaet bethoonen,
En bidde wilt my om mijns Vaders wil verschoonen.
Piramus,    (855) Maer hoe! mijn eyghen Ziel, wat kan ick meer bestaen,
Als t’gheene dat ick nu alreede heb ghedaen?
’k Verschoon u eeuwichlijck, en achte in mijn sinnen,
Dat ghy my als een vrient oock rechtlijck gaet beminnen.
Thisbe,    Bedruckte maecht! helaes, o strijt dien ick bevindt,
(860) Ach woelende ghepeyns u selven ghy verbindt.
Ach dat mijn herte spreeckt, dat nu mijn tongh belijdet,
Dat nu mijn mont betoont, wat in mijn Siele strijdet,
Sy gaet by hem.
Piramus mijnen vrient ick liever u verkies
En om u waerdicheyt ick s’Vaders gunst verlies
(865) Veel liever, eer ick soud u by-zijn willen derven.
Piramus,    He’e! dat om uwent wil ick dadelijck mocht sterven,
Om te betoonen eens, die onvervalschte trou
Die in mijn herte woont, die’k draghe aen Me-Vrou:
Ontfanckt dees Vingherlinck, en wilt daer by ghedencken
(870) Dat ick (met t’samen dit) mijn trouwe u ga schencken,
Mijn hert, mijn Siel, mijn sin, my selven tot den endt,
Ick offer u al toe, want ghy het waerdich bendt.
Thisbe.    U lustet met den Mont uws herten feest te vieren,
En met een soeten tael, u meeningh te vercieren,
(875) Ick u mijn weder-trou oock schencke, en nu voort
Betrou u trouwe toe, en laet my op u woort.
Piramus,    ’t Is altijt niet den storm, ’tis oock den glans der Sonnen,
Dat werd ick nu ghewaer: want van ick heb begonnen
Heeft steets het ongheval mijn yv’re Siel beheerst,
(880) En met verscheyden ramp ghekampet op het seerst,
Om winnen desen tijt, dien ick soo heb verkooren,
Als yemant die op aerd oyt g’luckich was ghebooren:
Nu rustet mijn ghemoet, nu lachet mijnen mondt,
Want op u wedermin was al mijn hoop ghegront:
(885) En nu ick die ghevoel, en daed’lijck mach ghenieten,
Gheen last, gheen smert, gheen pijn, my nimmer sal verdrieten,
Daerom mijn herte woelt en innerlijck betracht,
Dat mijn ghesworen trou, int werck mocht zijn ghebracht.
Thisbe,    Mijn lief ick vinde goet op dat ons niet mach deeren,
(890) Dat wy ons na den tijt nu moeten reguleeren:
Vermits mijnVader-oudt my haest wel roepen mocht,
Is best ghy nu vertreckt tot op een ander tocht:
Op dat wy onbeswaert ons sinnen moghen weyden,
In Liefdens-lieve-vrucht alleen onder ons beyden,
(895) En kiesen eenen tijt tot dit begherich soet.
Piramus,    U raet ick noodich acht, en oorbaer prijsen moet,
Doch langhen tijt ick niet voor ’t beste kan bevinden.
[fol. D2r]
Thisbe.    Wel aen soo’t u belieft, ick sal my onderwinden,
Te g’raken buytens Huys in dees komende nacht,
(900) (So ick’t bekomen kan) ontrent der eerster wacht,
Ghy van ghelijcken doet, en meucht daer mee op achten.
Piramus,    So sal ick, maer waer dan dat wy malkander wachten?
Ick rade uyt der Stadt, vermits het ongherief.
Thisbe,    Ick my ghenoeghen laet en ben tot u belief.
Piramus,    (905) ’t Is best dat wy dan by den grooten Boom versamen,
Ontrent des Coninckx graf, daer dunckt my een bequamen
En lieffelijcke plaets, een groen en veylich pleyn,
In’t soete klavergras beneven den Fonteyn.
Thisbe,    k’Ghenoech! en sal u oock met lieve lust verbeyden,
(910) Den tijt alreede naeckt dat wy te samen scheyden.
’k En kant niet teghen zijn komt gheeft my noch een kus.
Hoe is mijn hert so bangh, hoe is mijn Gheest soo blus?
De Gooden gheven ons een eeuwelijck versamen,
Piramus,    U reden ick bevest met mijn stock-reghel, Amen.
    beyde binnen.
    Nescio ghewapent met een stock,    Philido.
Nescio,    (915) Bey bey, laet sien of hy my nu wel sal ontloopen,
Voorseecker sal hy’t nu ten diensten eens bekoopen:
Want krijch ick hem eens vast, ick sal hem dese reys
Soo wel trackteeren, en hem peuren na sijn vleys,
Dat t’hem wel heughen sal: laet sien! wat sal hier worden.
Philido,     (920) Wat brabbelt dese nar?
Nescio,    Wat quelt my dese jorden.
Hy vryen soud Me-Vrou, hola daer komt hy aen:
Nu Nescio staet vast, ach wat wil ick bestaen?
Philido,    Hy is seer wel gheweert, wat wil doch dit bedieden.
Nescio,    Ach waer sal ick nu heen, waer sal ick heenen vlieden?
Philido,    (925) Hoe! Nescio, zijt ghy’t wat loopt ghy doch voor my?
Nescio,    Mijn vrient ’ken kan u niet (ick bid u) wie zijt ghy?
Philido,    Der gheener die ghy siet.
Nescio,    Philido! wel in trouwen
’k En wist niet ghy het waert, wilt t’my ten besten houwen.
Philido,    Maer waerom vliet ghy doch, wat zijt ghy soo vervaert?
Nescio,    (930) Ick dacht (versta-je-wel) dat ghy een ander waert.
Philido,    Wat sal doch dese stock?
Nescio,    Dat is om af-te-smeeren, een Vryer die ick wacht.
Philido,    En waer toe dese kleeren?
Nescio,    Op dat hy my niet kan, en Nescio niet vermoet
Philido,    Wat mach den geck bestaen?
Nescio.    Philido ja ick moet
(935) Versta-ic-wel soo doen om’t Heerschip te behaghen.
[fol. D2v]
Philido,    Wie was dan dese knecht?
Nescio,    Dat moet ghy my niet vraghen,
Want ick dat swijghen moet.
Philido,    Hebt ghy het soo belooft? ey segghet my alleen.
Nescio,    Philido vry ghelooft,
Dat ick het niet sal doen, Piramus mocht het weten.
Philido,    (940) En of Piraem het wist?
Nescio,    Dan soud ick zijn ghesmeten, om dat ick ’thad gheseyt.
Philido,    Maer Nescio ghy weet
Dat ick’t wel heelen sal, en houden’t voor secreet.
Dus meuchdy ’t my terstont wel vryelijcken segghen.
Wie was die Vryer doch?
Nescio,    Ick sal het u uyt legghen:
(945) ’t En is niet langh verleen, alsoo ick quam ghegaen,
Sach ick Piramus eens by Me-Vrou Thisbe staen,
Met wonderlijcke praet, dat ick doen al aen-hoorden
Dat bracht ick aen mijn Heer, en seyd hem al de woorden:
De Man die scheen wel dol, (versta-je-wel) ick dacht
(950) Nu sal ick eenmael hem trackteeren so onsacht,
Dat ick nu al de gunst van ’t Heerschip sal verwerven.
Philido,    Maer Nescio bedaert! ghy mocht den Man doen sterven,
Soo waert ghy weder oock dan schuldich aende Doot.
Nescio,    Sterven! och neen, ick niet, mijn anghst is veel te groot,
(955) Ick yemant soud misdoen.
Philido,    Ghy dreyghet hem te plaghen.
Nescio,    Ick sal (versta-je-wel) de Liefde van hem jaghen.
Philido,    Benijdt ghy sijne Liefd?
Nescio,    Ick nu sijn wercken haet,
En wil dat hy Me-Vrou in rust en vreede laet.
Philido,    Bemint ghy haer dan mee?
Nescio,    Ick soud haer gaerne Vryen,
(960) Maer of ick Liefde draech wat b’hoef ick’t te belyen?
Doch ’ksal u even-wel hier van wat doen verstaen
Wat van die saken is: maer laet ons binnen gaen,
Want ick niet garen wil dat Sy dit souden hooren.
Philido,    ’tEn komt my niet te pas.
Nescio,    Al soo ghy wilt.
Philido,    Gaet vooren
(965) Ick volch u doch terstont.
Nescio,    Doet soo het u behaecht.        binnen.
Philido,    Ha! Hemel wat’s een Mensch die reyne Liefde draecht?
Waer is nu trouheyts loon, Waer blijven nu de woorden?
Waer is de Schijn-beloft die hert en Siel doorboorden,
En plaetsten desen Borst, o Toveresse-Vrou,
(970) Buelinne van mijn Siel, oorsake van mijn rou?
De Werelt schijnt verkeert, den tijt als wegh-ghevaren,
[fol. D3r]
Als d’onbevleckte deucht, en trou te vinden waren,
En Schuylden by de Mensch, beheerschten het ghemoet,
En droeghen veele vrucht van alderhande soet:
(975) Wat isser hedens daechs in plaetse doch ghekomen,
Als twee-dracht, haet, en nijt, verachtingh van den vromen,
Versmadingh van de deucht, verwpestingh van den Bandt,
Den Bandt die ons verknoopt in dit ons Vaderlandt*?
Wie salmen hedens-daechs op-rechtheyt toe-betrouwen,
(980) Wanneer ons ooghen sien wat veele Menschen brouwen?
Een die-men’t aldermeest en’t beste toebetrout,
Daer vint-men dickmaels eerst de Liefde by verkout.
Een diemen hert en sin vrient-aerdich gaet ontdecken,
Sal dickmael aldermeest met onser Schade gecken,
(985) Verblijden in ons leet, belachen onsen druck,
En rapen haer gheneucht in s’anders ongheluck.
Ha! suyver-witte trou, oprechte deuchts-vergelder,
Vertrooster van’t ghemoet, en herts-ghedachten melder,
t’Is (even alsmen seyt) ghy zijt een vreemden Gast,
(990) Daerom die u verkrijcht, behoudu vrylijck vast:
’t Verveelt u (soo ick acht) om langher hier te woonen,
t’Schijnt ghy te waerdich zijt u meerder te vertoonen,
Mits dat d’ondanckb’re Mensch u treedet met den voet,
En nimmer en ghedenckt u Goddelijcke goet.
(995) Maer, waer-toe dit gheral? waer-toe doch dese quellen?
Wat wil ick droevich zijn, wat wil ick my ontstellen
En twisten met my-selfs, daer ick met mijn gheclach
De sake in der daet niet beter maken mach?
Wech vertreckt dan uyt mijn sinnen
(1000) Ghy ghedachten die van binnen
In mijn herte my beswaert,
En niet dan onrust en baert:
Wech, wech, (segh ick) wilt verreysen,
Waer-toe sullen de ghepeysen
(1005) Met een moeyelijcken pijn,
Daer ick levend’ in verdwijn.
Waer-toe sal ick my bekrencken
Met ghedeurich overdencken?
Ach! hoe ben ick dus ghestelt,
(1010) Waer-toe ben ick dus ghequelt?
Soete Siele wilt bedaren
En u sinnen weer vergaren,
t’Is doch al den tijt verspilt
Daer ghy heftich over-tilt.
(1015) Wat wy met ons verstant niet beter kunnen maken
Daer machmen moeyt en pijn wel vryelijcken staken.
binnen.
Continue
[fol. D3v]

DERDE HANDELINGH.

Thisbe.

Des Hemels flick’rich ooch stiert sijn gheswinde Paerden
(Tot over d’Ocean) na ’tonderst van der aerden:
Ons latende berooft van’t aenghename licht,
(1020) En decket alle dinck (beschaduwende t’ghesicht.)
Vermakelijcke nacht: bequaemste van de tijden
Waer-in een hy en sy, sich immermeer verblijden:
Waer-in dat alle dinck in rust en vrede leyt,
En niet beklappen kan wat dat den Minnaer seyt.
(1025) Vermakelijcken nacht! van ons daer toe verkooren,
Op dat ons beyder pijn en sorghen zy verlooren,
Vergheeten, en tot niet, en dat de bitt’re smert
Verwandelt in gheneucht, en daetlijck meerder wert.
Ick peynsende, vast dool, vervullet met ghedachten,
(1030) Koom een-saemlijcken hier, Piramus te verwachten:
Ghedreven van den Min, bevochten van’t verdriet
Dat mijn ghetrouwe liefd in’t minst niet aen en siet,
Maer berstet uyt den dwangh (te weelich uytghelaten)
Ghelijck den nieuwen Most in dicht-ghesloten Vaten,
(1035) Die vaeck den Kelder kiest (verlatende het Vat)
Soo doet mijn graghe lust verlatende de Stadt.
O yverighen sin! nu suldy vrolijck wesen,
Nu suldy met u Lief de rijpste Bloemt-jes lesen,
En vluchten eenen Crans! en maken eenen Hoet,
(1040) Ter eeren van de Min, ter liefden van het soet,
Het wenschelijcke deel, het smekende beloven,
Dat ons gheheele Sin, on-eyghen komt te rooven.
Nu sullen wy te saem als t’aldertrouste Paer,
(Met lodderlicke vreucht) gaen wand’len met malkaer:
(1045) Nu sal het stomme Vee (hoe-wel ghereet te rusten)
Ons siende so te saem, sich selver noch verlusten,
En juychen van de Min, nu sal het groene Kruyt
(Beladen met den Dau) sijn krachten spreyden uyt.
Nu sal de soete vrucht, door’t rits’len van de voeten,
(1050) (Waer dat wy heenen gaen) ter aerden vallen moeten,
Nu sal het al en al (tot volheyt van de vreucht)
Ontspringhen uyt den vaeck en met ons zijn verheucht.
O soete fantasy! wanneer sal dit ghebeuren?
Hoe langhe sal ick dit al-wachtende betreuren?
(1055) Hoe langh sal Thisbe noch in desen nare nacht
Met innerlijcke* vrees bewaren dese wacht?
Waer blijfdy lieve Lief: waer blijfdy mijn ghetrouden?
[fol. D4r]
Wat isset dat u nu dus doet te rugghe houden?
Of is u uyt den sin, ’tgheen ghy my hebt gheseyt?
(1060) Of hebdy my bespot, of hebdy my verleyt?
Of hebdy my ghestiert op deser nare paden,
Om trouweloos mijn Siel te schenden en verraden?
Wel wat denckt mijnen Gheest? wat komt my inden sin?
Ben ick niet Thisbe selfs Piramus sijn vriendin?
(1065) Wat loopt dan mijn ghedacht op sulcke snoode dinghen?
Waerom en kan ick niet my-selven nu bedwinghen,
Verduldelijck te zijn, en wachten op Piraem?
Wat kan hy doch misdoen? ’tis alles aenghenaem:
’t Mach zijn dat hem ontbreeckt de goe gheleghentheeden,
(1070) Om desen lieven wegh met lusten te betreeden.
Ick weet dat in hem heerscht de reyne Liefdes brandt,
Ick weet dat, dat in hem (als my) heeft d’overhandt,
Daerom ick ben gherust, en lijtsaemlijck verbeyde,
Tot dat mijn drijver hem oock op den wegh gheleyde.
(1075) Best ick my tot vermaeck een weynich nederstel,
En met een soet ghepeyns mijn droeve sin versel.
Sy singht.

Op de stemme, O schoonste personagie.
O Eensaemlijck verwachten,
Ghy druckt den moet, en doet mijn Siele pranghen,
Met treurighe ghedachten,
(1080) Vervult ghy steets mijn sinnen door’t verlanghen,
De liefde stout,, ghevanghen houdt,
Mijn herte met onrusten,
Comt doch mijn leven,, en wilt my weder gheven
Uwe lusten.
    (1085) Ghy zijt dien ick begheere,
Ghy zijt alleen daer op ick vyerich hoope,
Om u ick nu uyt-teere,
Om u ist dat ick vlytelijck nu loope,
Comt doch hier by,, verselt met my,
(1090) Versoet mijn droeve klachten,
Laet u ghenieten,, en stilt doch het verdrieten
Van mijn wachten.
    Hier sit ick als verschoven,
Niemant bekent, behalven mijn beminden,
(1095) Die my heeft gaen beloven,
Om my alhier te wachten of te vinden,
Comt doch Piraem,, den tijt bequaem,
Sijn gunste wil verleenen,
[fol. D4v]
Dat wy met vreden,, door lieffelijcke reeden
(1100) Nu vereenen.
    t’Is alles wel gheleghen,
De stille Nacht sijn gunste wil betoonen,
De naer en droeve weghen,
Die sullen ons met haer ghebruyck beloonen,
(1105) De schoone kleur,, en soete geur,
Der bloemen haer verplichten,
Om ons te dienen,, de Sterren ons verlienen
Hare lichten.
    Dianaas gulden Waghen,
(1110) Bralt met haer glans met Argy-rondt vercieret,
Die met een soet behaghen,
Den schoonen tijt van onser Feeste vieret:
Doch hier beneen,, moet ick alleen,
My-selven noch bevinden,
(1115) Comt doch mijn herte,, en wilt mijn groote smerte
Nu verbinden.
    O Hemel wilt ghetuyghen,
Den grooten anghst die nu mijn Ziele lydet,
En dat ick my ga buyghen
(1120) Voor uwen throon, op dat ghy my verblydet:
Ick schier beswijck,, van my niet wijck,
Wilt my Piramus senden,
En wilt mijn suchten,, mijn klaghen en mijn duchten
Van my wenden.

Een verthoningh, alwaer een Leeu Brullende verschijnt,
ende Thisbe dit siende, spreeckt:
Vluchtende laetse den Doeck vallen.(1125) He’e! wat’s dat ick daer sie! ach waer sal ick nu vlieden?binnen.
Piramus.

    Vergheefs sy quellen haer, die Liefdes-recht benijden,
Want isset niet een tijt, dat alles leyt in rust?
Dat alles is als doodt, behalven mijnen lust,
Mijn Liefste, Thisbe selfs? dien ick al hier sal wachten,
(1130) Om nu te thoonen haer dat reyne-Liefdes krachten
Niet konnen zijn ghetemt door prijckel, dwanck, of noodt,
Door eenich wederspoet, ja selver door den doodt:
Maer hoe! wat willen hier doch dese treden segghen?
Dees Voetstappen int Sandt, wie sal ons dit uytlegghen?
(1135) ’k Schrick in mijn eyghen selfs: Helacy ongherief.
Wat’s dat? och wat is dat? he’e? d’Hoof-doeck van mijn Lief,
[fol. E1r]
Beverwet inden Bloedt, aenstucken haest ghereten.
Waer-zydy liefste Lief? Ach! zijt ghy doodt ghebeten?
He’e! Hemel wat ick sie? Ach wat is hier ghebeurt?
(1140) Mijn Lief, mijn Lief, mijn Lief, dus deerelijck verscheurt.
O Nacht! bedroefde Nacht, o tijt vol bitterheyden,
Ten rechten ick beween, dat ghy dus hebt ghescheyden
So wel ver-eende twee, een so-gheluckich Paer,
Wiens even-eenicheyt niet op der aerden waer.
(1145) Wiens Liefde so gheheyt stont in haer beyder herten,
Dat ick wel al den rest des Werelts derve terten:
Haer, die wel waerdich was dat langher had gheleeft,
En my die haer, Helaes! dus hier ghesonden heeft.
O Thisbe, Thisbe, Lief, ben ick alleen ghebleven,
(1150) Den middel en oorsaeck van ’t eynde van u leven?
Ick bent! helaes! ick bent, die u heb aenghedaen
Dees deerelijcke doodt, om dat ghy zijt ghegaen
Door my, in dit foreest en grouwelijcke weghen:
Waerom quam ick niet eerst? ach, had ghy my ghekreghen,
(1155) Ghy woedende ghediert: komt noch hier ylich voort,
En dees bedroefden Man nu te ghelijck vermoort:
Komt ysselijck ghedrocht, komt wredelijcke Leeuwen,
Die met u stemmen placht int naere Bosch te schreeuwen,
Komt Tyghers, Lupperts fel, komt Beyren die hier zijt,
(1160) Vol-eyndet mijnen loop, verkortet mijnen tijt:
Wilt doch dit naer ghekarm, met uwer wreetheyt krencken,
En u verscheurend hert met mijnen bloede drencken,
Ghelijck ghy nu mijn Lief, mijn eyghen hebt ghedaen.
Bedroefden Jonghelinck! wat blijfdy langher staen,
(1165) Neemt dit bedroefde pandt, en wilt met druckich steenen
Hier onder desen Boom u ongheluck beweenen.
            Helacy wat een druck,
            Wat droevich ongheluck
            Heeft my nu inghenomen:
            (1170) Ach dat mijn droeve Gheest,
            Den ramp op’t aldermeest,
            En t’hoochst dus is ghekomen.
                Aen u ist dat ick klaech,
            Aen u ist dat ick draech
            (1175) Het pack van mijn ellenden:
            O Hemel! Hemel groot
            Wilt desen mijnen noot,
            Ghenadich van my wenden.
                Ick weet ick heb misdaen,
            (1180) Ick weet ick ben belaen,
            En opghevult van Sonden:
            Maer ghy o Hemel soet,
[fol. E1v]
            Wilt d’anghst van mijn ghemoet
            En herte nu doorgronden.
                (1185) Beschaduwt u ghenaedt,
            Bedouwet u weldaedt,
            Op mijn ellendich herte:
            Laet voelen uwe kunst
            Laet smaken uwe gunst,
            (1190) Tot lichtingh van mijn smerte.
                O Thisbe, Thisbe Lief,
            Ick in uw Liefde blijf,
            De Doodt sal ons niet krencken:
            Mijn trouwe-Liefdes-daet,
            (1195) Soo langh de Werelt staet,
            Men immer sal ghedencken.
                Doch soo dit is den loon
            Der alderhoochster Go’on
            Van u mijn wel-beminden:
            (1200) Soo sal de wreede Doodt
            My in haer droeve Schoot
            Nu te-ghelijck verslinden.
    Nu ghy, o wreede Doodt, komt met u Seysen fel,
Verlost der Sielen-Romp uyt dees bedroefde Hel:
(1205) Ick langher niet begheer op aerden nu te leven
Dan haer die my alleen het leven heeft ghegheven:
O ghy, die d’oorsaeck eerst van dit mijn leven was,
Zijt ghy my voor-ghegaen ick sal u volghen ras.
Hy doorsteeckt hem.
Thisbe.
    Hoe kilt en trilt mijn hert, hoe woelen mijne sinnen,
(1210) Hoe is den anghst soo groot dien ick ghevoel van binnen?
Ach wreedelijcke Leeu, voor-wien ick ben ver’tsaecht,
Hoe hebdy my in sulck een anghst en vrees ghejaecht?
’kEn wist nau wat ick soud beginnen en bedrijven,
Ick woude herwaerts zijn, ick wilde derwaerts blijven,
(1215) Maer mits der Liefden kracht, ick kome wederom,
Om nu te vinden hier mijn lieven Bruydegom,
Dien ick noch niet en sie, dus ben ick vol van vreesen:
Waer zydy lieve Helft, waer mach Piramus weesen?
Waer mach mijn Enghel zijn, dat hy noch niet en komt?
(1220) Hier ben ick in verschrickt, hier ben ick in verstomt:
Ach komt Piramus komt, verdrijft doch dese quellen,
Komt by u Thisbe doch, soo sal ick u vertellen
Het prijckel en den noodt, den anghst en het ghevaer,
Daer-in ick door den Leeu om uwent wille waer:
[fol. E2r]
(1225) Ey siet! hoe ist nu hier? wat’s dat ick daer bemercke?
Ick gantsch verwondert ben hoe dit mach gaen te wercke:
De vruchten aenden Boom dees Ooghen anders sien,
Wat sal de sake zijn? wat mach dit doch bedien?
Ist al den selven Boom? ist al de selve steede
(1230) Daer ick eerst ben gheweest, en dat ick nu betreede?
He’e, ach wat dat ick sie, wat spoockt in mijn ghedacht,
Hoe flaut mijn schrille gheest, hoe mindert mijne kracht:
He’e, Hemel, Hemel ach, ach Hemel, ach, helacy,
Ach miserabel, ach, ach Gooden gheeft doch gracy,
(1235) Mijns Sieles een’ghe wit, mijn eenich toeverlaet,
Ach, wie heeft ons ghedaen dit bitterlijcke quaet.
Ach, dat ick dit moet sien, Piramus zy ghestorven,
O alderdroefste nacht hoe hebdy ons bedorven,
Hoe hebdy my bedroeft, hoe hebdy my benaut,
(1240) Vervloeckte Dach en uer, hoe hebdy my verflaut?
Ach, moet ick dit nu sien, moet dit nu zijn gheleeden?
Is dit, is dit den loon van ons ghetrouwicheeden?
Moet ick dees lieven Mondt (die my was mijn solaes)
Ghesloten sien, verstomt, dees Ooghen (ach helaes)
(1245) (Die straelden in mijn hert als Sonnen van mijn leven,
Als oorsaken mijns lichts) moet ick die sien begheven?
Begheven voor altijt: O eenich hoochste goet,
Moet ick u heeden sien bewentelt in het bloet?
Dat moet het mijn ghelijck inwendich oock doen stralen,
(1250) En yveren om nu sijn schade te verhalen:
Alreede ick ’tghevoel my klimmen inden kop
En met een Raserny my steyg’ren inden top.
Ach Pirame, Piraem, wie ginck ons dit bereyden?
Wie heeft ons dus bedroeft nu van malkaer ghescheyden?
(1255) Een teecken laet doch sien, waer by dat ick beken
Dat ghy inwendich weet dat ick u Liefste ben:
t’Is Thisbe uwen Troost, die u nu gaet aenspreken.
Ick sie het is ghedaen, ach, valt u eenich teken
Te swaer, doet doch so veel en met een blenck-ghesicht,
(1260) En lesten-adems-snack t’bedamte hert verlicht.
Hy sicht haer aen, ende sy sluyt sijne Ooghen weder.
Helaes, het is ghedaen, mijn Lief is over-leden,
Hoe beeft mijn Jongher hert, hoe trillen al mijn leden,
Van buyten vol verdriet, van binnen heel vervaert,
En met een bitter pack tot boven toe beswaert.
(1265) Sal Thisbe dit aensien, moet ick dit dan aenschouwen?
O Minne, wat een last, hoe brenghdy my in rouwen:
Waerom en sterf ick niet, wat mach dees droeve Romp
Noch t’leven meer ontsien, daer doch den grooten domp
Vant klagelijcke bloedt versmoort mijn Breyn en Sinnen:
(1270) Ick merck! helaes! wat u (mijn Enghel) deed verwinnen,
[fol. E2v]
Den yver over-groot der heete-Liefdes-brant,
Door-dien ghy desen Doeck hier neder ligghen vant,
Duchtende dat een Dier mijn leven heeft ghenomen:
Maer over-mits het is om mijnent-wil ghekomen,
(1275) Dat u u eyghen handt u Moorder is gheweest,
Soo sal ick-selfs niet meer beswaren mijnen Gheest,
Om u door desen wegh na Liefdes-aert te volghen:
Want ick ben over-heert en door de Min verbolghen.
Ick sal my-selver doen ’t gheen ghy u hebt ghedaen
(1280) Om my, en soo met u ghelijcke deel ontfaen.
Dan salmen segghen dat die ramp-salighe Vrouwe,
Die d’oorsaeck is gheweest van dees bedroefden rouwe,
Die eerst de oorsaeck was van haer beminders doodt,
Hem is ghebleven trou, een even deel-ghenoodt.
(1285) O Pirame mijn Lief, al meenden ons te drucken
En scheyden dese Doodt, t’en sal hem niet ghelucken:
Hy is tot sijnen wensch tot noch toe niet gheraeckt,
Want hy voort-aen ons noch veel vast en stercker maeckt.
Als sit in Plutoos rijck daer niet en is dan trueren,
(1290) Soo sal ons Liefde doch noch eeuwichlijcken dueren:
Ick als een droef Orphee, sal met mijn Liere fijn,
(Der trouwelijcker Min) sijn gheselinne zijn,
En meerder zijn ver-eendt, en grooter zijn in waerden,
Dan wy oyt zijn gheweest op’t Lichaem vander Aerden.
(1295) Dus ghy Onsalighe, ghy Ouders van ons twe’en,
Door dien wy beyde zijn gheduerelijcken een,
Te samen dus vervoecht, soo laet ons beyder lijven,
Te samen in een Graf en in een plaetse blijven.
En ghy o snoode Boom, die met u Tacken wijt,
(1300) Een eeuwighe ghetuych van ons ellende zijt,
Waer-onder dat dit feyt dus deerlijck wert bedreven,
Wilt de na-comers al hier van een teecken gheven:
Vercondicht dese daet, laet uwe vruchten soet,
Veranderen de Kleur en worden als een bloet.
(1305) En eyndelijcken ghy, die dit komt aen te schouwen,
Wilt dit (als voor het lest) van Thisbe nu onthouwen:
Bout niet op u gheluck, verlaet u op gheen tijt,
Want eerder als-men meent, soo werden wy-se quijt.
Bedwinghet uwen lust, wanneer-se boven maten,
(1310) En teghen Redens-Wet, te veer is uytghelaten.
Ha schrickelijcke Doodt, hoe bitter val dy mijn?
Ach wat wil ick bestaen? ick moet, ick moet, t’sal zijn,
Hier meed’ ist dat ick scheyd, tot kortingh der ellende,
En met dees laetsten blenck oock dees Tragedy-
ENDE.
L’or ne Pierre, ci le biens,
en la terre.           

Continue

Tekstkritiek:

vs. 192: ontstelt er staat: outstelt
vs. 315: Meys-jes het streepje is niet duidelijk: het kan een s of z zijn.
vs. 378: caat dit woord is onduidelijk.
vs. 424: oorsaeck er staat: oosaeck
vs. 614: morghen er staat: morgh:
vs. 978: Vaderlandt er staat: Verlandt
vs. 1056: innerlijcke er staat: innnerlijcke