| Vertaling in het dialect van Weert van het begin van Erasmus’ colloquium Coniugium sive ‘Uxor mempsigamos’. Uitgegeven door dr. Michiel de Vaan, Université de Lausanne. Red. dr. Ton Harmsen, Universiteit Leiden In de Anzeiger für Kunde des deutschen Mittelalters van Franz Joseph Mone, deel 5 (1836), kol. 368-371. De tekst is door C.Ph. Serrure aan F.J. Mone meegedeeld; de herkomst is niet duidelijk.
Eulalia. Daeg miin Santip, ig meende dig al lang te zeen. Santip. daeg miin leeve Eulalia, mig dunkt, dast doe veul schoonder geweuren best. Eulalia. zoo? doe best al gouw met mig de gek aant-hoije. Santip. nêe, nêe, tog neet, moe zou ig zoo konne bestoan, ig kan nog geine wiise hoije, ig swiig van eine gek. Eulalia. het es mischeen, um ded ig wat schoonder bin, as-te gewint best. Santip. het kan ziin, doe kums mig zoo aerdig veur, het es vast van déij’en ooiwetsige ingelse katoen. Eulalia. doe kuls mig. Santip. woe hebs-toe ded dan vereerd gekregen? het es tog e verdomt schoon. Eulalia. woe zou en vrouw wat van aen moge nemen as van heure minsch? Santip. het es auch en slechte moes, dii mer ein hool en heet. O wat best doe tog geleukkig, das-te zoo eine goo’e minsch gekregen hebs, het geet met mig zoo neet, der miine es niks weert. Eulalia. woebii kumt ded? kreisdjèe noe al, en zoo vreug? ded sal nog wat geven! Santip. joa, doe hebs-et goed segge, seu sin auch allemoal zoo geleukkig neet ast doe bes, kiikt mig ins an, wie ig oet zeen, ig schaem mig van bi eine minsch te komme, as ig anger preul wiver aen kiik. Eulalia. joa [369] het besteet weul persiis neet in de klei’er, wat sagte-se eu’e sondig in-t sermoon, doa hiile-sen os ummers veur, ded den heilige Petrus ummers gesagt heet, det doa neet enn besteet, mar plaets in bravigheid; da-s goed veur anger kieke, doe west weul, wat veur ded ig meen, zoo hoove-vei neet te ziin, ver hebbe ummers eine. Santip. joa ded es good, mar hee giift mig tog niks, hee sueg het wel te kriige, doa sal heum niks mankeren van d-ein zoo min as van d-anger. hee sal mi patrimoni wel gouw op heubbe. Eulalia. wie, wat deud ê dan? Santip. och god van alles, soepe, kaerte, toesche en dan nog, doe wits wel, wat ig segge wil. Eulalia. zoo? ded es schoon! ded most-ter miinen ins doon. Santip. ja t-es tog neet angers, dèe se zoo heet, es neet woal der mé’, doe konst weul dinken, ded men neet veul en kriigt van d-ein zoo min as van d-anger, plaets wat koste, en zoo wat leelekheid! Eulalia. swigt stil, swigt stil, sekt ded neet voort. Santip. ig versink, ded seuls-te mig neet gouw heure segge, ig hei zoo leef ennen os bi mig as zoo ene minsch. Eulalia. wat seest doe dan tegen heum? Santip. ja wi ter mig enn mit, zoo meet ig heum auch oet, ig loat heum weul gewaer weren, ded ig neet gek bin. Eulalia. en wi geet het dan voort? Santip. och, en het eerste hoa hèe zoo veul moels, hèe meende mig bang te kriige, mer het leukdje heum neet. Eulalia. es het altiid zoo doa bi gebleve, heet-ter dig noot diinen reug neet geschoerd? Santip. mer eine keer, doa stonk-t mig schroal bi. Eulalia. wii! waet heur ig? Santip. hèe dreegdje mig met ene stok, en het gingdje er um, bliksims! Eulalia. woars-te neet bang veur diinen reug? Santip. nêe, nêe, ig vaddje de tang, ig leed heum kiike, weem ig woar en geine bang en kendge, mer hèe dee mig niks. Eulalia. o da-s e vrolli geweer, doa hei nog en hangiiser moote bi ziin, dan waes-t eerst schoon. Santip. hèe zou gewaer geweuren hebben, met weeme ded hèe te doon haai. Eulalia. o ded stong neet schoon. Santip. wi schoon? wi hèe mig behandelt, zoo behandel ig heum auch. Eulalia. joa t-es woar, mer Paulus zeet tog, ded de vrouw tog mot onderdoanig ziin oan heure man, en doa bi nog, Petrus stelt os Sara nog tot exempel, di neumde heure man heer. Santip. och spreekt-hi van dii ooi geschiidenissen neet, me vindt-se zoo neet mee, hèe kumt de weurt van Paulus auch slegt noa, ded hèe het mar begint, ig sal-t weul volinge. Eulalia. joa as-t persies woas, wi-it siin moest, dan waes-t heur pligt auch van onger te geven. Santip. nêe, nêe, dêe ken ig neet. Eulalia. mer segt dan ins, waes-t doa mee gedoan met het dregen, ded-ter hug gedoan haai. Santip. hèe haaid good veur um zoo te loate, hèe es ter noe nog songer klei’er scheure aefgekomme. Eulalia. woe veur sweegst doe doon neet stil? Santip. ded sal ig [370] auch neet. Eulalia. ja wat deud hèe dan? Santip. ja waed zou hèe doon, ene luie vlegel, wat lagchen of op te tromp speule en angers niks. Eulalia. ded tergt hug weul zeker. Santip. och zoo ellendig, ig zou miin hertbloed opeten. Eulalia. maeg ig dig de woarheid ins segge. Santip. joa, woe veur neet? Eulalia. doe kounst mig auch vri antwoorden, och jongen, wèe siin speulkameroate. Santip. da-s auch woar, doa woare-ter auch gein wi vèe. Eulalia. wi oere man es of neet, het kan tog neet helpen, gèe moot heum toch oije, veur desen kost-me-se nog kwiit wère, mar den tiid es verbi, ded me van ein kan komme, ded regt es neet mee. Santip. ig wou di verdomt woare, die os ded regt aefgenommen heubbe. Eulalia. zoo gouw, zoo gauw neet, Christus wilt het zoo heubbe. Santip. Dat gleuf ig auch neet. Eulalia. het es tog zoo, of jèe hoog springt of leeg, het kan tog neet angers ziin, veug dig dan. Santip. ig kan heum neet verangeren. Eulalia. het mot de vrouw net eins ziin. Santip. wii maekst doe het met-ter diine, geist doa alles good? Eulalia. ja, alwiil geeg het good. Santip. oh dan heeg het auch altiid need good gegange. Eulalia. ja auch just neet kwoad, mar alle beginsels ziin meuelik, men moot zig wete te veuge, doa d-een hand d-ander wast, sind-se met ein schoon. Santip. da-s regt. Eulalia. het gebeurt auch deks, ded s’al reusing hebben eer-se zig tegooi kenne, doa moot men op passen, want doa het water ens steet, kumt het dekker stoan, het besten es, het met stilligheid weg te lei’en. Santip. meer sek ins, wi hebs doe der diinen, noa diine zin gesteld? Eulalia. ded zal ig dig segge, as doe het noakums. Santip. as ig kan. Eulalia. het zou zeer gemekelik ziin, as-ge wooid, het es auch neet te laet, want ge-ziit nog jong genog, allebee, ig geluif, dedd-je nog gei joar getroud ziit. Santip. ded es woar. Eulalia. ig sol-t weul segge, mer ge moot swiigen. Santip. ziit doa verzekerd van. Eulalia. ig droog ein bezunder zeurg um miine man enn alles aengenam te ziin en niks te doon, ded heum neet aen en stong, ig leddje op ziine zin, en as he goo’e zin haai, dan wist ig heum te streele, ded ig neet kos misdoon, persiis geliik-se de olifanten en beeren het danse leeren. Santip. zoo ein deer heb ig bi os. Eulalia. dèe met olifante umgeet, dreugt gein witte klei’er, dèe met verre umgeet, gein rooi, um ded di soort van beesten doa des duvels op ziin. wi de tegers die konne de trom neet vertraege, dan zou’e-se eur eege verneelen, de peerdskoaplui di perberent angers heel met zoagtigheid, dan hebbe si-se metein stil; zoo moste vee met ozze minsch auch doon, dan zou’e vèe al os leve lank alles enn leefdje deelen.
Eulalia. Dag mijn Santip, ik wilde je al lang weer zien. Santip. dag mijn lieve Eulalia, me dunkt, dat je veel mooier bent geworden. Eul. Zo? je bent me al gauw voor de gek aan het houden. Sant. Nee, nee, toch niet, waar zou ik dat kunnen bestaan, ik kan nog geen wijzen houden, laat staan een gek. Eulalia. Het is misschien omdat ik iets mooier ben dan je gewend bent. Santip. Het kan zijn, jij komt me zo aardig voor, het is vast van die ouderwetse Engelse katoen. Eulalia. Je dolt met me. Santip. Waar heb je dat dan vereerd gekregen? Het is toch een verdomd mooi. Eulalia. Waar zou een vrouw iets van aan mogen nemen dan van haar man? Santip. Het is ook een slechte muis, die maar een hol heeft. O wat bent je toch gelukkig, dat je zo een goede man gekregen hebt, het gaat met mij zo niet, de mijne is niks waard. Eulalia. Waar komt dat door? Huil je nu al, en zo vroeg? Dat zal nog wat geven! Santip. Ja, jij hebt goed praten, ze zijn ook allemaal zo gelukkig niet als jij bent, kijk mij eens aan, hoe ik eruit zie, ik schaam mij om bij een man te komen, als ik andere slonzige vrouwen bekijk. E Ja [S. 369] het gaat precies niet om de kleren, wat zeiden ze onlangs zondag in de preek, daar hielden ze ons immers voor, dat de heilige Petrus immers gezegd heeft, dat het daar niet om gaat, maar integendeel om braafheid; laat anderen maar kijken, je weet wel wat voor ik bedoel, zo hoeven wij niet te zijn, wij hebben er immers een. Santip. ja dat is goed, maar hij geeft mij toch niks, hij ziet het wel te krijgen, daar zal hem niets mankeren van het een zo min als van het ander, hij zal mijn erfenis wel gauw op hebben. Eulalia. hoezo, wat doet hij dan? Santip. och god van alles, zuipen, kaarten, dobbelen en dan nog, je weet wel, wat ik zeggen wil. Eulalia. zo? mooi is dat! dat moest die van mij eens doen. Santip. ja het is toch niet anders, wie ze zo heeft is er niet blij mee, je kunt je wel indenken dat je niet veel krijgt van de een zo min als van de ander, behalve kosten en zo’n lelijkheid! Eulalia. zwijg stil, zwijg stil, praat zo niet voort. Santip. ik verzink, dat zul je me niet gauw horen zeggen, ik had net zo lief een os bij me als zo’n man. Eulalia. wat zeg je dan tegen hem? Santip. ja als hij mij een klap geeft, zo geef ik hem er eentje terug, ik laat hem wel merken, dat ik niet gek ben. Eulalia. en hoe gaat het dan verder? Santip. och, in het begin had hij zo’n grote mond, hij meende mij bang te krijgen, maar het lukte hem niet. Eulalia. Is het daar altijd zo bij gebleven, heeft hij je nooit je rug afgeranseld? Santip. maar een keer, daar was ik nog maar een geraamte. Eulalia. hoe! wat hoor ik daar? Santip. hij dreigde me met een stok, en het ging erom, bliksems! Eulalia. was je niet bang voor je rug? Santip. nee, nee, ik vatte de tang, ik liet hem zien, wie ik was en dat ik geen angst kende, maar hij deed mij niets. E o dat is een vrouwenafweer, daar had nog een hangijzer bij moeten zijn, dan was ’t pas mooi geweest. Santip. hij moest gemerkt hebben, met wie hij van doen had. Eulalia. o, dat stond (je) niet mooi. Santip. hoezo mooi? hoe hij mij behandelt, zo behandel ik hem ook. Eulalia. ja ’t is waar, maar Paulus zegt toch, dat de vrouw toch onderdanig moet zijn aan haar man, en daarbij nog, Petrus stelt ons Sara nog tot voorbeeld, die noemde haar man “heer”. Santip. och spreek hier niet van die oude verhalen, men vindt ze zo niet meer, hij komt de woorden van Paulus ook slecht na, dat hij het maar begint, ik zal het wel voleinden. Eulalia. ja als dat zou kloppen, zoals het moest zijn, dan was het haar plicht ook van onder te geven. Santip. nee, nee, dat kan ik niet. Eulalia. maar zeg dan eens, was het toen gedaan met het dreigen dat hij je gedaan had? Santip. hij doet er goed aan om het zo te laten, hij is er nu nog zonder kleurscheuren van afgekomen. Eulalia. waarom zwijg je dan niet stil? Santip. dat zal ik [S. 370] ook niet. Eulalia. ja wat doet hij dan? Santip. ja wat zou hij doen, een luie vlegel, wat lachen of op de trompet spelen en anders niks. Eulalia. dat tergt je wel zeker. Santip. och zo ellendig, ik zou mijn hartebloed opeten. Eulalia. mag ik je de waarheid eens zeggen? Santip. ja, waarom niet? Eulalia. je kunt me ook vrij antwoorden, och jongen, wij zijn speelkameraden. Santip. da’s ook waar, er was ook niemand zoals wij. Eulalia. hoe je man is of niet, het kan toch niet helpen, ge moet hem toch houden, vroeger kon men ze nog kwijtraken, maar die tijd is voorbij, dat men ervan af kan komen, dat recht geldt niet meer. Santip. ik wou dat die vervloekt waren, die ons dat recht hebben afgenomen. Eulalia. niet zo vlot, Christus wil het zo hebben. Santip. Dat geloof ik ook niet. Eulalia. het is toch zo, of je hoog springt of laag, het kan toch niet anders zijn, voeg je dan. Santip. ik kan hem niet veranderen? Eulalia. het moet de vrouw om het even zijn. Santip. hoe gaat het jou met die van jou, gaat daar alles goed? Eulalia. ja, altijd gaat het goed. Santip. oh dan is het ook niet altijd niet gegaan. Eulalia. ja ook niet echt kwaad, maar alle begin is moeilijk, men moet zich weten te voegen, als de ene hand de andere wast, zijn ze samen schoon. Santip. da’s juist. Eulalia. het gebeurt ook vaak, dat ze al ruzie hebben eer ze elkaar goed kennen, daar moet men op letten, want waar het water eens staat, komt het vaker te staan, het beste is, het met stilligheid weg te leiden. Santip. maar zeg eens, hoe heb jij die van jou naar je zin gemaakt? Eulalia. dat zal ik je zeggen, als je het nadoet. Santip. als ik kan. Eulalia. het zou zeer gemakkelijk zijn, als je zou willen, het is ook niet te laat, want je bent nog jong genoeg, allebei, ik geloof dat jullie nog geen jaar getrouwd zijn. Santip. dat is waar. Eulalia. ik zou het wel zeggen, maar je moet zwijgen. Santip. wees daar verzekerd van. Eulalia. ik droeg er in ‘t bijzonder zorg voor om mijn man in alles aangenaam te zijn en niks te doen wat hem niet aanstond, ik lette op zijn humeur, en als hij goede zin had, dan wist ik hem te strelen, dat ik niets fout kon doen, percies zoals ze de olifanten en beren het dansen leren. Santip. zo’n dier heb ik bij ons thuis. Eulalia. wie met olifanten omgaat, draagt geen witte kleren, wie met stieren omgaat, geen rode, omdat dat soort beesten daar des duivels op is. Zoals de tijgers die kunnen de trom niet verdragen, dan zouden ze zichzelf vernielen, de paardenkooplui die proberen het anders geheel met zachtheid, dan hebben ze ze meteen stil; zo zouden wij met onze mannen ook moeten doen, dan zouden wij heel ons leven lang alles in liefde delen. |
 |