Angelkot: Don Cesar - 1717.
Uitgegeven door EDITEUR
Red. dr. A.J.E. Harmsen, Universiteit Leiden. Ceneton00074 - UBGent BL 4630
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Dit is een onderdeel van de Ceneton Groeipagina. Van dit toneelstuk moeten nog alle pagina’s gedaan worden.
[fol. *1r]
DON CESAR
OF DE
BROEDERLYKE
MINNAAR;
BLYSPEL.
DOOR
H: ANGELKOT.
[Vignet: Perseveranter.]
T’ AMSTELDAM,
By de Erfg: van J. LESCAILJE en DIRK RANK,
op de Beurssluis, 1717.
Met Privilegie.
[fol. *1v: blanco]
[fol. *2r]
OPDRACHT
[fol. *4r]
Copye van de Privilegie.
[fol. *5r]
VERTOONERS.
DON FERDINAND DE VARGAS, Vader van Izabel.
Don Cesar D’Avalos, Minnaar van Izabelle.
Don Pascal Giron.
Henrikus, Vriend van Don Ferdinand.
Beatris, Kamenier van Izabelle.
Sganarelle, Dienaar van Don Lopes, Zoon van Don Ferdinand.
Carlyn, Dienaar van Don Cesar.
Gusman, Dienaar van Don Pascal.
[p. 1]
DON CESAR
OF DE
BROEDERLYKE
MINNAAR;
BLYSPEL. _____________________________
EERSTE BEDRIJF.
EERSTE TONEEL.
IZABELLE, BEATRIS.
BEATRIS.
BEATRIS.
IZABELLE.
FERDINAND.
GUSMAN.
PASCAL.
’k Zeg ja, hy is gezien, uw broeder is gekomen,
Uw vader zegt, dat hy ’t zo even heeft vernomen;
En met de brieven, die hy laast van Cadix zond,
Schreef hy ook duidelyk, dat hy reisvaardig stond.
(5) Maar, ’k merk wel waar ’t u scheelt, nu zal ’t je licht verveelen,
Dat hy je vaders goed met u zal moeten deelen;
Doch wyl je een bruidegom krygt, die zo veel schyven heeft,
Herstelt die ’t nadeel ruim, dat u uw broeder geeft:
Dat goud.... maar apropo, wanneer je nu te zaame,
Getrouwd bent, speel dan niet te veel de groote dame.
Je weet, ’k ben twintig jaar van ’t huisgezin geweest,
’k Heb u altyd gekleed, daarom....
IZABELLE.
Wees niet bevreest:
Ik zal ’t gedenken. Maar om by myn broêr te blyven,
Don Lopes is hy hier, wat mag hy dan bedryven,
Zeg, waarom komt hy niet.
[Beatris.]
Ja wel, ’k weet daar niet van,
Maar moog’lyk is hy noch bevreest voor de ouden man,
En zoekt een vriend, waardoor hy eerst zal kunnen weeten,
Of ook uw vader noch op hem zo is gebeeten,
Om ’t zotte huw’lyk, met een dochter zonder geld,
(2)
Daar hy me haasje ging.
IZABELLE.
Gy hebt my verteld;
’k Was pas vyf jaaren oud, myn vader zeer verbolgen
Om ’t vlugten, deed haar straks ook overal vervolgen,
Don Lopes had gansch uit, hy was op ’t hoogst verstoord.
BEATRIS.
En in tien jaaren tyds wierd van hem niet gehoord:
Maar zynde weeuwenaar, heeft hy in ’t eind geschreven;
Dat hem zyn vader toch zyn misdaad zou vergeven,
Gelyk ook is gebeurd, zyn misdaad was deez’ vrouw
Te trouwen. Ze is nu dood. Ha! ’t was een karel, ’k zou
Hem kunnen schilderen, zo vriend’lyk, zo mewaardig,
Hy had iets over zich, dat geestig was en aardig.
’t Geen vrouwen, zo iets teers van hem gevoelen doet;
Omtrent de liefde was hy wat te heet van bloed,
Dat was zyn ongeluk. Wat schortje, spreek, wat plaagen?
IZABELLE.
Ach! Gy erinnert my het geen ik staa te waagen,
Ik zie, ’t is geld alleen, waarna myn vader ziet,
De bruigom, die my belooft, zal mooglyk niet
Behaag’lyk zyn, helaas! Ik durf ’t u zo niet zeggen.
Maar, zo ’k myn mening eens recht bloot zou mogen leggen,
Dewyl ’t geluk hem steets zo gunstig is geweest,
Zal ik bedroogen zyn, is hy ook ryk van geest:
Het geld maakt gekken.
BEATRIS.
En het dekt ook veel gebreken,
Dat menig losse ziel eens daar van was verstreken,
Die schaamt’loos alles doet, hy was geen aanziens waard.
Don Cesar D’Avalos is niet van zulken aard;
Hy is wel ryk, maar niet van zulken aard;
De heer Henricus kan hem tot getuige strekken,
Die als Don Cesar in Sivilje is opgevoed;
Schoon deez’ zyn vyand is, hy pryst zyn braaf gemoed.
IZABELLE.
Dat’s licht, om dat hy my te slimmer voor zal komen.
’t Vooroordeel van een zaak doet ons het ergste schroomen.
BEATRIS.
Daar hem de vrienden in zyn zaak zo nodig zyn.
(3)
Van uwen vader in Madrid? Dat heeft geen schyn.
Henricus zou zich dat niet derven onderwinden.
IZABELLE.
Ik zeg noch neen, noch ja, maar kan geen oorzaak vinden
Tot myn gerustheid. Ach! De zaak raakt my het meest,
Daar is geen staat op hem te maaken: ’k ben bevreest....
BEATRIS.
Kom, kom! ’t Is nu ’t gebruik, om maar alleen te denken,
Wat plaaten dat hy u ten huwelyk zal schenken,
Dat is ’t noodzakelykst’; is hy verzien van geld,
De rest is niet eens waard, dat jy je ’er om ontstelt.
IZABELLE.
Gy zoud om ’t geld, naar ’k hoor, een styfkop kunnen trouwen,
Of losbol, door geen min noch vriendlykheid te houwen.
[Beatris.]
Ha! Die verstand heeft, is nooit ongerust geweest:
Maar hoor, ’k zie, dat je zo voor dien Don Cesar vreest.
Leid je ook iets anders in je hoofd?
IZABELLE.
My... is dat vraagen,
Wat zou dat weezen? Zeg? Je zegt my gansche daagen....
[Beatris.]
Ja die natuurlykheid komt eer men ’t ooit gelooft:
Wat weet men ’t, ’k kan ’t wel zien, daar maalt je wat in ’t
hoofd,
Je bent meest eenzaam, of gaat Leonore spreeken.
IZABELLE.
Myn nicht?
[Beatris.]
Ja, ja, je nicht, zy is vol fyne streeken.
’k Loof, dat je by die nicht zomtyds een neefje zoekt.
IZABELLE.
Zou ik, Beatris?...
[Beatris.]
Op myn eer, dats niet gevloekt,
Indien je ’t my niet zegt, ’k zal daar haast achter komen,
En zo ik ’t buiten u verneem... spreek zonder schroomen.
Je word beschaamt, dat is een teken, dat je mind?
IZABELLE.
Ik? Neen, maar....
(4)
BEATRIS.
Is’ er dan ook een, die u bezind?
IZABELLE.
Ach!
[Beatris.]
Nu die minnaar, spreek?
IZABELLE.
Laat niemand er van hooren.
[Beatris.]
Ik weet noch niets, waar me kon hy u zo bekooren,
Is hy zo wel gemaakt?
IZABELLE.
Behaagelyk, en fris,
Verstandig, vriendelyk, maar ’k weet niet wie hy is.
BEATRIS.
Kent gy hem niet?
IZABELLE.
Ei, hoor, ik zal ’t u eens verhaalen,
En de oorzaak van myn min, en zuchten af gaan malen;
Toen ’k met myn nicht, gelyk gy weet, een dag of drie
Geleên, uit wand’len ging, kwam iemand, ’k weet niet wie,
Verachtlyk van gelaat, met duizend zottigheden
Van eerbewyzingen, ons op de zy’ getreeden,
Ontrustende door zyn gesprek ons onderhoud,
Vervolgde ons overal, ja wierd op ’t lest zo stout
Dat hy moetwillig scheen, ’t geen ons van angst deed schromen,
Juist zien wy by geluk een heer ons nader komen,
Die met een raddigheid trekt dadelyk van leer,
En doet hem vluchten: ’k bid, wil nu eens overleggen,
Hoe veel ik aan dien heer verplicht ben, ’k kan ’t niet zeggen,
Zo vriend’lyk trad hy naar ons toe, hy sprak my aan,
En liet zyn oogen vol van vuur nooit van my gaan,
Hy zucht, en klaagt, dat ik zyn hart op ’t felste griefde,
En openbaart my zo bevallig zyne liefde,
Dat ik ’t niet uiten kan: ’k wierd daar zo door geraakt,
My dacht, ’k zag nimmermeer een man zo welbespraakt.
De nacht quam eind’lyk aan...
BEATRIS.
En toen?
(5)
IZABELLE.
Moest hy vertrekken,
Ja zonder zynen naam of woonplaats my te ontdekken.
Hy weet in ’t minst ook niet van mynen naam of stand,
Want hy was zo vervoerd door zynen minnebrand,
Dat ik hem toestaan moest, om ’s and’rendaags te komen
Ter zelver plaats en stond; hy ging zo ingenomen
Door liefde van my af, dat hy voor Leonoor
Swoer, dat hy eeuwig my zou minnen, en verkoor
My voor al ’s waerelds goed, ik sprak hem noch viermaalen,
Wanneer hy duizendmaal my ’t zelve kwam herhaalen,
Weergadeloos verliefd. Indien ik dorst, ik zou
My overgeven aan zyn ongemeene trouw.
BEATRIS.
Hoe lichtgeloovig is de jeugd in liefdens zaaken!
Die schoone praater weet zyn baan wel klaar te maaken,
En zo jy op zyn praat het alderminst neem acht,
Geluk ’er me: dan ben je ver genoeg gebracht.
IZABELLE.
Hy is heel ryk, en om zyn deugd beminnens waardig.
BEATRIS.
Wel ja, de rykdom zelf! Dat weet je wis al vaardig,
Hy heeft het zelf gezegt, en ook van edel bloed,
Naa dat ik hooren kan aan ’t snoeven, dat hy doet:
Geloof die praatjes, jy hebt nergens voor te schroomen.
IZABELLE.
Wyl hy myn naam niet weet, wat kan ’er toch van komen?
En zo ’k die zeg, meld hy my zyne wederom.
BEATRIS.
Ei geef jy je over aan je aanstaande bruidegom;
Want de overvloed is u met hem het best van allen.
’t Is wisje wasje met dat overige mallen.
TWEEDE TONEEL
[Ferdinand, Izabelle, Gusman, Beatris.]
[Ferdinand.]
Myn dochter, ’k breng aan u een goede tyding; want
Don Cesar D’Avalos uw bruigom is geland.
(6)
GUSMAN.
Vier treedjes is hy pas van hier, wiens bloed in de ad’ren
Van liefde kookt, mevrouw, maar dervende u niet nad’ren
Uit vreeze, dat hy beletten mogt, zo zond
Hy my...
[Ferdinand.]
In ’t minste niet, hy kome maar terstond.
IZABELLE.
Zyn meester, naar ik merk, is hoflyk in zyn zaaken.
GUSMAN.
Ik zag zyn weergâ nooit, om zich bemint te maaken,
Een geeft! Als hy maar gaapt, zo swygt men overal.
Vier dagen sprak hy laast noch van een niemandal.
[Ferdinand.]
’t Is veel! De gaaf van wel te kunnen redeneeren.
GUSMAN.
Al wie hem spreeken hoort, zoekt voort van hem te leeren,
O! ’t Is een vrolyk man! Als hy je schoonzoon is,
Tien jaaren wordge op ’t minst wel jonger, dat ’s gewis.
[Ferdinand.]
Hoe! Als? Wel dat is vast, of weet jy ook iets nader?
GUSMAN.
Neen, dat is vast gesteld, maar zie dewyl zyn vader
Zo ryk is, dat ik ’t u niet zeggen kan, zo vreest
Een yder, schoon hy nooit is in Madrid geweest,
Dat deeze of geene hem mogt door haar schoonheid knappen,
Zy zullen veel doen, om dat buitje te betrappen.
[Ferdinand.]
De schoonen van Madrid zyn geestig, inderdaad,
Maar ’k weet hier tegen een gemakkelyken raad,
Indien uw meester wil, ’k volstrek het huw’lyk morgen.
GUSMAN.
Hoe eer hoe liever, want men moet het wel bezorgen,
Myn heer is teer van hart, de minste vriend’lykheid
Zou hem doen overslaan: maar tusschen ons gezeid.
[Ferdinand.]
’t Is goed, dat de echte staat dit alles voor kan komen.
GUSMAN.
Gy zult wel weeten, wat’er nu dient ondernomen:
’k Gaa hem verwittigen, dat jy hem hier verwacht.
(7)
[tegen Beatris.]
Myn Schoone, ’k spreek u ook daar na wel eens
[Beatris.]
Zacht, zacht,
Men wacht u, repje.
DERDE TONEEL.
[Ferdinand, Izabelle, Beatris.]
[Ferdinand.]
Zie, de zaak is zeer gewigtig,
My dochter, als hy komt, zo draag u toch voorzigtig,
Wees vrolyk, levendig, en vriend’lyk van gelaat,
Haal hem zo teder aan, dat hy door overmaat
Van min, u morgen zoekt tot trouwen te beweegen.
IZABELLE.
Maar vader, zo ik nu tot hem niet was genegen?
[Ferdinand.]
Hy is een eenig kind, zyn vader ryk en oud,
Een Cresus! Krygje hem, je wenteltje in goud.
IZABELLE.
De verwe van het goud is aangenaam voor de oogen,
Maar ’t hart...
[Beatris.]
Weg, weg! De poen is van een groot vermogen,
Die geld heeft, heeft verstand, en alle aantreklykheên.
[Ferdinand.]
Beatris heeft gelyk, ’t geld is de leus alleen;
Een kaalis, hoe hy is, is zot en onervaren.
Ik ken zyn vader, ’t heugt my noch zeer wel, wy waaren
Twee boesemvrienden, in de dagen onzer jeugd,
Ik deed met hem my reis naar Ind’je met veel vreugd,
’k Bleef daar om zynent wil alleen zes gansche jaaren,
En daar begon hem zyn geluk eerst te openbaaren,
Hy swoer, dat ik ’t met hem zou deelen van toen aan;
’t Vermeerderde, en hoewel beloften meest vergaan,
Gelyk de vriendschap ook, door zo veel tusschen komen
Van twintig jaaren tyds, heeft de onze stand genomen,
En door verwisseling van brieven, hebben wy
(8)
Elkander ondersteunt, in koopmanschap, want hy
Gebruikt my te Madrid, en zorgt weer voor myn zaaken,
Daar in Sivilje, en zal my nu ook overmaaken
Tien duizend kroonen tot betaaling, die ’k verwacht,
En moog’lyk heeft zyn zoon die reets al mê gebragt.
IZABELLE.
Helaas! Ik vrees.
[Beatris.]
Swyg stil, hy komt.
[Gusman, stil tegen Pascal.]
Laat waaijen,
Indien Don Cesar komt, je rol, en zoekt te draaijen
Met uw gestole naam, dat jy je trouw voltrekt,
Naar ’t huwelyk, fiat! Indien men ’t dan ontdekt,
Dan moet men alles u voldoen in allen deelen.
[Pascal.]
Dat’s zonder twyfel, zacht, ik zal die rol wel speelen.
[Tegen Ferdinand en Izabelle.]
Zo ’k wat te haastig ben in spreeken, met verlof,
Voor de eerstemaal zich te bevinden aan een Hof,
Daar niets gesproken werd, als uitgezogte reden,
Schoonvader, en zyn bruid zo onder ’t oog te treeden,
Te weeten, dat zy beide ook hoffelyk bestaan,
Verbaast my eenigzins; maar ’t zal haast overgaan,
En myn ontstelde geest zal daad’lyk weer herleeven,
En dan aan my ook weer ’t gebruik der tonge geeven,
Op dat ik u mag een ordent’lyke aanspraak doen:
Denkt, ’t is voor de eerstemaal, indien ik myn fatsoen....
[Ferdinand.]
Omhels my, zoon, gy zegt genoeg, dat staat op voeten.
Wel aan myn dochter! Wilt uw bruidegom begroeten.
[Pascal.]
Is ze ook met hoofdpyn, of met zinkingen gequeld?
My dunkt, zy ziet zo vies, haar wezen schynt ontsteld.
(9)
[Izabelle stil.]
Beatris, dat ’s een zot!
[Beatris.]
Hoe zotter hoe bequaamer
Tot huw’lijks vreugd, en voor de vrouwtjes aangenamer.
[Pascal.]
Schoonvader, hou jy veel van vrouwen stuurs van zin?
’t Is gansch niet van myn smaak.
[Ferdinand.]
Van myne noch veel min.
[Pascal.]
Ai kom, myn schoone bruid, wees lustig, wil niet vreezen,
Neem, om dat ik hier ben, een aangenaamer weezen,
Laat alle zorgen staan, maak u tot vreugd bereid,
Lach, boert, en leg eens af die stuursche statigheid.
Voor my, ’k ben als een vink zo vrolyk al myn daagen,
Ja hondert aardigheên doen me yder een behaagen,
En zo myn korswyl om het huw’lyk zou vergaan,
Of ’t dansen, springen, om die oorzaak, was gedaan,
Of iets vermind’ren mogt, ’k wouw hondertmaal eer sweeren,
Om my van stonden aan te onthuwelykiseeren!
Dat is een hoflyk woord, maar duivels lang van staart!
Ge-ont-hu-we-ly-ki-feert!
[Ferdinand.]
Dat is een vrolykaart!
Hy zou de fynste door zyn vindingen verkloeken.
[Pascal.]
Den huwelykenstaat, ik moest iets anders zoeken;
Ik min een grootsche styl, dat woord scheen my te zacht.
In ’t end, ter goeder uur! Myn lief, ik zie je lacht:
Zy schynt beminlyker daar door, of ’k wil wel sterven!
Ai Gusman, zie dat vuur eens in die oogjes swerven,
Dat tintelend gezigt, hoe levendig, hoe klaar?
[Ferdinand.]
Zo was haar moeder ook, zy lykt haar op een haar.
[Pascal.]
Maar ’k moest de brieven van myn vader u beschikken.
[Ferdinand.]
Kwelt hem de jicht noch zo? Hy plagt’er voor te schrikken.
(10)
[Pascal.]
Zomtyds
[Ferdinand.]
’k Heb lange tyd met hem al omgegaan,
’k Heb al voor vyftig jaar met hem die reis gedaan
Naar Goa, en altoos de vriendschap onderhouwen.
IZABELLE.
Beatris, ach! Wat spyt, een zot te moeten trouwen?
Kan ’t zyn? o[h] Hemel! ach!
[Beatris.]
Hy houd veel van vermaak,
En mind het lachen, wel is dat nu zulken zaak?
[Ferdinand leest.]
Zo ik minder onderworpen was aan de overvallen van de jicht, ik zoude u zelf myn zoon gebracht hebben, om met u de vreugde te smaaken, die de bruiloft u geeven zal: ’t is een zoon, die my zo veel te waardiger is, om dat hy een eenige is: ik heb hem altyd opgevoed, met oogmerk, om’er uw schoonzoon van te maaken; en ik ben verrukt, dat hy, uw dochter trouwende, u een deelgenoot zal maaken van de grootte goederen, die ik ,et u heb beginnen te vergaderen. Ik kwyte my hier door
in het geene ik aan onze oude vriendschap verschuldigd ben, en ik sterf van ongeduld, dat gy my de volstrekking van ’t huwelyk zult bekent maaken. Alzo myn zoon nooit buiten Sivilien geweest is, verwonder u niet, zo gy hem niet naar de gewoonte van ’t Hof gesteld vind.
[Pascal]
Schoonvader ’k hoop van u eerwaarde haast te leeren,
Op welken wys men hier ten Hove moet verkeeren;
Gy weet, lands wys, lands eer.
[Ferdinand.]
Ik ben met u vernoegd.
[Pascal.]
Ach!
Zulk een mal postuur, word my dat toegevoegd?
[Ferdinand leest voort.]
Het zal met u spreeken van een moejelyke zaak, die van het uiterste belang voor hem is. Ik bid u hem daar in te dienen. Zo ’t nodig mogte zyn; en geen swarigheid te maken, hem het geld te geeven, Dat hy nodig zoude mogen hebben.
(11)
Myn beurs en myn crediet zyn tot uw dienst, volkomen, al wat gy nodig hebt, ’k bid, eis maar zonder schroomen.
[Pascal.]
Gy doet my te veel eer. Dat’s een verplichtend mand!
[Ferdinand.]
Myn vrieden, en myn geld, ik bid bedienje ’er van.
[Hy leest voort.]
Hy brengt u wisselbrieven voor de remise van 10000 kroo-
Nen, die ik hier voor u ontfangen heb. Laat my ten spoedigste
Tyding van u hooren, en geloof my altoos te zyn,
Uw besten Vriend
D: Cecar D’Avalos.
Ach, wat al goedheid!
[Pascal.]
Daar, daarzyn de wisselbrieven.
[Ferdinand.]
Goed. En in welke zaak kan ik u nu gerieven?
[Pascal.]
Het is, dat op een dag... gebeurende... men zal....
[Ferdinand.]
Hoe, wat?
GUSMAN.
Wat zal hy nu toch zeggen?
[Pascal.]
Een geval,
’t Was maar quaadaardigheid, ’k zal my daar niet aan stooren.
[Ferdinand.]
Ik bidje, zeg?
[Pascal.]
Wat! ’t Is niet waard om aan te hooren:
En daarenboven is ’t my zulken vreugd, myn heer,
Om u te zien, dat ik my aan geen dingen keer;
’k Heb nu genoeg te doen met spel en bruiloftszaaken,
En denk alleen maar om myn schoone te vermaaken.
[Tegen Izabelle.]
Ja, met een koets! Zo schoon, zo fraai, als iemand zag,
Met zes harddraavers zult gy komen voor den dag.
Hurri die knollen! En handschoenen, schoone kleeren,
En kanten, rokken, ja al wat je zult begeeren!
(12)
IZABELLE.
Dat’s noch zo haastig niet.
[Pascal.]
Geen haast zegje, en ik moet,
Zo ’t met je b’lieven is, de zaak met alle spoed
Voltrekken; want myn lief, ’k kan zo niet langer blyven.
[Ferdinand.
Om aan uw vader dan terstond te kunnen schryven,
Zo laat ons morgen maar ons werk volstrekken, want
Die inkoop, die geschiet veel beter naderhand.
[Pascal.]
Op morgen als je wilt, zie daar! Ik ben te vreden:
’k Heb zo natuurelyk wat ongeduldigheden.
Wat is zy schoon!
IZABELLE.
Ik?
[Pascal.]
Ja, ach, hondje! Duizendmaal
Aan val’ger als je denkt: ’k ben wat gemeen van taal,
’t Is wat vrypostig; maar een dagje voor ons trouwen...
IZABELLE.
Ik niet.
[Pascal.]
Schoonvader, hoe? Ze zoekt ons op te houwen.
Zes drabbelpaartjes! En noch word ze niet bekoort?
Terstond! Hier in Madrid is alderhande soort.
’k Heb order om geen geld of kosten te verschoonen.
Myn vader is zo ryk, dat slegs tien duizend kroonen,
Om my bemint te zien, hem is een bagatel:
’k Heb veel juweelen: maar ’k zeg daarom evenwel...
[Ferdinand.]
Myn beurs is tot uw dienst; wy zullen ’t wel volstrekken
Op morgen.
IZABELLE.
Vader, ach! ’kbid wil het zo lang rekken,
Tot dat myn broeder komt.
[Pascal.]
Don Lopes, die de min
Voorheen opbreeken deed? Neen, ’k heb dat niet in ’t zin:
De Oost-Indieschvaar mogt noch ses maanden achterblyven,
(13)
Dat uitstel was te lang.
IZABELLE.
Zou dat uw min verdryven?
[Pascal.]
Hier komende, ben ik van alles onderrecht,
Gy wagt de wederkomst uw’s zoons, is my gezegt.
[Ferdinand.]
Ja buiten twyffel, hy zal daadlyk hier wezen,
Hy is al in Madrid.
[Pascal.]
Don Lopes?
[Ferdinand.]
Wil niet vreezen,
Myn schoonzoon, hy komt juist op uwen bruiloftsdag.
IZABELLE.
Vergun me een dag twee drie, myn vader, Hemel ach!
[Ferdinand.]
Die zinnelooze!
[Pascal.]
Ik zal myn opschik dan bezorgen.
En my vervaardigen in alles tegens morgen.
’k Moet ook een juffertje twee drie, hier gaan bezien,
Beatris Gusman, hebbe ik brieven aan te biên;
Agnes Valasco, moet ik ook iets overgeven.
[Ferdinand.]
Neen, neen, myn schoonzoon, ’t is nu beter, hier gebleven,
Op morgen trouwen; als die zaaken zyn gedaan,
Wil ’k u geleiden, en me by uw vrienden gaan.
[Pascal.]
Ik ben te vreeden, goed.
IZABELLE.
Ach vader! Hoor my spreeken!
[Ferdinand.]
Hoe! Wild gy dan van zulken bruigom zyn versteeken?
Beatris! Agnes! Vind hy een van beiden schoon,
Dan is ’t gedaan: zie toe, denk wat je word geboôn.
Bezorg myn schoonzoon, kind, want ’t zyn uw eige zaaken;
Zyn kamer, ledikant, wilt alles, vaardig maaken.
[Izabelle tegen Beatris]
Ach ongelukkige! Beatris, ach wat pyn!
(14)
[Beatris.]
Tut, tut! ’t Grootste ongeluk is arm en kaal te zyn.
[Gusman tegen Beatris.]
Beatrisje, gevoelje ook wat genegentheden?
[Beatris.]
’t Komt alles door den tyd.
GUSMAN.
Heel goed, ik ben te vreden.
VIJFDE TONEEL.
[Ferdinand, Pascal, Gusman.]
[Pascal.]
Schoonvader, ’k zeg ’t regt uit, uw dochter Izabel
Is kluchtig van humeur; ze schynt met my niet wel
Te vreeden, of kan ik haar niet genoeg behaagen?
Zy spreekt maar, ’k zal myn dienst aan and’ren opgaan draagen.
’t Geld is, gelyk gy weet, der vrouwen wens en hoop,
En daar voor vind ik wel weer anderen te koop,
’t Zou zuiv’re vriendschap zyn.
[Ferdinand.]
Dat’s zonder tegenstreven:
Myn dochter weet ook wel wat eer haar werd gegeven,
Myn schoonzoon, door uw trouw, maar ’t is uit eerbaarheid
Of schaamt, dat zy daar noch zo wat tegen pleit,
Haar dunkt, dat past haar wel.
[Pascal.]
’k Hou morgen my dan vaardig,
En zo zy dan noch dunkt, dat ik haar ben onwaardig,
Genavond en genagt!
[Ferdinand.]
Neen, neen, in ’t minste niet.
Ei zeg maar, hoe veel geld gy wilt dat ’k u verschiet.
[Pascal.]
Daar zal noch geld genoeg naar ons zyn, lieve man:
Juweelen! ’t Grootste zoort, dat ik maar krygen kan,
(15)
zal ik gaan koopen, en uw dochter die vereeren;
De vrouwtjes minnen ’t geen dat blinkt, en mooije kleêren.
[Ferdinand.]
Kom dan op myn kantoor.
[Pascal.]
’k Zal volgen, ’k moet myn knecht.
[Ferdinand.]
Gebie als meester hier, gelyk ik heb gezegt.
ZESDE TONEEL.
[Pascal, Gusman.]
[Pascal.]
Gusman!
GUSMAN.
’t Gaat wel; zo maar Don Cesar niet wil komen,
Wiens rol gy speelt, zo heb je nergens voor te schroomen.
Ik acht u reeds getrouwt.
[Pascal.]
’t Geval is vol vermaak.
GUSMAN.
Je antwoorde niet veel op die moejelyke zaak
Daar in uw paspoort van gemeld wierd, daar zo even.
[Pascal.]
’t Is my genoeg, dat ik ’t er zo heb doorgedreeven.
GUSMAN.
’t Gaat alles wel: je komt in ’t midden van den nacht
juist in een herberg, en word uit gebrek gebragt
Ter slaap plaats daar je noch een reisiger ziet leggen,
In eene kamer, en dat zonder iets te zeggen,
Die heer staat op, reist voort, wat onvoorzigtigheid?
Neemt uw Valies, in plaats van zyne me, verleid
Door de overeenkomst.
[Pascal.]
Wel ik zeg ’t je zonder liegen,
Door hun gelykheid kon hy mak’lyk zig bedriegen,
Zy waaren beide by een man gemaakt.
GUSMAN.
Dat ’s klaar,
(16)
Ik wierd de ruiling zelf voor ’s avonds niet gewaar.
[Pascal.]
Kaal zynde, zocht ik daar een middel toe te vinden,
En ’t loopt my in den mond.
GUSMAN.
Maar zo één uwer vrinden,
Gelyk ’t gebeuren kon, u kende voor Pascal.
[Pascal.]
Neen, ik kom zelden te Madrid, dies zo ’t geval
Wil, dat Don Cesar noch een dagje weg mag blyven
Zo is de vogel in de knip, ik zal zyn schyven,
Door ’t middel dat ik vond in zyn Valies, beslaan,
Want de oude zit my vast voor dien Don Cesar aan,
En vleid my, waar hy kan, bevreest alle ogenblikken,
Dat ik noch anders van my zelf zou mogen schikken:
Hy wil zyn dochter my toch geven, ’t gaat, hoe ’t gaat.
GUSMAN.
’k Geloof, dat zy u by haar zelve deerlyk haat:
Je bent zo drommels wild in al je redeneren.
[Pascal.]
Daarom wil yder een zo graag met my verkeeren.
GUSMAN.
Dat’s om te lachen goed; maar ’t komt op trouwen aan.
[Pascal.]
Dat’s myn gewoonte, ik kan my daar niet van ontslaan.
Ik heb ’t alleen om ’t geld van de ouden ondernomen,
En zo Don Cesar hier wat onvoorziens mogte komen,
Dan zal dat geld voor eerst in bonis zyn, daar na
Zal ik verdwynen als een schim; ik bidje, gaa
Wacht me in die stille kroeg, die wy met voordachtzamen,
Om niet bekent te zyn, in ’t Ojevaartje namen:
’t Zou jammer zyn, nam nu de zaak een and’re keer,
Als ik de kroonen heb, zien wy malkand’ren weer.
