Uitgegeven op 14 januari 2002 door Jaap Korving
Red. dr. A.J.E. Harmsen,
Opleiding Nederlands, Universiteit van Leiden
In deze uitgave zijn evidente zetfouten gecorrigeerd en gemarkeerd met een asterisk.
Gedichten van Hubert Korneliszoon Poot,
met kunstige printen versiert.
Te Delft, Gedrukt by Reinier Boitet, 1722.
Voor den Autheur.
UBL 1205 B 24
Deel 1, afdeling Bybelstoffen, p. 78 - 84.
BRIEF
VAN
VASTHI AEN AHASUERUS.
INHOUDT.
KOning Ahasuerus, dien sommigen voor Xerxes, anderen voor Artaxerxes houden,
zyne Stadthouders en onderdanen te Suzan, hooftstadt van Persië, prachtigh ten
bankette onthalende, deed, door dronkenschap vervoert, en om de oogen der
feestgenoten te strelen met zoo schoon een vrouwebeelt, zyner gemalinne Vasthi
(die met de genoode vrouwen, naer lantswyze van de gastmaelen der mannen
afgezondert, de Ryksfeest vierde) aenzeggen, dat zy voor hem, en in de tegen-
woordigheit der banketterende mannen te verschynen hadde: het welk als zy uit
zedigheit weigerde, en naer de Persiaensche feestmanieren by de vrouwen bleef,
is de Vorst zodanigh vergramt geworden dat hy haer, meest naer den raedt van
Menuchan, eenen der zeven Ryksvorsten, verstiet, en volgens eene nieuontworpe
wet van haere Koningklyke waerdigheit ontblootte. Weinigh jaren daerna veele
schoone jongkvrouwen tot zich doende brengen, om daeruit ten huwlyk te kiezen
die hem best geviel; zoo ontroeren en bewegen terstont stantvaste trou en minnenyt
zulks het gemoet der uitgestoote Koninginne dat zy hem met dezen brief tot zynen
vergeten plicht en heeling der echtbreuke tracht te dringen en op te wekken. Het
voornaemste der stoffe is genomen uit de twee eerste hooftstukken der historie van
Esther, en Jozefus elfde boek der Joodsche aeloutheden.
Ontfang, geduchte Vorst, die wankelt in uw trouwe,
Dit weduwlyk geschrift van uw verstoote vrouwe,
En lees en oordeel recht; of holt uw losse zin
Van ’t billyk redenspoor met uw verdwaelde min?
(5) Ik weet wel dat de dwang der nieugesmede wetten
My streng ontzegt den voet in uw paleis te zetten
Maer ’t schryven bleef tot noch vrou Vasthi onverboôn.
O! zaeg ter goeder uur Histaspes wufte zoon
Den druk van Cyrus spruit1 en haer getrouwe tranen
(10) Zoo hoefde hem geen brief om plicht u trou te manen;
Doch nu hy my quansuis naer ’t Perzisch recht verlaet
Is ’t een gering verlies te klagen zonder baet.
Durft ge, o Assuerus2 dan, die tweemael vyftig landen
En driemaal tien min drie beheerscht en houdt aen banden,
(15) Den vasten huwlyxbant verbreken als ontzint,
En smyten eer en eedt baldadigh in den wint?
Zyn dan myn roode mont en lieffelyke wangen
Van u gekust alleen met een geveinst verlangen?
Helaes! dat waerheit en bedriegelyke schyn
(20) Zoo moeilijk gaê te slaen en t’ onderscheiden zyn.
Hebt hy voor ’t echtaltaer niet hoog en dier gezworen,
Daer ’t Zon3 en Vier en Vloet en alle Goden horen,
Dat eer Chaospis4 stroom te rugge keren zou
Dan dat ge uw Koninginn’ zoudt wezen ongetrou?
(25) Chaopsis, loop te rug; want Vasthi wert verdreven,
En slyt met droef geklagh haer ongelukkigh leven
In een’ vergeten hoek. o koningklyke feest!
Uw blyschap is de bron van myn verdriet geweest.
Vervloekte Menuchan, die met uw’ raedt en lessen
(30) Den teêren boezem grieft van heilige Prinsessen,
Ochof de Godt der min u eenmael lyden deed
Eene onbekende straf zoo wichtigh als myn leet:
Ochof myn echtgenoot uw’ nyt en felle woorden
Aen u vergolden had met pael en vlam en koorden,
(35) Of dat ge aen eene galg waert in de strop gestikt
Eer gy den huwlyxknoop van Vorsten had ontstrikt.
Maer gy, die my voorheene uw’ lust en leven noemde,
Om welke reden of ’t eenzydigh recht my doemde?
Wat ’s d’ oorzaek van uw’ haet en bittre grimmigheit?
(40) Myn schult verklaert me vry voor uwe Majesteit.
De misdaên die my dus van eer en staet ontkleden
Zyn och! myne eerbaerheit en ingetoge zeden.
De deugt is myn vergryp. het lust me, schoon ik ly’,
Myn misdryf voor uw oog t’ ontvouwen, ront en vry.
(45) Toen gy, na Schoonvaêrs doot ten rykstroon opgeklommen,
Den erffelyken toom der brede vorstendommen
In handen hield, en voorts Lantvoogden had gezet,
Bereidde gy den volke een prachtigh hofbanket.
Men rechtte tenten op, wier uitgespanne daken
(50) Van gout en hemelsblaeu en gloeient purper blaken.
’t Geslepen marmer droeg dien kostelyken last
Waeronder u ’t gedrang des onderdaens vergast
En ryken zegen wenscht van ’t zachtste tafelbedde
Totdat de morgenstar in ’t oosten uit het wedde
(55) Der woeste golven klom, en al de vreugdeplaets
Vergult wiert van den glans des rooden dageraets.
Het hooge Suzan zagh zyn vorstelyke vesten
Gepropt van blyde liên uit allerlei gewesten.
De grensgebuuren van den Moor en Indiaen
(60) Met Pers en Meed, alhier ter feest gebeden, baên
Zich in een zee van lust en onbekrompe weelde.
De koningsbeker schuimt. ’t geluit der citer streelde
’t Zangminnende gehoor. de gasten zyn verheugt;
En wat ontbrak ’er toch aen deze gulle vreugt?
(65) Ik, naer der Persen wys, hield d’ edele Vorstinnen
En Joffers aen myn’ disch, in ’t vrouwenhof, waerbinnen
De korte vrolykheit een treurigh einde nam
Zoodra de hofgezant met uw bevelen quam.
De wyn, te valsch in ’t raên, had u zoo ver bewogen
(70) Dat gy uw gemalin den mannen wilde togen,
Recht tegens ’t overout gebruik der Persen aen
En onzer vadren zeên. de groote Vrouwen staen
Verwondert en verbaest; maer ik verworp stantvastigh
Uw redenloos gebodt, voor myn gemoet te lastigh.
(75) Ik zondt uw’ zotten eisch uit kuische schaemt te rug.
Zie daer myn schult, acht gy de deugt verwaent en stug.
Dit dorst de slangetong van Menuchan misduien
Alsof ik, trots en stout, de vrouwen op wou ruien
Om haerer mannen eer en achtbaerheit, met glimp
(80) Van voordaên, in het stof te trappen, hun ten schimp.
Hy dreef (opdat geen liefde uw’ heeren toren stille)
Dat haest het moedigh zwaert zou zwichten voor de spille
Ten zy ik, met verlof van uwe Majesteit,
Als een schandael van ’t ryk mogt worden uitgeleit
(85) En smadelyk verjaegt. zyn raedt geviel uw’ ooren,
En myne oprechte zaek liep jamerlyk verloren.
De booswicht stiet myn heil en hoog geluk omveer.
Zoo smyt de dolle wint een’ steilen bergeik neêr.
Hoe klaer en zuiver waer myne onschult u gebleken
(90) Had hy voor myn belang rechtvaerdig willen spreken!
Had hy ’t gevaer getoont het geen de kuischeit loopt
Der vrouwen, zoo ze koom’ daer wyn den wellust noopt!
Waer weelde en jonge mans en zorgelyke wynen
Te zamen spannen moet geen schoone vrou verschynen
(95) Ten zy ze, los van hooft, haere eere veilen wil
En aen de gasten biên. nu koomt ’er in geschil,
Of een bescheide vrou haers dronken mans bevelen
Gehoorzaem heeft te zyn: hoe verre, en in wat deelen.
Daer was gerechte stof tot myn verdediging,
(100) Maer uwe gramschap wist van geen verandering.
Men maekte u diets dat ik de heiligheit der kroonen
Versmaedde en ’t aertsgezach der aengebede troonen:
Zoo wert ik droef verschupt naer een wrede keur,
En ’t gaet in ’t vierde jaer dat ik myn’ ramp betreur,
(105) Dat ik, tot over ’t hooft gedompelt in den rouwe,
Het deerlyk lot beklaeg der onderdrukte trouwe
En zilverblanke deugt. voorwaer hy doolt te grof
Die op beloften bouwt van ’t wispelturigh hof.
Ik, die wert aengebeên van ’t Zuiden en van ’t Oosten,
(110) Moet tot myne onschult my de ballingschap getroosten.
Het wereltlyk geluk is bros en kort van duur.
Men spiegle zich aen myn getulbant avontuur.
Maer leet en smaet en hoon en droeve ballingschappen
Zyn rampen daer myn moedt nogh overheen kan stappen:
(115) Eene andre zwarigheit legt my als loot op ’t hart,
En voedt myn wanhoop aen met nieuwe boezemsmart.
’k Verneeme (want myn min let scherp op uw bedryven,
En ’k moet met bitter leet dees zotterny beschryven)
Hoe u een groot getal van maegden, zoo men acht,
(120) Maer hoeren inderdaet, ter keure wort gebragt.
Die hebben ’t overdrok met tooien en blanketten,
Versieren, kleên en reên en hullen en verzetten;
Ten einde ’t valsch vernis van dat onaerdigh schoon
Uw hart vervoer’, ten smaet der Persiaensche kroon.
(125) Aen welk een’ dunnen draet hangt nu myn heil gebonden!
Hoe wydt verdwaelt myn lot! en op hoe losse gronden
Steunt nu myn kranke hoop! dan ’k acht niet dat een hoer
Zal pronken met myn kroon, alleen Prinsessenvoer.
Zoudt gy het echte bed van d’eer der Koninginnen
(130) Versmaên om ’t vuil genot van slonssen en slavinnen?
Zulx keer de wacht der Goôn. men lokt u met bedrogh.
Indien ge op schoonheit vlamt zoo denk om Vasthi toch.
Natuur heeft my versiert met gunst en schoone leden.
Gy boogde (wacht u dit t’ ontkennen tegens reden)
(135) Voorheene op myn gelaet en deftige gestalt’.
Of zoo u d’adel meer dan schoon verf gevalt;
Ik ben een Koningstelg, tot staf en kroon geboren.
Welaen dan, ’t slinks bejagh voor eeuwigh afgezworen.
Hael Vasthi weder in, het welk indien gy doet
(140) Zoo blyft uw groote naem voor smet en smaet behoet.
1 Men houdt dat Vasthi koning Cyrus dochter zy geweest.
2 Zyn ryksgebiet strekte zich uit van Indië af tot aen Ethiopië toe,
begrypende in zich hondert en zevenentwintigh lantschappen.
3 By de Persianen Mithras genoemt. Herodoot telt in zyn eerste boek,
gezegt Klio, deze Perzische Goden op: Jupiter of Bel, de Zon, de Maen,
Venus, de Aerde, het Vier, het Water en de Winden.
4 Eene hooftrivier in Persië, vloeiende niet verre van de stadt Suzan.